وقتی لازم است شما به خاطره یا مطلبی فکر می کنید و آن را از حافظه خود استخراج کرده و بر زبان می آورید. این مکانیزم واقعا شگفت انگیز است. ایران در مرگ ناشی از ابتلا به آلزایمر چندمین رتبه جهانی را دارد؟ در هر 3.2 ثانیه یک نفر در جهان به زوال عقل گرفتار می شود
آلزایمر و پارکینسون کنار ALS (اسکلروز آیموتروفیک جنبی) و هانتینگتون چهار بیماری مهمی هستند که بر اثر تشکیل پروتیین های ناهنجار و از بین رفتن سلول های عصبی مغز در اثر انباشته شدن توده های این پروتیین ها به وجود می آیند. برخلاف بیشتر سلول ها که در طول زندگی به طور مداوم خود را می سازند.
نورون ها به جز مواردی بسیار نارد، با پایان یافتن رشد جنینی و پس از تولد هرگز تجدید نمی شوند. به همین علت با اجتماع پروتیین های مخرب و در پی اش نابودی این سلول ها، عملکرد مغز برای همیشه مختل می شود.
از بین رفتن حافظه و کاهش توانایی های شناختی و حرکتی از علائم این بیماری هاست که در هر یک با شدت مختلفی نمایان می شود. تاکنون هیچ روش موثری برای درمان این اختلال ها ارائه نشده است و داروهای موجود صرفا قادرند پیشرفت بیماری را به تاخیر بیندازند.
این روز دانشمندان در حال بررسی شیوه هایی هستند تا از طریق ژن درمانی، تولید واکسن و تقویت فعالیت های سلولی بتوانند مانع تشکیل این پروتیین ها شوند، آن ها هنوز در ابتدای راه اند، اما امیدوارند در آینده برای این بیماری های مغزی که بر عملکرد کل بدن تاثیراتی ویران گر می گذارند، درمانی بیابند.
همان طور که در مقدمه این مطلب توضیح دادیم اوایل قرن بیستم اولین دیاگرام های کورتکس مغز انسان به دست آمدند. دیاگرام هایی که در طول بیش از یک قرن به تدریج کامل شدند تا دانشمندان علوم اعصاب و عصب شناسان را هر روز با بخش های تازه ای از این ساختار شگفت انگیز بدن انسان آشنا کنند تا این که ماه گذشته نقشه ای که 97 ناحیه تاکنون ناشناخته مغز انسان را معرفی می کند عرضه شد.
تهیه اولین نقشه مغز تنها مورد پیشرفت درک انسان از این عضو بدن در اوایل قرن گذشته نبود، بلکه درست 110 سال پیش در 1906 دکتر آلویز آلزایمر اولین نتایج بررسی روی اولین مورد بیماری آلزایمر را که زنی 50 ساله بود منتشر کرد و جهان را با بیماری ای آشنا کرد که تا آن لحظه هیچ شناختی درباره اش نبود. بیماری ای بانامآلزایمر که نامش را وام دار کوشش های کاشفش است.
اکنون با گذشت 110 سال و با وجود پیشرفت های چشمگیری که در راه مبارزه با زوال عقل و آلزایمر به دست آمده بشر هنوز به درمان قابل ملاحظه ای برای این بیماری ها نرسیده است، اما تلاش ها تا دستیابی به درمانی قطعی ادامه دارد. زیرا در صورت نرسیدن به علاجی مناسب، تا سال 1429/ 2050 تعداد مبتلایان به 131.5 میلیون نفر خواهدرسید.
مارها از آلزایمر چه می گویند؟
پژوهشگرانی که روی زوال عقل و آلزایمر مطالعه می کنند، از سراسر دنیا در اجلاس بین المللی انجمن آلزایمر که از 22 تا 28 جولای (1 تا 7 مرداد) در تورنتوی کانادا برگزار شد، گرد هم آمدند تا درباره این بیماری ها که روز به روز به معضلی بزرگ تر تبدیل می شوند صحبت و تبادل آگاهی کنند.
نتایج امیدبخش آزمایش داروی جدید آلزایمر با عنوان LMTX در فاز 3 بالینی و خبر اولین آزمایش انسانی واکسن ضدآلزایمر ظرف سه تا پنج سال آینده از مواردی بود که در این اجلاس مطرح شد.از سوی دیگر نتایج بررسی هایی که در تازه ترین به روزرسانی «گزارش جهانی آلزایمر» در سال 1394/ 2015 منتشر شده است،
نشان می دهد سال 1394/ 2015، 46.8 میلیون نفر در جهان با درجاتی از زوال عقل دست و پنجه نرم می کردند. این رقم تقریبا هر 20 سال دو برابر خواهدشد. بنابراین تا سال 1409/ 2030 به 74.4 میلیون نفر و تا سال 1429/ 2050 به 131.5 میلیون نفر خواهد رسید.
