سرطان معده؛ خاموش و خطرناک

جام جم سرا: البته مرتضی پاشایی پیش از انتقالش به بیمارستان در گفت‌وگو با چند نشریه اعلام کرد که به دلیل تومور ناشی از سرطان معده مجبور به جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی شده و هر چند امید زیادی به بهبود دارد، اما دوران سختی را پشت سر می‌گذارد. روز گذشته هم اعلام شد حال او بهبود یافته و به بخش عمومی منتقل شده است. به بهانه این خبر تصمیم گرفتیم به بررسی سرطان معده بپردازیم که بالاترین میزان شیوع در ایران را دارد.

سرطان معده ناشی از رشد خارج از کنترل‌ سلول‌های‌ بدخیم‌ در معده‌ است که طی سالیان و به آرامی ‌رشد می‌کند، ولی متاسفانه در مراحل ابتدایی علائم چندانی ندارد و شاید به همین دلیل بسختی تشخیص داده می‌شود. بد نیست بدانید علل حتمی ‌و واقعی این سرطان بدرستی کشف نشده است.

دکتر سیدمحمود اسحاق حسینی، فوق تخصص گوارش و آندوسکوپی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: در بروز سرطان معده چند عامل نقش مهم دارد و عامل اول، تغذیه است. افرادی که سوءتغذیه دارند و بدنشان با کمبود کالری مواجه است بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارند. کمبود پروتئین‌ها و ویتامین‌ها بویژه ویتامین‌های A و C، مصرف مداوم مواد غذایی چرب و شور و غذاهای آماده و فست‌فودها نیز از عوامل زمینه‌ساز سرطان معده محسوب می‌شود. همچنین بیماری‌های معده می‌توانند زمینه ابتلای افراد به سرطان معده را فراهم کنند.

حواستان به هلیکوباکتر باشد

به گفته دکتر حسینی یکی از مهم‌ترین بیماری‌های معده، عفونت هلیکوباکتری است که باعث بروز زخم معده و ورم معده می‌شود و ممکن است ازجمله عوامل مهم ابتلا به سرطان معده باشد. البته این‌طور نیست که هر فرد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر دچار سرطان معده شود؛ در این صورت باید بیش از 55 درصد مردم جهان در اثر سرطان معده جان خود را از دست می‌دادند، چون بیش از نیمی از جمعیت جهان به این عفونت مبتلا هستند در حالی که فقط 3 درصد از این افراد ممکن است به سرطان معده مبتلا شوند. بنابراین بیمارانی که عفونت هلیکوباکترپیلوری دارند حتما باید درمان شوند و تحت‌نظر متخصص قرار بگیرند تا در آینده مشکلی برای آنها از نظر ابتلا به سرطان معده ایجاد نشود.

عوامل خطر را شناسایی کنید

به طور کلی افراد بالای 40 سال، بیماران مبتلا به پولیپ معده، مصرف سیگار و الکل و افرادی که سابقه فامیلی ابتلا به سرطان یا سابقه جراحی معده دارند بیشتر از افراد دیگر در معرض سرطان معده هستند. البته پولیپ‌ها اغلب خطرناک نیست، اما یک درصد آنها ممکن است به سرطان تبدیل شود. حتی شیوع این سرطان در آقایان و افرادی که گروه خونی A دارند، هم بیشتر گزارش شده است. به گفته دکتر اسحاق حسینی هر چند معمولا این بیماری زمانی تشخیص داده می‌شود که شرایط بیمار وخیم است، اما گروه‌های در معرض خطر حتما باید از سوی پزشک مورد معاینه منظم و دوره‌ای قرار بگیرند، چون در صورتی که سرطان در مراحل ابتدایی شناسایی شود، امکان درمان وجود دارد.

علائم سرطان معده

کاهش اشتها و کاهش وزن، درد معده، علائم سوءهاضمه مانند آروغ زدن و تهوع، احساس پری معده حتی پس از خوردن مقادیر کم غذا، تهوع و استفراغ، سوزش سردل و علائم شبیه به زخم معده، ورم معده، مدفوع سیاه، کم‌خونی و توده قابل لمس در بالای شکم ازجمله علائم بروز سرطان معده است، اما ممکن است همه این علائم در بیمار مبتلا قابل مشاهده نباشد. همچنین این احتمال وجود دارد که بیمار با علائم گفته شده به متخصص مراجعه کند و تشخیص پزشک بیماری‌ها و مشکلات خوش‌خیم مانند گاستریت یا ورم معده ساده یا حداکثر زخم گوارشی باشد. با وجود این توصیه می‌شود در صورت بروز این علائم بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنید.

