جام جم سرا: وقتی یک زندگی مشترک شکل می‌گیرد، زوج‌ها تعهدات و التزام‌ها و وفاداری‌هایی را بین خود تعریف می‌کنند و بنا را بر صداقت می‌گذارند. بنابراین شایسته نیست به خاطر مشاهده تغییرات کوچک در رفتار طرف مقابل که اصلا دلیل آن را نمی‌دانیم بد‌ترین تصورات را درباره او داشته باشیم.
خانمی که فکر می‌کند شوهرش با فرد دیگری ارتباط دارد بد‌ترین گزینه را علیه خود به کار می‌برد که مساوی با از دست دادن اعتماد به نفس خودش است.
ارتباط یا توهم ارتباط
گاهی خانواده‌ها با دیدن فیلم و سریال‌ها یا خواندن یک حادثه در روزنامه و مجله، داستان‌هایی را می‌بینند یا می‌خوانند که در آن خانمی به همسرش خیانت کرده یا آقایی به زندگی مشترکش وفادار نبوده و تجدید فراش کرده است؛ برخی افراد به خصوص خانم‌هایی که اعتماد به نفس پایینی دارند دچار چنین تصوری می‌شوند که نکند برای همسر من نیزاین اتفاق بیفتد. در حالی که به این توجه ندارند که زندگی آنان واقعا چقدر ممکن است شبیه به آن داستانی باشد که دیده یا شنیده‌اند.
به این ترتیب به تدریج پایه‌های بدبینی در آنها شکل می‌گیرد؛ به خصوص وقتی رفتار‌هایی از همسرشان می‌بینند که مشکوک به نظر می‌رسد؛ مثل صحبت کردن مخفیانه با تلفن همراه یا رمز گذاشتن روی گوشی و... در چنین مواردی اولین گزینه‌ای که به ذهن چنین افرادی می‌رسد ارتباط خارج از حیطه خانواده است.
این تصورات «توهم ارتباط» است؛ گویا این خانم نمی‌خواهد به خودش اجازه بدهد که دلایل دیگر را نیز بررسی کند. مثلا شاید شوهرش شغل دومی یافته است که نمی‌خواهد کسی از آن مطلع شود یا به کسی کمک می‌کند و دوست ندارد دیگران بدانند و...
چند راهکار مفید
پرهیز از گمانه زنی‌های زیاد
توصیه‌هایی که فرهنگ اسلامی ارائه کرده است از بسیاری آسیب‌های زندگی مشترک جلوگیری می‌کند. دین به همسران اجازه نداده است به راحتی نسبت به یکدیگر بی‌اعتماد شوند. خداوند در قرآن می‌فرماید: «اجتنبوا کثیرا من الظن...» یعنی به همه افراد، چه زن و چه مرد، چه پدر و مادر و فرزندان؛ سفارش می‌کند که از گمان‌های زیاد اجتناب کنید. خودتان را در میدان گمانه زنی نیندازید و عادت نکنید براساس حدس و گمان تصمیم بگیرید. در ادامه آیه می‌فرماید: «ان بعض الظن اثم و لا تجسسوا...» - آیه ۱۲ سوره حجرات- یعنی بعضی از این گمان‌ها گناه است.
معمولا گمان‌هایی مانند «کجا رفته بود، با چه کسی صحبت می‌کرد و...» گمان‌های تخریبگرند. شاید به نظر برسد گمان‌های منفی به خاطر اینکه ذهنی هستند ناخودآگاه به سراغ ما می‌آیند اما باید بدانیم اجتناب از مقدمات شکل گیری گمان‌های منفی ارادی و به اختیار ماست.
بررسی گوشی تلفن همراه، کنترل کردن رفت و آمد‌ها، تماس گرفتن با محل کار همسر برای اطمینان از حضور او و... مقدمات شکلگیری گمان‌ها را فراهم می‌کند.
حفظ حرمت و حیا بین همسران با تغافل
انسان‌های عاقل به خود اجازه نمی‌دهند به خاطر یک تغییر رفتار در طرف مقابل به آخرین و بد‌ترین گزینه فکر کنند؛ بلکه بهترین گزینه‌ها را نیز در نظر می‌گیرند. حضرت علی (ع) می‌فرمایند: «نصف عقل تغافل است.»
تغافل یعنی به عمد خود را به غفلت زدن که نشانه عقل بیان شده است و باعث حفظ حرمت و حیا بین زن و شوهر میشود. اگر قرار باشد با مشاهده رفتارهای به ظاهر مشکوک همسرمان فورا احتمال وجود رابطه با دیگران را بدهیم اعتماد بین ما از بین می‌رود و اگر دیوار اعتماد بین یک زوج فرو بریزد آن وقت باید منتظر آسیب‌های بعدی بود. اولین آسیب، شکل گیری اختلال بدبینی است. واضح است که با ریشه دار شدن بیماری بدبینی آرامش فرد و اطرافیان به خطر می‌افتد. فرد بدبین در کارهای عادی، تربیت فرزند و عباداتش آرام و قرار ندارد و این نا‌آرامی را به همسر خود نیز انتقال می‌دهد و اسباب نارضایتی او را فراهم می‌کند. گویا ناخودآگاه و ناخواسته به همسرش این پیام را می‌دهد که تو با بودن در کنار من آرامش نخواهی داشت پس به دنبال رابطه‌ای دیگر باش!
احترام به حریم شخصی دیگران
از دیگر آموزه‌های دینی که از بسیاری آسیب‌ها جلوگیری می‌کند، احترام گذاشتن و حفظ حریم شخصی افراد است. به ما سفارش شده است اگر در حال عبور از جایی متوجه باز بودن در منزل کسی شدیم اجازه نداریم داخل خانه را نگاه کنیم. حیطه شخصی افراد محترم است. این حریم شخصی برای برخی آقایان گوشی همراه‌شان است. آیا این احتمال وجود ندارد که یک آقا با همکارش پیامکی رد و بدل کرده باشد که نخواهد همسرش ببیند؟ اصرار برای شکستن این گونه حریم‌ها چه سودی برای همسران دارد؟ البته افراد مجاز نیستند در حیطه شخصی خود به امور غیر اخلاقی بپردازند.
استفاده از شیوه حل مسئله
گاهی در رفتارهای همسر نشانه‌های واضح و واقعی مبنی بر وجود ارتباط خارج از حریم خانواده دیده میشود به طوری که نادیده گرفتن و تغافل برای زندگی مشترک آسیب زاست؛ در این صورت دیگر مخفی کاری لازم نیست. بهترین راهکار مطرح کردن این موضوع و دغدغه‌های خود با همسرتان در فضایی آرام و تلاش برای حل مسئله است تا این موضوع به مشکل جدی زندگی تبدیل نشود.
مهمترین نکات این مطلب
۱ دیدن برخی فیلم‌ها و سریال‌ها حس بدبینی را در افراد تقویت می‌کند
۲ خودمان را در میدان گمانه زنی نیندازیم و بر اساس حدس و گمان تصمیم نگیریم
۳ گاهی اوقات اگر مسئله‌ای را نادیده بگیریم حرمت‌ها بیشتر حفظ میشود
۴ افراد بدبین در انجام بسیاری از کارهای روزمره آرام و قرار ندارند
۵ هر کسی حتی همسرمان حریم شخصی دارد که ما اجازه ورود به آن حریم را نداریم (حجت‌الاسلام حمید رفیعی هنر- دانشجوی دکترای روان شناسی و مشاور خانواده/ خراسان)