یک خانواده انگلستانی هلیکوپتر سلطنتی را به محل اقامت برای تعطیلات خود تبدیل کرده اند.
یک خانواده انگلستانی هلیکوپتر سلطنتی را به محل اقامت برای تعطیلات خود تبدیل کرده اند.
ماهنامه دنیای سلامت - دکتر حمید محقق: اگر از ما بپرسند علت زخم معده و اثنی عشر چیست، ممکن اســت به عادت های بد غذایی مانند مصرف غذاهای ادویه دار، قهوه یا الکل اشاره کنیم. اما با وجود تعجب بسیار، باید گفت آنچه می خوریم و می نوشیم نقش اصلی را در ایجاد زخم ندارد. به عبارت دیگر باید نگرش جدیدی نسبت به زخم های گوارشی پیدا کنید. زخم گوارشی یا به زبان علمی «اولسرپپتیک» قرن هاست که انسان را گرفتار کرده و علت دقیق آن نیز تا چند وقت پیش نامعلوم بود.
دکتر «مارشال» پس از دو سال ناکامی علمی، گام نهایی را با نوشیدن ظرفی از مایع حاوی یک میلیارد باکتری برداشت. یک هفته بعد او دچار علائم ناراحتی معده شد و 10 روز بعد آندوسکوپی معده او نشان داد که بافت معده و او به واقع ملتهب اســت و «هلیکوپتر پیلوری» در آن جایگزین شده اســت. خوشبختانه دکتر «مارشال» کاملا بهبود پیدا کرد و به پژوهش هایش ادامه داد و هر دو محقق زنده و سرحال باقی ماندند تا در 3 اکتبر سال 2005 به خاطر پژوهش راهگشای شان جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت کردند.
ملاقات با میکروب زخم آفرین
معده شما یکی از بهترین جاها برای رشد یک میکروب اســت. درواقع «هلیکوباکتر پیلوری» تنها باکتری اســت که می تواند در معده زنده بماند و رشد کند.
این باکتری بقای خود را مدیون خواص متعددی اســت که توضیح دهنده قدرت سازگاری منحصر به فرد آن اســت؛ اول اینکه این میکروب به مقدار کمی اکسیژن برای ادامه حیات نیاز دارد، یعنی حدود یک پنجم مقداری که انسان ها به آنها نیاز دارند، دوم اینکه شکل مارپیچی آن به این باکتری اجازه می دهد در میان لایه مخاطی پوشاننده پوشش معده خود را وارد کند، سوم اینکه این باکتری حداکثر هفت پروتئین شلاق مانند دارد که از انتهای باکتری بیرون زده اند و آن را درون لایه مخاطی حرکت می دهند و چهارم اینکه این باکتری دارای گیرنده های مخصوصی اســت که به آن امکان می دهد راه خود را در میان مخاط بگشاید و به سلول های پوشش معده بچسبد.
چه کسی هلیکوباکتر می گیرد؟
براساس بهترین تخمین ها حدود نیمی از جمعیت جهان به «هلیکوباکتر پیلوری» آلوده هستند و این میزان شیوع، آن را شایع ترین عفونت باکتریایی در انسان ها می سازد. از آنجایی که این ارگانیسم تنها از طریق آب و غذایی که با مواد مدفوعی عفونی انسان آلوده شده باشند، منتقل می شود، عفونت یا «هلیکوباکتر پیلوری» بیش از همه در مناطقی شایع اســت که ازدحام جمعیت، بهداشت نامناسب و عدم رعایت کافی نظافت وجود داشته باشد. در کشورهای رو به توسعه شیوع عفونت با این باکتری در یک کشور بر حسب سن و وضعیت اجتماعی- اقتصادی متفاوت اســت.
هلیکوباکتر چگونه آسیب می رساند؟
این باکتری انواع مختلفی از سموم را ایجاد می کند که گلبول های سفید را تحریک می کند تا پروتئین های کوچکی (سایتوکاین ها) را تولید کنند. این مواد به نوبه خود چرخه التهاب را بیشتر تشدید می کنند. گرچه هر کسی که «هلیکوباکتر پیلوری» داشته باشد، دست کم درجاتی از گاستریت را دارد. ولی اکثریت این افراد بدون علامت هستند و حالشان خوب باقی می ماند. این باکتری هاب رای سالیان زیادی در بدن زندگی می کنند و در اغلب موارد افرادی که مبتلا به آنها می شوند دچار زخم معده و علائم دیگر نمی شوند. پزشکان به طور قطع نمی دانند که چرا تنها تعدادی از افراد پس از ابتلا به میکروب معده، زخم معده و غیره م یگیرند.
