نارکولپسی عبارت است از حملات غیرقابل کنترل خواب در طول روز که منجر به خوابیدن فرد حتی در موقعیتهای نامناسب میشود.شروع علائم نارکولپسی معمولا از دوران بلوغ و جوانی است. حداکثر شیوع این بیماری در 15 تا 30 سالگی بوده و میزان شیوع در زن و مرد مساوی است.
داشتن برنامه خواب و بیداری منظم یکی از راههای درمان بیماری نارکولپسی است
نارکولپسی چهار علامت مهم دارد که شامل خواب آلودگی بیش از حد روزانه، فلج خواب، توهم در شروع و پایان خواب و از دست دادن ناگهانی توان عضلانی یا شل شدن ناگهانی عضلات میشود. خواب آلودگی بیش از حد روزانه و میل شدید به خواب در روز علامتی است که بیماری با آن بروز میکند و طی ماهها تا سالها بعد علایم دیگر آن ظاهر میشود.
تمایل به خواب تنها در موقعیتهایی که مناسب برای خوابیدن است محدود نمیشود و ممکن است تحت شرایطی مثل فعالیتهای نشسته و یکنواخت، پس از خوردن غذای سنگین و حتی در شرایطی که فرد مشغول انجام وظایف پرتحرک است نیز رخ دهد. در نوجوانان خواب آلودگی روزانه اغلب با تنبلی و افسردگی اشتباه گرفته میشود.
فلج خواب یک احساس بسیار ناراحتکننده است که اغلب هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن از خواب رخ میدهد و بیمار قادر به حرکت دادن خویش نیست.
توهمات حین بخواب رفتن و با شیوع کمتر حین بیدار شدن نیز ممکن است دیده شود. توهمات اغلب از نوع بینایی است ولی گاهی میتواند شنیداری یا لمسی نیز باشد. بیماران نارکولپتیک به راحتی به خواب میروند ولی خواب شبانه منقطع دارند. در هنگام خواب شب، مکررا بیدار شده و ممکن است خوابشان همراه با کابوسهای شبانه باشد.
جهت تشخیص خواب آلودگی ناشی از بیماری نارکولپسی، بعد از گرفتن شرح حال معاینه فیزیکی، تست پلی سومنوگرافی شبانه و روز بعد تست MSLT جهت سنجش خواب آلودگی طی روز مورد استفاده قرار میگیرد. در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. هدف از درمان، کنترل علائم نارکولپتیک و به حداکثر رساندن عملکرد فرد در زندگی روزمره و به ویژه فعالیتهای شغلی فرد است. کاهش خواب آلودگی طی روز و در نتیجه به حداکثر رساندن کارایی و بهرهوری بیماران در محل کار و تحصیل و به حداقل رساندن خطرات و حوادث ناشی از خواب آلودگی نیز از آن جمله است.
همچنین کاهش عوارض و خطرات ناشی از حملات کاتاپلکسی به ویژه در کسانی که در ارتفاعات فعالیت میکنند و نهایتا کنترل علائم شبانه از جمله خواب به هم ریخته، توهمات در شروع خواب و فلج خواب که از علائم آزاردهنده این بیماری است.
درمان این بیماری چگونه است؟
رعایت بهداشت خواب یکی از اصول مهم در درمان این بیماری است. داشتن برنامه خواب و بیداری منظم، اجتناب از سیگار کشیدن به خصوص سه ساعت قبل از خواب، اجتناب از مصرف الکل، چای، قهوه، شکلات طی سه الی چهار ساعت قبل از رفتن به رختخواب، فراهم کردن یک محیط مناسب و مطلوب برای خوابیدن از نظر عوامل فیزیکی به خصوص گرما، سرما، نور و سر و صدا و اجتناب از مواجهه با نور شدید حداقل یک ساعت قبل از رفتن به بستر شامل این موارد میشود.
داشتن برنامه چرتهای کوتاه مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقهای هر چند ساعت طی روز یا چند چرت روزانه ۱۰ الی ۱۵ دقیقهای به خصوص در مواقعی که بیمار احساس خواب آلودگی شدید دارد و رعایت بهداشت خواب شبانه میتواند حملات خواب آلودگی و نیز شدت خواب آلودگی طی روز را کاهش دهد. اطلاعات عمومی درباره بیماری نارکولپسی بایستی در اختیار معلمان، شاغلان و مسئولان واحدهای شغلی قرار گیرد.
