مکارم الأخلاق- به نقل از ابو بصیر، از امام جعفر صادق علیهالسلام:
فواید پنج گانه عطسه
فراوانى عطسه، شخص را از پنج چیز، ایمن مىسازد:
نخستین آنها جذام اسـت.
دوم، بادهاى بدخیمى که در سر و صورت، جاى مىگیرد.
سوم آن که مایه ایمنى از جاى گرفتن آب در چشم مىشود.
چهارم آن که از سختى حفرههاى بینى، مصونیت مىدهد.
و پنجم آن که از بیرون آمدن مو از چشم، ایمنى مىدهد.
فرمود: “اگر دوست داشتى که عطسهات کم شود، با روغن مرزنجوش، انفیه کن”.
پرسیدم: چه مقدار؟
فرمود: “به اندازه یک دانگ* “.
راوى گوید: این کار را پنج روز انجام دادم و (عارضهام) از میان رفت.
متن حدیث:
مکارم الأخلاق عن أبی بصیر عن الإمام الصادق علیهالسلام:
کَثرَةُ العُطاسِ یَأمَنُ صاحِبهُ مِن خَمسَةِ أشیاءَ:
أوَّلُها: الجُذامُ.
وَالثّانِی: الرّیحُ الخَبیثَةُ الَّتی تَنزِلُ فِی الرَّأسِ وَالوَجهِ.
وَالثّالِثُ: یَأمَنُ نُزولَ الماءِ فِی العَین.
وَالرّابِعُ: یَأمَن مِن شِدَّةِ الخَیاشیمِ.
وَالخامِسُ: یَأمَنُ مِن خُروجِ الشَّعرِ فِی العَینِ.
قالَ: و إن أحبَبتَ أن یَقِلَّ عُطاسُک فَاسـتَعِط بِدُهنِ المَرزَنجوشِ.
قُلتُ: مِقدارُ کَم؟
قالَ: مِقدارُ دانِقٍ.
قالَ: فَفَعَلتُ ذلِکَ خَمسَةَ أیّامٍ فَذَهَبَ عَنّی.
پینوشت: «مکارم الأخلاق،2،ص165- بحارالأنوار،76،ص52- دانش نامه احادیث پزشکی:1/288»
مطالب مرتبط :
شخصیت شناسی از روی عطسه
مسایل جنسی با عطسه در ارتباط اسـت
عطسه با بینی مسدود و این پیامدها
آبریزش بینی دارید؟ مدام عطسه میکنید؟
عطسه دیگران واقعا باعث سرماخوردگی میشود؟
برای بسیاری از شما پیش آمده که در یک روز زیبا و آفتابی خانه را ترک می کنید به محض اینکه نور خورشید به صورت شما برخورد می کند عطسه های مکرر شما را درگیر می سازد. بعضی از افراد نیز با نگاه کردن به خورشید بلافاصله شروع به عطسه کردن می کنند. این دقیقا عکس العمل بدن در برابر اشعه تابنده خورشید است.
این مطلب را در نت نوشت بخوانید: آلرژی فصلی و راهکار های رهایی و درمان آن
عطسه چگونه پدید می آید؟
عطسه دقیقا یک بیماری شناخته شده محسوب می شود. عوامل بسیاری از جمله نور سبب پیدایش عطسه می شود. عطسه های خورشیدی در بین بیشتر مردم رخ می دهد.
تجربه نشان داده است که ۶۷ درصد زنان و ۹۴ درصد مردان دربرابر خورشید عطسه می کنند. این صفت تا حد زیادی ژنتیکی می باشد. مطالعات علمی بسیاری در مورد علل پیدایش عطسه وجود ندارد. اما برخی از تحقیقات در مورد عطسه خورشیدی می گوید، این نوع عطسه ممکن است توسط یک قسمت از عصب سه قلو ایجاد شود.
عصب سه قلو یکی از بزرگترین اعصاب جمجمه می باشد که اطلاعات مربوط به حس شاخه های مختلف در چهره را در بر می گیرد. اختلالات عطسه توسط یک محرک به ترمینال عصب سه قلو واقع در غشا مخاط حفره بینی ارسال می شود. سیگنالهای متفاوتی در این زمینه سبب ارسال محرک به عصب سه قلو می شود.
از جمله این سیگنالها نور است که از خورشید وارد چشم شده و در مسیر عصب سه قلو قرار می گیرد. این کار سبب می شود یک جریان عصبی در بینی با چند سانتی متر حرکت به مغز ارسال شود و منجر به عطسه شود.
این مطلب را در نت نوشت بخوانید: ماساژ ساده و شگفت انگیز برای درمان عفونت سینوس ها؛ آنتی بیوتیک ممنوع!
عطسه خورشیدی قدمتی دیرینه
عطسه خورشیدی یک تئوری تاریخی است. این حالت از عطسه نشاندهنده تکامل می باشد. اجداد غار نشین ما در غارها با گرد و خاک و سوختن آتش و دود زندگی می کردند. این انسانها توسط یک عطسه می توانستند مجاری تنفسی خود را از هر گونه غبار و دود پاکیزه کنند. به وسیله عطسه راههای هوایی برای تنفس سالم تر بازتر و پاکیزه تر می شود.
