به گزارش جام جم سرا ، ابتلا به لوپوس مانند دیگر بیماریهای خود ایمن ناشی از آن است که سیستم ایمنی، علیه سلول‌های بدن واکنش نشان می‌دهد و باعث ایجاد آسیب در بافت‌های بدن میشود. براساس مطالعه‌ای که در مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است، شیوع بیماری لوپوس در ایران 40 در 100 هزار نفر است، یعنی از هر 2500 نفر ایرانی یک نفر مبتلا به لوپوس میشود.
دکتر سیده طاهره فائزی، فوق‌تخصص روماتولوژی می‌گوید: زنان حدود 9 برابر بیشتر از مردان به بیماری لوپوس مبتلا می‌شوند. افزایش شیوع در خانم‌ها میتواند به دلیل تاثیر عوامل هورمونی روی سیستم ایمنی باشد و معمولا افراد 15 تا 45 سال را که در سنین باروری هستند مبتلا می‌کند.
این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره به جام‌جم می‌گوید: نشانه‌های بیماری در این افراد متفاوت است به طوری که در بعضی افراد، فقط یک سیستم بدن مانند پوست و مفصل و در تعدادی از بیماران، ارگان‌های مهم مانند کلیه، قلب و مغز درگیر میشود. نشانه‌های شایع این بیماری عبارتند از درد و تورم مفصلی، آسیب‌های پوستی (راش پروانه‌ای در صورت)، زخم دهان، حساسیت غیرطبیعی به نور خورشید، ریزش مو، خستگی، درگیری کلیه به صورت دفع پروتئین در ادرار، درگیری سیستم خونی به صورت کاهش گلبول سفید و پلاکت، سردرد، تشنج و علائم روانی، درد قفسه سینه، درد و ضعف عضله، تب و... است. علت این بیماری به طور کامل شناخته نشده، اما عواملی که درعلت بیماری مطرح است شامل ژنتیک، نور خورشید، استرس، هورمون‌ها، سیگار و عوامل عفونی مانند ویروس‌ها میشود.
زایمان بدون خطر
وی در پاسخ به این پرسش که بیماران مبتلا به لوپوس با رعایت چه نکاتی بارداری بدون خطر خواهند داشت، می‌گوید: این افراد می‌توانند با مراقبت‌های پزشکی، خطرات مرتبط با بارداری را کاهش دهند و نوزادی طبیعی و سالم به دنیا آورند. هر چند برای افزایش شانس زایمان مناسب، باید بارداری با دقت برنامه‌ریزی شود. یکی از نکات حائزاهمیت این است که بیماری این افراد باید حداقل 6 ماه پیش از لقاح تحت کنترل و غیرفعال باشد. باردار شدن در زمان فعال بودن بیماری، باعث سقط جنین، مرده‌زایی یا مشکلات جدی برای خود فرد میشود.
دکتر فائزی می‌افزاید: در بانوانی که اجازه بارداری داده نمی‌شود، لازم است از روش‌های پیشگیری موثر استفاده کنند، به این دلیل که مصرف قرص‌های ضدبارداری حاوی هورمون استروژن، میتواند باعث فعال شدن بیماری و در عده‌ای نیز لخته شدن خون در عروق شود. استفاده از قرص‌های ضدبارداری در زنان مبتلا به لوپوس، باید با اجازه پزشک روماتولوژیست انجام شود.
غیرفعال بودن بیماری و بارداری
پیش از بارداری در مبتلایان به لوپوس، چه اقداماتی ضرورت دارد؟ به گفته این متخصص، اجازه روماتولوژیست برای بارداری، غیرفعال بودن بیماری حداقل شش ماه قبل از لقاح و انجام تست‌های لازم پیش از بارداری لازم است. این تست‌ها علاوه بر تست‌های معمول، از سوی متخصص زنان برای بررسی قبل از بارداری درخواست میشود.
بسیار مهم است که دوران بارداری و زایمان تحت نظر متخصص زنان که تجربه بارداری‌های پرخطر را دارد، صورت گیرد. همچنین لازم است متخصص زنان با پزشک شما تعامل داشته باشد. یکی از نکات حائزاهمیت این است که مبتلایان به لوپوس در بیمارستانی که بیماران پرخطر را تحت نظر دارد و مراقبت‌های ویژه را برای مادر و کودک فراهم می‌کند، زایمان کنند.
آیا فرزندم سالم خواهد بود؟
یکی از مشکلات زن باردار، حاد شدن بیماری است. بیماری لوپوس معمولا در سه ماهه اول یا دوم یا طی ماه‌های اول بعد از زایمان شدت می‌یابد.
دکتر فائزی با اشاره به مطالب فوق در این باره توضیح می‌دهد: البته در چنین شرایطی بیشتر واکنش‌ها خفیف است و با دارو کنترل می‌شوند. عارضه دیگر افزایش فشار خون بارداری و پروتئین در ادرار است. افزایش فشار خون بارداری خطرناک بوده و به درمان فوری نیاز دارد و باعث به دنیا آمدن نوزاد میشود.
شاید برای خیلی از زنان مبتلا به لوپوس این سوال مطرح باشد که آیا فرزندم سالم خواهد بود؟ این متخصص می‌گوید: شانس ابتلا به اختلالات تولد یا عقب‌افتادگی ذهنی در نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به لوپوس با نوزادان مادران سالم برابر است. میزان سقط جنین طی سال‌های گذشته، بهبود قابل توجهی داشته و از60 درصد به 17 درصد کاهش پیدا کرده است.
لوپوس نوزادان
تقریبا 5 درصد نوزادان مادران مبتلا به لوپوس به لوپوس نوزادی مبتلا می‌شوند. دکتر فائزی درباره علائم این بیماری در نوزادان می‌گوید: علائم این بیماری شامل راش موقت و شمارش سلول‌های خون غیرطبیعی است. این بیماری معمولا در 5 تا 6 ماهگی از بین می‌رود و درمان قطعی میشود. تعدادی از کودکان مبتلا به لوپوس نوزادی، با شرایطی به نام بلوک قلبی متولد می‌شوند. این حالت دائمی است و با دستگاه تنظیم ضربان قلب درمان میشود. البته لازم است طی بارداری برای پیشگیری، اکوی قلب جنین در هفته‌های 16 تا 24 بارداری به طور مرتب انجام شود.
هانیه ورشوچی - روزنامه جام‌جم