بیشتر این افزایش در کشورهای در حال توسعه (همچون ایران) ثبت شده است. به طوری که، در حال حاضر 58 درصد از مردم مبتلا به زوال عقل در این کشورها هستند و این میزان تا سال 1429/ 2050 به 68 درصد افزایش خواهدیافت. سریع ترین رشد در جمعیت های پیرتری مانند چین،
هند و همسایگانشان در جنوب آسیا و غرب اقانوسیه رخ می دهد. هر سال بیش از 9.9 میلیون مورد جدید زوال عقل در جهان به وجود می آید و این بدان معنی است که در هر 3.2 ثانیه یک نفر به این بیماری دچار می شود.
تاثیرات اقتصادی ای که زوال عقل و در شکل پیشرفته ترش آلزایمر در پی دارند، قابل تامل است. به طوری که هزینه این بیماری در سال 1394/ 2015 در دنیا معادل 818 میلیارد دلار آمریکا تخمین زده شد که برابر با 1.09 درصد از تولید ناخالص داخلی در سطح جهانی است. هزینه مستقیم مراقبت های پزشکی تقریبا معادل 20 درصد از کل هزینه هایزوال عقل است.
در حالی که هزینه های بخش اجتماعی و مراقبت های غیررسمی هر یک برابر با 40 درصد از کل این هزینه هاست. این بدان معناست که اگر مراقبت جهانی زوال عقل به عنوان کشور فرض شود، می تواند هجدهمین اقتصاد برزگ جهان باشد هزینه های سالانه این بیماری بیشتر از ارزش سهام شرکت های بزرگی مانند اپل (742 میلیارد دلار) و گوگل (368 میلیارد دلار) است.
تشخیص بیماری آلزایمر
کاهش قدرت حافظه و توانایی های شناختی مهم ترین علامت بالینی آلزایمر است. پژوهش های سازمان جهانی بهداشت نشان می دهد بیماری بیشتر مردمی که در حال حاضر بازوال عقل زندگی می کنند، تشخیص رسمی داده نمی شود. در کشورهای پردرآمد فقط 20 تا 50 درصد از موارد زوال عقل تشخیص داده میش ود و بیماران درمان های اولیه را دریافت می کنند.
بی شک این شکاف درمانی در کشورهای کم درآمد و درآمد متوسط بسیار پایین تر از این میزان است؛ برای مثال به نظر می رسد در هد 90 درصد از موارد مبتلا به این بیماری تشخیص داده نشده اند. اگر این آمار به سایر کشورها تعمیم داده شود،
می توان گفت در کل دنیا بیماری حدود سه چهارم از مردمی که به زوال عقل دچار شده اند، هرگز شناسایی نمی شود. بنابراین این افراد تحت هیچ درمان یا مراقبت سازمان یافته ای قرارندارند.
آمار آلزایمر در ایران
بر پایه اطلاعات مندرج در پایگاه www.worldlideexpectancy.com ایران بین 172 کشور بررسی شده با رقم 7.75 در 100 هزار جمعیت نفر رتبه سی ام مرگ ناشی از آلزایمر را دارد، بنابراین می توان گفت جزو کشورهایی است که با نرخ بالای ابتلا به زوال عقل و آلزایمر مواجه اند. فنلاند در این ارزیابی رتبه اول را دارد که نرخ مرگ در اثر آلزایمر در آن برابر با 53.77 در 100 هزار نفر جمعیت است.
سن بالاتر از 65، سابقه خانوادگی، سکته مغزی، سابقه ضربه شدید به سر، بیماری های عروق کرونر، کمبود فعالیت های فکری، کمبود اسیدفولیک و ویتامین هایی مانند A, E, C, B12 و B1، کمبود فعالیت های بدنی و ورزش، سابقه افسردگی و استرس های روحی اجتماعی مانند فوت همسر و بازنشستگی،
افزایش کلسترول خون، مصرف دخانیات و سموم موجود در محیط زیست از عمده ترین علل بروز این بیماری به شمار می روند.کاهش سطح بعضی از مواد شیمیایی که پیام ها را بین سلول های عصبی منتقل می کنند نیز باعث از بین رفتن ارتباط بین سلول ها خواهدشد. تمامی این موارد به کوچک شدن و آتروفی مغز منجر می شوند.
ژنتیک آلزایمر
بیشتر مردم مبتلا به آلزایمر، شکل دیررس این بیماری را دارند که علائم آن از حدود 65 سالگی آغاز می شود. «آپُلیپوپروتئین- ای» (APOE) ژنی است که در بروز این نوع آلزایمر دخیل بوده و اشکال مختلفی دارد. یکی از این اشکال APOE Ɛ4 است که علاوه بر اینکه خطر توسعه شدیدتر و سریع تر بیماری را در فرد افزایش می دهد، با آلزایمر زودرس نیز در ارتباط است.
به هر روی اگر فردی حامل شکل APOE Ɛ4 باشد، لزوما به این معنا نیست که به آلزایمر دچار می شود، همان طور که گاهی افرادی که حامل این ژن نیستند نیز می توانند به این بیماری مبتلا شوند. آلزایمر زودرس یا آلزایمر جوانی که بین 30 تا 60 سالگی پدیدار می شود، نرخ بسیار پایینی دارد
و فقط 5 درصد از کل افرادی را که به آلزایمر مبتلا هستند دربر می گیرد. این جهش های ژنتیکی به ساخت پروتیین مخرب و ناهنجار آمیلوبید- بتا منجر می شوند. این پروتیین با ایجاد پلاک هایی روی نورون های مغز آن ها را از بین می برد.
Just Reminder اپلیکیشنی برای گوشیهای اندرویدی است که به کمک آن میتوانید امور روزانه و مهم را به خود یادآوری کنید.
بارها پیش آمده است که قصد انجام یک امر بسیار مهم و حیاتی داشته باشیم؛ اما به دلایل مختلف از جمله مشغلههای ذهنی، آن را فراموش کنیم. این مشکل همیشه با انسان بوده است و حتی تا همین چند سال پیش که گوشیهای موبایل به این حد بین مردم جا نیفتاده بودند، از روشهایی همچون علامت زدن با خودکار روی دست یا تنظیم زنگ ساعتهای مچی و... برای آنکه کارهای مهمی را فراموش نکنیم، استفاده میکردیم. اما به لطف گوشیهای هوشمند، مبحثی با عنوان Reminder به وجود آمد که یک بار برای همیشه این مشکل را ریشهکن کرد. Reminder -که در زبان فارسی «یادآور» معنا میشود- اپلیکیشن هوشمندی است که توانایی به یادآوری موضوعات مهم -که از قبل در آنها ثبت کردهاید- را دارد و به این ترتیب مشکل فراموشی امور مختلف را به صفر نزدیک میکند. Just Reminder یکی از بهترین اپلیکیشنها در زمینهی یادآوری مسائل است که موضوعات درجشده را در دستههای مختلف تقسیمبندی خواهد کرد.
نحوهی کار با Just Reminder بسیار ساده و گویا است؛ بهطوری که تنها کافی است با مراجعه به اپلیکیشن و تنظیم یک یادآوری جدید، ساعت و تاریخ دلخواه خود را برای آن مشخص کنید تا دقیقا در زمان تعیینشده، موضوع ثبتشده را به شما اطلاع دهد. ویژگی مناسبی که در Just Reminder مشاهده کردیم، امکان دستهبندی کردن امور در موضوعات مختلف بود. برای مثال میتوانید یک دستهبندی با عنوان دارو بسازید و یک دستهبندی برای اقساط. سپس یادآورهای مربوط به هرکدام را در دستههای مربوط به خود قرار دهید تا قادر به مدیریت کاملتر و بهتر هر دسته باشید. مورد جالبی که در این اپ وجود دارد، امکان اختصاص دادن یادآورهای ثبتشده به تماسها است؛ بهطوری که زمان دریافت یا برقراری تماس با شمارهی معینشده و یادداشت ثبتشده در بخش یادآورها را نیز مشاهده خواهید کرد. به لطف ویژگی تبدیل صدا به متن میتوانید با استفاده از موتور صوتی گوشی خود، امور مد نظر خود را بگویید تا Just Reminder آن را تبدیل به متن کند و به این طریق از زحمت تایپ کردن رهایی یابید. پشتیبانی این ویژگی از زبان فارسی بستگی به موتور صوتی نصبشده در گوشی شما خواهد داشت. برای دانلود میتوانید از لینک زیر استفاده کنید.