مشاوره پیش از استخدام بسیار مهم است. مشاوره شغلی به کارگر و کارفرما در مورد مشاغلی که فرد مبتلا باید از انجام آن خودداری کند، باید داده شود. از جمله در مشاغلی که شیفت کاری دارند و مشاغلی که نیازمند هوشیاری هستند. مشاغل حساس و پرخطر دیگر مانند کنترل پرواز و مانیتورینگ دقیق و خلبانی برای مبتلایان به نارکولپسی مجاز نبوده و توصیه میشود قبل از استخدام افراد در این مشاغل و همچنین در معاینات دورهای این بیماری مورد بررسی و توجه جدی قرار گیرند. چرتهای ۱۵ الی ۲۰ دقیقهای به فواصل سه تا چهار ساعت طی روز در محل کار کمککننده است و میتواند در بهبود عملکرد فرد موثر باشد.
منبع:isna.ir
نوشته بیماری نارکولپسی چیست؟ اولین بار در بامداد پدیدار شد.
، حمله خواب، شرایطی است که به صورت خواب آلودگی شدید و نفوذ خواب رویا به مرحله بیداری روی می دهد. این حملات به صورت دوره ای بوده و فرد مبتلا قادر به مقاومت در مقابل آن نیست. هر یک از حملات خواب 10 تا 20 دقیقه طول می کشد و سپس احساس سرزندگی کامل یا ملایم به وجود می آید. خواب رفتن ها ممکن است در موقعیت های نامناسب مثلا هنگام غذاخوردن، صحبت کردن یا رانندگی رخ دهد.
این افراد دچار توهم های قبل از شروع خواب، از دست دادن ناگهانی و موقت توان و قوام عضلات اندام ها و نیز فلج خواب می شوند. بروز خواب های رم (رویا دیدن) در ابتدای خواب و پس از ده دقیقه خوابیدن، ممکن است نشانه ای از نارکولپسی باشد. این بیماری گاهی بسیار خطرناک است و باعث تصادفات رانندگی و صدمات با آلات صنعتی می شود.
قبلا تصور می کردند که حمله خواب، عارضه کمیابی است ولی اینکه بر این باور نیستند و معتقدند 0.1 تا 0.2 درصد از مردم به آن مبتلایند. در مواردی بروز این عارضه به صورت خانوادگی هم مشاهده شده است. نارکولپسی نوعی صرع یا روان پریشی نیست؛ بلکه احتمالا نوعی اختلال در مکانیسم های خواب رم (رویا) است. جالب آن که این عارضه علاوه بر انسان در برخی حیوانات، مثل گوسفند و سگ نیز بررسی شده است.
نارکولپسی ممکن است در هر سنی دیده شود ولی بیشترین سن ابتلاء به آن، دوران نوجوانی و اوایل جوانی و معمولا قبل از سی سالگی است. این مشکل آهسته پیشرفت می کند یا به ثباتی نسبی رسیده و سراسر عمر ادامه می یابد. شاخص ترین علامت آن، همان خواب های حمله ای اجتناب ناپذیر است. اغلب با از دست دادن های ناگهانی تون (قوام) عضلات همراه می شود که گاهی خود را به صورت پایین افتادن چانه، سر، سست شدن ناگهانی زانوها و زمین خوردن نشان می دهد.
بیمار اغلب طی دوره های کوتاه و خفیف حمله خواب، بعد از دست دادن تون عضلانی، همچنان بیدار است ولی در دوره های طولانی تر، به خواب رفته و نورا مغزی (EEG) خواب رم (رویا) را نشان می دهد. علائم همراه این عارضه، توهم های شنوایی یا بینایی قبل از خواب رفتن یا هنگام بیدارشدن است. این نشانه ها گاهی باعث ترس بیمار برای لحظاتی کوتاه می شود و سپس به غیرواقعی بودن آن پی می برد. از علائمی که یافته های کمتر همراه این عارضه هستند، فلج خواب است که اغلب حین بیدارشدن صبحگاهی روی می دهد.
