جام جم سرا: گرچه در روزگار فعلی همه خانواده‌ها می‌دانند که در مورد درصدی از زوج‌های نابارور، نازایی به دلیل بیماری مرد است، ولی هنوز هم زوج‌های نابارور ابتدا به بررسی و آزمایش زن روی می‌آورند و پس از اینکه از بارور بودن زن اطمینان حاصل می‌کنند تازه سراغ مرد رفته و بررسی‌ها را شروع می‌کنند.
باید بدانیم که به طور کلی در بررسی‌های آماری انجام شده در حدود 45 درصد زوج‌های نازا، مشکل ناشی از خانم و در 30 درصد موارد از مرد است.
در بقیه موارد نیز یا هر دو زوج مسئول هستند یا هیچ علتی یافت نشده است. نکته بسیار مهم این است که بررسی نازایی در مردان با آزمایش اسپرم که روش بسیار راحت و دقیقی است، صورت می‌گیرد، ولی بررسی علل نازایی در زنان طولانی و وقت‌گیر است بنابراین شروع بررسی با آزمایش اسپرم، منطقی است.
اکنون به سؤال اصلی برمی‌گردیم که آیا ناتوانی جنسی و نازایی متفاوت است؟
واقعیت این است که در اصل یکی از توانایی‌های جنسی، باروری است و بر این اساس جواب این سؤال مثبت است البته از منظر آنچه بین مردم رایج است، توانایی جنسی به مفهوم انجام زناشویی است و به این ترتیب می‌توانیم بگوییم که بیشتر مردان نابارور توانایی کاملی برای زناشویی دارند ولی به دلایل مختلفی توانایی بارور سازی زوجه را ندارند. توضیح این موضوع به دانستن سیستم هورمونی مردان نیازمند است.
در مردان دو سیستم هورمونی جنسی وجود دارد؛ سیستم ساخت و فعالیت هورمون جنسی یعنی تستسترون که از بیضه‌ها ترشح میشود و با تاثیر در بسیاری از نقاط بدن باعث صفات مردانه شده و توانایی انجام زناشویی را ایجاد می‌کند.
از سوی دیگر، برای باروری علاوه براین‌که این هورمون و فعالیت طبیعی آن لازم است، وجود یک سیستم بسیار دقیق و کارآمد برای ساخته شدن اسپرم و بلوغ این سلول جنسی نیز مورد نیاز است. به عبارت دیگر موارد زیادی وجود دارد که یک مرد تمامی صفات مردانه را داشته و توانایی زناشویی نیز دارد، ولی اسپرم‌سازی در او ناقص یا به طور کلی وجود ندارد.
آزمایش اسپرم، آزمایشی نسبتا ساده است که در آن روی مایع منی مطالعه و تعداد اسپرم‌ها و همین‌طور سلامت آنها بررسی میشود.
همان‌گونه که در ابتدا گفته شد بهتر است درمورد تمامی زوج‌های نابارور ابتدا این آزمایش صورت گیرد و سپس توانایی زایایی زن مورد بررسی قرار گیرد البته در بسیاری موارد، زوج‌های نازا در واقع از ترکیب یک زن کم‌زا و یک مرد با توانایی زایایی کم تشکیل شده‌اند.
در نهایت، خبر خوب این است که علم پزشکی امروز راه‌های بسیار زیادی را برای این زوج‌ها گشوده است و اکثر آنان بچه‌دار شدن را تجربه خواهند کرد.
دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد
جام جم سرا: با این حال برخی از اختلال‌های زودانزالی به همین سادگی حل نمی‌شوند و گاهی نیاز به درمان دارویی دارد. این هفته با دکتر محمدرضا صفری‌نژاد، متخصص ارولوژی و فوق‌‌تخصص آندرولوژی و استاد دانشگاه درباره اختلال زودانزالی و راه‌های درمانی آن گفت‌وگو کردیم.
اختلال‌های جنسی مردانه، از جمله اختلال در انزال چیست؟
اختلالات جنسی در مردان طیف بسیار وسیعی دارد و از شایع‌ترین آنها می‌توان به اختلال در نعوظ، اختلال در میل جنسی و اختلال در انزال اشاره کرد. هر یک از این اختلالات به چند رده دیگر تقسیم میشود. اگر بخواهیم به اختلال در انزال مردان بپردازیم، نخست باید بگوییم آن را به 5 زیر رده یعنی انزال زودرس، انزال دیررس، نبود انزال، انزال دردناک و انزال پسگرد، تقسیم می‌کنیم.