نکات مثبت
نکات منفی
دانلود اپلیکیشن
اپلیکیشنهای محبوب خود را از طریق ایمیل app@zoomit.ir به زومیت معرفی کنید.
Call Reminder اپلیکیشنی اســت که به کمک آن میتوان برای شمارههای مختلف یادداشتهای یادآوری ثبت کرد.
آیا تا به حال این اتفاق برای شما پیش آمده اســت که شمارهای را در بخش CallLog خود داشته باشید اما بعد از مدتی، فراموش کنید که این شماره متعلق به چه کسی بوده اســت؟ یا در تماسی که از یک شمارهی ذخیره نشده دریافت میکنید، صاحب آن را به خاطر نداشته باشید؟ Call Reminder اپلیکیشنی مناسب برای این موارد اســت که با نصب آن میتوانید برای شمارههای موجود در گوشی موبایل، یادداشتهای دلخواهی را تعیین کنید تا زمانی که تماس ورودی یا خروجی از طرف شمارههای ذکر شده را مشاهده کردید، یادداشت نوشته شده را هم مشاهده کنید. در نگاه اول شاید چنین اپلیکیشنی چندان ضروری به نظر نرسد اما طبیعتا عدهای نیز وجود دارند که به دلایل کاری یا شخصی، صدها شمارهی مختلف در گوشی خود ذخیره کردهاند که این موضوع باعث میشود یادآوری اشخاص ذخیره شده و دلیلی که در ابتدا به ذخیرهی شمارهی آنها پرداختهاید سختتر شود. اگر شما نیز چنین مشکلاتی را تجربه کردهاید و دوست دارید که هنگام نمایش صفحهی تماس ورودی یا خروجی یادداشتی اختصاصی را مشاهده کنید، Call Reminder اپلیکیشنی مناسب برای شما خواهد بود.
اما همانطورکه از نام اپلیکیشن نیز مشخص اســت فعالیت اصلی این برنامه در بخش یادآوری تماسها اســت. برای مثال میتوانید در بخش Reminders تاریخ تولد دوست خود را وارد کنید تا این برنامه در تاریخ مورد نظر، تولد دوستتان را به شما یادآوری کرده و پیشنهاد زنگ زدن به او را به شما بدهد. علاوه بر مثال گفته شده دلایل بسیار زیادی وجود خواهد داشت که تنظیم یک یادآوری برای تماس گرفتن با شخصی را ضروری و مهم میکند. علاوه بر تماس، این برنامه قابلیت تنطیم پیامک در آینده را نیز دارد تا در تاریخ تعیین شده پیامکی را با متن مورد نظر شما، به اشخاص مختلف ارسال کند. به عنوان آخرین ویژگی نیز باید به بخش اعلانهای حیاتی اشاره کنیم که توسط آن میتوانید یادآوریهای خاصی را مشخص کنید تا مطمئن شوید که حتما به اطلاع و تایید شما خواهد رسید.
اپلیکیشن Call Reminder برای اجرا به نسخهی 4 یا بالاتر اندروید نیاز دارد. برای دریافت این برنامه که دارای بیش از ۵۰ هزار دانلود در پلی استور گوگل اســت میتوانید از لینک زیر استفاده کنید.
نکات مثبت
نکات منفی
دانلود اپلیکیشن
اپلیکیشنهای محبوب خود را از طریق ایمیل app@zoomit.ir به زومیت معرفی کنید.
داستان
کودک و نوجوان > آثار نوجوانان - استکان چای را برداشت. روی ایوان ایستاد. باران تازه بند آمده بود. بوی خاک هوا را پرکرده بود. چای را سر کشید. دلش میخواست زیر درختهای پرتقال دراز بکشد تا قطرههای بارانی که لابهلای شاخهها مانده، چکهچکه روی صورتش بریزد.
با خودش گفت: «آخرین امتحان رو بدم، راحت میشم.»
از دور، سر و صدای بچهها را شنید. روی پنجهی پاهایش ایستاد. از بالای دیوار کوتاه خیابان را دید زد. همه، جزوه به دست به سمت پایین روستا میرفتند. رضا بینشان بود. دستهایش را دور دهانش گذاشت و داد زد: «رضا!»
ایستاد و به اطراف نگاه کرد. برایش دست تکان داد. رضا متوجه شد. راهش را کج کرد، وارد کوچهشان شد و رسید جلوی در.
- چرا سر جلسه نبودی؟
- جلسهی چی؟
- امتحان ریاضی دیگه! خوابی؟
- مگه ساعت یازده نبود؟
منتظر جواب نماند. دمپایی مادر را پوشید و دوید توی کوچه.