طی این دوره ها، ظاهرا بیمار برای چند ثانیه بیدار است و احساس بسیار ناخوشایند فلج و ناتوانی در صداکردن دیگران یا کنده شدن از آن وضعیت را دارد. افراد مبتلا به نارکولپسی در بیشتر مواقع، شب ها به سرعت به خواب می روند ولی در طول شب به دفعات بیدار می شوند. در صورتی که تشخیص روشن نباشد، ثبت 24 ساعته خواب کمک کننده است.
افراد مبتلا به نارکولپسی، ساختار غیرطبیعی در خواب رم (رویا) دارند که باعث شروع رویا بلافاصله پس از خواب در شب و چرت های روزانه می شود. تعداد اشخاص گرفتار این عارضه در هر ده هزار نفر 10 تا 60 نفر است.
هیجانات ذهنی و مغزی مثل خندیدن یا خشم در این فراد باعث از دست دادن توی عضلانی می شود. شدت از دست دادن ها گاهی به صورت گذرا و موضعی یا فلج ناگهانی کل عضلات است که به زمین خوردن فرد منجر می شود. در این عارضه الگوی خواب تکه تکه است. بیمارانی که نارکولپسی (حمله خواب) را درمان نمی کنند، ممکن است به افسردگی نیز دچار شوند. گوشه گیری اجتماعی، مشکلات تحصیلی، شغلی و ترس از رانندگی به دلیل ترس از دست دادن مهارت آن از پیامدهای نارکولپسی است.
درواقع بهبود کامل کمتر دیده می شود و باید فرد بیمار را در مدیریت علائم یاری کرد. یک برنامه اجباری برای چرت های منظم روزانه در زمان معین، به گروهی از بیماران کمک شایانی می کند. در صورت نیاز به دارو، محرک ها قدم اول درمان هستند. داروهای سه حلقه ای ضدافسردگی و مهارکننده های جذب مجدد سروتونین نیز در درمان از دست دادن تون عضلات اثر دارند. گرچه دارو قدم اول درمان در نظر گرفته می شود ولی درمانگر باید به برنامه چرت منظم روزانه، تغییر و تطبیق زندگی با آن شرایط، مشاوره، تعطیلات دارویی برای مقاوم نشدن به داروها، مدیریت و نظارت دقیق بر نحوه مصرف دارو و نیز اثر کلی بر علائم و شرایط قلبی نیز توجه داشته باشد.
، حمله خواب، شرایطی است که به صورت خواب آلودگی شدید و نفوذ خواب رویا به مرحله بیداری روی می دهد. این حملات به صورت دوره ای بوده و فرد مبتلا قادر به مقاومت در مقابل آن نیست. هر یک از حملات خواب 10 تا 20 دقیقه طول می کشد و سپس احساس سرزندگی کامل یا ملایم به وجود می آید. خواب رفتن ها ممکن است در موقعیت های نامناسب مثلا هنگام غذاخوردن، صحبت کردن یا رانندگی رخ دهد.
این افراد دچار توهم های قبل از شروع خواب، از دست دادن ناگهانی و موقت توان و قوام عضلات اندام ها و نیز فلج خواب می شوند. بروز خواب های رم (رویا دیدن) در ابتدای خواب و پس از ده دقیقه خوابیدن، ممکن است نشانه ای از نارکولپسی باشد. این بیماری گاهی بسیار خطرناک است و باعث تصادفات رانندگی و صدمات با آلات صنعتی می شود.
قبلا تصور می کردند که حمله خواب، عارضه کمیابی است ولی اینکه بر این باور نیستند و معتقدند 0.1 تا 0.2 درصد از مردم به آن مبتلایند. در مواردی بروز این عارضه به صورت خانوادگی هم مشاهده شده است. نارکولپسی نوعی صرع یا روان پریشی نیست؛ بلکه احتمالا نوعی اختلال در مکانیسم های خواب رم (رویا) است. جالب آن که این عارضه علاوه بر انسان در برخی حیوانات، مثل گوسفند و سگ نیز بررسی شده است.
