جام جم سرا: چند عروسک پشمالوی خرس و گربه هم در اتاقش هست که مادر گاهی یکی از آنها را توی تختش میگذارد.
بچه از بعضی از این عروسکها میترسد. خصوصا آنهایی که وقتی کوکشان میکنی آواز میخوانند و راه میروند.
پرسش اینجاست که این همه وسایل بازی برای کودکی در این سن لازم است و اصولا برای بازی با نوزادان چه ابزارهایی نیاز داریم؟
نقش اسباببازی در شخصیت کودک
روانشناسان کودک معتقدند که اسباببازیها و بازیهای کودکانه شخصیت کودک را شکل میدهد و تمایلات و احساسات او تا حد زیادی متاثر از بازی است.
سهیلا دماوندی، روانشناس کودک معتقد است: تحریک و انگیزش کودک، آمادهسازی فکر و جسم او و آموزش کودک برای فعالیتهای جمعی و اجتماعی توسط بازی ایجاد میشود و کودک از رهگذر بازی، با مفاهیم اولیه سنجش و تمایز اشیا آشنا میشود.
وی تاکید میکند: کودک در مقاطع سنی مختلف به انواع بازی نیازهای متفاوتی دارد و انتخاب بازی باید متناسب با سن کودک در نظر گرفته شود.
انواع بازی برای کودکان نوپا
بازی میتواند جسمی، خلاقانه و ساختنی باشد، اما هرنوعی که باشد باید با توجه به نیازها و ویژگیهای سنی و جسمی کودک در نظر گرفته شود.
دماوندی بازی را برای کودکان در مقاطع سنی مختلف قابل تعریف میداند و میافزاید: کودک از بدو تولد تا یک سالگی به بازیهایی نیاز دارد که رشد و تکامل حرکتی او مثل کنترل و تقویت اعضا را در پی داشته باشد.
ماساژ کودک در بدو تولد، حرکاتی که به نوعی برای او ورزش به حساب میآید و بازی با نور و صدا توجه او را جلب میکند.
کودک دو سه ماهه، بازی با جغجغه را پشت سر میگذارد و دوست دارد با انگشتانش بازی کند و بعد از آن صدا و رنگ برای او بازی دوستداشتنی است.
وی در ادامه میافزاید: علاقه به اسباببازیهای ساده و صدا دار بعد از سه یا چهار ماهگی برای او جذابیت دارد. با وسایل صدادار میتوانید جهتیابی صدا را در او تقویت کنید. گرفتن و نگه داشتن این اشیا در این سن برای او تقویتکننده مهارت انگشتان است. بچهها از شش ماهگی کمکم نشستن را آغاز کرده و با دهان خود مزههای جدیدی را تجربه میکنند. در این سن اولین تجربیات حرکتی متفاوت شامل سینهخیز رفتن، بلند شدن، نشستن و تاتیتاتی کردن در کودکان آغاز میشود.
این روانشناس کودک میگوید: تا شش ماهگی چیزی را در دست گرفتن، نگاه کردن و دنبال کردن صدا از بهترین بازیهای کودک به شمار میرود، اما در ماه ششم کودک سعی میکند همه چیز را به دهان ببرد و آن را لمس کند و گاه چند دقیقهای با اسباببازیهایش سرگرم میشود. بازی دالیکردن در این زمان برای او بسیار مفرح است. 7 تا 8 ماهگی بازیهای تقلیدی محبوبیت مییابد و درخلال 8 تا 12 ماهگی به دنبال اشیا میگردد و در این سن تمایل به بازیهای فیزیکی و حرکتی در او باز هم بیشتر میشود. در این دوره کودک مشغول اکتشاف دنیای پیرامون خود میشود.
دماوندی میافزاید: در این دوره با استفاده از وسایل ساده میتوانید کودک را وادارکنید که بیشتر حرکت کند و دنبال اشیا راه بیفتد. اسباببازیهای چرخدار و وسایلی که کودک میتواند آن را دنبال خود بکشاند، در این سن برای او مناسب است اما باید احتیاط کنید چیزی زیر دست و پای کودک نرود و به او آسیب نرساند.
در این زمان کودک علاقه خاصی به مکیدن و جویدن اشیا نشان میدهد زیرا احساس خارش در لثهها از این زمان شروع میشود. بنابراین مراقبت زیادی لازم است که کودک اشیای کثیف را به دهان نبرد و قطعات کوچک قابل بلع اسباببازی در اطراف او نباشد.
مهارت انگشتان در این دوره شکل میگیرد و قطعات نرمی که در هم ادغام میشوند و رنگین و زیبا هستند میتواند کودک را برای این مهارت آموزش دهد.
کودکان در یک سالگی به خط خطی کردن علاقه نشان میدهند. در این زمان نقاشی انگشتی یا مداد شمعی مناسبتر است ولی باید کاملا تحت نظارت والدین باشد زیرا ممکن است کودک وسایل نقاشی را بخورد.
اسباببازیهای چرخدار که کودک دنبال خود میکشد بعد از راه افتادن او برایش بسیار جذاب است و مهارتهای حرکتی او را تقویت میکند.
در این دوره حتما نیاز نیست برای اسباببازیهای کودک خرج زیادی کنید. هر چیزی که رنگارنگ و بیخطر باشد مثل ظروف رنگی پلاستیکی، بادکنک و قطعات خانهسازی بزرگ و اسباببازیهای صدادار حتی قوطی که در آن چند نخود انداختهاید برای او مناسب است.