چندتا از بچهها توی خیابان ایستاده بودند. به یکیشان خورد. کتابش افتاد. صبر نکرد. دوید.
خیابان تمام شد. سر پیچ بعدی، بعد از چشمهی نیمهخشک، روستا تمام شد. رسید به جنگل. باران راه را گل کرده بود. دمپایی مادر برایش کوچک بود. توی گل گیر میکرد. یعنی آقای سرور هنوز توی مدرسه بود؟
از روی چالهی بزرگی پرید. فکر کرد به آن همه درسی که خوانده بود، به قولی که به مادر داده بود، به تهدیدهای بابا و به موتور مشکی. پایش به سنگی گیر کرد و افتاد توی چالهی آب. بلند شد و دوباره دوید.
حتماً خبر دویدنش در روستا پیچیده بود. شاهعلی را کنار چشمه دیده بود، حمید و مشتیعباس را اول جنگل. اما چارهای نداشت. اگر عجله نمیکرد به مدرسهی روستای بالایی نمیرسید.
رسید به رودخانه. فرصت نداشت از روی پل بگذرد. زد به آب. آب سرد بود. پاهایش سنگین شدند. سنگهای لیز کف رودخانه را با یکی از پاهایش حس میکرد. نگاه کرد. یک لنگه از دمپاییها با رود میرفت.
خسته بود. نمیتوانست دنبالش برود. بیفایده بود. از رودخانه بیرون آمد. روی سنگی نشست. سر تا پا گلی شده بود. نمیدانست کجا برود یا چه کار کند. فکر کرد باید تا ابد در جنگل زندگی کند.
صدایی او را به خود آورد.
- چی شده حسین؟
آقای سرور بود. از روی سنگ بلند شد.
- فکر میکردم امتحان ساعت 11 است.
- درس خوندی؟
سرش راتکان داد: «بله آقا!»
برگه و خودکاری از بین برگههای امتحان بیرون کشید.
- همینجا بنشین و بنویس.
خواست برگه و خودکار را بگیرد که دید دستش پر است. استکان چای هنوز توی دستش بود.
زهرا عبدالملکی، 17ساله
خبرنگار افتخاری از تهران
عکس: هما خرمی، خبرنگار جوان از شاهرود
داستان
کودک و نوجوان > آثار نوجوانان - استکان چای را برداشت. روی ایوان ایستاد. باران تازه بند آمده بود. بوی خاک هوا را پرکرده بود. چای را سر کشید. دلش میخواست زیر درختهای پرتقال دراز بکشد تا قطرههای بارانی که لابهلای شاخهها مانده، چکهچکه روی صورتش بریزد.
با خودش گفت: «آخرین امتحان رو بدم، راحت میشم.»
از دور، سر و صدای بچهها را شنید. روی پنجهی پاهایش ایستاد. از بالای دیوار کوتاه خیابان را دید زد. همه، جزوه به دست به سمت پایین روستا میرفتند. رضا بینشان بود. دستهایش را دور دهانش گذاشت و داد زد: «رضا!»
ایستاد و به اطراف نگاه کرد. برایش دست تکان داد. رضا متوجه شد. راهش را کج کرد، وارد کوچهشان شد و رسید جلوی در.
- چرا سر جلسه نبودی؟
- جلسهی چی؟
- امتحان ریاضی دیگه! خوابی؟
- مگه ساعت یازده نبود؟
منتظر جواب نماند. دمپایی مادر را پوشید و دوید توی کوچه.
چندتا از بچهها توی خیابان ایستاده بودند. به یکیشان خورد. کتابش افتاد. صبر نکرد. دوید.
خیابان تمام شد. سر پیچ بعدی، بعد از چشمهی نیمهخشک، روستا تمام شد. رسید به جنگل. باران راه را گل کرده بود. دمپایی مادر برایش کوچک بود. توی گل گیر میکرد. یعنی آقای سرور هنوز توی مدرسه بود؟
از روی چالهی بزرگی پرید. فکر کرد به آن همه درسی که خوانده بود، به قولی که به مادر داده بود، به تهدیدهای بابا و به موتور مشکی. پایش به سنگی گیر کرد و افتاد توی چالهی آب. بلند شد و دوباره دوید.
حتماً خبر دویدنش در روستا پیچیده بود. شاهعلی را کنار چشمه دیده بود، حمید و مشتیعباس را اول جنگل. اما چارهای نداشت. اگر عجله نمیکرد به مدرسهی روستای بالایی نمیرسید.