نارکولپسی ممکن است در هر سنی دیده شود ولی بیشترین سن ابتلاء به آن، دوران نوجوانی و اوایل جوانی و معمولا قبل از سی سالگی است. این مشکل آهسته پیشرفت می کند یا به ثباتی نسبی رسیده و سراسر عمر ادامه می یابد. شاخص ترین علامت آن، همان خواب های حمله ای اجتناب ناپذیر است. اغلب با از دست دادن های ناگهانی تون (قوام) عضلات همراه می شود که گاهی خود را به صورت پایین افتادن چانه، سر، سست شدن ناگهانی زانوها و زمین خوردن نشان می دهد.
بیمار اغلب طی دوره های کوتاه و خفیف حمله خواب، بعد از دست دادن تون عضلانی، همچنان بیدار است ولی در دوره های طولانی تر، به خواب رفته و نورا مغزی (EEG) خواب رم (رویا) را نشان می دهد. علائم همراه این عارضه، توهم های شنوایی یا بینایی قبل از خواب رفتن یا هنگام بیدارشدن است. این نشانه ها گاهی باعث ترس بیمار برای لحظاتی کوتاه می شود و سپس به غیرواقعی بودن آن پی می برد. از علائمی که یافته های کمتر همراه این عارضه هستند، فلج خواب است که اغلب حین بیدارشدن صبحگاهی روی می دهد.
طی این دوره ها، ظاهرا بیمار برای چند ثانیه بیدار است و احساس بسیار ناخوشایند فلج و ناتوانی در صداکردن دیگران یا کنده شدن از آن وضعیت را دارد. افراد مبتلا به نارکولپسی در بیشتر مواقع، شب ها به سرعت به خواب می روند ولی در طول شب به دفعات بیدار می شوند. در صورتی که تشخیص روشن نباشد، ثبت 24 ساعته خواب کمک کننده است.
افراد مبتلا به نارکولپسی، ساختار غیرطبیعی در خواب رم (رویا) دارند که باعث شروع رویا بلافاصله پس از خواب در شب و چرت های روزانه می شود. تعداد اشخاص گرفتار این عارضه در هر ده هزار نفر 10 تا 60 نفر است.
هیجانات ذهنی و مغزی مثل خندیدن یا خشم در این فراد باعث از دست دادن توی عضلانی می شود. شدت از دست دادن ها گاهی به صورت گذرا و موضعی یا فلج ناگهانی کل عضلات است که به زمین خوردن فرد منجر می شود. در این عارضه الگوی خواب تکه تکه است. بیمارانی که نارکولپسی (حمله خواب) را درمان نمی کنند، ممکن است به افسردگی نیز دچار شوند. گوشه گیری اجتماعی، مشکلات تحصیلی، شغلی و ترس از رانندگی به دلیل ترس از دست دادن مهارت آن از پیامدهای نارکولپسی است.
درواقع بهبود کامل کمتر دیده می شود و باید فرد بیمار را در مدیریت علائم یاری کرد. یک برنامه اجباری برای چرت های منظم روزانه در زمان معین، به گروهی از بیماران کمک شایانی می کند. در صورت نیاز به دارو، محرک ها قدم اول درمان هستند. داروهای سه حلقه ای ضدافسردگی و مهارکننده های جذب مجدد سروتونین نیز در درمان از دست دادن تون عضلات اثر دارند. گرچه دارو قدم اول درمان در نظر گرفته می شود ولی درمانگر باید به برنامه چرت منظم روزانه، تغییر و تطبیق زندگی با آن شرایط، مشاوره، تعطیلات دارویی برای مقاوم نشدن به داروها، مدیریت و نظارت دقیق بر نحوه مصرف دارو و نیز اثر کلی بر علائم و شرایط قلبی نیز توجه داشته باشد.
داشتن برنامه خواب و بیداری منظم یکی از راههای درمان بیماری نارکولپسی است
نارکولپسی چهار علامت مهم دارد که شامل خواب آلودگی بیش از حد روزانه، فلج خواب، توهم در شروع و پایان خواب و از دست دادن ناگهانی توان عضلانی یا شل شدن ناگهانی عضلات میشود. خواب آلودگی بیش از حد روزانه و میل شدید به خواب در روز علامتی است که بیماری با آن بروز میکند و طی ماهها تا سالها بعد علایم دیگر آن ظاهر میشود.
