محمد علیمحمدی مالک آلومینیوم المهدی ،هرمزال و شرکت معادن فاریاب

مالک جدید آلومینیوم المهدی و طرح هرمزال کیست؟

شرکت فروآلیاژ گنو (سهامی خاص) مالک یک درصد از سهام بانک تجارت است. ضمن اینکه علیمحمدی مالک شرکت معادن فاریاب از بزرگترین تولیدکنندگان سنگ کرومیت، فروکروم منگنز در خاورمیانه و ایران است. شرکت نوین آلیاژ سمنان که در زمینه تولید فروآلیاژهای کم کربن، متوسط کربن و پرکربن و انواع بوته‌های ریخته‌گری فعالیت می‌کند نیز متعلق به وی است.

براساس این گزارش ، شرکت آلومینیوم المهدی در تیر ماه ۱۳۶۹ با برآورد اولیه هزینه سرمایه‌ ۱.۵ میلیارد دلار و با هدف تولید ۱۱۰ هزار تن آلومینیوم در سال، قابل افزایش به ۳۳۰ هزار تن در‌ بندرعباس‌، تاسیس شد. تا پایان سال ۱۳۸۱ تعداد ۱۲۰ دیگ ساخته و راه‌اندازی شد؛ به طوری که ظرفیت تولیدی مجتمع به ۵۵ هزار تن در سال رسید.

تعداد ۱۲۰ دیگ دوم فاز یک طی سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ ساخته و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۴ مجتمع به ظرفیت اسمی پیش‌بینی شده فاز یک (۱۱۰ هزار تن) دست یافت. در خرداد ماه سال ۱۳۸۵ عملیات اجرایی فاز دوم (هرمزال) با سرمایه‌گذاری اولیه ۸ هزار میلیارد ریال (متشکل از ۴۰۰ میلیون یورو ارزی و ۲۰۰ میلیارد تومان ریالی) و با هدف راه‌اندازی ۲۲۸ دیگ آغاز شد. با تلاش متخصصان داخلی و همکاری پیمانکار خارجی، طی مدت ۴۰ ماه در مهر ماه ۱۳۸۸ فاز دوم راه‌اندازی شد.

هرمزال به دلیل تامین نشدن برق مورد نیاز تاکنون نتوانسته به ظرفیت کامل تولید خود دست پیدا کند. شرکت آلومینیوم المهدی هرمزال در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده شمش خالص آلومینیوم در کشور محسوب می‌شود و ظرفیت تولید آن حدود ۲۵۷ هزار تن در سال است.

شریک عرب شرکت آلومینیوم المهدی (محمد مهدی التجار وابسته به شرکت شرکت دوبی آلومینیوم (دوبال)) مالک کمتر از ۳۰ درصد سهام آن است.

اطلاعات بسیار کمی درباره شرکت فروآیاژ گنو در فضای مجازی قابل مشاهده است اما همان اطلاعات کم هم نشان می‌دهد که زمینه‌های فعالیت این شرکت شامل وسایل نقلیه زمینی، هوایی، آبی، ماشین‌آلات راهسازی و استخراج معدن و قطعات مربوطه، فلزات معمولی و مصنوعات وابسته می‌شوند.

مصاحبه روزنامه شرق با مهدی کرباسیان، رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در فروردین ۹۵