اما حداکثر 3 درصد افراد مبتلا به «هلیکوباکتر پیلوری» دچار زخم پپتیک در معده یا دوازده (بخشی از روده که درست پس از معده قرا ردارد) و نوعی «سرطان لنفاوی (لنفوم) با درجه پایین» به نام MALT می شوند. سیگار کشیدن خطر زخم های گوارشی و سرطان های مربوط به «هلیکوباکتر پیلوری» را افزایش می دهد و همچنین درمان آنتی بیوتیکی این عفونت را مشکل تر می کند. رژیم غذایی حاوی مقدار زیاد نمک، غذای دود داده شده و غذاهای کنسرو شده خطر سرطان معده را می افزایند و بالعکس غذاهایی که حاوی ویتامین ها و سایر مواد آنتی اکسیدان هستند، ظاهرا این خطر را می کاهند.
عفونت با «هلیکوباکتر پیلوری» پس از سال ها ممکن اســت به «گاستریت آتروفیک» بیناجمد؛ عارضه ای که در آن پوشش درونی معده نازک می شود و مقدار کافی اسید تولید نمی کند تا ویتامین B12 را از غذا آزاد کند. پزشکان توفاق دارند که «هلیکوباکتر پیلوری» در ایجاد «بیماری ریفلاکس معدی- روده یی» (GERD) بازگشت محتویات اسیدی معدی با داخل مری که باعث سوزش سر دل می شود، نقشی ندارد- برعکس، اختلاف نظر در اینجا در این باره اســت که آیا «هلیکوباکتر پیلوری» ممکن اســت درواقع با کاهش اسید معده در مقابل ریفلاکس محافظت ایجاد کند. برخی شواهد همچنین «هلیکوباکتر پیلوری» را به سایر بیماری ها از کم خونی و فقر آهن گرفتن تا مشکلات پوستی و خونی، میزان پایین کلسترول خوب HDL خون و تصلب شرایین ارتباط داده اند. پژوهش های بیشتری مورد نیاز اســت تا تعیین کند آیا این ارتباط ها واقعا وجود دارند یا نه.
درمان
وقتی صحبت از عفونت می شود، همه به یاد آنتی بیوتیک و علاج فوری می افتند. این شیوه برای بسیاری از باکتری ها موثر اســت، اما نه برای «هلیکوباکتر پیاوری» که توانایی غریبی برای مقاوم شدن به آنتی بیوتیک ها دارد. خوشبختانه پزشکان می توانند با ساتفاده از درمان ترکیبی آنتی بیوتیک بر این مشکل فائق آیند. بسیاری از برنامه های درمانی در دسترس هستند؛ در همه آنها ترکیبی از دست کم دو آنتی بیوتیک به علاوه یک یا چند داروی خنثی کننده اسید به کار می روند.
برخی از داروهایی که معمولا مورد استفاده هستند، شامل: آموکسی سیلین، کلاریترومایسین، مترونیدازول، تتراسایکلین، اومپرازول، بیسموت ساب سالیسیلات و رانیتدین بیسموت سیترات تعدادی از داروهایی هستند که پزشک معالج به صورت ترکیبی برای درمان میکروب معده آن را تجویز می کند.
بسیاری از داروهای مهارکننده پمپ پروتون در دسترس هستند و می توان آنها را جایگزین اومپرازول کرد. بیسموت ساب سالیسیلات؛ گرچه بیسموت یک آنتی بیوتیک نیست، اما می تواند هلیکوباکتر پیلوری را در معده از بین ببرد. این دارو همیشه با دو آنتی بیوتیک همراه می شود.
