ابتلا به این بیماری در کودکان، بخصوص در سنین قبل از مدرسه بین شش تا 10 بار در سال کاملا طبیعی است.
علائم سرماخوردگی معمولا پس از یک تا سه روز بعد از تماس با ویروس سرماخوردگی بروز می‌کند و شامل گرفتگی یا آبریزش بینی، خارش گلو یا گلو درد، سرفه، سردرد یا بدن درد، آبریزش از چشم، تب پایین و احساس خستگی مختصر است.
با پیشرفت سرماخوردگی ترشحات بینی میتواند بتدریج غلیظ‌تر و زرد رنگ یا سبزرنگ شود و این علامت به‌تنهایی نشانه چرکی شدن راه‌های هوایی کودک نیست. با توجه به شیوع زیاد سرماخوردگی در کودکان لازم است در مورد درمان این کودکان نکاتی را مطرح کنیم.
گرچه مادران معمولا دوست دارند هر کاری که می‌توانند انجام دهند تا علائم سرماخوردگی در کودکشان بهبود یابد، اما پزشکان داروهای ضدسرفه را برای خردسالان زیر چهار سال توصیه نمی‌کنند.
در صورتی که سرماخوردگی کودکتان خفیف بوده و دچار بیماری دیگری نیز نباشد و سرفه‌های شدید یا تنگی نفس نداشته و سابقه آسم نیز ندارد، پیشنهاد میشود کودک خود را به استراحت زیاد تشویق کنید مایعات زیاد بجز آبمیوه‌های صنعتی و نوشابه به کودک بدهید.
برای درمان گرفتگی بینی از قطره‌های محلول آب نمک موجود استفاده کنید. از کودک بخواهید در حالی که دوش آب باز است در فضای بخار کرده حمام و خارج از وان بنشیند و بخار آب گرم را تنفس کند.
گفتنی است هیچ دارویی نمی‌تواند باعث شود ویروس سریع‌تر از بدن کودک خارج شود، اما می‌توان با اطمینان از این که او به مقدار لازم استراحت کرده و مایعات کافی دریافت می‌دارد، به او کمک کنید تا احساس بهتری داشته باشد.
در صورت بروز علائمی مانند تب بالای 39 درجه،وجود لرز یا تعریق، ادامه تب بیشتر از سه روز، وجود استفراغ یا درد شکم، خواب آلودگی غیرعادی و تغییر وضعیت هوشیاری، سر درد شدید، وجود تنفس مشکل، ایجاد خس خس شدید، گریه و بیقراری مداوم، شروع گوش درد شدید، سرفه مداوم و آزار دهنده به پزشک مراجعه کنید.
برای پیشگیری از سرماخوردگی باید دست‌ها را چند بار در روز و به طور کامل با آب و صابون شست. استفاده از دستمال کاغذی در موقع سرفه و عطسه صورت گیرد و سپس دستمال دور انداخته شده و دست‌ها شسته شود.
بایدبه بچه‌ها آموزش داد وقتی دستمال ندارند، هنگام سرفه و عطسه به‌جای دست‌ها، آرنج را جلوی دهان خود بگیرند. از ظروف مشترک مانند لیوان و قاشق استفاده نشود، با افراد سرماخورده تماس طولانی نداشته باشند و از بوسیدن و صحبت کردن نزدیک با این افراد اجتناب شود.
دقت لازم در مورد بهداشت مهد‌های‌کودک انجام گرفته و از ورود کودکان بیمار به آنجا ممانعت به عمل آید. هنگام ابتلای کودکتان بخصوص در سن کمتر ازشش ماه به سرماخوردگی از مصرف داروها حتی داروهای ضد تب و ضدسرفه گیاهی بدون مشورت با پزشک کودک اجتناب کنید.
دکتر فریبا شیروانی - متخصص اطفال و فوق‌تخصص عفونی اطفال
جام جم سرا: از سوی دیگر، بعضی از انواع اسهال در کودکان بسیار شدید و همراه با استفراغ است و در مدت کوتاهی وضع کودک را وخیم می‌کند.
بعضی از انواع اسهال‌ها نیز خونی است که لازم است حتما با دارو درمان شود بنابراین درست است که بیشتر اسهال‌ها عامل ویروسی دارد، ولی بعضی اسهال‌های غیرخونی نیز ممکن است علت عفونی خاصی داشته باشد.
در این موارد لازم است علت بیماری از سوی پزشک، شناسایی و درمان شود. با این حال، اسهال به هر علتی که باشد به افزایش نیاز کودک به آب و املاح منجر میشود و ضروری است رژیم غذایی کودک در صورت ابتلا به اسهال اصلاح شود.
کودک مبتلا به اسهال بی‌اشتهاست و از طرف دیگر آب و املاح زیادی دفع می‌کند و در هضم کامل مواد غذایی هم دچار اشکال میشود بنابراین لازم است مواد غذایی با مقدار کم و مکرر به کودک داده شود.
گرسنه ماندن کودک و حذف پروتئین دریافتی در رژیم غذایی وی باعث به تعویق افتادن بهبود و بدتر شدن بیماری کودک میشود. از دست دادن آب و املاح با دادن محلول او آر اس (ORS) قابل جبران است.
بر این اساس، لازم است یک بسته از او‌آر‌اس با چهار لیوان آب جوشیده سرد شده مخلوط و در یخچال گذاشته شود. به کودکی که حالت تهوع دارد، می‌توان از این محلول خنک هرچند دقیقه، یک قاشق مرباخوری خوراند و بتدریج مقدار آن را زیاد کرد تا کودک بتواند سایر مواد غذایی را نیز تحمل کند.
مواد غذایی دیگری که در کودک مبتلا به اسهال توصیه میشود، آب سوپ خوش‌نمک و دوغ خوش‌نمک است که با ماست حاوی پروبیوتیک تهیه شده باشد.
همچنین در این دوران، کته نرم همراه با مرغ پخته نرم یا هویج رنده و پخته شده نرم، گوشت خوب پخته شده، ماهی پخته شده نرم (در صورت نداشتن آلرژی) و غلات و حبوبات پخته و له شده از مواد غذایی مناسب برای کودک محسوب میشود.
از میوه‌ها نیز سیب رنده شده بدون شکر افزوده، پرتقال و میوه‌های زردرنگ و سبزی‌های برگ سبز که سرشار از ویتامین A هستند، توصیه میشود.
در صورتی که کودک از شیر مادر استفاده می‌کند، قطع شیر مادر توصیه نمی‌شود، ولی اگر از شیر خشک استفاده می‌کند می‌توان نوع شیر کودک را طبق نظر پزشک عوض کرد.
افزودن روغن به غذا برای افزایش کالری دریافتی او توصیه میشود. این امر بخصوص بعد از بهبود اسهال برای جبران وزن از دست رفته کودک پیشنهاد میشود.
آبمیوه‌های صنعتی، مواد خیلی شیرین، نوشابه‌ها، چای با نبات زیاد برای اسهال مناسب نیست و موجب بیشتر شدن دفعات دفع میشود. استفاده از عرقیاتی مانند عرق نعناع باعث کمتر شدن نفخ در کودک میشود.
دادن داروهایی مثل دیفنوکسیلات و آنتی‌بیوتیک‌ها بدون تجویز پزشک توصیه نمی‌شود. در صورت شدید بودن اسهال و کاهش تحمل مواد غذایی و نیز وجود دیگر علائم مانند ضایعات پوستی، تب شدید و کاهش هوشیاری مراجعه سریع به پزشک لازم است.
دکتر فریبا شیروانی - متخصص اطفال و فوق‌تخصص عفونی اطفال