این مطلب را در نت نوشت بخوانید : ویدئو و تصاویر ناسا از حرارت دیگ جوشان سطح خورشید
البته اینکه نام عطسه از کجا و چگونه نامگذاری شده است دقیقا مشخص نیست. ACHOO یا عطسه تنها صدایی است که هنگام خروج این گرد و غبار یا ارتعاشات نور از سر و صورت به گوش می رسد.
منبع: سلامت نیوز
عطسه کردن یکی از چندین عجایب بدن انسان است و نوعی رفلاکس حفاظتی محسوب میشود.
به گزارش ام.ان.ان، رویدادهای زیادی در این زمان در کسری از ثانیه اتفاق میافتند. عضلات سینه بر ریهها فشار آورده تا موجی از هوا را به بیرون بفرستند. گلوی فرد تنگتر شده و باعث میشود تا هوا از میان بینی با سرعت بیش از 160 کیلومتر در ساعت خارج شود.
زمانی که عطسه میکنید، بین 2000 تا 50000 قطره حاوی باکتری از بینی و دهان به بیرون فرستاده میشود. کسانی که سرما خوردهاند به همین دلیل عطسه میکنند، چرا که تورم موجود در مجرای بینی باعث ایجاد تحریک میشود.
این فرآیند به قدری جالب است که موضوع تحقیقات زیادی قرار گرفته است. برای مثال محققان موسسه فناوری ماساچوست در سال جاری، تحقیقاتی در مورد چگونگی حرکت قطرات توسط عطسه انجام دادهاند که نتایج آن در مجله Medicine منتشر شده است.
عطسه افراد با هم متفاوت است. برخی از حملات عطسهای برخوردارند که نوعی واکنش عصبی است و به خود فرد بستگی دارد. برخی انسانها ممکن است 10 تا 20 بار پشت سر هم عطسه کنند که این امر به میزان تحریک داخل بینی بستگی دارد.
شاید شما هم این موضوع را شنیده باشید که هیچ
کس نمیتواند با چشم باز عطسه کند. این امر تنها یک نوع واکنش است، مانند
زمانی که زانو ضربه خورده و پا به بالا میپرد.
منبع: سلامت نیوز
مکارم الأخلاق- به نقل از ابو بصیر، از امام جعفر صادق علیهالسلام:
فواید پنج گانه عطسه
فراوانى عطسه، شخص را از پنج چیز، ایمن مىسازد:
نخستین آنها جذام اسـت.
دوم، بادهاى بدخیمى که در سر و صورت، جاى مىگیرد.
سوم آن که مایه ایمنى از جاى گرفتن آب در چشم مىشود.
چهارم آن که از سختى حفرههاى بینى، مصونیت مىدهد.
و پنجم آن که از بیرون آمدن مو از چشم، ایمنى مىدهد.
فرمود: “اگر دوست داشتى که عطسهات کم شود، با روغن مرزنجوش، انفیه کن”.
پرسیدم: چه مقدار؟
فرمود: “به اندازه یک دانگ* “.
راوى گوید: این کار را پنج روز انجام دادم و (عارضهام) از میان رفت.
متن حدیث:
مکارم الأخلاق عن أبی بصیر عن الإمام الصادق علیهالسلام:
کَثرَةُ العُطاسِ یَأمَنُ صاحِبهُ مِن خَمسَةِ أشیاءَ:
أوَّلُها: الجُذامُ.
وَالثّانِی: الرّیحُ الخَبیثَةُ الَّتی تَنزِلُ فِی الرَّأسِ وَالوَجهِ.
وَالثّالِثُ: یَأمَنُ نُزولَ الماءِ فِی العَین.
وَالرّابِعُ: یَأمَن مِن شِدَّةِ الخَیاشیمِ.
وَالخامِسُ: یَأمَنُ مِن خُروجِ الشَّعرِ فِی العَینِ.
قالَ: و إن أحبَبتَ أن یَقِلَّ عُطاسُک فَاسـتَعِط بِدُهنِ المَرزَنجوشِ.
قُلتُ: مِقدارُ کَم؟
قالَ: مِقدارُ دانِقٍ.
قالَ: فَفَعَلتُ ذلِکَ خَمسَةَ أیّامٍ فَذَهَبَ عَنّی.
پینوشت: «مکارم الأخلاق،2،ص165- بحارالأنوار،76،ص52- دانش نامه احادیث پزشکی:1/288»
مطالب مرتبط :
شخصیت شناسی از روی عطسه
مسایل جنسی با عطسه در ارتباط اسـت
عطسه با بینی مسدود و این پیامدها
آبریزش بینی دارید؟ مدام عطسه میکنید؟
عطسه دیگران واقعا باعث سرماخوردگی میشود؟
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۲۴
گذری در زندگی روزانه نشان میدهد چه بسیار رفتارها و اقوال که در تباین با اسلوب و مبانی دینی است.
رسول اکرم (ص) فرمودند: "عطسه مریض دلیل بر عافیت و راحتى بدن اوست. عطسه تا وقتى که از سه تا بیشتر نباشد، براى بدن نافع است و اگر از سه تا بیشتر شد، نشانه بیماری است." حضرت امام صادق (ع) فرمودند:" کسى که عطسه کند از پنج چیز در امان خواهد بود: جذام، سردرد، ریزش اشک ازچشم، گرفتگى بینى و رویش مو در چشم."