تمایل به خواب تنها در موقعیتهایی که مناسب برای خوابیدن است محدود نمیشود و ممکن است تحت شرایطی مثل فعالیتهای نشسته و یکنواخت، پس از خوردن غذای سنگین و حتی در شرایطی که فرد مشغول انجام وظایف پرتحرک است نیز رخ دهد. در نوجوانان خواب آلودگی روزانه اغلب با تنبلی و افسردگی اشتباه گرفته میشود.
فلج خواب یک احساس بسیار ناراحتکننده است که اغلب هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن از خواب رخ میدهد و بیمار قادر به حرکت دادن خویش نیست.
توهمات حین بخواب رفتن و با شیوع کمتر حین بیدار شدن نیز ممکن است دیده شود. توهمات اغلب از نوع بینایی است ولی گاهی میتواند شنیداری یا لمسی نیز باشد. بیماران نارکولپتیک به راحتی به خواب میروند ولی خواب شبانه منقطع دارند. در هنگام خواب شب، مکررا بیدار شده و ممکن است خوابشان همراه با کابوسهای شبانه باشد.
جهت تشخیص خواب آلودگی ناشی از بیماری نارکولپسی، بعد از گرفتن شرح حال معاینه فیزیکی، تست پلی سومنوگرافی شبانه و روز بعد تست MSLT جهت سنجش خواب آلودگی طی روز مورد استفاده قرار میگیرد. در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. هدف از درمان، کنترل علائم نارکولپتیک و به حداکثر رساندن عملکرد فرد در زندگی روزمره و به ویژه فعالیتهای شغلی فرد است. کاهش خواب آلودگی طی روز و در نتیجه به حداکثر رساندن کارایی و بهرهوری بیماران در محل کار و تحصیل و به حداقل رساندن خطرات و حوادث ناشی از خواب آلودگی نیز از آن جمله است.
همچنین کاهش عوارض و خطرات ناشی از حملات کاتاپلکسی به ویژه در کسانی که در ارتفاعات فعالیت میکنند و نهایتا کنترل علائم شبانه از جمله خواب به هم ریخته، توهمات در شروع خواب و فلج خواب که از علائم آزاردهنده این بیماری است.
درمان این بیماری چگونه است؟
رعایت بهداشت خواب یکی از اصول مهم در درمان این بیماری است. داشتن برنامه خواب و بیداری منظم، اجتناب از سیگار کشیدن به خصوص سه ساعت قبل از خواب، اجتناب از مصرف الکل، چای، قهوه، شکلات طی سه الی چهار ساعت قبل از رفتن به رختخواب، فراهم کردن یک محیط مناسب و مطلوب برای خوابیدن از نظر عوامل فیزیکی به خصوص گرما، سرما، نور و سر و صدا و اجتناب از مواجهه با نور شدید حداقل یک ساعت قبل از رفتن به بستر شامل این موارد میشود.
داشتن برنامه چرتهای کوتاه مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقهای هر چند ساعت طی روز یا چند چرت روزانه ۱۰ الی ۱۵ دقیقهای به خصوص در مواقعی که بیمار احساس خواب آلودگی شدید دارد و رعایت بهداشت خواب شبانه میتواند حملات خواب آلودگی و نیز شدت خواب آلودگی طی روز را کاهش دهد. اطلاعات عمومی درباره بیماری نارکولپسی بایستی در اختیار معلمان، شاغلان و مسئولان واحدهای شغلی قرار گیرد.
مشاوره پیش از استخدام بسیار مهم است. مشاوره شغلی به کارگر و کارفرما در مورد مشاغلی که فرد مبتلا باید از انجام آن خودداری کند، باید داده شود. از جمله در مشاغلی که شیفت کاری دارند و مشاغلی که نیازمند هوشیاری هستند. مشاغل حساس و پرخطر دیگر مانند کنترل پرواز و مانیتورینگ دقیق و خلبانی برای مبتلایان به نارکولپسی مجاز نبوده و توصیه میشود قبل از استخدام افراد در این مشاغل و همچنین در معاینات دورهای این بیماری مورد بررسی و توجه جدی قرار گیرند. چرتهای ۱۵ الی ۲۰ دقیقهای به فواصل سه تا چهار ساعت طی روز در محل کار کمککننده است و میتواند در بهبود عملکرد فرد موثر باشد.
منبع:isna.ir
نوشته بیماری نارکولپسی چیست؟ اولین بار در بامداد پدیدار شد.