مشکل عمده پزشکان در درمان هلیکوباکتر پیلوری مقاومت بالای این میکروب به آنتی ببوتیک های تجویزی اســت. بنابراین لازم اســت که پس از اتمام داروها به خصوص در صورت تداوم علایم، بیمار دوباره به پزشک خود مراجعه کند تا با انجام آزمایش از ریشه کن شدن میکروب اطمینان حاصل کند. رایج ترین رژیم درمانی تجویز آموکسی سیلین، کلاریترومایسین و اومپرازول برای 7 تا 14 روز اســت.
تشخیص
آسان ترین راه تشخیص «هلیکوباکتر پیلوری» انجام یک آزمایش خونی اســت که می تواند پادتن ها یا آنتی بادی هایی را شناسایی کند که در پاسخ به عفونت تشکیل می شوند. به رغم آسانی انجام ازمایش خون، این شیوه دارای دو محدودیت اســت؛ اول اینکه نمی تواند میان یک عفونت فعال که باعث بیماری می شود و یک عفونت نهفته که علائمی ایجاد نمی کند، تفاوتی قائل شود و دوم اینکه آزمایش خون نمی تواند بگوید که آیادرمان باعث معالجه بیماری و ریشه کنی باکتری شده اســت یا نه، چرا که پادتن های ضدباکتری مدت ها پس از نابودی آن در خون باقی می مانند. با این وجود اگر میزان پادتن قبل از درمان بسیار بالا باشد، نشان دهنده عفونت فعال اســت، د رحالی که کاهش شدید پس از درمان بیانگر موفقیت آن اســت.
جدود 94 درصد بیماران دارای عفونت فعال «هلیکوباکتر پیلوری» آزمایش مدفوع مثبت اســت و در اگر درمان موفقیت آمیز باشد، نتیجه آزمایش تقریبا همه این افراد یک تا چهار هفته پس از درمان منفی می شود.
آزمون قدیمی تر بر توانایی «هلیکوباکتر پیلوری» در تجزیه اوره متکی اســت. «آزمایش تنفسی اروه» یک شیوه سریع، دقیق و ایمن برای شناسایی «هلیکوباکتر پیلوری» اســت و از آنجایی که تنها باکتری های فعال را شناسایی می کند، می تواند برای آزمایش معالجه باکتری به کار رود. اما قدیمی ترین آزمایش برای «هلیکوباکتر پیلوری» یک شیوه تهاجمی اســت که استاندارد طلایی باقی می ماند.
درواقع آندوسکوپی برای مستند ساختن عفونت خود القا شده دکتر «مارشال» در سال 1984 مورد استفاده قار رگرفت. همه بیمارانی که در معرض خطر سرطان معده هستند، باید تحت آندوسکوپی قرار گیرند؛ برای تشخیص سریع می توان نمونه بافت معده را از لحاظ وجود آنزیم «هلیکوباکتر پیلوری» که اوره را تجزیه می کند، مورد آزمایش قرار داد.
متخصصان آسیب شناسی با استفاده از میکروسکوپ و رنگ آمیزی های مخصوص می توانند خود باکتری را نیز در مخاط معده بینند و آن را از لحاظت حساسیت به انواع پادتن های مورد آزمایش قرار دهند.
سخنگوی سازمان آتش نشانی با بیان اینکه در آتش سوزی پلاسکو فضای کافی برای ورود هلی کوپتر آبپاش را نداشته ایم، گفت: هلیکوپتر آبپاش برای مکان های وسیع مورد استفاده قرار میگیرد چرا که برای عملیات اطفا، این وسیله باید با ارتفاع زیاد آبپاشی کند که آب مانند آهن نیست که دقیقا به همان نقطه سرازیر شود بلکه به اطراف پراکنده شده و اوضاع را بدتر می کند. وی ادامه داده است: از سوی دیگر اگر بخواهیم ارتفاع هلی کوپتر را با ساختمان کم کنیم به خاطر کوران باد، آتش شعلهورتر می شود. ملکی با بیان اینکه در ایران، سازمان آتش نشانی هلی کوپتر آبپاش ندارد، گفت: البته کارهای مطالباتی برای خرید هلیکوپتر در دستور کار قرار دارد.