آیا سرطان معده قابل پیشگیری است؟

به گفته دکتر اسحاق حسینی، پیروی از یک رژیم غذایی سالم، تامین ویتامین‌های ضروری بدن، مصرف روزانه میوه و سبزی، پرهیز از خوردن غذاهای آماده و کم کردن نمک مصرفی، مصرف نکردن دخانیات و الکل، داشتن تحرک و انجام چکاپ‌های دوره‌ای تا حد زیادی مانع از بروز سرطان معده می‌شود، اما ایمنی 100 درصدی وجود ندارد.

از تشخیص تا درمان

بهترین روش تشخیص سرطان معده، آندوسکوپی است، اما عکسبرداری از معده به شیوه دبل کنتراست» نیز می‌تواند به تشخیص این بیماری کمک کند. اگر سرطان معده به موقع تشخیص داده شود، درمان‌پذیر است، اما با پیشرفت بیماری احتمال بهبودی کاهش می‌یابد.

به گفته دکتر اسحاق حسینی، برداشتن بخشی از معده که دارای سلول‌های سرطانی است، مهم‌ترین روش درمانی به حساب می‌آید. علاوه بر این ممکن است از شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی نیز استفاده شود. از طرفی گاهی فرد بیمار به یک یا چند روش درمانی نیاز پیدا می‌کند که درمان‌های انجام شده علاوه بر سلول‌های سرطانی بر بافت‌های سالم فرد نیز تاثیر می‌گذارند. بنابراین عوارض جانبی مهمی را ایجاد می‌کنند که مهم‌ترین آنها تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی و دردهای شکمی ‌است. البته تغذیه بیمار در حین درمان سرطان معده و پس از آن اهمیت ویژه‌ای دارد و بیمار باید حجم کافی از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی دریافت کند. در عین حال به دنبال عمل جراحی سرطان معده که ممکن است به صورت برداشتن کامل معده یا حجم زیادی از آن باشد، کاهش وزن به‌ طور شایع رخ می‌دهد و بیماران در پی مصرف غذا با حجم زیاد یا غذاهای شیرین، دچار کرامپ و دردهای شکمی، تهوع و نفخ و اسهال و سرگیجه می‌‌شوند، اما با محدود کردن مصرف مایعات و غذاهای شیرین و زیاد کردن دفعات مصرف مواد غذایی می‌توان این عوارض را تا حدی کنترل کرد.

پریسا اصولی/جام جم

سرطان معده؛ علل، علائم و پیشگیری از سرطان معده

مجموعه: پیشگیری بهتر از درمان

سرطان معده در صورتیکه بموقع تشخیص داده شود، قابل درمان است

هر آنچه باید درباره سرطان معده بدانید
سرطان معده چیست؟
سرطان معده که به سرطان شکمی هم معروف است، سرطانی است که در ناحیه معده و ناحیه بالایی شکم شما رخ می‌دهد. میزان شیوع سرطان معده در ایران بخصوص شمال کشور و استان های گیلان و مازندران بسیار شایع‌ می‌باشد. سرطان معده به انواع مختلفی تقسیم می‌شود و معمول‌ترین نوع آن(حدود 90 تا 95 درصد از کل انواع) سرطانی است که در ناحیه‌ی غددی معده رخ می‌دهد. سرطان معده در صورتیکه بموقع تشخیص داده شود، قابل درمان است، اما متاسفانه در مراحل پیشرفته بیماری نتیجه خیلی رضایت بخش نیست.

علایم سرطان معده
نشانه ها و علایم سرطان معده می‌تواند شامل:
- احساس نفخ پس از غذا خوردن از علایم سرطان معده است.
- یکی از علایم سرطان معده احساس سیری پس از خوردن کمی غذا است.
- سوزش شدید و مداوم معده می تواند نشانه ای از سرطان معده باشد.

- از علائم سرطان معده می توان به سوءهاضمه شدید و درمان نشدنی  اشاره کرد.
- درد معده، حالت تهوع مداوم و بی‌دلیل نیز از علائم سرطان معده است.

- از دیگر علایم بیماری سرطان معده می توان خستگی و کم خونی اشاره کرد.
- کاهش وزن بی‌دلیل می تواند نشانه ای از بیماری سرطان معده باشد.
- از علایم دیگر سرطان معده می توان به وجود خون در مدفوع (خون سیاه و قیری رنگ در مدفوع) اشاره کرد.
- استفراغ خونی نیز از دیگر علائم بیماری سرطان معده می باشد.

از علایم سرطان معده می توان به سوءهاضمه شدید و درمان نشدنی  اشاره کرد

علل ابتلا به سرطان معده

دلیل قطعی ابتلا به سرطان معده هنوز شناخته نشده است، با این حال عواملی که در ادامه بیان می‌کنیم خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد:

- جنسیت: مردان دو برابر بیشتر از زنان در خطر ابتلا به سرطان معده هستند.