هر کدام از این اختلالات در انزال چه تعریفی دارند؟
انزال زودرس: اگر انزال هنگام رابطه زناشویی قبل از دو دقیقه صورت گیرد به آن انزال زودرس اطلاق میشود.
انزال دیررس: وقتی مدت زمان انزال بیش از حد طولانی شود یعنی به 15 تا 20 دقیقه برسد انزال دیررس است؛ البته در صورتی که تحریک جنسی کافی باشد.
نبود انزال یا انزال خشک: در این نوع از اختلال مرد در یک رابطه زناشویی به هیچ‌وجه انزال را تجربه نمی‌کند.
انزال پسگرد: انزال پسگرد شیوع زیادی بین مردان جامع دارد. مرد هنگام رابطه زناشویی انزال را احساس می‌کند، ولی مایع منی از مجرای ادرار خارج نمی‌شود و به مثانه برمی‌گردد و سپس با ادرار دفع میشود بسیاری از بیماری‌ها ممکن است باعث انزال پسگرد شوند. در مردانی که دچار بیماری دیابت هستند که عروق محیطی درگیر شده است انزال پسگرد بیشتر دیده میشود.
انزال دردناک: انزال دردناک معمولا ناشی از عفونت‌های غده پروستات است که فرد هنگام خروج مایع منی دچار سوزش از مجرای ادرار میشود که گاه بیماران آن را به آب داغ تشبیه می‌کنند.
آیا انزال قبل از دو دقیقه دلیل قطعی برای وجود انزال زودرس است؟
شایع‌ترین نوع انزال، انزال زودرس است. در علم پزشکی هر بیماری تعریف خاص خود را دارد. بنابراین مردان بعد از خواندن این مطلب نباید تصور کنند که علائمی شبیه به آن دارند. انزال زودرس حتما باید در تعریف علمی بگنجد. اگر مردی در بیش از 50 درصد از روابط زناشویی‌اش ظرف دو دقیقه دچار انزال شود انزال زودرس دارد. البته همین تعریف هم مشروط بر آن است که مرد و زن روابط جنسی منظمی داشته باشند. (رابطه جنسی منظم یعنی مرد و زن هر هفته 2 تا 3 بار رابطه جنسی داشته باشند).
ممکن است فردی از ابتدا دچار انزال زودرس باشد یا به عامل زمینه‌‌ای نیاز است؟
انزال زودرس به دو دسته تقسیم میشود: اولیه و ثانویه.
انزال زودرس اولیه: یعنی فرد از همان ابتدا دچار انزال زودرس است.
انزال زودرس ثانویه: فردی که مدت‌ها پس از داشتن رابطه زناشویی طبیعی مثلا بعد از ده پانزده سال، دچار انزال زودرس شده است (یعنی قبل از آن هیچ مشکلی نداشته). ثانویه ممکن است به دلیل وجود بیماری‌هایی باشد که شایع‌ترین آنها عفونت و التهاب پروستات است. مردانی که با این شکایت به پزشک مراجعه می‌کنند، مستلزم بررسی‌های تخصصی‌تری هستند. البته انزال زودرس دلایل گوناگونی دارد که یکی از آنها عفونت در پروستات است. افرادی که رابطه زناشویی منظمی ندارند، مشکلات عاطفی دارند و افراد مضطربی هستند، دچار یکی از اختلالات هورمونی‌اند (مثلا غده تیروئید پرکار دارند) ممکن است دچار انزال زودرس شوند. بنابراین در مراجعه به پزشک حتما باید همه موارد را در نظر بگیرند تا تصمیم درستی اتخاذ شود. مثلا برای فردی که دچار عفونت پروستات است یا غده تیروئید پرکار دارد نمی‌توان از دارو استفاده کرد (دارو مدت انزال را بیشتر می‌کند). چنین داروهایی مشکل بیمار را حل نمی‌کند.