مستحب است براى عطسه کننده و کسى که عطسه او را بشنود ولو در نماز باشد، بگوید: "الحمد للّٰه" یا بگوید: "الْحَمْدُ للّٰهِ وَ صلّى اللّٰهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ" و هم چنین بر شنونده مستحب است به عطسه کننده بگوید: "یَرْحَمُکَ اللّٰهُ" یا "یَرْحَمُکُمُ اللّٰهُ" اگرچه در نماز باشد، لکن احوط در نماز، ترک آن است. مستحب است بر عطسه کننده در جواب او بگوید: "یَغْفِرُ اللّٰهُ لَکُمْ"
در منابع روایی، حدیثی وجود دارد که می گوید بعد از دمیدن روح در جسم حضرت آدم علیه الاسلام وی عطسه کرد. متن روایت چنین است:
ابن عباس از پیامبر اکرم (ص) نقل می کند: «لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ تَعَالَى آدَمَ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ عَطَسَ فَأَلْهَمَهُ اللَّهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ فَقَالَ لَهُ رَبُّهُ یَرْحَمُکَ رَبُّک ...» هنگامی که خداوند آدم (ع) را آفرید، از روح خود در او دمید، آدم عطسه کرد، خداوند متعال به او فرمود: بگو: "اللَّهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ"، وقتى که آدم حمد و ثنای پروردگار گفت، خداوند فرمود: "رحمت پروردگار بر تو باد."
آن چه در ویدئوها میتوان دید این است که طی یک حرکت انفجاری، مخاط و آب دهان به شکل قطرات ریزی به بیرون پرتاب و در ساختاری ابرمانند در هوا معلق میشوند. این فیلمها آن قدر دقیق هستند که تیم تحقیقاتی به راحتی از روی آنها میتوانند مواردی مثل قُطر یا سرعت قطرهها را اندازهگیری کنند؛ اطلاعاتی که مشخص میکند این ذرات چطور ویروسها و دیگر عوامل بیماریزا را در محیط پخش میکنند و به میزبان بعدی میرسانند. بررسیهای این تیم نشان میدهد که ذرات عطسه و سرفه آن قدر سریع حرکت میکنند که در بیشتر مواقع میتوانند طول یک اتاق را کامل بپیمایند. این قطرات حتی میتوانند به سمت بالا هم حرکت کرده و به پخشهای تهویه هوا برسند. این مشاهدات، تیم را به این نتیجه رسانده است که میکروبهای موجود در این ذرات در محدوده وسیعتری نسبت به آنچه تئوریهای فعلی میگویند، منتشر میشوند.
آنچه در این تحقیقات انجام شده، در واقع سنگ بنایی است برای ورود فیزیک و ریاضیات به حوزه بهداشت عوممی و همهگیرشناسی (epidemiology). در واقع در این پژوهش با استفاده از قوانین فیزیک و ریاضی راهکارهایی پیشنهاد شده تا از شیوع بیماریها جلوگیری شود؛ راهکارهایی بر پایه علم که در آزمایشگاه تست شدهاند. بر اساس نتایج این پژوهش میتوان میزان ریسک آلودگی در اطراف فرد مبتلا را دقیقتر محاسبه و ابزارهایی را بهینه کرد تا کارکنان بیمارستانها در برابر انواع میکروبها مصون بمانند و چگونگی پخش بیماری در بین عموم را بهتر پیشبینی کرد.
بانوی عطسهها!
وقتی بوروایبا از سال ۲۰۰۸ (۱۳۸۷) دکترای خود را در زمینه دینامیک سیالات گرفت، برای یک دوره پسادکترا در حوزه ریاضیات همهگیرشناسی، راهی «دانشگاه یورک» در تورنتوی کانادا شد. در همین دوره بود که کمکم توجهش به عطسه و سرفه جلب شد.
این دو پدیده راههای اصلی گسترش بیماریهای تنفسی هستند ولی دقیقاً چطور این اتفاق میافتد؟ مطالعات همهگیرشناسی به این پرسش و پرسشهای دیگری شبیه به آن پاسخ میدهد. در این علم با توجه به میزان جابهجایی و فعالیت افراد در زمانی که آلوده شدهاند، چگونگی انتقال بیماری پیشبینی میشود. برای مثال متخصصان این علم بررسی میکنند که آیا بیماری از طریق تماس افراد - مثلاً دست دادن - با یکدیگر منتقل میشود یا با آلوده شدن سطوح عمومی مثل دستگیرهی در؟ آیا قطرات بزرگتر که هنگام صحبت کردن از دهان فرد خارج میشوند، دلیل انتقال آلودگی هستند یا ذرت بسیار ریزی که همراه با بازدم بیرون میآیند و مدت بیشتری در هوا معلق میمانند یا ترکیبی از هر دوی اینها؟
بر اساس این مطالعات برای مثال معلوم شده که بیماری «سرخک» معمولا توسط ذرات معلق در هوا منتشر میشود اما راه اصلی انتشار ابولا تماس مستقیم با ترشحات بدن فرد آلوده است. البته هنوز موارد مبهم زیادی در مورد عوامل بیماریزا وجود دارد که باعث میشود متولیان سلامت عمومی نتوانند جلوی شیوع بیماریها را بگیرند یا برای بیماریهای آینده آمادگی لازم را داشته باشند. مثلاً در مورد ویروس سارس (SARS) تصور این بود که از طریق تماس مستقیم منتقل میشود اما طی شیوع بیماری در سال ۲۰۰۳ (۱۳۸۲) مدارکی به دست آمد که نشان میداد این ویروس از راه هوا هم منتقل میشود. در حال حاضر عدهای از پژوهشگران معتقدند که احتمال دارد ابولا هم امکان انتقال از طریق هوا را داشته باشد. بوروایبا در طی دوران پسادکترا به این نتیجه رسید که این ابهامات میتواند با داشتن اطلاعات بیشتر در مورد جنبههای فیزیکی پدیدههای عطسه و سرفه کاهش پیدا کند؛ اطلاعاتی که در مدلهای مرسوم و معمول انتشار بیماری در نظر گرفته نمیشود.
