جام جم سرا: سازمان منابع جهان (WRI)، بحران آب کشورهای مختلف را براساس حوزه‌های رودخانه‌ها، مساحت و جمعیت‌شان بررسی کرده و 180 کشور را در منطقه بحران‌زده قرار داده است که از این تعداد 36 کشور از جمله مراکش، قزاقستان، پاکستان، یمن، افغانستان، ایران و... در وضع بسیار بحرانی و زیر خط مبنا قرار دارند. به این معنا که 80 درصد آب در دسترس کشاورزی، خانگی و مصارف صنعتی سال به سال کم شده و کشاورزی، صنایع و جوامع را با کمبود آب مواجه کرده است.
بنابراین برای حفظ این مایه حیات باید نهایت تلاش خود را به کار بریم و با طبیعت به گونه‌ای رفتار کنیم که فرصت جایگزینی آب شیرین را داشته باشد. از طرفی صرفه‌جویی در آب باعث میشود منابع دیگر انرژی مانند الکتریسیته ـ که برای تصفیه و آماده‌سازی آب سالم استفاده میشود – هدر نروند.
اقدامات بلند مدت وکوتاه مدت
رشد جمعیت، توسعه شهری، افزایش تولید محصولات کشاورزی و تغییرات آب و هوایی روز به روز رقابت بر سر به دست آوردن آب شیرین را افزایش می‌دهد و کارشناسان برای حل بحران کمبود آب، روش‌های درازمدت مختلفی ارائه داده‌اند که به برخی از آنها اشاره شده است:
1 ـ آموزش تغییر الگوی مصرف و سبک زندگی
دولت‌ها باید به مردم شیوه‌های جدیدی برای مصرف آب بیاموزند و به آنها یاد بدهند در زمان کمبود آب چگونه سبک زندگی خود را عوض کنند تا با بحران‌های فلج‌کننده مواجه نشوند.
2 ـ ابداع فناوری‌های جدید ذخیره آب
ابداع فناوری‌هایی که به ذخیره آب به طور موثر کمک کند در محیط‌های در معرض خشکسالی بسیار ضروری است.
3 ـ بازیافت آب فاضلاب
می توان آب فاضلاب را برای مصارف دیگر بازیافت و حتی با استفاده از فناوری پیشرفته آن را برای شرب نیز پاکسازی کرد.
4 ـ بهبود نحوه آبیاری زمین‌های کشاورزی
تقریبا 70 درصد آب شیرین صرف زمین‌های کشاورزی میشود، بنابراین با به کارگیری شیوه‌های مناسب آبیاری می‌توان به مقدار زیادی در مصرف آب صرفه‌جویی کرد.
5 ـ کنترل آلودگی و تغییرات آب و هوایی
بیشتر خشکسالی‌ها در اثر تغییرات آب و هوایی به وجود می‌آیند و در واقع هم‌اکنون گازهای گلخانه‌ای که بر اثر آلودگی هوا بشدت تولید شده‌اند موجب گرم شدن کره زمین و در نتیجه بروز خشکسالی شده است، بنابراین با کنترل آلودگی هوا می‌توان در درازمدت به نتایج خوبی رسید.
دیگر کشورها چه کرده اند؟
دولت‌های کشورهایی که با بحران آب روبه رو هستند، به اجبار دست به اقداماتی برای گذراندن این بحران، حداقل به طور موقت از جمله جیره‌بندی آب زده‌اند که از میان آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
برزیل
بیش از 140 شهر برزیل به دلیل خشکسالی با جیره‌بندی آب مواجه شده‌اند به طوری که بیشتر محله‌های این شهرها هر سه روز یکبار آن هم به مدت 13 ساعت، آب دارند. در حقیقت بیش از شش میلیون نفر از برزیلی‌ها با جیره‌بندی آب مواجه شده‌اند.
ونزوئلا
برخی از شهرهای ونزوئلا مانند کاراکاس مدت زیادی است که با جیره بندی آب مواجه شده‌اند به طوری که در هفته 48 ساعت آب به رویشان بسته میشود.
ایالات متحده آمریکا
ده شهر مهم ایالت کالیفرنیا گرفتار خشکسالی شده و دولت برای کنترل بحران آب در این مناطق دست به اقداماتی زده است، از جمله اینکه از شهروندان خواسته شده برخی از آنها چمن‌های مقابل خانه‌شان را آبیاری نکنند. شست‌وشوی خودرو با شیلنگ آب ممنوع شده است و حتی جریمه‌های 500 دلاری نیز در نظر گرفته‌اند. مقامات کالیفرنیا معتقدند که با اعمال این محدودیت‌ها می‌توانند آب یکسال بیش از 3.5 میلیون نفر را تامین کنند.