تجربه استفاده از هلیکوپترها آتشنشان در کشورهای دیگر
بسیاری از ما استفاده از هواپیما و هلیکوپتر را برای خاموش کردن محیطهای وسیع مانند مزارع و جنگلها را دیدهایم. در این شرایط به علت وسعت آتش در محیطهای باز آب به صورت زیاد از بالا روی آتش سرازیر میشود. اما در مقابل آتشسوزی در ساختمانهای بلند علاوه بر این از هلیکوپترهای دیگری استفاده میشود که در اصطلاح مجهز به «واترگان» هستند و میتوانند آب یا فوم را با فاصله مناسب به نقطه مورد نظر و کانون آتش بپاشند.
به عنوان نمونه ژاپن از چند سال قبل برای مقابله با آتشسوزی در برجها از بالگردهای یوروکوپتر ئیسی۲۲۵ سوپر پوما Eurocopter EC225 Super Puma استفاده میکند. سازمان آتشنشانی ژاپن این هلیکوپترها ساخت ایرباس را به تجهیزات آتشنشانی شرکت هوایی و فضایی Simplex مجهز کرده است که تائیدیه سازمانهای استاندارد آمریکا و اتحادیه اروپا را دارد. این هلیکوپتر توانایی حمل حداقل 7 آتشنشان را با تجهیزات کامل دارد و همچنین با استفاده از تجهیزات آتشنشانی این شرکت میتواند از فاصله دور از کانون آتش و به صورت هوایی و با دقت بالا کانون آتش را هدف قرار دهد.
استفاده از هلیکوپتر آتشنشان در مهار آتشسوزی برجی بلند در استانبول،جولای سال 2012
بوم یا لوله 7.5 متری این هلیکوپتر که قابلیت حرکت دارد میتواند آب یا فوم را با فشار بالا از فاصله بیش از 50 متری در طبقات پمپاژ کند.
5454
ماهنامه دنیای سلامت - دکتر حمید محقق: اگر از ما بپرسند علت زخم معده و اثنی عشر چیست، ممکن اســت به عادت های بد غذایی مانند مصرف غذاهای ادویه دار، قهوه یا الکل اشاره کنیم. اما با وجود تعجب بسیار، باید گفت آنچه می خوریم و می نوشیم نقش اصلی را در ایجاد زخم ندارد. به عبارت دیگر باید نگرش جدیدی نسبت به زخم های گوارشی پیدا کنید. زخم گوارشی یا به زبان علمی «اولسرپپتیک» قرن هاست که انسان را گرفتار کرده و علت دقیق آن نیز تا چند وقت پیش نامعلوم بود.
دکتر «مارشال» پس از دو سال ناکامی علمی، گام نهایی را با نوشیدن ظرفی از مایع حاوی یک میلیارد باکتری برداشت. یک هفته بعد او دچار علائم ناراحتی معده شد و 10 روز بعد آندوسکوپی معده او نشان داد که بافت معده و او به واقع ملتهب اســت و «هلیکوپتر پیلوری» در آن جایگزین شده اســت. خوشبختانه دکتر «مارشال» کاملا بهبود پیدا کرد و به پژوهش هایش ادامه داد و هر دو محقق زنده و سرحال باقی ماندند تا در 3 اکتبر سال 2005 به خاطر پژوهش راهگشای شان جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت کردند.
ملاقات با میکروب زخم آفرین
معده شما یکی از بهترین جاها برای رشد یک میکروب اســت. درواقع «هلیکوباکتر پیلوری» تنها باکتری اســت که می تواند در معده زنده بماند و رشد کند.
این باکتری بقای خود را مدیون خواص متعددی اســت که توضیح دهنده قدرت سازگاری منحصر به فرد آن اســت؛ اول اینکه این میکروب به مقدار کمی اکسیژن برای ادامه حیات نیاز دارد، یعنی حدود یک پنجم مقداری که انسان ها به آنها نیاز دارند، دوم اینکه شکل مارپیچی آن به این باکتری اجازه می دهد در میان لایه مخاطی پوشاننده پوشش معده خود را وارد کند، سوم اینکه این باکتری حداکثر هفت پروتئین شلاق مانند دارد که از انتهای باکتری بیرون زده اند و آن را درون لایه مخاطی حرکت می دهند و چهارم اینکه این باکتری دارای گیرنده های مخصوصی اســت که به آن امکان می دهد راه خود را در میان مخاط بگشاید و به سلول های پوشش معده بچسبد.