تا سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۹) بوروایبا تنها فرصت مطالعه تئوری این موضوع را داشت اما یک دوره پسادکترای دیگر در دانشگاه «MIT» این امکان را به او داد تا این موضوع را در آزمایشهای عملی دنبال کند و دادههای واقعی را در این زمینه جمعآوری و بررسی کند. حالا او میتوانست با کمک دوربینهای فیلمبرداری سرعت بالای مطالعاتش را در دنیای واقعی ادامه دهد.
عطسهها زیر ذرهبین
یکی از چیزهایی که بوروایبا در طول تحقیقاتش به دنبال فهمیدن آن بود ابعاد قطرهها و نوع توزیع قطرهها با اندازههای مختلف در میان توده پرتاب شده از دهان بود. زیرا اندازه هر ذره بر مقدار میکروبی که با خود حمل میکند و مسافتی که میتواند حرکت کند، تأثیر میگذارد.
در اولین سری آزمایشها که نتایج آن در سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۳) منتشر شد، بوروایبا قطرات اسپری شده را به صورت مجموعهای واحد در نظر گرفت. او در همه جای پردیس MIT آگهیهایی پخش کرد تا بتواند داوطلبانی برای آزمایشهایش پیدا کند. در این سری آزمایشها، از عطسه و سرفه ۱۰ انسان سالم فیلم تهیه شد. بررسی فیلمها معلوم کرد که قطرات وقتی از دهان به بیرون پرتاب میشوند، به شکل تودهای ابرمانند و آشفته در فضا شناور میشوند. ابرقطرهها از شخص دور میشود و همچنان که جلو میرود به تدریج بزرگتر میشود و سرعت آن کاهش مییابد.
شواهد تصویری به دست آمده با تئوریهای موجود در مورد عطسه و سرفه در تضاد بود. این تئوریها میگفتند که قطرههای بزرگتر یکی دو متر جلوتر از شخص سقوط میکنند و روی زمین میافتند و تنها قطرههای ریزتر به صورت معلق در هوا باقی میمانند. بوروایبا با قرار دادن شواهد به دست آمده از ویدئوها در مدلهای ریاضیاش به این نتیجه رسید که به دلیل شرایط دینامیکی ابر حاصل از عطسه و سرفه بسیاری از قطرههای بزرگ در عطسه تا هشت متر و در سرفه تا شش متر هم - بسته به شرایط محیط - میتوانند جلو بروند؛ همچنین این قطرات تا حدود ۱۰ دقیقه در هوا معلق میمانند. پس با این حساب اگر فرد بیمار در یک اتاق نسبتاً بزرگ هم باشد و فرد سالم در سر دیگر اتاق ایستاده باشد، احتمال این که قطرهها به او برسند، زیاد است.
در قدم بعدی بوروایبا بر وضعیت دهان تمرکز کرد. بر اساس فیلمهای تهیه شده، مایع ابتدا به صورت ورقهورقه از دهان خارج میشود، سپس جریان هوا باعث میشود در این ورقهها حفره ایجاد و تبدیل به حلقههایی از مایع شوند. حلقهها میشکنند، دانههای ریزی درست میشوند، کشیده میشوند و در نهایت از رشته مایع جدا میشوند. محصول نهایی این اتفاقات قطرههایی جدا از هم در توده ابر است.
این نتایج برای بوروایبا غیر منتظره بود زیرا تا پیش از آن بیشتر دانشمندان این عرصه معتقد بودند که مایع به شکل توده قطرات از دهان خارج میشود و این قطره در داخل دهان است که شکل میگیرد اما نتایج این مشاهدهها مشخص کرد که شکلگیری قطرات در خارج از دهان اتفاق میافتد و این یعنی که ویژگیهای فیزیکی قطرات، تحت تأثیر شرایط محیطی مثل دما و فشار است. به این ترتیب شاید بتوان گفت که چرا بعضی بیماریها در دورههای خاصی از سال شیوع بیشتری پیدا میکند، زیرا ممکن است در آن فصل از سال شرایط محیطی برای درست شدن قطرههای مناسبتر و در نتیجه آن گسترش و بقای این میکروبهای خاص مساعدتر باشد.
در حال حاضر تحقیقات بوروایبا گسترش پیدا کرده و از اندازهگیری ابعاد قطرهها فراتر رفته است. قطرات بسته به عوامل مختلف، فاصلههای متفاوتی را میتوانند طی کند و بوروایبا به دنبال این است که نشان دهد قطرهها در یک عطسه یا سرفه واقعی، دقیقاً تا کجا جلو میروند.
