قبلاً در ساختنی طرز ساخت اجاق خورشیدی و مسافرتی را یاد گرفته اید. این اجاقهای خورشیدی با ورقهای فلزی یا آلومینیومیساخته میشوند اما در این ساختنی طرز ساخت اجاق خورشیدی را یاد میگیرید که با عدسی فرنل یا عدی فرسنل ساخته میشود. استفاده از لنز فرنل باعث افزایش حرارت اجاق خورشیدی و کارایی بیشتر آن میشود. طراحی و ساخت اجاق خورشیدی طوری است که براحتی قابل جابجایی باشد. به این ترتیب میتوانید آن را به پیک نیک و مسافرت هم ببرید. اجزای اجاق از هم جدا میشوند و میتوانید آنها را به شکل یک پک صاف تا کنید. با ساختنی همراه شوید.
دمای اجاق خورشیدی در عرض ۱۰ دقیقه به ۲۱۸ درجه سانتیگراد میرسد. به همین خاطر هنگام استفاده از آن باید نکات ایمنی زیر را رعایت کنید:
فاکتورهای زیادی روی سرعت پخت مواد غذایی تاثیر میگذارند؛ میزان ابر، زاویه تابش خورشید، سایز لنز و مقدار مواد غذایی. حتماً قبل از سرو غذا مطمئن شوید مواد غذایی – به ویژه گوشت – بخوبی پخته باشد. میتوانید از دماسنج هم استفاده کنید.
کارکردها و ویژگیهای لنز فرنل تقریباً مثل لنزهای بزرگنمایی عادی است. با این تفاوت که لنز فرنل حجم بسیار کمتری دارد. یک طرف این لنزها کاملاً صاف و طرف دیگر شیاردار است. لنز فرنل را میتوانید به صورت آماده بخرید یا آن را از تلویزیونهای rear projection جدا کنید. البته گزینه دوم زیاد به صرفه نیست.
لنز فرنلی که برای ساخت اجاق خورشیدی استفاده میکنید، اندازه فریم را مشخص میکند. فریم را طوری بسازید که از دو بخش هم شکل و هم اندازه ساخته بشود. اندازه نهایی فریم هم باید طوری باشد که هر دو نیمه لنز داخلش جا بگیرد (لنز را بعداً از وسط نصف میکنیم).
ابتدا اندازه قطعات فریم را مشخص کنید و سپس آنها را ببرید. برای اتصال قطعات فریم به یکدیگر هم از براکت L استفاده کنید. براکتها را از داخل بین چوبها بگذارید و آنها را با پیچ محکم کنید.
سپس به فریم بتونه بزنید و رنگش کنید تا چند سال برایتان کار کند.
بهتر است قبل از نصب پایهها، فاصله کانونی لنز فرنل را اندازه بگیرید (این مقدار برای هر لنز متفاوت است): فاصله لنز از زمین وقتی عرض پرتوی خورشید ۷٫۶ سانتیمتر است را اندازه بگیرید. برای اینکار باید از کسی کمک بگیرید و بهتر است آن را وسط روز انجام بدهید. نیازی به ساخت یک نقطه نوری نیست چون میخواهیم مقداری غذا را به یک اندازه بپزیم نه اینکه قسمتی از غذا را بسوزانیم. اگر الوار باقیمانده برای رسیدن به فاصله کانونی مورد نظرتان کوتاه هستند، میتوانید آنها را با اضافه کردن قطعاتی مثل تکه چوب یا قوطی مواد غذایی بلند کنید.
قبل از اینکه پایهها را به فریم پیچ کنید، مختصات هندسی فریم را با توجه به لنز چک کنید. سپس پایهها را با لنز و پیچ به فریم وصل کنید. پایههای پشتی فریم را بلندتر بگیرید تا اجاق خورشیدی کمیشیب پیدا کند. به این ترتیب در مکانهای مختلف راحت تر میتوانید زاویه تابش خورشید را تنظیم کنید. پایه سوم را هم با کمیزاویه نصب کنید تا کمینیروی جانبی به سمت پایههای عقبی داشته باشد.
استفاده از لولا برای اتصال پایههای اجاق خورشیدی امکان تا کردن آن را فراهم میکند. اما اگر میخواهید اجاق بعد از تا کردن به راحتی باز نشود، از آهنربا استفاده کنید. ابتدا چند سوراخ برای آهنرباها دریل کنید، داخل سوراخها چسب سیلیکونی بریزید و سپس آهنرباها را داخلش قرار بدهید. روبروی این آهنرباها هم چند آهنربای دیگر (با رعایت قطبیت) یا چند پیچ کوچک وصل کنید. به این ترتیب پایهها بعد از تا شدن بهم وصل میشوند و برای باز شدن آنها باید کمیفشار بیاورید.
با بریدن لنز فرنل مقداری از گرمای اجاق خورشیدی را از دست میدهید چون لبهها کارایی خودشان را از دست میدهند. اما با توجه به نوع فریم و امکان جابجایی اجاق خورشیدی چیز زیادی از دست نخواهید داد.
لنز را روی یک تکه چوب بگذارید با خط کش فلزی پهن خط وسطش را مشخص کنید. سپس خط کش را روی این خط نگه دارید و با کاتر مرتب روی آن حرکت کنید. بعد از ۵ بار کشیدن کار روی لنز، آن را بلند کنید و با باز و بسته کردن خط تا آن را از وسط بشکنید.
این آخرین مرحله از ساخت اجاق خورشیدی است. برای چسباندن لنز فرنل به فریم چوبی فقط به چند قطره چسب سیلیکونی نیاز دارید. چون قصد نداریم نور را روی نقطه خاصی متمرکز کنیم، فرقی نمیکند لنز را از کدام طرف روی فریم قرار بدهید البته طرف شیاردار لنز فرنل کمیبه خط و لک حساس تر است و بهتر آن را به سمت داخل قرار بدهید.
بهتر است از قابلمههایی استفاده کنید که حرارت را به لایه بیرونی منتقل نمیکنند. دستههای قابلمه را با ماشین سنگ زنی جدا کنید. دو ظرف پیرکس هم کار نگه داشتن گرما داخل قابلمه اصلی را میکنند. میتوانید یک حوله هم به شکلی که در تصویر میبینید داخل قابلمه قرار بدهید تا حرارت از کف ظرف بیرون نزند.
اگرچه دمای قابلمه خیلی زود به بیش از ۲۰۰ درجه سانتیگراد میرسد اما هوای اطراف آن مانع از آن نمیشود که پختن غذا بیشتر از حالت عادی طول بکشد. بهترین حالت برای پخت غذا با اجاق خورشیدی این است که ابتدا اجاق را در بهترین زاویه ممکن نسبت به نور خورشیدی قرار بدهید و بعد از چند ساعت با دماسنج مخصوص غذا دمای آن را چک کنید. کیفیت و سرعت پخت اجاق خورشیدی به اندازه لنز، میزان و شدت نور خورشید و میزان غذایی که داخل قابلمه گذاشته اید، بستگی دارد.
منبع
خلاصه مطلب
عنوان مطلب
آموزش ساخت اجاق خورشیدی بسیار قدرتمند با لنز فرنل
توضیح کوتاه
دمای این اجاق خورشیدی در عرض 10 دقیقه به 200 درجه سانتیگراد میرسد.
نویسنده
عاطفه اسدزاده