ماجرای واگذاری آلومینیوم المهدی و هرمزال به کجا رسید؟ مشکل دقیقا کجا بود؟

مطلع هستید که شرکت آلومینیوم المهدی و هرمزال طبق بندهای اصل ۴۴ واگذاری امور مردم به مردم و خصوصی‌سازی، مانند شرکت‌های دیگر در دستور خصوصی‌سازی قرار گرفته بود و چندین بار آگهی زده بودند. در سال‌های گذشته و در آگهی‌ای که در سال ٩٣ زده شد، شرکت را به یک سازمان خصوصی واگذار کردند. طبق آیین‌نامه خصوصی‌سازی به محض اینکه هیأت واگذاری تصمیم می‌گیرد شرکتی خصوصی شود، اختیاراتش از وزارتخانه یا سازمان ذی‌ربط به سازمان خصوصی‌سازی یا وزارت اقتصاد و دارایی منتقل می‌شود. وزیر اقتصاد و دارایی می‌تواند اختیار اداره شرکت را تفویض ‌کند و می‌تواند این کار را هم نکند؛ بنابراین آلومینیوم المهدی و هرمزال را تا زمانی که واگذار شود، به نیابت از وزارت اقتصاد و سازمان خصوصی‌سازی اداره کردیم. خوشبختانه برای اولین سال در سال ٩٣ شرکت به سودآوری رسید و شرکت سودده را واگذار کردیم. در اسفند ٩٣ سازمان خصوصی‌سازی به ما ابلاغ کرد که شرکت را واگذار کنیم. در ابتدا دیوان محاسبات و بعد سازمان بازرسی کل کشور، ‌به سازمان خصوصی‌سازی و وزارت اقتصاد گلایه کردند. نمایندگان مجلس هم درباره قیمت‌گذاری، نحوه فروش و… انتقاد کردند. این بحث‌ها که انجام شد، در جلسه هیأت واگذاری طبق آخرین اطلاعات، در‌حال‌حاضر شرکت تحویل برند یک مناقصه شده و حدود هشت ماه است که شرکت در اختیار بخش خصوصی است و ما هیچ نقشی نداریم. نمایندگان مجلس و سازمان بازرسی کل کشور شکایتی کرده بودند که طبق مقررات باید به شورای داوری می‌رفت. اکنون شورای داوری، تصمیمش را به سازمان خصوصی‌سازی و وزارت اقتصاد ابلاغ کرده است. ما چون طرف قضیه نیستیم، رونوشتی برای ما ارائه نشده؛ اما اطلاع دارم که شرایطی را برای واگذاری اضافه کرده‌‌اند. امیدواریم سهامدار بخش خصوصی، هم تعهداتش را انجام دهد و هم طرح‌های توسعه را که نیاز دارد، انجام دهد.
‌ انتقادی که مطرح می‌شد، این بود که این مزایده رانتی بوده و ایمیدرو مخالف این واگذاری بوده است. فارغ از علت مخالفت شما با این موضوع، مشکل، مزایده بوده یا خریدار؟ خریدار واقعا مربوط به بخش خصوصی بوده است؟

تا امروز آن‌گونه که مشخص است، خریدار از سوی بخش خصوصی بوده و در حوزه صنایع معدنی فعال است. ما به‌عنوان ایمیدرو قطعا موافق خصوصی‌سازی بوده و هستیم. در دولت قبل، بیش از ٢١ هزار ‌میلیارد تومان در سال ٩٠ و ٩١ به نام خصوصی‌سازی ردِّ دیون شده و رفته. در دورانی هم که خود ما در مدیریت ایمیدرو هستیم، چهار، پنج مورد مزایده برگزار شده است. ما به قیمت‌گذاری اعتراض داشتیم که اعتراض ما به هیأت واگذاری رفت که پذیرفته شد و مجددا کارشناسان جدید آمدند که بررسی کردند حدود ۴٠٠ ‌میلیارد تومان کمتر محاسبه شده بود. در نتیجه حرف ایمیدرو درست بود و بخش خصوصی هم قبول کرد. اعتراضی بود که خوشبختانه هیأت واگذاری پذیرفت.

رانتی در کار بود؟

بعد از آن بازرسی و دیوان محاسبات بحث‌هایی داشتند که به شورای داوری رفت. ما از این روند اطلاع نداشتیم و چون حساسیت دخالت ایمیدرو مطرح می‌شد، در این زمینه دخالتی نداشتیم.

***

مصاحبه خبرنگار ماین نیوز با محمد علیمحمدی، خریدار و سهامدار عمده شرکت آلومینیوم المهدی هرمزال (اردیبهشت ۹۵)

به عنوان نخستین سرمایه‌گذار بخش خصوصی صنعت آلومینیوم کشور در بخش بالادستی و تولید شمش، از زمان خریداری آلومینیوم المهدی هرمزال تاکنون با چه مشکلاتی در این کارخانه مواجه بوده‌اید و راهکار شما برای بازگشت این شرکت به جایگاه اصلی‌اش چیست؟

زمانی که بانیان شرکت آلومینیوم المهدی فعالیت این کارخانه را آغاز کردند، این کارخانه شریک خارجی داشته است و به هر دلیل شریک خارجی صلاح ندانسته مشارکت خود را ادامه دهد و مدیریت ایمیدرو تصمیم گرفت که طرحی را به عنوان هرمزال در کنار المهدی قرار دهد. اما در زمانی که این تصمیم گرفته شد، متاسفانه زیرساخت‌های موازی با این هدف والا که بتوانند به تولید کارخانه کمک کنند، در کشور وجود نداشته است. از ابتدا اگر قرار بود آلومینیوم المهدی و هرمزال با حداکثر ظرفیت کامل کار کند، ۶۰۰ مگاوات برق نیاز بود در حالی که برق موجود المهدی که از وزارت نیرو خریداری شده، هم‌اکنون تنها ۱۳۳ مگاوات است. باقیمانده نیاز برق شرکت تا هر سقفی که استفاده کرده، به عنوان مشترک آزاد محسوب شده است. این نخستین مشکل ما در المهدی هرمزال است.