قدمهای بعدی
بوروایبا و تیمش منتظر آماده شدن آزمایشگاه جدیدشان هستند. در این آزمایشگاه محیط طوری طراحی شده است که آنها بتوانند علاوه بر افراد سالم، روی بیمارهای سرما خورده یا مبتلا به آنفولانزا هم کار کنند. در این مرحله، یک میکروبشناس هم به گروه اضافه میشود تا در برآورد مقدار میکروب موجود در هر قطره و مدت زمانی که این میکروبها در محیط زنده میمانند، به آنها کمک کند. علاوه بر این در این آزمایشگاه امکاناتی برای کنترل شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و جریان هوا هم وجود دارد که به تیم تحقیقاتی کمک میکند بتواند شرایط محیطهای مختلف - مانند بیمارستان، هواپیما و ... - را شبیهسازی کنند.
هدف نهایی در این پروژه گردآوری و جا دادن اطلاعات به دست آمده در یک مدل ریاضی است. این مدل باید توسط پخشهای مسئول سلامت عمومی قابل استفاده باشد و به آنها کمک کند تا بتوانند شیوههای اصلی شیوع یک بیماری ویروسی و راهکارهای کم کردن احتمال پخش آن را شناسایی کنند. برای مثال، این مدل عنوان میکند که بیشترین ریسک آلوده شدن به یک بیماری خاص، از راه هوا است یا سطوح آلوده، یا این که جریان هوا یا دما را چطور باید تغییر داد تا احتمال انتقال این بیماری در یک بیمارستان به کمترین میزان برسد؟ این مدل میتواند تشخیص بدهد که کدام یک از بیماران ممکن است بیشتر از بقیه، عامل بیماریزا را انتشار بدهند تا در صورت لزوم این افراد به قرنطینه منتقل شوند. همچنین زمانی که یک بیماری جدید شایع میشود و هنوز معلوم نیست راه انتقال آن از چه طریقی است، مدل میتواند مکانهای پر خطر مثل هواپیما را شناسایی کند تا مردم از حضور در آن خودداری کنند. علاوه بر این، اگر برای اولین بار بیماری جدیدی شناسایی شود، با دادن اطلاعات مربوط به عامل بیماریزا، مدل میتواند میزان ریسک شیوع آن را ارزیابی کند.
البته بعضی محققان معتقد هستند که بررسی عطسه و سرفه، در بیماریهایی مثل آنفولانزا چندان کارساز نیست، زیرا مبتایان به این بیماری چندان سرفه نمیکنند و عامل بیماریزا بیشتر از طریق تنفس یا صحبت کردن منتقل میشود. بوروایبا این احتمال را رد نمیکند. او میخواهد ابتدا آزمایشهایی را روی این افراد انجام دهد تا بتواند تشخیص بدهد که کدامیک از این راهها - تنفس، صحبت کردن، عطسه یا سرفه - در انتقال بیماری موثرتر هستند، سپس گامهای بعدی پژوهش را با توجه به نتایج این بررسی تعیین کند.
آن چه در ویدئوها میتوان دید این است که طی یک حرکت انفجاری، مخاط و آب دهان به شکل قطرات ریزی به بیرون پرتاب و در ساختاری ابرمانند در هوا معلق میشوند. این فیلمها آن قدر دقیق هستند که تیم تحقیقاتی به راحتی از روی آنها میتوانند مواردی مثل قُطر یا سرعت قطرهها را اندازهگیری کنند؛ اطلاعاتی که مشخص میکند این ذرات چطور ویروسها و دیگر عوامل بیماریزا را در محیط پخش میکنند و به میزبان بعدی میرسانند. بررسیهای این تیم نشان میدهد که ذرات عطسه و سرفه آن قدر سریع حرکت میکنند که در بیشتر مواقع میتوانند طول یک اتاق را کامل بپیمایند. این قطرات حتی میتوانند به سمت بالا هم حرکت کرده و به پخشهای تهویه هوا برسند. این مشاهدات، تیم را به این نتیجه رسانده است که میکروبهای موجود در این ذرات در محدوده وسیعتری نسبت به آنچه تئوریهای فعلی میگویند، منتشر میشوند.
آنچه در این تحقیقات انجام شده، در واقع سنگ بنایی است برای ورود فیزیک و ریاضیات به حوزه بهداشت عوممی و همهگیرشناسی (epidemiology). در واقع در این پژوهش با استفاده از قوانین فیزیک و ریاضی راهکارهایی پیشنهاد شده تا از شیوع بیماریها جلوگیری شود؛ راهکارهایی بر پایه علم که در آزمایشگاه تست شدهاند. بر اساس نتایج این پژوهش میتوان میزان ریسک آلودگی در اطراف فرد مبتلا را دقیقتر محاسبه و ابزارهایی را بهینه کرد تا کارکنان بیمارستانها در برابر انواع میکروبها مصون بمانند و چگونگی پخش بیماری در بین عموم را بهتر پیشبینی کرد.
بانوی عطسهها!
وقتی بوروایبا از سال ۲۰۰۸ (۱۳۸۷) دکترای خود را در زمینه دینامیک سیالات گرفت، برای یک دوره پسادکترا در حوزه ریاضیات همهگیرشناسی، راهی «دانشگاه یورک» در تورنتوی کانادا شد. در همین دوره بود که کمکم توجهش به عطسه و سرفه جلب شد.