رسید به رودخانه. فرصت نداشت از روی پل بگذرد. زد به آب. آب سرد بود. پاهایش سنگین شدند. سنگهای لیز کف رودخانه را با یکی از پاهایش حس میکرد. نگاه کرد. یک لنگه از دمپاییها با رود میرفت.
خسته بود. نمیتوانست دنبالش برود. بیفایده بود. از رودخانه بیرون آمد. روی سنگی نشست. سر تا پا گلی شده بود. نمیدانست کجا برود یا چه کار کند. فکر کرد باید تا ابد در جنگل زندگی کند.
صدایی او را به خود آورد.
- چی شده حسین؟
آقای سرور بود. از روی سنگ بلند شد.
- فکر میکردم امتحان ساعت 11 است.
- درس خوندی؟
سرش راتکان داد: «بله آقا!»
برگه و خودکاری از بین برگههای امتحان بیرون کشید.
- همینجا بنشین و بنویس.
خواست برگه و خودکار را بگیرد که دید دستش پر است. استکان چای هنوز توی دستش بود.
زهرا عبدالملکی، 17ساله
خبرنگار افتخاری از تهران
عکس: هما خرمی، خبرنگار جوان از شاهرود
وقتی لازم است شما به خاطره یا مطلبی فکر می کنید و آن را از حافظه خود استخراج کرده و بر زبان می آورید. این مکانیزم واقعا شگفت انگیز است. ایران در مرگ ناشی از ابتلا به آلزایمر چندمین رتبه جهانی را دارد؟ در هر 3.2 ثانیه یک نفر در جهان به زوال عقل گرفتار می شود
آلزایمر و پارکینسون کنار ALS (اسکلروز آیموتروفیک جنبی) و هانتینگتون چهار بیماری مهمی هستند که بر اثر تشکیل پروتیین های ناهنجار و از بین رفتن سلول های عصبی مغز در اثر انباشته شدن توده های این پروتیین ها به وجود می آیند. برخلاف بیشتر سلول ها که در طول زندگی به طور مداوم خود را می سازند.
نورون ها به جز مواردی بسیار نارد، با پایان یافتن رشد جنینی و پس از تولد هرگز تجدید نمی شوند. به همین علت با اجتماع پروتیین های مخرب و در پی اش نابودی این سلول ها، عملکرد مغز برای همیشه مختل می شود.
از بین رفتن حافظه و کاهش توانایی های شناختی و حرکتی از علائم این بیماری هاست که در هر یک با شدت مختلفی نمایان می شود. تاکنون هیچ روش موثری برای درمان این اختلال ها ارائه نشده است و داروهای موجود صرفا قادرند پیشرفت بیماری را به تاخیر بیندازند.
این روز دانشمندان در حال بررسی شیوه هایی هستند تا از طریق ژن درمانی، تولید واکسن و تقویت فعالیت های سلولی بتوانند مانع تشکیل این پروتیین ها شوند، آن ها هنوز در ابتدای راه اند، اما امیدوارند در آینده برای این بیماری های مغزی که بر عملکرد کل بدن تاثیراتی ویران گر می گذارند، درمانی بیابند.
همان طور که در مقدمه این مطلب توضیح دادیم اوایل قرن بیستم اولین دیاگرام های کورتکس مغز انسان به دست آمدند. دیاگرام هایی که در طول بیش از یک قرن به تدریج کامل شدند تا دانشمندان علوم اعصاب و عصب شناسان را هر روز با بخش های تازه ای از این ساختار شگفت انگیز بدن انسان آشنا کنند تا این که ماه گذشته نقشه ای که 97 ناحیه تاکنون ناشناخته مغز انسان را معرفی می کند عرضه شد.
تهیه اولین نقشه مغز تنها مورد پیشرفت درک انسان از این عضو بدن در اوایل قرن گذشته نبود، بلکه درست 110 سال پیش در 1906 دکتر آلویز آلزایمر اولین نتایج بررسی روی اولین مورد بیماری آلزایمر را که زنی 50 ساله بود منتشر کرد و جهان را با بیماری ای آشنا کرد که تا آن لحظه هیچ شناختی درباره اش نبود. بیماری ای بانامآلزایمر که نامش را وام دار کوشش های کاشفش است.