-نژاد: نژادهای آفریقایی- آمریکایی و آسیایی در خطر بیشتری نسبت به ابتلا به بیماری سرطان معده قرار دارند.

- ژنتیک: مشکلات ژنتیکی و یا سندرم‌های ارثی سرطان، خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد.

- ناحیه‌ی جغرافیایی: سرطان معده در ژاپن، شوروی سابق و آمریکا و آفریقای مرکزی شایع‌تر است.

-گروه خونی: افرادی که گروه خونی آنها A مثبت است در خطر بیشتری نسبت به ابتلا به سرطان معده قرار دارند.

- افزایش سن: سرطان معده در سنین 70 تا 74 شایع تر می‌باشد.

- سابقه خانوادگی: درصورت ابتلای یکی از افراد درجه‌ی 1 خانواده به سرطان معده خطر ابتلای دیگران هم دو یا سه برابر می‌شود.

- سبک زندگی: سیگارکشیدن، مصرف الکل و رژیم غذایی کم میوه و سبزی و یا شور، دودی یا حاوی مواد نگهدارنده نیترات دار خطر ابتلای شما به سرطان معده را افزایش می‌دهد.

- هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) : آلوده شدن به باکتری H. pylori که لایه‌پوشاننده معده را آلوده کرده و باعث التهاب و زخم معده مزمن می‌شود، خطر ابتلا به بیماری سرطان معده را افزایش می‌دهد.

- بیماری‌های خاص: بیماری‌های خاص از جمله ورم معده مزمن، پولیپ معده (پولیپ های معده توده های سلولی هستند که روی دیواره داخلی معده تشکیل می شوند. پولیپ های معده به ندرت بروز می کنند. معمولا پولیپ های معده علامتی ندارند و در اغلب موارد، زمانی که پزشک به دلیل دیگری معده شما را معاینه و بررسی می کند، معلوم می شوند.

متاپلازی روده ای (سلول ها در پاسخ به تغییرات محیط اطرافشان می توانند خود را تغییر دهند. متاپلازی یکی از این پاسخ ها است. متاپلازی یك تغییر قابل برگشت است كه در آن یك نوع سلول بالغ با نوع دیگری سلول بالغ جایگزین می گردد. این تغییر نیز یک فرایند سازگاری سلولی است كه در آن یك نوع سلول كه نسبت به یك استرس خاص حساس است با نوع دیگری كه بهتر می تواند شرایط نامناسب محیطی را تحمل كند جایگزین می گردد. تصور می شود كه این امر ناشی از تغییر سلول های قبلی نیست. بلكه به علت برنامه ریزی مجدد ژنتیكی در سلول های بنیادی روی می دهد.) و یا جراحی معده خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهد.

- بعضی از مشاغل خاص: بعضی از مشاغل خاص از جمله کار در معدن ذغال سنگ، پالایش نیکل و کارخانه‌های لاستیک و چوب سازی خطر ابتلا به این سرطان معده را افزایش می‌دهد.

باکتری H. pylori که باعث زخم معده مزمن می‌شود، خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد

 درمان سرطان معده
سرطان معده بوسیله یکی از راههای زیر و یا ترکیب آنها درمان می‌شود:
- جراحی برداشتن معده (gastrectomy): در این روش درمان سرطان معده، کل معده و یا بخشی از معده و همچنین نواحی اطراف آن برداشته می شود.
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی

پیشگیری از ابتلا به سرطان معده
از آنجایی که دلایل ابتلا به سرطان معده کاملا مشخص نیستند، پس راههای پیشگیری قطعی از ابتلا به سرطان هم نمی‌شود بیان کرد، با این حال موارد زیر خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش می‌دهند:

√ مصرف بیشتر میوه و سبزیجات :سعی کنید مقدار بیشتری میوه و سبزی از انواع مختلف و رنگ‌های مختلف مصرف نمایید.
√ برای پیشگیری از ابتلا به بیماری سرطان معده، مصرف غذاهای شور و دودی را کاهش دهید.

√ سوزش معده یا رفلاکس: برای پیشگیری از ابتلا به سرطان معده درصورتی که به بیماری سوزش معده یا رفلاکس مبتلا هستید، برای درمان آن اقدام نمایید.

√ ترک سیگار: اگر شما سیگاری هستید آنرا ترک کنید، زیرا که سیگار خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان معده را افزایش می‌دهد.

√ هلیکوباکتر پیلوری: برای جلوگیری از ابتلا به سرطان معده در صورتی که به بیماری هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستید، با مصرف آنتی بیوتیک آن را درمان کنید.
منبع: rastineh.ir