هزینه ای برای ذخیره سلامت
«زمان» یکی از مهمترین فاکتورها در بحث سلامت است؛ بدین معنا که بسیاری از بیماریهای صعب العلاج و مهلک اگر در مراحل آغازین تشخیص داده شود، خیلی سادهتر درمان خواهند شد. همه افراد میتوانند با چکاپهای دورهای و سالیانه، بیماریهای خاموش خود را شناسایی کنند و در سریعترین زمان، اقدامات درمانی لازم را انجام دهند. چکاپها مجموعه آزمایشهای مختلفی هستند که سطح سلامتی شما را مورد ارزیابی قرار میدهند.
یکی از باورهای غلط، اما رایج در مورد چکاپ این است که من برای انجام چکاپ بسیار جوانم. بهتر است بدانید که آزمایشهای دورهای برای بسیاری از بیماریها از سنین 20 سالگی یا حتی قبل از آن آغاز میشود. یکی دیگر از عوامل بی توجهی به انجام چکاپهای دورهای، هزینههای آن است؛ نکته ای که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد این است که هزینههای انجام آزمایشها در مقایسه با مبالغ سنگین درمان بسیاری از بیماریها مانند انواع سرطانها، عدد چشمگیری نیست. از سوی دیگر، با توجه به این که بیشتر تستهای چکاپ به صورت سالانه یا چند سال یک بار انجام میشود هزینههای آنها فشار مالی چندانی به همراه نخواهد داشت. مهمتر از همه این که با پرداخت این هزینهها شما اندوخته سلامتی خود را افزایش میدهید.
چکاپهای خانگی را فراموش نکنید
یکی از مهمترین عواملی که به ارتقای سلامت کمک میکند، آگاهی ما از وضعیت جسمانیمان است. در کنار تمام آزمایشهای پزشکی دورهای، چکاپها و بررسیهای شخصی هم وجود دارد که میتوانید بسادگی و در منزل آنها را انجام دهید. سالی یک تا دو بار قد و وزن خود را اندازهگیری کنید. در صورت داشتن اضافه وزن حتماً با یک متخصص تغذیه مشورت کنید. اندازه گرفتن قد در سنین بالای 50 سال اهمیت ویژهای دارد. کوتاه شدن قد میتواند نشانه کمبود مواد معدنی در استخوانها باشد.
علاوه بر این، بعد از هر بار شانه زدن موها، حواستان به میزان ریزش آنها باشد. کمبود آهن، روی و یا مشکلات تیروئید باعث ریزش موی شدید میشود.
همچنین، هر دو تا سه ماه یک بار تمام بدن خود را چک کنید. اگر پوست بدنتان در یک ناحیه تغییر رنگ داده است یا تودهای غیرعادی در بخشی از بدن مشاهده میکنید سریعاً پزشکتان را در جریان قرار دهید. هدف از تمام این چکاپهای خانگی، حفظ و بهبود وضعیت سلامت و پیشگیری از بیماریهاست، اما نکته حائز اهمیت این است که هیچ کدام از آنها جای تستهای دورهای پزشکی را نمیگیرند و صرفاً مکمل آنها هستند.
بدن سالم در روان سالم
همان طور که باید به فکر محافظت از جسم خود در مقابل بیماریها باشید، روحیه و روان شما هم باید در مقابل خطرهایی که آن را تهدید میکنند، ایمن شود. «چکاپ مشاوره» یکی از راههای مفید در این زمینه است. با مراجعه به کلینیکهای مشاوره، تست «ارزشیابی وضعیت روانی» انجام دهید. این تست مواردی چون افسردگی، وسواس، ترس، اضطراب و پرخاشگری را مورد بررسی دقیق قرار میدهد و در صورت وجود هر نوع مشکل، مشاور پیشنهادها و راهنماییهای لازم را مطرح خواهد کرد. (روز نو)
چه اطلاعاتی به پزشک بدهیم؟
اگر نخستین بار است که برای انجام چکاپ مراجعه میکنید حتما پرونده پزشکی خود را به همراه داشته باشید. علاوه بر این، با ارائه اطلاعات لازم درباره بیماریهای قبلی، داروهای مصرفی و وضعیت جسمی خود، پزشک را به طور کامل در جریان سوابق پزشکیتان قرار دهید. حتما سابقه وجود بیماریهای مختلف مانند سرطان، دیابت، ناراحتیهای قلبی و سکته در میان افراد خانواده خود را به اطلاع پزشک برسانید؛
زیرا این نکته روی آزمایشهایی که تجویز میشوند، تاثیر مستقیم دارد. تستهایی که هر فرد برای چکاپ دورهای خود باید انجام دهد براساس سن، جنسیت، وضع فعلی سلامت و سوابق خانوادگی متفاوت است. در ادامه به بررسی آزمایشهای لازم برای سنین مختلف در میان آقایان و خانمها میپردازیم.
سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی:
آزمایش کلسترول و چربیهای خون: کلسترول نقش مهمی در سلامت قلب انسان ایفا میکند؛ اما بالا بودن سطح کلسترول و چربیهای خون میتواند باعث گرفتگی عروق شود و خطر بیماریهای قلبی و سکته را در پی داشته باشد. اگر سابقه هیچ گونه ناراحتی قلبی-عروقی ندارید از سن بیست سالگی هر ۴ تا ۶ سال یک بار با انجام آزمایش خون از طبیعی بودن سطح کلسترول خود مطمئن شوید. چنانچه در میان خانواده یا بستگان نزدیک شما سابقه بیماریهای قلبی یا چاقی بیش از حد وجود دارد، بهتر است انجام این آزمایش را از ۱۴ یا ۱۵ سالگی آغاز و با مشورت پزشک، بازههای تکرار آن را کوتاهتر کنید.
فشار خون: عادی بودن سطح فشار خون، از مهمترین عوامل تضمین کننده سلامت است. فشار خون بالا می تواند باعث سکته مغزی، نارسایی یا سکته قلبی و بیماریهای کلیوی شود. هر دو سال یک بار نسبت به اندازه گیری فشار خون خود اقدام کنید. چنانچه فشارخون شما در این سن بالاتر از ۸/۱۲ است، چکاپ باید در بازههای زمانی کوتاهتری انجام شود.
چکاپ پوست: نسبت به وضعیت پوست خود حساس باشید. تغییر رنگ خالهای بدن و ایجاد ضایعات غیرعادی را جدی بگیرید. درمان سرطان پوست در مراحل اولیه، زمانی که هنوز گسترده نشده است، ساده خواهد بود. هر ۳ سال یک بار با مراجعه به پزشک، نسبت به بررسی سلامت پوست خود اقدام کنید. در این سن، معمولا بازههای سه ساله برای انجام چکاپهای پوستی مناسب است.
دهان و دندان: یکی از عادات عجیب ما ایرانیان، بی توجهی به سلامت دندانهایمان است، به طوری که نه تنها به فکر پیشگیری از پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه خود نیستیم که حتی با وجود ابتلا به دردهای دندانی شدید از مراجعه به دندانپزشک خودداری میکنیم. باید بدانید که با تشخیص به موقع پوسیدگیهای سطحی، از شرِ درمان ریشه و تحمل دردها و هزینههای سنگین آن خلاص خواهید شد.
علاوه بر این، بیشتر مردم نمیدانند که زخمها و عفونتهای لثه میتواند زمینه ساز بیماری های قلبی شود. پس ترس از دندانپزشک و سهل انگاری در مراقبت از دندانهای خود را کنار بگذارید و همین امروز برای چکاپ و یا درمان، وارد عمل شوید.
بهترین تناوب زمانی برای بررسی سلامت دهان و دندان هر۶ ماه یک بار است.
سنین ۵۰-۴۰ سالگی
قندخون: با آغاز ۴۵ سالگی بهتر است به فکر انجام آزمایش قندخون باشید. قندخون بالا موجب بیماری دیابت میشود و آثار جبران ناپذیری مانند نارسایی کلیوی، بیماریهای قلبی-عروقی و در موارد حادتر نابینایی و آسیبهای عصبی منجر به قطع نخاع را به همراه دارد. در این سن بهتر است هر ۳ سال یک بار قندخون خود را چک کنید.
تست بینایی و سلامت چشمها: این تست به منظور تشخیص بیماریهای آب مروارید، آب سیاه و بررسی فشار چشمها انجام میشود. آب سیاه در حالت پیشرفته باعث نابینایی میشود، اما درمان به موقع آن میتواند شدت آسیب به چشمها را تا حد زیادی کنترل کند.
هر دو سال یک بار برای انجام تست بینایی به چشم پزشک مراجعه کنید.