این دو پدیده راههای اصلی گسترش بیماریهای تنفسی هستند ولی دقیقاً چطور این اتفاق میافتد؟ مطالعات همهگیرشناسی به این پرسش و پرسشهای دیگری شبیه به آن پاسخ میدهد. در این علم با توجه به میزان جابهجایی و فعالیت افراد در زمانی که آلوده شدهاند، چگونگی انتقال بیماری پیشبینی میشود. برای مثال متخصصان این علم بررسی میکنند که آیا بیماری از طریق تماس افراد - مثلاً دست دادن - با یکدیگر منتقل میشود یا با آلوده شدن سطوح عمومی مثل دستگیرهی در؟ آیا قطرات بزرگتر که هنگام صحبت کردن از دهان فرد خارج میشوند، دلیل انتقال آلودگی هستند یا ذرت بسیار ریزی که همراه با بازدم بیرون میآیند و مدت بیشتری در هوا معلق میمانند یا ترکیبی از هر دوی اینها؟
بر اساس این مطالعات برای مثال معلوم شده که بیماری «سرخک» معمولا توسط ذرات معلق در هوا منتشر میشود اما راه اصلی انتشار ابولا تماس مستقیم با ترشحات بدن فرد آلوده است. البته هنوز موارد مبهم زیادی در مورد عوامل بیماریزا وجود دارد که باعث میشود متولیان سلامت عمومی نتوانند جلوی شیوع بیماریها را بگیرند یا برای بیماریهای آینده آمادگی لازم را داشته باشند. مثلاً در مورد ویروس سارس (SARS) تصور این بود که از طریق تماس مستقیم منتقل میشود اما طی شیوع بیماری در سال ۲۰۰۳ (۱۳۸۲) مدارکی به دست آمد که نشان میداد این ویروس از راه هوا هم منتقل میشود. در حال حاضر عدهای از پژوهشگران معتقدند که احتمال دارد ابولا هم امکان انتقال از طریق هوا را داشته باشد. بوروایبا در طی دوران پسادکترا به این نتیجه رسید که این ابهامات میتواند با داشتن اطلاعات بیشتر در مورد جنبههای فیزیکی پدیدههای عطسه و سرفه کاهش پیدا کند؛ اطلاعاتی که در مدلهای مرسوم و معمول انتشار بیماری در نظر گرفته نمیشود.
تا سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۹) بوروایبا تنها فرصت مطالعه تئوری این موضوع را داشت اما یک دوره پسادکترای دیگر در دانشگاه «MIT» این امکان را به او داد تا این موضوع را در آزمایشهای عملی دنبال کند و دادههای واقعی را در این زمینه جمعآوری و بررسی کند. حالا او میتوانست با کمک دوربینهای فیلمبرداری سرعت بالای مطالعاتش را در دنیای واقعی ادامه دهد.
عطسهها زیر ذرهبین
یکی از چیزهایی که بوروایبا در طول تحقیقاتش به دنبال فهمیدن آن بود ابعاد قطرهها و نوع توزیع قطرهها با اندازههای مختلف در میان توده پرتاب شده از دهان بود. زیرا اندازه هر ذره بر مقدار میکروبی که با خود حمل میکند و مسافتی که میتواند حرکت کند، تأثیر میگذارد.
در اولین سری آزمایشها که نتایج آن در سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۳) منتشر شد، بوروایبا قطرات اسپری شده را به صورت مجموعهای واحد در نظر گرفت. او در همه جای پردیس MIT آگهیهایی پخش کرد تا بتواند داوطلبانی برای آزمایشهایش پیدا کند. در این سری آزمایشها، از عطسه و سرفه ۱۰ انسان سالم فیلم تهیه شد. بررسی فیلمها معلوم کرد که قطرات وقتی از دهان به بیرون پرتاب میشوند، به شکل تودهای ابرمانند و آشفته در فضا شناور میشوند. ابرقطرهها از شخص دور میشود و همچنان که جلو میرود به تدریج بزرگتر میشود و سرعت آن کاهش مییابد.
شواهد تصویری به دست آمده با تئوریهای موجود در مورد عطسه و سرفه در تضاد بود. این تئوریها میگفتند که قطرههای بزرگتر یکی دو متر جلوتر از شخص سقوط میکنند و روی زمین میافتند و تنها قطرههای ریزتر به صورت معلق در هوا باقی میمانند. بوروایبا با قرار دادن شواهد به دست آمده از ویدئوها در مدلهای ریاضیاش به این نتیجه رسید که به دلیل شرایط دینامیکی ابر حاصل از عطسه و سرفه بسیاری از قطرههای بزرگ در عطسه تا هشت متر و در سرفه تا شش متر هم - بسته به شرایط محیط - میتوانند جلو بروند؛ همچنین این قطرات تا حدود ۱۰ دقیقه در هوا معلق میمانند. پس با این حساب اگر فرد بیمار در یک اتاق نسبتاً بزرگ هم باشد و فرد سالم در سر دیگر اتاق ایستاده باشد، احتمال این که قطرهها به او برسند، زیاد است.