چه کسی هلیکوباکتر می گیرد؟
براساس بهترین تخمین ها حدود نیمی از جمعیت جهان به «هلیکوباکتر پیلوری» آلوده هستند و این میزان شیوع، آن را شایع ترین عفونت باکتریایی در انسان ها می سازد. از آنجایی که این ارگانیسم تنها از طریق آب و غذایی که با مواد مدفوعی عفونی انسان آلوده شده باشند، منتقل می شود، عفونت یا «هلیکوباکتر پیلوری» بیش از همه در مناطقی شایع اســت که ازدحام جمعیت، بهداشت نامناسب و عدم رعایت کافی نظافت وجود داشته باشد. در کشورهای رو به توسعه شیوع عفونت با این باکتری در یک کشور بر حسب سن و وضعیت اجتماعی- اقتصادی متفاوت اســت.
هلیکوباکتر چگونه آسیب می رساند؟
این باکتری انواع مختلفی از سموم را ایجاد می کند که گلبول های سفید را تحریک می کند تا پروتئین های کوچکی (سایتوکاین ها) را تولید کنند. این مواد به نوبه خود چرخه التهاب را بیشتر تشدید می کنند. گرچه هر کسی که «هلیکوباکتر پیلوری» داشته باشد، دست کم درجاتی از گاستریت را دارد. ولی اکثریت این افراد بدون علامت هستند و حالشان خوب باقی می ماند. این باکتری هاب رای سالیان زیادی در بدن زندگی می کنند و در اغلب موارد افرادی که مبتلا به آنها می شوند دچار زخم معده و علائم دیگر نمی شوند. پزشکان به طور قطع نمی دانند که چرا تنها تعدادی از افراد پس از ابتلا به میکروب معده، زخم معده و غیره م یگیرند.
اما حداکثر 3 درصد افراد مبتلا به «هلیکوباکتر پیلوری» دچار زخم پپتیک در معده یا دوازده (بخشی از روده که درست پس از معده قرا ردارد) و نوعی «سرطان لنفاوی (لنفوم) با درجه پایین» به نام MALT می شوند. سیگار کشیدن خطر زخم های گوارشی و سرطان های مربوط به «هلیکوباکتر پیلوری» را افزایش می دهد و همچنین درمان آنتی بیوتیکی این عفونت را مشکل تر می کند. رژیم غذایی حاوی مقدار زیاد نمک، غذای دود داده شده و غذاهای کنسرو شده خطر سرطان معده را می افزایند و بالعکس غذاهایی که حاوی ویتامین ها و سایر مواد آنتی اکسیدان هستند، ظاهرا این خطر را می کاهند.
عفونت با «هلیکوباکتر پیلوری» پس از سال ها ممکن اســت به «گاستریت آتروفیک» بیناجمد؛ عارضه ای که در آن پوشش درونی معده نازک می شود و مقدار کافی اسید تولید نمی کند تا ویتامین B12 را از غذا آزاد کند. پزشکان توفاق دارند که «هلیکوباکتر پیلوری» در ایجاد «بیماری ریفلاکس معدی- روده یی» (GERD) بازگشت محتویات اسیدی معدی با داخل مری که باعث سوزش سر دل می شود، نقشی ندارد- برعکس، اختلاف نظر در اینجا در این باره اســت که آیا «هلیکوباکتر پیلوری» ممکن اســت درواقع با کاهش اسید معده در مقابل ریفلاکس محافظت ایجاد کند. برخی شواهد همچنین «هلیکوباکتر پیلوری» را به سایر بیماری ها از کم خونی و فقر آهن گرفتن تا مشکلات پوستی و خونی، میزان پایین کلسترول خوب HDL خون و تصلب شرایین ارتباط داده اند. پژوهش های بیشتری مورد نیاز اســت تا تعیین کند آیا این ارتباط ها واقعا وجود دارند یا نه.
درمان
وقتی صحبت از عفونت می شود، همه به یاد آنتی بیوتیک و علاج فوری می افتند. این شیوه برای بسیاری از باکتری ها موثر اســت، اما نه برای «هلیکوباکتر پیاوری» که توانایی غریبی برای مقاوم شدن به آنتی بیوتیک ها دارد. خوشبختانه پزشکان می توانند با ساتفاده از درمان ترکیبی آنتی بیوتیک بر این مشکل فائق آیند. بسیاری از برنامه های درمانی در دسترس هستند؛ در همه آنها ترکیبی از دست کم دو آنتی بیوتیک به علاوه یک یا چند داروی خنثی کننده اسید به کار می روند.