کلسترول و چربیهای خون: هر دو سال یک بار
فشار خون: هر سال یک بار
چکاپ پوست: هر سال یک بار
دهان و دندان: هر ۶ ماه یک بار
سنین پس از ۵۰ سالگی:
تست سرطان روده بزرگ: سرطان روده یکی از انواع کشنده سرطانهاست که با انجام آزمایشهای لازم و تشخیص در مراحل اولیه، به راحتی قابل درمان است. با انجام آزمایش خون مخفی در مدفوع می توان از ابتلا به سرطان روده بزرگ پیشگیری کرد. اما آزمایش دقیقتر دیگری که برای بررسی سلامت روده بزرگ وجود دارد، کولونوسکپی است. به کمک این آزمایش پولیپهای موجود در روده نیز به راحتی تشخیص داده شده و قبل از تبدیل به تومورهای سرطانی برداشته می شود. با وارد شدن به ششمین دهه زندگی خود هر ۵ سال یک بار این آزمایشها را انجام دهید.
تست تراکم استخوان: با انجام این تست، پزشک قادر به تشخیص پوکی استخوان خواهد بود. افراد با سنین بالاتر بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند، هم چنین این بیماری در خانم ها بسیار شایع تر است. به همین علت برای خانمها از سن ۶۰-۶۵ سالگی و برای آقایان از سن ۷۰ سالگی انجام تست تراکم استخوان ضروری است. در صورت ابتلا به پوکی استخوان این تست هر دو سال یک بار و در صورت نرمال بودن نتیجه آزمایش، هر ۵ سال یک بار تکرار میشود.
کلسترول و چربیهای خون: هر سال یک بار
فشار خون: هر سال یک بار
قند خون: هر سال یک بار
دهان و دندان: هر ۶ ماه یک بار
چکاپ پوست: هر سال یک بار
تست بینایی و سلامت چشمها: هر سال یک بار
چه اطلاعاتی به پزشک بدهیم؟
اگر نخستین بار است که برای انجام چکاپ مراجعه میکنید حتما پرونده پزشکی خود را به همراه داشته باشید. علاوه بر این، با ارائه اطلاعات لازم درباره بیماریهای قبلی، داروهای مصرفی و وضعیت جسمی خود، پزشک را به طور کامل در جریان سوابق پزشکیتان قرار دهید. حتما سابقه وجود بیماریهای مختلف مانند سرطان، دیابت، ناراحتیهای قلبی و سکته در میان افراد خانواده خود را به اطلاع پزشک برسانید؛
زیرا این نکته روی آزمایشهایی که تجویز میشوند، تاثیر مستقیم دارد. تستهایی که هر فرد برای چکاپ دورهای خود باید انجام دهد براساس سن، جنسیت، وضع فعلی سلامت و سوابق خانوادگی متفاوت است. در ادامه به بررسی آزمایشهای لازم برای سنین مختلف در میان آقایان و خانمها میپردازیم.
سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی:
آزمایش کلسترول و چربیهای خون: کلسترول نقش مهمی در سلامت قلب انسان ایفا میکند؛ اما بالا بودن سطح کلسترول و چربیهای خون میتواند باعث گرفتگی عروق شود و خطر بیماریهای قلبی و سکته را در پی داشته باشد. اگر سابقه هیچ گونه ناراحتی قلبی-عروقی ندارید از سن بیست سالگی هر ۴ تا ۶ سال یک بار با انجام آزمایش خون از طبیعی بودن سطح کلسترول خود مطمئن شوید. چنانچه در میان خانواده یا بستگان نزدیک شما سابقه بیماریهای قلبی یا چاقی بیش از حد وجود دارد، بهتر است انجام این آزمایش را از ۱۴ یا ۱۵ سالگی آغاز و با مشورت پزشک، بازههای تکرار آن را کوتاهتر کنید.
فشار خون: عادی بودن سطح فشار خون، از مهمترین عوامل تضمین کننده سلامت است. فشار خون بالا می تواند باعث سکته مغزی، نارسایی یا سکته قلبی و بیماریهای کلیوی شود. هر دو سال یک بار نسبت به اندازه گیری فشار خون خود اقدام کنید. چنانچه فشارخون شما در این سن بالاتر از ۸/۱۲ است، چکاپ باید در بازههای زمانی کوتاهتری انجام شود.