در قدم بعدی بوروایبا بر وضعیت دهان تمرکز کرد. بر اساس فیلمهای تهیه شده، مایع ابتدا به صورت ورقهورقه از دهان خارج میشود، سپس جریان هوا باعث میشود در این ورقهها حفره ایجاد و تبدیل به حلقههایی از مایع شوند. حلقهها میشکنند، دانههای ریزی درست میشوند، کشیده میشوند و در نهایت از رشته مایع جدا میشوند. محصول نهایی این اتفاقات قطرههایی جدا از هم در توده ابر است.
این نتایج برای بوروایبا غیر منتظره بود زیرا تا پیش از آن بیشتر دانشمندان این عرصه معتقد بودند که مایع به شکل توده قطرات از دهان خارج میشود و این قطره در داخل دهان است که شکل میگیرد اما نتایج این مشاهدهها مشخص کرد که شکلگیری قطرات در خارج از دهان اتفاق میافتد و این یعنی که ویژگیهای فیزیکی قطرات، تحت تأثیر شرایط محیطی مثل دما و فشار است. به این ترتیب شاید بتوان گفت که چرا بعضی بیماریها در دورههای خاصی از سال شیوع بیشتری پیدا میکند، زیرا ممکن است در آن فصل از سال شرایط محیطی برای درست شدن قطرههای مناسبتر و در نتیجه آن گسترش و بقای این میکروبهای خاص مساعدتر باشد.
در حال حاضر تحقیقات بوروایبا گسترش پیدا کرده و از اندازهگیری ابعاد قطرهها فراتر رفته است. قطرات بسته به عوامل مختلف، فاصلههای متفاوتی را میتوانند طی کند و بوروایبا به دنبال این است که نشان دهد قطرهها در یک عطسه یا سرفه واقعی، دقیقاً تا کجا جلو میروند.
قدمهای بعدی
بوروایبا و تیمش منتظر آماده شدن آزمایشگاه جدیدشان هستند. در این آزمایشگاه محیط طوری طراحی شده است که آنها بتوانند علاوه بر افراد سالم، روی بیمارهای سرما خورده یا مبتلا به آنفولانزا هم کار کنند. در این مرحله، یک میکروبشناس هم به گروه اضافه میشود تا در برآورد مقدار میکروب موجود در هر قطره و مدت زمانی که این میکروبها در محیط زنده میمانند، به آنها کمک کند. علاوه بر این در این آزمایشگاه امکاناتی برای کنترل شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و جریان هوا هم وجود دارد که به تیم تحقیقاتی کمک میکند بتواند شرایط محیطهای مختلف - مانند بیمارستان، هواپیما و ... - را شبیهسازی کنند.
هدف نهایی در این پروژه گردآوری و جا دادن اطلاعات به دست آمده در یک مدل ریاضی است. این مدل باید توسط پخشهای مسئول سلامت عمومی قابل استفاده باشد و به آنها کمک کند تا بتوانند شیوههای اصلی شیوع یک بیماری ویروسی و راهکارهای کم کردن احتمال پخش آن را شناسایی کنند. برای مثال، این مدل عنوان میکند که بیشترین ریسک آلوده شدن به یک بیماری خاص، از راه هوا است یا سطوح آلوده، یا این که جریان هوا یا دما را چطور باید تغییر داد تا احتمال انتقال این بیماری در یک بیمارستان به کمترین میزان برسد؟ این مدل میتواند تشخیص بدهد که کدام یک از بیماران ممکن است بیشتر از بقیه، عامل بیماریزا را انتشار بدهند تا در صورت لزوم این افراد به قرنطینه منتقل شوند. همچنین زمانی که یک بیماری جدید شایع میشود و هنوز معلوم نیست راه انتقال آن از چه طریقی است، مدل میتواند مکانهای پر خطر مثل هواپیما را شناسایی کند تا مردم از حضور در آن خودداری کنند. علاوه بر این، اگر برای اولین بار بیماری جدیدی شناسایی شود، با دادن اطلاعات مربوط به عامل بیماریزا، مدل میتواند میزان ریسک شیوع آن را ارزیابی کند.
البته بعضی محققان معتقد هستند که بررسی عطسه و سرفه، در بیماریهایی مثل آنفولانزا چندان کارساز نیست، زیرا مبتایان به این بیماری چندان سرفه نمیکنند و عامل بیماریزا بیشتر از طریق تنفس یا صحبت کردن منتقل میشود. بوروایبا این احتمال را رد نمیکند. او میخواهد ابتدا آزمایشهایی را روی این افراد انجام دهد تا بتواند تشخیص بدهد که کدامیک از این راهها - تنفس، صحبت کردن، عطسه یا سرفه - در انتقال بیماری موثرتر هستند، سپس گامهای بعدی پژوهش را با توجه به نتایج این بررسی تعیین کند.
برخی افراد از احساس سنگینی و سردرد هنگام صبح گله می کنند و عطسه های زیاد را هم باید به این مشکل افزود. کیفیت خواب نقش غیرقابل انکاری در جلوگیری از مشکلات سلامت به ویژه پس از بیدار شدن از خواب دارد.پژوهشگران در جدیدترین تحقیقات خود دریافتهاند بروز حالاتی چون عطسه، سرفه،
خارش و سردرد بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب نشان دهنده مشکلات سلامتی از جمله آپنه تنفسی، بروز آلرژی، مشکلات کبدی و ناراحتی ریوی است.گفتنی است، علت بروز سردرد بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب معمولاً تنفس به هنگام خواب و افزایش سطح دیاکسید کربن در خون میشود.