برخی از داروهایی که معمولا مورد استفاده هستند، شامل: آموکسی سیلین، کلاریترومایسین، مترونیدازول، تتراسایکلین، اومپرازول، بیسموت ساب سالیسیلات و رانیتدین بیسموت سیترات تعدادی از داروهایی هستند که پزشک معالج به صورت ترکیبی برای درمان میکروب معده آن را تجویز می کند.
بسیاری از داروهای مهارکننده پمپ پروتون در دسترس هستند و می توان آنها را جایگزین اومپرازول کرد. بیسموت ساب سالیسیلات؛ گرچه بیسموت یک آنتی بیوتیک نیست، اما می تواند هلیکوباکتر پیلوری را در معده از بین ببرد. این دارو همیشه با دو آنتی بیوتیک همراه می شود.
مشکل عمده پزشکان در درمان هلیکوباکتر پیلوری مقاومت بالای این میکروب به آنتی ببوتیک های تجویزی اســت. بنابراین لازم اســت که پس از اتمام داروها به خصوص در صورت تداوم علایم، بیمار دوباره به پزشک خود مراجعه کند تا با انجام آزمایش از ریشه کن شدن میکروب اطمینان حاصل کند. رایج ترین رژیم درمانی تجویز آموکسی سیلین، کلاریترومایسین و اومپرازول برای 7 تا 14 روز اســت.
تشخیص
آسان ترین راه تشخیص «هلیکوباکتر پیلوری» انجام یک آزمایش خونی اســت که می تواند پادتن ها یا آنتی بادی هایی را شناسایی کند که در پاسخ به عفونت تشکیل می شوند. به رغم آسانی انجام ازمایش خون، این شیوه دارای دو محدودیت اســت؛ اول اینکه نمی تواند میان یک عفونت فعال که باعث بیماری می شود و یک عفونت نهفته که علائمی ایجاد نمی کند، تفاوتی قائل شود و دوم اینکه آزمایش خون نمی تواند بگوید که آیادرمان باعث معالجه بیماری و ریشه کنی باکتری شده اســت یا نه، چرا که پادتن های ضدباکتری مدت ها پس از نابودی آن در خون باقی می مانند. با این وجود اگر میزان پادتن قبل از درمان بسیار بالا باشد، نشان دهنده عفونت فعال اســت، د رحالی که کاهش شدید پس از درمان بیانگر موفقیت آن اســت.
جدود 94 درصد بیماران دارای عفونت فعال «هلیکوباکتر پیلوری» آزمایش مدفوع مثبت اســت و در اگر درمان موفقیت آمیز باشد، نتیجه آزمایش تقریبا همه این افراد یک تا چهار هفته پس از درمان منفی می شود.
آزمون قدیمی تر بر توانایی «هلیکوباکتر پیلوری» در تجزیه اوره متکی اســت. «آزمایش تنفسی اروه» یک شیوه سریع، دقیق و ایمن برای شناسایی «هلیکوباکتر پیلوری» اســت و از آنجایی که تنها باکتری های فعال را شناسایی می کند، می تواند برای آزمایش معالجه باکتری به کار رود. اما قدیمی ترین آزمایش برای «هلیکوباکتر پیلوری» یک شیوه تهاجمی اســت که استاندارد طلایی باقی می ماند.
درواقع آندوسکوپی برای مستند ساختن عفونت خود القا شده دکتر «مارشال» در سال 1984 مورد استفاده قار رگرفت. همه بیمارانی که در معرض خطر سرطان معده هستند، باید تحت آندوسکوپی قرار گیرند؛ برای تشخیص سریع می توان نمونه بافت معده را از لحاظ وجود آنزیم «هلیکوباکتر پیلوری» که اوره را تجزیه می کند، مورد آزمایش قرار داد.
متخصصان آسیب شناسی با استفاده از میکروسکوپ و رنگ آمیزی های مخصوص می توانند خود باکتری را نیز در مخاط معده بینند و آن را از لحاظت حساسیت به انواع پادتن های مورد آزمایش قرار دهند.