چکاپ پوست: نسبت به وضعیت پوست خود حساس باشید. تغییر رنگ خالهای بدن و ایجاد ضایعات غیرعادی را جدی بگیرید. درمان سرطان پوست در مراحل اولیه، زمانی که هنوز گسترده نشده است، ساده خواهد بود. هر ۳ سال یک بار با مراجعه به پزشک، نسبت به بررسی سلامت پوست خود اقدام کنید. در این سن، معمولا بازههای سه ساله برای انجام چکاپهای پوستی مناسب است.
دهان و دندان: یکی از عادات عجیب ما ایرانیان، بی توجهی به سلامت دندانهایمان است، به طوری که نه تنها به فکر پیشگیری از پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه خود نیستیم که حتی با وجود ابتلا به دردهای دندانی شدید از مراجعه به دندانپزشک خودداری میکنیم. باید بدانید که با تشخیص به موقع پوسیدگیهای سطحی، از شرِ درمان ریشه و تحمل دردها و هزینههای سنگین آن خلاص خواهید شد.
علاوه بر این، بیشتر مردم نمیدانند که زخمها و عفونتهای لثه میتواند زمینه ساز بیماری های قلبی شود. پس ترس از دندانپزشک و سهل انگاری در مراقبت از دندانهای خود را کنار بگذارید و همین امروز برای چکاپ و یا درمان، وارد عمل شوید.
بهترین تناوب زمانی برای بررسی سلامت دهان و دندان هر۶ ماه یک بار است.
سنین ۵۰-۴۰ سالگی
قندخون: با آغاز ۴۵ سالگی بهتر است به فکر انجام آزمایش قندخون باشید. قندخون بالا موجب بیماری دیابت میشود و آثار جبران ناپذیری مانند نارسایی کلیوی، بیماریهای قلبی-عروقی و در موارد حادتر نابینایی و آسیبهای عصبی منجر به قطع نخاع را به همراه دارد. در این سن بهتر است هر ۳ سال یک بار قندخون خود را چک کنید.
تست بینایی و سلامت چشمها: این تست به منظور تشخیص بیماریهای آب مروارید، آب سیاه و بررسی فشار چشمها انجام میشود. آب سیاه در حالت پیشرفته باعث نابینایی میشود، اما درمان به موقع آن میتواند شدت آسیب به چشمها را تا حد زیادی کنترل کند.
هر دو سال یک بار برای انجام تست بینایی به چشم پزشک مراجعه کنید.
کلسترول و چربیهای خون: هر دو سال یک بار
فشار خون: هر سال یک بار
چکاپ پوست: هر سال یک بار
دهان و دندان: هر ۶ ماه یک بار
سنین پس از ۵۰ سالگی:
تست سرطان روده بزرگ: سرطان روده یکی از انواع کشنده سرطانهاست که با انجام آزمایشهای لازم و تشخیص در مراحل اولیه، به راحتی قابل درمان است. با انجام آزمایش خون مخفی در مدفوع می توان از ابتلا به سرطان روده بزرگ پیشگیری کرد. اما آزمایش دقیقتر دیگری که برای بررسی سلامت روده بزرگ وجود دارد، کولونوسکپی است. به کمک این آزمایش پولیپهای موجود در روده نیز به راحتی تشخیص داده شده و قبل از تبدیل به تومورهای سرطانی برداشته می شود. با وارد شدن به ششمین دهه زندگی خود هر ۵ سال یک بار این آزمایشها را انجام دهید.
تست تراکم استخوان: با انجام این تست، پزشک قادر به تشخیص پوکی استخوان خواهد بود. افراد با سنین بالاتر بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند، هم چنین این بیماری در خانم ها بسیار شایع تر است. به همین علت برای خانمها از سن ۶۰-۶۵ سالگی و برای آقایان از سن ۷۰ سالگی انجام تست تراکم استخوان ضروری است. در صورت ابتلا به پوکی استخوان این تست هر دو سال یک بار و در صورت نرمال بودن نتیجه آزمایش، هر ۵ سال یک بار تکرار میشود.
کلسترول و چربیهای خون: هر سال یک بار
فشار خون: هر سال یک بار
قند خون: هر سال یک بار
دهان و دندان: هر ۶ ماه یک بار
چکاپ پوست: هر سال یک بار
تست بینایی و سلامت چشمها: هر سال یک بار