آیا انزال زودرس در روابط زناشویی تاثیر منفی ایجاد می‌کند؟
انزال زودرس در برقراری رابطه زناشویی مشکلی ایجاد نمی‌کند. حدود 30 درصد مردان جامعه دچار انزال زودرس هستند؛ یعنی از هر سه مرد یک نفر دچار این اختلال است. اغلب این مردان مشکلی هم ندارند. گاهی زن و شوهرها برای درمان مراجعه می‌کنند و وقتی علت را پرس و جو می‌کنیم می‌گویند خانم دچار ارضای جنسی یا ارگاسم نمی‌شود. البته این برداشت نادرست است، چون طرفین از فیزیولوژی جسمی یکدیگر اطلاعی ندارند. انزال زودرس مرد به این معنا نیست که زن ارضای جنسی را تجربه نکند.
در این باره بیشتر توضیح می‌دهید؟
خانم‌ها برای رسیدن به ارگاسم یا ارضای جنسی نیاز به 10 تا 15 دقیقه تحریک کافی و موثر دارند و برای رسیدن به ارگاسم جنسی نیازی به برقراری رابطه واژینال ندارند و زن میتواند در یک نوبت رابطه زناشویی چند بار ارگاسم را تجربه کند. ولی مردها بعد از انزال دیگر تحریک‌پذیری ندارند. چون سیکل جنسی زنان با مردان متفاوت است.
چه فرقی با هم دارند؟
سیکل جنسی چهار مرحله‌ای است: برانگیختگی، مرحله کفه (برقراری رابطه)، ارضای جنسی و فروکش جنسی. مردها غیر از این مراحل یک مرحله اضافی دارند؛ یعنی بعد از مرحله فروکش جنسی وارد مرحله تحریک‌ناپذیری می‌شوند و دیگر نمی‌توانند رابطه را از صفر آغاز کنند. زمان مرحله تحریک‌ناپذیری در افراد متفاوت است؛ از نیم ساعت گرفته تا بیشتر.
هر قدر سن مردان بالاتر می‌رود، این زمان هم بیشتر میشود. مرحله فروکش در برخی از مردان، بخصوص مردان مسن، حتی به یک تا دو روز می‌رسد. با این حال، زنان بلافاصله بعد از اتمام رابطه جنسی می‌توانند رابطه را دوباره از سر بگیرند.
چه درمان‌هایی برای انزال زودرس وجود دارد؟
معمولا افراد به دنبال درمان انزال زودرس نیستند؛ ولی گاهی این اختلال آنقدر شدید است که مرد حتی قبل از برقراری رابطه یا با کوچک‌ترین تحریک یا ظرف مدت زمان بسیار کم مثلا چند ثانیه دچار انزال میشود. اینجاست که نیاز به درمان پیدا می‌کند.
برای آن دسته از افرادی که مشکل انزال زودرس‌شان جدی است چه باید کرد؟
در وهله اول گول تبلیغات ماهواره‌ای را نخورند. برخی از تبلیغات ماهواره‌ای داروهایی برای درمان انزال زودرس ارائه می‌دهند که اصلا عملی نیست. مثلا می‌گویند فلان داروی گیاهی انزال زودرس را صددرصد درمان می‌کند. در علم پزشکی تاکنون داروی گیاهی برای اختلالات جنسی ساخته نشده است، اگر هم باشد تقلبی و کاملا بی‌تاثیر است. درمان بسیار ساده است. درمان دارویی است و بیمار باید 3 تا 4 ماه از دارویی که پزشک تجویز کرده استفاده کند و بعد از این مدت بتدریج هر بار 25 درصد میزان دارو را کم می‌کنیم تا به صفر برسانیم. قطع یکباره دارو مضر است و باعث میشود بیمار به نقطه اول برگردد. اگر مراحل دارودرمانی بخوبی سپری شود بیش از 70 تا 80 درصد مواقع بیماران بهبود کامل خود را بازمی‌یابند و در همان حال باقی می‌مانند. هزینه داروها هم زیاد نیست. خوب است بدانید انزال پدیده‌ای است که در آن دو دستگاه عصبی مرکزی و محیطی با هم هماهنگ می‌شوند تا انزال انجام شود. اگر این دو از نظم خارج شوند یکی از اختلالات انزالی رخ خواهد داد. برای این کار واسطه‌های عصبی وجود دارند که باعث ترشح سروتونین میشود. سروتونین موجب مهار انزال میشود و در افرادی که انزال زودرس دارند دارویی داده میشود تا میزان سروتونین مغز را افزایش دهد. بعضی از بیماران به روان‌درمانی و رفتاردرمانی هم نیاز دارند. (ضمیمه سیب/ماریا حکمت)