دومین مشکل این است که با توجه به سیاست‌های رانتی که در کشور بوده است، با وجود اینکه شرکت مدرن‌ترین خط تولید آند را در اختیار داشته اما از یک شرکت در طول چندین سال گذشته آند خریداری می‌کرد و رانتی که در این راستا ایجاد شده بود که فقط باید از این شرکت آند خریداری می‌شد، در حال حاضر تعطیل شده است و طبیعتا سیاست ما این است که حتی اگر کارخانه تعطیل شود، براساس فرمایشات مقام معظم رهبری و براساس اقتصاد مقاومتی باید آند استاندارد در داخل شرکت تولید شود و تا مادامی که بنده مسئولیت داشته باشم، نظر به اینکه امکان تولید آند استاندارد در شرکت وجود دارد، یک کیلو آند وارداتی وارد نخواهم کرد. تکنولوژی که هم‌اکنون آلومینیوم المهدی از آن استفاده می‌کند، ۱۷۵ کیلوآمپر است و از عمر آن ۳۰ تا ۴۰ سال می‌گذرد و تکنولوژی هم که هرمزال از آن بهره می‌برد، ۲۳۵ است که هم اکنون این تکنولوژی نیز قدیمی شده است. در مراسم افتتاحیه چهارمین کنفرانس بین‌المللی آلومینیوم ایران اعلام شد که در حال حاضر چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده جهان به سمت تکنولوژی ۶۰۰ کیلوآمپر رفته است و طبیعتا تکنولوژی ما در بهترین حالت هنوز ۲۳۵ کیلوآمپر است که البته در زمان ورود بخش خصوصی به آلومینیوم المهدی هرمزال از همین تکنولوژی نیز به دلیل ضعف در زیرساخت‌ها با بهره‌وری ۵۵ درصد در حال استفاده بودیم هدف ما این است که در آینده نزدیک بهره‌وری موردنظر را به ۹۴ تا ۹۵ درصد استاندارد تعریف شده برسانیم.

درباره آخرین وضعیت احداث نیروگاه اختصاصی المهدی توضیح بفرمایید. گویا روند اجرایی آن کند شده است.

نیروگاه طراحی شده دارای تکنولوژی نسل E زیمنس است که از عمر تکنولوژی آن ۴۰ سال می‌گذرد و راندمان آن در بهترین حالت ۴۸ درصد است. ما اگر امروز بخواهیم نیروگاه بسازیم، دسترسی به راندمان ۶۴ درصد وجود دارد و به همین دلیل باید به نیروگاه با راندمان ۶۴ درصد فکر کنیم نه ۴۸ درصد. از طرفی وزارت نیرو و دولت در بخش پرمصرف بودن نیروگاه‌ها یارانه می‌دهند و ما نمی‌خواهیم بار مضاعفی را برای دولت ایجاد کنیم. ما می‌خواهیم با سوخت کمتر، بهره‌وری بالاتر و اگر قرار است امروز نیروگاه وارد کنیم، آن‌را با تکنولوژی برتر وارد می‌کنیم نه تکنولوژی قدیمی که بیش از ۴۰ سال از آن عمر آن گذشته است.
نظر شما درباره مشکلات کارگری به وجود آمده در آلومینیوم المهدی هرمزال و برخی اعتراضات رخ داده در این زمینه چیست؟

ما جهت استحضار شما اصلا مشکل کارگری نداریم. کارگرانی که معترض هستند، اصلا کارگر شرکت آلومینیوم المهدی نیستند. این افراد پیمانکارانی بودند که بعد از اتمام پیمانشان به صورت طبیعی دیگر شرکت قرارداد با آنها نداشته است. سازمان خصوصی‌سازی زمانی که واحد خود را فروخت، از مدیران بنگاه خود استعلام گرفت که چقدر کارگر دارند. تعداد کارگران را هم مدیران بنگاه اعلام کردند. در زمان واگذاری آلومینیوم المهدی تعداد کارگران آن را ۱۳۰۰ نفر آمار دادند. مدیرانی که بر بنگاه مدیریت می‌کردند در این زمینه آمار دادند و نامه‌های ثبت شده آنها نیز وجود دارد و سازمان خصوصی‌سازی نیز بررسی لازم را کرده است. از سوی دیگر هرمزال هم به صورت یک طرح بوده است یعنی هیچ اطلاعاتی در خصوص آن وجود ندارد. زمانی که طرحی شناسنامه می‌گیرد، وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به پروانه بهره‌برداری آن اقدام می‌کند و در پروانه بهره‌برداری آن طرح درج می‌کند که چه مقدار نیروی اشتغال دارد و ظرفیت موردنیاز گاز، برق و آب آن چقدر است و این اطلاعات مبنای فعالیت آن طرح در قالب یک کارخانه می‌شود. این اطلاعات در مورد هرمزال وجود نداشت و هم‌اکنون هم وجود ندارد. ما در حال پیگیری هستیم تا طرح هرمزال که هم‌اکنون فاقد شناسنامه است، به زودی شناسنامه دارد شود.

پس با این حساب شما قصد جداسازی المهدی و هرمزال را از یکدیگر دارید؟

بله همین طور است و باید المهدی و هرمزال هر یک دو شرکت مستقل از هم باشند و ماهیت جدا از یکدیگر داشته باشند. من در هرمزال مالک ۱۰۰ درصد دارایی‌ها هستم و در المهدی مالک ۱۰۰ درصد دارایی‌ها نیستیم و شریک داخلی و خارجی دارم. برای اینکه حقوق صاحبان سهام را تضییع نکنیم، باید این دو شرکت که درصد سهم صاحبان سهام در آنها یکی نیست، از هم منفک شوند.

پرونده مهدی تاجر به عنوان یکی از سهامداران المهدی به کجا رسید؟

ما از ابتدا مشکلی در این زمینه نداشتیم. ایشان سهامدار شرکت هستند و نزدیک به ۱۴ درصد در المهدی سهام دارند. به عنوان یک سهامدار وقتی نمایندگانشان قبل از خصوصی‌سازی پای برگه سهمشان را امضا کردند و در مجامع شرکت کردند، دیگر سهامدار بودند و ما هم به آنها احترام می‌گذاریم و می‌توانند در مجامع شرکت کنند و اگر بخواهند می‌توانند در تصمیم‌سازی‌های شرکت حضور داشته باشند و اگر هم نخواهند به صورت طبیعی دیگران وظیفه‌شان را انجام می‌دهند.

در حال حاضر بسیاری از دیگ‌های المهدی و هرمزال از مدار خارج شده اند. دلیل این وضعیت چیست و برای اصلاح این وضعیت چه برنامه‌ای دارید؟

سازمان خصوصی‌سازی از کارشناسانی که دعوت کرده بود، بنگاه را مورد کارشناسی قرار دهند، در همان زمان حدود ۱۲۰ دیگ در طول زمان از مدار تولید خارج شده بود، یعنی زمانی که آلومینیوم المهدی هرمزال را به ما تحویل دادند، ۱۲۰ دیگ دو خط هرمزال و المهدی عملا در خط تولید وجود نداشتند. عمر مفید دیگ‌ها حدود ۵ سال است و عمر مفید برخی از دیگ‌ها به سر رسیده بود و باید قطعات یدکی، نسوز، ریلاین و … وارد می‌کردیم تا می‌توانستیم دیگ‌ها را به شرط وجود برق در خط قرار دهیم و اگر هم فرضا مواد لازم موردنیاز این دیگ‌ها هم وارد می‌شد باز هم برقی وجود نداشت تا دیگ‌ها بتوانند به حداکثر تولید خود برسند. بنابراین با دو مشکل مواجهیم. یکی اینکه برق کافی وجود ندارد و دیگر اینکه این دیگ‌ها لوازم یدکی ندارند. پیرو برداشته شدن تحریم‌ها با شرکتSGL آلمان طرف قرارداد شدیم و اولین محموله را برای دیگ‌های المهدی و هرمزال آورده و پیشنهاد قیمت دادند و ما نیز پیش پرداخت را به آنها پرداخت کردیم. دو ماه زمان نیاز داشت تا محموله را بیاورند. به مرور هم خریدهایی که انجام شده به شرکت وارد می‌شود و در عین حال با برق جدیدی که برای شرکت خریداری کردیم، امکان تولید تا سقف ۲۴۰ هزار تن تا شش ماه آینده به مرور تامین می‌شود. بنابراین المهدی بعد از ۲۶ سال به همت بخش خصوصی خواهد توانست به تولید ۲۴۰ تا ۲۵۰ هزار تن برسد وگرنه توان دولت تولید در سطح ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تن بوده است و دولت اگر این شرکت را هم به ما نمی‌فروخت، به مرور همین مقدار تولید اندک هم کمتر می‌شد چرا که دیگ‌های دیگری هم به دلیل انقضای عمر مفید آنها در حال خروج از مدار بودند. بنابراین فرقی نمی‌کرد که بنده مالک المهدی هرمزال بودم یا دولت. هم‌اکنون هم که ما مسئولیت داریم به مرور برخی از دیگ‌ها از مدار تولید خارج می‌شوند و منتظریم که لوازم یدکی موردنیاز برسند تا بتوانیم دیگ‌ها را دوباره به خط تولید بازگردانیم.

بنابراین اولویت امسال شما رسیدن به ظرفیت کامل تولید است؟

دقیقا.

اردیبهشت ۹۶ ؛ جواد کریمی قدوسی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در تالار حکمت دانشگاه شیراز گفت:

به اسم خصوصی‌سازی صنعت عظیم آلومینیوم المهدی که ۲ هزار میلیارد تومان قیمت داشت را با مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان به کسی دادند که اسپانسر روحانی در انتخابات بود.