جراحی لاغری؛ معایب، مزایا و انواع آن

این افراد به جای ورزش، فعالیت بدنی و رعایت رژیم غذایی اغلب کوتاه‌ترین راه را برای رسیدن به وزن مطلوب انتخاب می‌کنند که گاهی عوارض جانبی خطرناکی دارد و حتی ممکن است آنها را تا آستانه مرگ بکشاند. ‌ روش‌های مختلف جراحی برای از بین بردن چربی‌های اضافی بدن وجود دارد که از این میان می‌توان به جراحی‌های متابولیک و باری‌اتریک اشاره کرد. هدف اصلی از انجام چنین اعمال جراحی، محدود کردن میزان ذخیره مواد غذایی داخل معده است که به کم‌خوری و کاهش وزن منجر می‌شود. این روش‌ها معمولا برای افرادی مناسب است که اضافه‌وزن بسیار بالایی داشته باشند و بدون این قبیل روش‌ها امکان کاهش وزن موثرتر دیگری وجود نداشته باشد. در واقع، این روش‌ها به تنها راه فرار این افراد تبدیل می‌شود.

معیارهای اولیه

پزشکان برای روی آوردن به روش‌های جراحی لاغری برخی معیارها را در بیماران مد نظر قرار می‌دهند که در صورت نزدیک بودن شرایط بیمار اقدام می‌کنند:

• نمایه توده بدنی (BMI) بالاتر از 40 (45 کیلوگرم).

• 35BMI تا 40 (36 کیلوگرم) که در افراد مشکلاتی را مانند فشار خون بالا، دیابت، آسم، کاهش شدید کنترل مثانه و وقفه‌های تنفسی حین خواب را ایجاد می‌کند.

• BMI بین 30 تا 35 نیز عامل بروز دیابت و سندرم متابولیک در بیماران می‌شود.

نکات پیش از عمل

بیمارانی که قرار است تحت این نوع عمل‌های جراحی قرار گیرند باید از کشیدن سیگار خودداری کنند، وزن خود را کاهش دهند و از تحت کنترل درآمدن قند خون اطمینان حاصل کنند. مصرف آسپرین و مواد حاوی این دارو، مکمل‌های تغذیه گیاهی حدودا یک هفته پیش از عمل الزامی است. علاوه بر این، افراد باید بین 24 تا 48 ساعت قبل از عمل، غذاهای مایع و نوشیدنی استفاده کنند و عمل در بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد.

انواع جراحی‌های لاغری

به طور کلی دو نوع عمل جراحی مخصوص لاغری وجود دارد. یکی از آنها «گاستریک آستینی» و دیگری «حلقه‌گذاری معده» است.

جراحان معمولا عمل‌های لاغری را به دو روش باز یا لاپاروسکوپی انجام می‌دهند. روش دوم فقط اسکارهای کوچکی به جا می‌گذارد و عوارض کمتری نیز دارد و دوران بهبود بیمار کوتاه‌تر می‌شود. در روش جراحی باز، پزشک بین 8 تا 10 سانت از ناحیه شکم را باز می‌کند.

کنارگذاری معده (Roux-en-Y): طی این عمل، جراح با استفاده از یک گیره یا بست، معده جدیدی برای بیمار ایجاد می‌کند. این گیره معده‌ای به اندازه یک فنجان برای فرد درست می‌کند. البته بقیه بافت معده نیز همچنان وجود دارد ولی دیگر غذا وارد آن نمی‌شود.

ایجاد بای‌پس معده: در این عمل، جراح قسمتی از روده کوچک بیمار را در ناحیه زیر معده خارج می‌کند و قسمت انتهایی آن را به گیره معده‌ای ایجاد شده و انتهای دیگر به روده کوچک متصل می‌کند؛ به طوری که شکلی شبیه‌Y ایجاد می‌کند. باقی‌مانده معده هم در جای خود باقی می‌ماند و مواد شیمیایی را از لوزالمعده برای کمک به هضم غذای ورودی به معده جدید تحویل می‌دهد. در این عمل معمولا از روش لاپاروسکوپی استفاده می‌شود.