جزایر کارائیب
کشورهای محدوده کارائیب نیز بشدت با بحران آب مواجه هستند. از ترینیداد و توباگو در جنوب گرفته تا جامائیکا در شمال، اقدامات سختگیرانه‌ای در خصوص مصرف آب اعمال کرده‌اند. این محدودیت‌ها شامل آبیاری باغچه‌ها، شست‌وشوی خودروها و... است. همچنین در جامائیکا از آب شیرین فقط برای نیازهای اساسی مانند نوشیدن، غذا پختن، شست و شوی بدن و بهداشت افراد استفاده میشود.
سهم ما در رفع بحران آب
* تمام لوله‌هایی را که احتمال نشت آب دارند، پیدا و تعمیر کنید. ریختن یک قطره آب در دقیقه یعنی هدر رفتن حدود 200 لیتر آب در سال.
* شاید تعجب کنید، اما شستن لباس‌ها با ماشین لباسشویی به مراتب کمتر از شستن آنها با دست آب مصرف می‌کند ولی با این حال از ماشین‌های لباسشوییکه در مصرف آب بهتر عمل می‌کنند، استفاده کنید.
* وقتی قصد سفر دارید حتما لوله اصلی شیرآب را ببندید تا اگر در خانه لوله‌ای ترکید یا نشتی داشت، در نبود شما آب هدر نرود.
* آب‌های راکد و اضافی، مانند آب پارچ که روی میز غذا مانده را دور نریزید و برای آبیاری گلدان‌ها یا باغچه تان استفاده کنید.
* لوله‌های آب گرم را عایق‌بندی کنید. این کار در فصل سرما کمک می‌کند که آب درون لوله گرم بماند و شما مجبور نیستید برای رسیدن به آب گرم، شیر آب را باز بگذارید. اما اگر گاهی مجبور شدید شیرآب را بازکرده و منتظر آب گرم بمانید، ظرفی زیر آن قرار داده و از آب سرد اولیه برای آبکشی ظروف یا شستن سبزیجات و آبیاری گلدان و باغچه استفاده کنید.
* لوله‌های آب درون خانه و بیرون، مانند لوله‌های در حیاط را به گونه‌ای ایمن کنید تا در فصل سرما و یخبندان یخ نزنند، ترک برندارند یا نترکند.
* دوش حمام را از نوع کم جریان انتخاب کنید. استفاده از چنین دوش‌هایی موجب حدود 75 درصد صرفه‌جویی در مصرف آب میشود و البته تا آنجا که امکان دارد زمان دوش گرفتن‌تان را به حداقل، مثلا 3 تا 5 دقیقه برسانید. حتی در شرایط بحرانی کم آبی می‌توانید مانند نظامی‌ها حمام کنید. یعنی وقتی بدنتان را صابون می‌زنید، دوش را ببندید و موقع آبکشی آن را باز کنید. با این کار در مقدار آب مصرفی حدود دو سوم صرفه جویی میشود. گاهی استفاده از وان یا تشت در صرفه‌جویی آب بسیار کمک می‌کند.
* موهایتان را هر روز نشویید. اگر به موهایتان ژل یا محصولات دیگر آرایشی نمی‌زنید، بنابر این نیازی نیست که آنها را هر روز بشویید. با این روش نه تنها از حساس و چرب شدن موهایتان جلوگیری می‌کنید بلکه در مصرف آب نیز صرفه‌جویی میشود.
* هنگام اصلاح، به جای اینکه تیغ را زیر آب روان بگیرید از یک کاسه آب استفاده کنید.
* هنگام مسواک زدن دندان‌هایتان، آب شیر را باز نگذارید با این کار مقدار زیادی آب به هدر می‌رود. به جای این کار لیوانی پر از آب کرده و پس از مسواک زدن، دندان‌هایتان را آبکشی کنید.
* هنگام شستن دست و صورت، شیر آب را با فشار باز نکنید بلکه در حد متعادل و حتی کم باز کنید. با این روش از هدر رفتن آب به مقدار بسیار زیادی جلوگیری می‌کنید. همین کار را می‌توانید هنگام شستن ظروف انجام دهید. در ضمن موقع شستن ظروف با اسکاچ و مایع شوینده شیر آب را ببندید و موقع آبکشی آن را باز کنید.
* یک لیوان به خود اختصاص دهید تا مجبور نباشید مدام آن را بشویید. با این کار در مصرف آب و همچنین وقت‌تان صرفه‌جویی می‌کنید.
* زیر شیر آب همیشه ظرفی قرار دهید تا اگر شیر چکه کرد، آب جمع شده را برای آبیاری گلدان یا باغچه استفاده کنید.
* میوه و سبزی ها را با قرار دادن درون ظرفی بشویید و سپس آبکشی کنید. آب باقیمانده را هم می‌توانید برای آبیاری گلدان‌ها و باغچه استفاده کنید.
* اگر می‌خواهید آب نوشیدنی‌تان خنک باشد، به جای باز کردن شیرآب و هدر دادن آن به مدت چند دقیقه، پارچ آبی در یخچال بگذارید تا همیشه آب خنک در دسترس داشته باشید.
wri.org / مترجم: نادیا زکالوند