پرولاکتین هورمونی است که از هیپوتالاموس آزاد و به هیپوفیز میریزد. با شرایط آزمایش پرولاکتین که برای تعیین سطح پرولاکتین انجام میشود آشنا شوید.
پرولاکتین هورمونی پروتئینی است که از هیپوتالاموس آزاد میشود و به هیپوفیز پیشین میریزد. نام دیگر این هورمون لاکتوژن، ماموتروپ یا لاکتوتروپ میباشد. ترشح پرولاکتین توسط دوپامین شیمیایی مغز تنظیم و مهار میشود. این هورمون در بدن همه افراد وجود دارد، اما در زمان بارداری به طور طبیعی میزان آن بالا میرود و چند صد برابر میشود و روی کل سیستم بدن اثر میگذارد. همچنین میزان آن در زمان واردشدن استرس، خواب ، herpes zoster در قفسه سینه و درد ناشی از آن ، ضربه وارد شدن به قفسه سینه ، برداشته شدن مهار دوپامین ، افزایش مییابد. هورمون پرولاکتین به طور معمول در دوران حاملگی و شیردهی افزایش مییابد اما جالب است بدانید که پرولاکتین به طور طبیعی و به مقدار کم در مردان و در زنان غیر باردار نیز وجود دارد.
پرولاکتین هورمونی پروتئینی است که که از 198 اسید آمینه تشکیل شده و وزن آن 23 کیلو دالتون میباشد. این هورمون در جانوران مختلف تنوع زیادی دارد اما وظیفه اصلی آن تکامل سینهها در دوران حاملگی و تحریک تولید شیر توسط سینهها میباشد. در ماهیها پرولاکتین A و B وجود دارد و در انسان ساختاری شبیه هورمون رشد دارد. این هورمون توسط سلولهای لاکتوتروف در قسمت پیشین غده هیپوفیز ترشح میشود؛ هر چند در دسیدوآی رحم باردار، میومتر رحم، پستان، گلبولهای سفید و پروستات نیز تولید میشود.
علاوه برسینه، غدد جنسی و سلولهای لنفاوی و کبد نیز دارای گیرنده برای پرولاکتین میباشند. ترشح این هورمون متناوب است وخواب استرس و هر نوع تحریک قفسه سینه سبب ترشح این هورمون میشود. میزان طبیعی و رنح نرمال پرولاکتین 20-30 نانوگرم در هر میلی لیترخون است که در خانمها قدری بیشتر است. پرولاکتین خون بعد از زایمان افزایش مییابد. علت حدود 40 درصد موارد افزایش پرولاکتین خون، یک تومور خوشخیم هیپوفیز به نام ادنوم هیپوفیز میباشد.
نقش اصلی پرولاکتین، در روند شیردهی تولید شیر در پستان است. میزان پرولاکتین معمولا در طول بارداری و درست پس از زایمان بالا میرود و در طی این دوران، به همراه استروژن و پروژسترون، توسعه شیر پستان را تحریک میکنند. بعد از زایمان مکیدن نوک پستان توسط نوزاد مقدار پرولاکتین را بالا نگاه میدارد.
پرولاکتین همراه با استروژن موجب پرلیفراسیون اپیتلیوم لبولی – آلوئولی در بافت پستان میگردد . همچنین موجب کاهش میل جنسی و جلوگیری از تخمک گذاری میگردد.
پرولاکتین چه در زن و چه در مرد موجب کاهش LH میشود. LH در مردان موجب ساختهشدن تستوسترون شده و در نتیجه افزایش پرولاکتین در مردان، موجب کاهش توانایی جنسی میگردد.
از هرصد نفر، یک نفر مبتلا به افزایش پرولاکتین میباشد. 10-40 درصد خانمهایی که پس از شروع عادت ماهانه دچار قطع عادت میشن دارای افزایش پرولاکتین خون هستند. حدود 75 درصد خانمهایی که مبتلا به قطع عادت ماهانه به همراه ترشح شیراز سینه ها میشوند دارای افزایش پرولاکتین خون هستند
سطوح بالای پرولاکتین در دوران بارداری و پس از زایمان را میتوان در دستههای زیر تقسیم نمود:
آزمایش پرولاکتین یا PRL برای تعیین سطح پرولاکتین فرد انجام میشود تا مشخص شود که میزان این هورمون در بدن بالاتر یا پایینتر از حد طبیعی است یا اینکه نرمال است. هنگامی که فرد علائم پرولاکتین بالا، مانند گالاکتوره و یا اختلالات بینایی و سردرد دارد؛ تشخیص ناباروری و ناتوانی جنسی در مردان؛ تشخیص ناباروری در زنان؛ تشخیص تومور تولید کننده پرولاکتین (پرولاکتینوما) و پایش عود آن؛ برای پیگیری کاهش تستوسترون در مردان؛ برای پایش عود پرولاکتینوما؛ ارزیابی عملکرد هیپوفیز قدامی (همراه با سایر هورمونها) درخواست میشود.
هنگامی که فرد به یک بیماری مبتلاست یا داروهایی مصرف میکند که ممکن است بر تولید دوپامین اثر بگذارند، گاهی اوقات ممکن است غلظت پرولاکتین پایش شود.
بهترین زمان برای آزمایش پرولاکتین روز سه تا پنج پریود است. کیت آزمایشگاهها با هم متفاوت هستند و باید ببینید رنج نرمال آزمایشگاه چقدر است. البته باید در روز مناسب آزمایش بدهید و اگر اضافه وزن دارید بهتر است با ورزش اضافه وزن خود را کم کنید.
نمونه باید 3 تا 4 ساعت پس از بیدارشدن جمع آوری شود.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره