اخلاق پزشکی: معاینه فله‌ای بیمار و ماجرای زنگ اتمام وقت!

چندی پیش دکتر زالی (رئیس سازمان نظام پزشکی) که گویا تنها خودش را در برابر پزشکان آن هم متخصصان، مسئول می‌داند و معمولاً پیگیر بحث تعرفه‌های پزشکی است و بر خلاف دکتر هاشمی (وزیر بهداشت)، کمتر دیده‌ایم جانب بیماران را بگیرد، از دکتر گرجی (رئیس ایرانی مرکز علوم اعصاب دانشگاه مونستر آلمان) شکایت کرد.

شکایت به این دلیل بود که دکتر گرجی به برخی رفتارهای پزشکان متخصص ایرانی ایراد گرفته و آن را با اخلاق و رفتار پزشکان آلمانی مقایسه کرده بود (آن مطلب را می‌توانید از قسمت اخبار مرتبط یا با کلیک روی عنوان لینک‌شده «پزشکان ایرانی بی‌اخلاقند اما ۵ برابر همتایان آلمانی خود درآمد دارند!» منتشر شده در جام جم سرا بخوانید).

خوب است جناب دکتر زالی سری هم به مطب برخی همکارانشان بزنند که بیماران را به صورت فله‌ای وارد مطب می‌کنند و نه تنها زمان قانونی ۲۰ تا ۲۵ دقیقه‌ای را صرف نمی‌کنند، بلکه اولین حق بیمار یعنی «حفظ حریم خصوصی» او را هم در حضور دیگر بیماران زیر پا می‌گذارند. براستی این چه شیوه‌ای است و کجای دنیا چنین روشی رایج است؟!

حساسیت حرفه پزشکی

گرچه مسؤولان جامعه پزشکی هر گونه انتقاد از فعالیتهای پزشکان را تقبیح می‌کنند و می‌گویند نباید اعتماد پزشک و بیمار را لکه‌دار کرد، اما پزشکان هم جزئی از این مردم هستند. افرادی که سلامت مردم به عملکرد علمی و اخلاقی آنان مربوط می‌شود و مانند بقیه اقشار مصون از انتقاد نیستند. حوزه پزشکی نسبت به سایر حوزه‌ها از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا با جان افراد و بیماران سر و کار دارد.
شاید به همین دلیل است که کوتاهی و اشتباه در ارایه خدمات این حوزه حتی به اندازه بسیار کم هم بسیار بزرگ جلوه می‌کند و گاهی هم جبران ناپذیر می‌شود. در کنار اهمیت رفتار و عملکرد علمی پزشکان، رعایت اخلاق و حرمت بیماران و توجه به وضعیت آنان در شرایط روحی و حتی مالی بیماران اهمیت پیدا می‌کند، کاری که روزگاری حکیمان این سرزمین با ادغام علم پزشکی و اخلاق، عاملان آن بودند.

پزشک باید «حکیم» باشد

زمانی که بیمار به پزشک مراجعه می‌کند بسیار ناتوان است. او تحت امر پزشک معالج خود قرار می‌گیرد تا حدی که قدرت تصمیم‌گیری را از دست می‌دهد. اینجاست که باید پزشکان در‌‌‌‌ همان نقش حکیم‌گونه خود ظاهر شوند و نه تنها دردی را بر دردهای بیمار نیفزایند، بلکه التیام بخش درد جسمی و روانی او باشند. موضوعی که گاهی در جامعه پزشکی ما از سوی برخی افراد که قطعاً همه پزشکان نیستند، رعایت نمی‌شود.
نمونه‌ای از این کوتاهی در مطب یکی از متخصصان زنان در تهران رخ می‌دهد که به گفته یکی از بیماران، زمانی که به این متخصص مراجعه کرده مشاهده کرده است به طور همزمان در مطب روی تخت‌هایی شماری بیمار دراز کشیده و برای معاینه زنانه در وضعیت نامناسبی انتظار می‌کشند. مدتی بعد پزشک سر می‌رسد و بدون اینکه گاهی حتی چهره بیماران را ببیند، به سرعت و پشت سر هم آن‌ها را معاینه می‌کند و بدون اینکه چیزی ثبت کند، مراجعان را دوباره به اتاق انتظار هدایت می‌کند تا بعداً نوبتی نزد پزشک بیایند و نسخه بگیرند!
جدا از اینکه چقدر این رفتار اصولی و محترمانه است، این پرسش پیش می‌آید که پزشک چه حافظه دقیقی دارد که گاهی حتی بدون اینکه چهره بیماران را ببیند و نتیجه معاینه را برای هر بیمار جداگانه ثبت کند، می‌تواند هنگام مراجعه برای نسخه نویسی بدون اشتباه، درباره بیمار و روش درمان آن اقدام کند.