اکنون با گذشت 110 سال و با وجود پیشرفت های چشمگیری که در راه مبارزه با زوال عقل و آلزایمر به دست آمده بشر هنوز به درمان قابل ملاحظه ای برای این بیماری ها نرسیده است، اما تلاش ها تا دستیابی به درمانی قطعی ادامه دارد. زیرا در صورت نرسیدن به علاجی مناسب، تا سال 1429/ 2050 تعداد مبتلایان به 131.5 میلیون نفر خواهدرسید.
مارها از آلزایمر چه می گویند؟
پژوهشگرانی که روی زوال عقل و آلزایمر مطالعه می کنند، از سراسر دنیا در اجلاس بین المللی انجمن آلزایمر که از 22 تا 28 جولای (1 تا 7 مرداد) در تورنتوی کانادا برگزار شد، گرد هم آمدند تا درباره این بیماری ها که روز به روز به معضلی بزرگ تر تبدیل می شوند صحبت و تبادل آگاهی کنند.
نتایج امیدبخش آزمایش داروی جدید آلزایمر با عنوان LMTX در فاز 3 بالینی و خبر اولین آزمایش انسانی واکسن ضدآلزایمر ظرف سه تا پنج سال آینده از مواردی بود که در این اجلاس مطرح شد.از سوی دیگر نتایج بررسی هایی که در تازه ترین به روزرسانی «گزارش جهانی آلزایمر» در سال 1394/ 2015 منتشر شده است،
نشان می دهد سال 1394/ 2015، 46.8 میلیون نفر در جهان با درجاتی از زوال عقل دست و پنجه نرم می کردند. این رقم تقریبا هر 20 سال دو برابر خواهدشد. بنابراین تا سال 1409/ 2030 به 74.4 میلیون نفر و تا سال 1429/ 2050 به 131.5 میلیون نفر خواهد رسید.
بیشتر این افزایش در کشورهای در حال توسعه (همچون ایران) ثبت شده است. به طوری که، در حال حاضر 58 درصد از مردم مبتلا به زوال عقل در این کشورها هستند و این میزان تا سال 1429/ 2050 به 68 درصد افزایش خواهدیافت. سریع ترین رشد در جمعیت های پیرتری مانند چین،
هند و همسایگانشان در جنوب آسیا و غرب اقانوسیه رخ می دهد. هر سال بیش از 9.9 میلیون مورد جدید زوال عقل در جهان به وجود می آید و این بدان معنی است که در هر 3.2 ثانیه یک نفر به این بیماری دچار می شود.
تاثیرات اقتصادی ای که زوال عقل و در شکل پیشرفته ترش آلزایمر در پی دارند، قابل تامل است. به طوری که هزینه این بیماری در سال 1394/ 2015 در دنیا معادل 818 میلیارد دلار آمریکا تخمین زده شد که برابر با 1.09 درصد از تولید ناخالص داخلی در سطح جهانی است. هزینه مستقیم مراقبت های پزشکی تقریبا معادل 20 درصد از کل هزینه هایزوال عقل است.
در حالی که هزینه های بخش اجتماعی و مراقبت های غیررسمی هر یک برابر با 40 درصد از کل این هزینه هاست. این بدان معناست که اگر مراقبت جهانی زوال عقل به عنوان کشور فرض شود، می تواند هجدهمین اقتصاد برزگ جهان باشد هزینه های سالانه این بیماری بیشتر از ارزش سهام شرکت های بزرگی مانند اپل (742 میلیارد دلار) و گوگل (368 میلیارد دلار) است.
تشخیص بیماری آلزایمر
کاهش قدرت حافظه و توانایی های شناختی مهم ترین علامت بالینی آلزایمر است. پژوهش های سازمان جهانی بهداشت نشان می دهد بیماری بیشتر مردمی که در حال حاضر بازوال عقل زندگی می کنند، تشخیص رسمی داده نمی شود. در کشورهای پردرآمد فقط 20 تا 50 درصد از موارد زوال عقل تشخیص داده میش ود و بیماران درمان های اولیه را دریافت می کنند.
بی شک این شکاف درمانی در کشورهای کم درآمد و درآمد متوسط بسیار پایین تر از این میزان است؛ برای مثال به نظر می رسد در هد 90 درصد از موارد مبتلا به این بیماری تشخیص داده نشده اند. اگر این آمار به سایر کشورها تعمیم داده شود،
می توان گفت در کل دنیا بیماری حدود سه چهارم از مردمی که به زوال عقل دچار شده اند، هرگز شناسایی نمی شود. بنابراین این افراد تحت هیچ درمان یا مراقبت سازمان یافته ای قرارندارند.