گاستریک آستینی: در این عمل، جراح بخش اعظم معده، یعنی حدود 75 درصد آن را خارج می‌کند و فقط قطعه‌ای به شکل لوله از معده باقی می‌ماند که به «گاستریک آستینی» معروف است که همچنان به روده کوچک متصل می‌ماند. بعد از عمل، معده بیمار تنها قادر به نگهداری بین 57 تا 85 گرم مواد غذایی است و فرد به خاطر کوچک شدن معده خیلی سریع احساس سیری می‌کند. از سوی دیگر، به دلیل برداشتن بخش‌هایی از معده که هورمون گرسنگی را ترشح می‌کنند، فرد بسرعت گرسنه نمی‌شود.

حلقه‌گذاری قابل‌تنظیم معده: در این روش، جراح حلقه‌ای را در قسمت فوقانی معده قرار می‌دهد که قابلیت باد شدن دارد. با باد کردن آن، کیسه‌ای با مجرای ورودی باریک در باقی‌مانده معده جای می‌گیرد. این کار از طریق عمل لاپاراسکوپی انجام می‌شود. وقتی فرد غذا می‌خورد، غذا به دیواره معده فشار وارد می‌کند و سیگنال‌هایی به مغز ارسال می‌شود که اشتهای فرد را کم می‌کند. این گیره را به دلخواه می‌توان تنظیم یا از بدن خارج کرد. ‌

حلقه‌گذاری عمودی: در این روش، جراح سوراخی را در قسمت فوقانی معده ایجاد می‌کند و گیره‌های جراحی را به سمت بالا داخل معده قرار می‌دهد که معده را کوچک‌تر می‌کند. سپس، جراح باندی پلاستیکی را داخل سوراخ قرار می‌دهد و قسمت انتهای آن را می‌بندد تا از کشیده شدن آن جلوگیری کند. مواد غذایی از این کیسه و از سوراخ کوچک ایجادشده وارد معده می‌شود، بنابراین افراد در حجم کمتری غذا می‌خورند.

‌انحراف بیلیوپانکراتیک: در این روش که نوعی فرآیند سوءجذب به شمار می‌رود، مقدار کالری و مواد مغذی قابل‌جذب از طریق معده کاهش می‌یابد. جراح کیسه کوچکی را به عنوان معده باقی می‌گذارد که از این طریق، فقط بین 113 تا 227 گرم مواد غذایی در خود نگه می‌دارد. جراح سپس مسیری انحرافی را برای غذا ایجاد می‌کند که باقی‌مانده معده و بخش زیادی از روده کوچک از مرحله گوارش خارج می‌شوند و به این شکل، بخش اعظم مواد مغذی و کالری جذب نمی‌شود و فرد وزن کم می‌کند.

مراقبت‌های بعد از عمل

افرادی که تحت این نوع اعمال جراحی قرار می‌گیرند، ابتدا باید تا 2 هفته رژیم غذایی آبکی را در دستور کار خود قرار دهند و پس از آن شروع به‌خوردن مواد جامد کنند.

زندگی چه تغییری می‌کند؟

بعد از این قبیل اعمال جراحی، برخی کاهش وزن قابل توجهی را تجربه می‌کنند و تا 3 ماه اول ممکن است روزانه حدود 400 گرم را داشته باشند. ترکیب چند نوع عمل جراحی با یکدیگر معمولا نتیجه به‌دست‌آمده را مطلوب‌تر می‌کند. در این میان روش سوء جذب مواد بیشترین کاهش وزن را به دنبال دارد؛ ولی از سوی دیگر، بدن فرد با کمبود شدید مواد مغذی مواجه می‌شود که در درازمدت مشکلات زیادی به دنبال دارد.

خطراتی که نباید نادیده گرفت

این قبیل عمل‌های جراحی عوارضی دارد که از آن جمله می‌توان به عفونت، ایجاد لخته‌های خونی، زخم معده و کمبود مواد مغذی در بدن اشاره کرد. افتادگی و شل شدن پوست ناحیه‌ای که تحت عمل قرار گرفته از دیگر عوارض آن به شمار می‌رود.

مترجم: ندا اظهری
منبع: WebMD - (ضمیمه سیب روزنامه جام جم)