یکی از پزشکان فوق تخصص کودکان، کنار میز خود دکمه‌ای تعبیه کرده و برای هر بیمار ۵ دقیقه وقت در نظر گرفته است که با گذشت این زمان، حتی اگر بیمار نوز سوالی داشته باشد، دکمه زنگ را می‌فشارد یعنی که مریض بعدی وارد شود!

این موضوع البته مختص تهران نیست و در شهرستانهای دیگر نیز فراوان دیده شده است.

فرصت ۵ دقیقه‌ای بیماران برای شرح بیماری و معاینه!

زمانی که بیمار به پزشک مراجعه می‌کند، بر اساس جدول استاندارد زمان‌بندی که وزارت بهداشت اعلام کرده و برحسب اینکه پزشک، عمومی، متخصص یا فوق تخصص باشد زمان متفاوتی را باید برای بیمار صرف کند. این زمان به طور متوسط باید حدود ۱۵ دقیقه برای هر بیمار باشد، مسأله‌ای که اگر رعایت نشود، پایمال کردن حقوق بیمار است و البته مسؤولان باید اعلام کنند، چند درصد پزشکان این زمان استاندارد را رعایت می‌کنند.
به گزارش فارس، نمونه این موضوع در مطب یکی از پزشکان فوق تخصص کودکان رخ می‌دهد. این پزشک در کنار میز کار خود دکمه زنگی تعبیه کرده است. برای هر بیمار ۵ دقیقه وقت در نظر گرفته است و در اغلب مواقع با گذشت این زمان حتی اگر بیمار هنوز سوالی داشته باشد، زنگ را می‌فشارد یعنی؛ خداحافظ، مریض بعدی وارد شود!

ارجاع بیمار به بیمارستان خصوصی برای پول بیشتر

در یک مورد دیگر در یکی از بیمارستانهای خصوصی تهران، بیماری بستری می‌شود که دچار بیماری مغزی و تشنج است که با مصرف دارو، تشنج وی کنترل می‌شد. پزشکان بیمارستان او را بستری و داروی او را قطع کردند تا از طریق امواج مغزی علت تشنج وی را بررسی کنند. اما پس از گذشت سه روز بستری زمانی که بیمار در شرایط خاص بوده و هر لحظه امکان تشنج مجدد او بوده است،‌‌ رها شده و تنهایی به دستشویی می‌رود. این بیمار در دستشویی به علت شدت تشنج دچار آسیب دیدگی شدید از ناحیه کمر می‌شود. در مورد دیگری دختری بیمار که دچار عارضه و برآمدگی شدید روی پیشانی شده بود به پزشکی که در بیمارستان دولتی و خصوصی فعالیت می‌کند مراجعه می‌کند، اما پزشک معالج وی، بدون توجه به وضعیت مالی وی، براحتی او را به بیمارستان خصوصی مورد نظرش ارجاع می‌دهد در حالی که به گفته همراه این بیمار، انجام این عمل در بیمارستان دولتی هم امکانپذیر بوده است.
وی در ابتدای ورود به بیمارستان با درخواست ۶ میلیون تومان پول مواجه می‌شود، مبلغی که به سختی از سوی خانواده این بیمار فراهم می‌شود تا اجازه بستری بیمار را بدهند.
مواردی که در این گزارش ذکر شده همگی واقعی بوده و نام و هویت پزشکان و بیمارستان‌ها موجود است، اما برای حفظ حرمت اشخاص از بیان این اسامی در گزارش خودداری شد.
هدف این نیست که کسی زیر سوال برود. خدمات ارزشمند و حیاتی پزشکان زحمتکش و دلسوز به هیچ وجه قابل انکار نیست.؛ بلکه یادآوری است برای مسؤولان که با اصلاح سیستم ارایه خدمات درمانی، از این مسایل که موجب نارضایتی بیماران و تضییع حقوق آنان می‌شود، جلوگیری کنند.(قدس نیوز)

458