آمار آلزایمر در ایران
بر پایه اطلاعات مندرج در پایگاه www.worldlideexpectancy.com ایران بین 172 کشور بررسی شده با رقم 7.75 در 100 هزار جمعیت نفر رتبه سی ام مرگ ناشی از آلزایمر را دارد، بنابراین می توان گفت جزو کشورهایی است که با نرخ بالای ابتلا به زوال عقل و آلزایمر مواجه اند. فنلاند در این ارزیابی رتبه اول را دارد که نرخ مرگ در اثر آلزایمر در آن برابر با 53.77 در 100 هزار نفر جمعیت است.
سن بالاتر از 65، سابقه خانوادگی، سکته مغزی، سابقه ضربه شدید به سر، بیماری های عروق کرونر، کمبود فعالیت های فکری، کمبود اسیدفولیک و ویتامین هایی مانند A, E, C, B12 و B1، کمبود فعالیت های بدنی و ورزش، سابقه افسردگی و استرس های روحی اجتماعی مانند فوت همسر و بازنشستگی،
افزایش کلسترول خون، مصرف دخانیات و سموم موجود در محیط زیست از عمده ترین علل بروز این بیماری به شمار می روند.کاهش سطح بعضی از مواد شیمیایی که پیام ها را بین سلول های عصبی منتقل می کنند نیز باعث از بین رفتن ارتباط بین سلول ها خواهدشد. تمامی این موارد به کوچک شدن و آتروفی مغز منجر می شوند.
ژنتیک آلزایمر
بیشتر مردم مبتلا به آلزایمر، شکل دیررس این بیماری را دارند که علائم آن از حدود 65 سالگی آغاز می شود. «آپُلیپوپروتئین- ای» (APOE) ژنی است که در بروز این نوع آلزایمر دخیل بوده و اشکال مختلفی دارد. یکی از این اشکال APOE Ɛ4 است که علاوه بر اینکه خطر توسعه شدیدتر و سریع تر بیماری را در فرد افزایش می دهد، با آلزایمر زودرس نیز در ارتباط است.
به هر روی اگر فردی حامل شکل APOE Ɛ4 باشد، لزوما به این معنا نیست که به آلزایمر دچار می شود، همان طور که گاهی افرادی که حامل این ژن نیستند نیز می توانند به این بیماری مبتلا شوند. آلزایمر زودرس یا آلزایمر جوانی که بین 30 تا 60 سالگی پدیدار می شود، نرخ بسیار پایینی دارد
و فقط 5 درصد از کل افرادی را که به آلزایمر مبتلا هستند دربر می گیرد. این جهش های ژنتیکی به ساخت پروتیین مخرب و ناهنجار آمیلوبید- بتا منجر می شوند. این پروتیین با ایجاد پلاک هایی روی نورون های مغز آن ها را از بین می برد.
به گزارش جام جم آنلاین از مهر، شرکت مایکروسافت همکاری جالب توجهی را با شرکت سازنده یخچال و فریزر Liebherr آغاز کرده اسـت. در این پروژه مجموعه ای از ماشین آلات پیشرفته مایکروسافت در دل یکی از یخچالهای Liebherr قرار گرفته تا از این پس این وسیله کاربردی تنها به عنوان یک خنک کننده عمل نکند.
آنچه که در این پروژه ساخته می شود نوعی یخچال هوشمند اسـت که ضمن ایجاد سرمایش لازم برای حفظ تازگی مواد غذایی، به ساکنان خانه یادآوری می کند که چه مواد غذایی در حال اتمام اسـت و باید برای خرید آنها اقدام کرد.
این یخچال جدید نوعی جعبه بزرگ هوشمند متصل به اینترنت به شمار می آید که تا پیش از این نظیری برای آن وجود نداشته اسـت.
این فناوری به گونه ای با عملکرد یخچال تلفیق شده تا بتواند پاکت محتوی شیر، قوطی انواع سس و سایر ظروف نگهداری مواد غذایی را تشخیص دهد.
در دل این یخچال از دوربینها و فناوری تشخیص اشیاء استفاده شده تا شناسایی مواد غذایی که در آن نگهداری می شود به راحتی صورت گیرد.
نکته جالب توجه امکان برقراری ارتباط میان این یخچال و تلفن همراه هوشمندی اسـت که با سیستم عامل اندروید، iOS و ویندوز کار می کند.
بدین ترتیب می توان امیدوار بود که در آینده نسل متفاوتی از یخچالها سر از خانه ها درمی آورند که به افراد برای خرید هوشمندانه و اقتصادی مواد غذایی کمک می کنند.