کارشناسان اعتقاد دارند افراد برای درمان مشکل سردرد صبحگاهی باید در وهله اول کیفیت خواب خود را افزایش دهند، اما در عین حال استمرار سردرد در طول روز میتواند به علت نوشیدن بیش از حد قهوه و یا سایر نوشیدنیهای کافئیندار رخ دهد.
براساس تحقیقات به علت مدر بودن قهوه، بدن انسان با مشکل کمآبی مواجه میشود، اولین قسمتی که در اثر کمآبی با درد مواجه میشود مغز است زیرا ۸۰ درصد محیط پیرامون مغز از آب تشکیل شده است، در عین حال بروز سردردهای تنفسی و عصبی در پایان روز در اثر استرس و افزایش فشار چشم رخ میدهد و میتواند سردردی ادامهدار شود.
بروز عطسه در صبح نیز به علت آلرژی و وجود عوامل آلرژیک در پرزهای بینی رخ میدهد و یا در اثر ابتلای فرد به سرماخوردگی نیز میتواند رخ دهد.سرفه صبحگاهی نیز در افراد مبتلا به آسم به دلیل التهاب راههای هوایی رخ میدهد اما در صورت استمرار در طول روز میتواند به دلیل عفونت ویروسی در بدن چون سرماخوردگی و یا آنفولانزا رخ دهد.
سرفه پس از خوردن غذا نیز میتواند نشان دهنده بیماری رفلاکس اسید معده به مری و یا بیماریهای گوارشی باشد. بروز خارش در صبح در بدن نیز میتواند نشان دهنده بثورات جلدی و یا گزیده شدن توسط نیش حشرات باشد.بروز خارش همچنین نشانه کهیر در اثر اشعه خورشیدی، استفاده از داروهای شیمیایی و یا آلرژی غذایی در اوایل صبح میتواند رخ دهد.
عطسه کردن یکی از چندین عجایب بدن انسان است و نوعی رفلاکس حفاظتی محسوب میشود.
به گزارش ام.ان.ان، رویدادهای زیادی در این زمان در کسری از ثانیه اتفاق میافتند. عضلات سینه بر ریهها فشار آورده تا موجی از هوا را به بیرون بفرستند. گلوی فرد تنگتر شده و باعث میشود تا هوا از میان بینی با سرعت بیش از 160 کیلومتر در ساعت خارج شود.
زمانی که عطسه میکنید، بین 2000 تا 50000 قطره حاوی باکتری از بینی و دهان به بیرون فرستاده میشود. کسانی که سرما خوردهاند به همین دلیل عطسه میکنند، چرا که تورم موجود در مجرای بینی باعث ایجاد تحریک میشود.
این فرآیند به قدری جالب است که موضوع تحقیقات زیادی قرار گرفته است. برای مثال محققان موسسه فناوری ماساچوست در سال جاری، تحقیقاتی در مورد چگونگی حرکت قطرات توسط عطسه انجام دادهاند که نتایج آن در مجله Medicine منتشر شده است.
عطسه افراد با هم متفاوت است. برخی از حملات عطسهای برخوردارند که نوعی واکنش عصبی است و به خود فرد بستگی دارد. برخی انسانها ممکن است 10 تا 20 بار پشت سر هم عطسه کنند که این امر به میزان تحریک داخل بینی بستگی دارد.
شاید شما هم این موضوع را شنیده باشید که هیچ
کس نمیتواند با چشم باز عطسه کند. این امر تنها یک نوع واکنش است، مانند
زمانی که زانو ضربه خورده و پا به بالا میپرد.
منبع: سلامت نیوز
یک دستیار دکترای تخصصی طب سنتی دانشگاه شاهد راهکار رفع عطسه بهاره از دیدگاه طب سنتی را تشریح کرد.
معرفی غذاهای پاکسازی کننده خون در فصل بهار
به گفته وی در متون طب ایرانی از غذاهایی مانند آشهای ساده، بورانی اسفناج، بورانی شبدر و یونجه، کاهو سکنجبین، سمنو، آش شبدر و قرهقروت، و... بهعنوان بهترین و سبکترین غذاهای ایرانی برای فصل بهار نام برده شده است.
این دستیار دکترای تخصصی طب سنتی دانشگاه شاهد ادامه داد: این غذاها انرژی پایه و ویتامین مورد نیاز بدن را تأمین میکنند، ولی خاصیت غذایی کمتری دارند. مصرف این غذاها موجب پاکسازی خون و تقویت اعصاب و قوای بدن میشود.
رضایی پور عنوان کرد: از طرفی در فصل بهار، مصرف حبوباتی مانند ماش، نخود فرنگی و جو نیز از سوی حکمای پزشکی پارسی توصیه شده است.
راهکار رفع عطسه بهاره از دیدگاه طب سنتی
وی عنوان کرد: برای درمان عطسههای زیاد ناشی از حساسیت فصلی، میتوانید روزی 2 بار، با روغن بنفشه درون حفرههای بینی و روی پیشانی خود را چرب کرد. همچنین لازم است مصرف انواع ادویه، غذاهای سرخکردنی، شکلات و قهوه را در فصل بهار به حداقل برسانید.