این روانشناس اعتقاد دارد برای اینکه با کودکان خود بازی کنید و استعداد و خلاقیت آنان را پرورش دهید حتما نیاز نیست خود را به خرج بیندازید. کمی ابتکار عمل و احتیاط کافی است. (ضمیمه چاردیواری)
ماندانا ملاعلی
برای نوزادان ۳ تا ۶ ماهه که مدام دوست دارند انگشت خود را بمکند و با دست کوچک خود سعی میکنند اسباببازیها را در دست بگیرند جغجغه سبک، آویزهایی که از تخت یا کالسکهاش آویزان شود و تولید صدا کند مناسب است.
تا سه ماهگی
در ماههای اول تولد، هنوز دید نوزاد به خوبی شکل نگرفته است و تنها میتوانند اشیایی را که در فاصله ۲۰ تا ۳۵ سانتی متری آنها قرار دارد، ببیند. از علاقهمندیهای نوزاد خیره شدن به اطرافش است. البته او اشیا و کسانی را که در همان فاصله قرار دارند میتواند ببیند. یعنی همان فاصلهای که وقتی در آغوشاش میگیرید، او با صورت شما دارد. پس باید توجه داشته باشید که اسباببازی را در مقابل چشمان او بگیرید. اسباببازیهای صدادار برای نوزادی که در اولین ماههای زندگیاش قرار دارد، بسیار سرگرم کننده است. سعی کنید برایش اسباببازیهایی با رنگهای تند و با صدای ملایم و متنوع بخرید تا سیستم حسی حرکتی او تحریک شود.
آینههای نشکن هم انتخاب مناسبی برای او به عنوان اسباببازی است. توجه داشته باشید که نوزاد نمیتواند تشخیص دهد که صورت درون آینه صورت خود اوست و صرفا به دلیل حرکت اعضای صورت خود در آینه مشغول میشود. عروسکهای نرمی که با فشار دادن آنها صداهای مختلفی از آنها شنیده میشود نیز برای نوزاد در این سن بسیار سرگرم کننده است.
۳ تا ۶ ماهگی
برای نوزاد ۳ تا ۶ ماهه که مدام دوست دارد انگشت خود را بمکند و سعی میکند با دست کوچک خود اسباببازیها را در دست بگیرد جغجغه سبک و یا آویزهایی که از تخت و کالسکهاش آویزان میشود و تولید صدا میکنند، مناسب است. دقیقا به همین دلیل که نوزاد میتواند اسباببازیها را در دست خود بگیرید، خرید اسباببازیهای کوچک اصلا گزینه مناسبی برای او نیست. چرا که او همه چیز را داخل دهان خود میکند و این کار خطراتی برای او به همراه دارد.
حیوانات عروسکی توپر و نرم که هیچ دکمه یا وسیله سختی در ساخت آنها به کار برده نشده باشد، یک اسباببازی خوب برای فرزند شما محسوب میشود. اگر میخواهید برای نوزادتان اسباب بازی لاستیکی بخرید پیشنهاد ما خرید اسباببازیهای قابل انعطاف و صدادار است. این نوع اسباببازیها به خصوص در هنگام حمام نوزاد بسیار برایش سرگرم کننده هستند و کار شما را هم در هنگام شستوشوی او راحت میکنند.
۶ تا ۹ ماهگی
حالا دیگر نوزاد شما میتواند دو اسباببازی مختلف را در دستان خود بگیرد و به هم بکوبد یا قاشق را روی بشقاب بکوبد. مغز نوزاد در این سن به سرعت در حال تکامل است. از طرفی او میتواند اسباببازیهای مورد علاقهاش را بشناسد و از نظر حرکتی نیز میتواند خود را به این سو و آن سو بکشد. به همین دلیل برای نوزاد ۶ تا ۹ ماهه اسباببازیهایی که باعث تحرک بیشتر او میشوند، انتخاب مناسبی است.
زمان مناسب برای آشنایی کودک شما با کلمات فرا رسیده است. میتوانید برای او کتابهای پارچهای بخرید و با خواندن آنها مهارتهای زبانی او را تقویت کنید. سعی کنید وقتی مشغول کتاب خواندن برای او هستید به صورت یکنواخت این کار را انجام ندهید. شما در حال کتاب خواندن برای یک نوزاد هستید نه یک فرد بزرگسال. باید با ایجاد صداهای مختلف و تکان دادن دست و صورت این کار را انجام دهید تا توجه نوزاد به سمت شما جلب شود.
این سن زمانی است که نوزاد میتواند با عروسکهای خود مانوس شود و با عروسک محبوباش به خواب برود. پس برای آنها عروسکهای نرم، با رنگهای شاد انتخاب کنید.
۹ تا ۱۲ ماهگی
برای نوزاد ۹ تا ۱۲ ماهه اسباببازیهای حرکتی بهترین انتخاب است. او دیگر میتواند بنشیند و چهاردست و پا راه برود. پس بیش از پیش به این نیاز دارد که مهارتهای حرکتیاش تقویت شود. حالا او میتواند اجسام را با دو انگشت سبابه و شصت از روی زمین بردارد، پرت کند و تکان بدهد. دردسرهای شما تازه در این سن آغاز میشود چرا که او شروع به خالی کردن کمدها و کابینتهای شما میکند. نوزاد در این سن به دیدن کتابهای عکسدار و دالی بازی کردن بسیار علاقهمند است.
در این سن نباید برای فرزندتان اسباببازیهایی بخرید که دسته داشته باشند. بلکه اسباببازیهای چرخدار برای او گزینه بهتری است. مکعبهای پارچهای هم برای او جذاب هستند. میتوانید مکعبهای چوبی هم در اختیار او بگذارید. البته باید اندازه قطعات آنها بزرگ و تعداد آنها کم باشد. این کار به او کمک میکند که وقت بازی کردن، تفاوت پارچه و چوب را متوجه شود.
اسباببازیهایی که درهم فرو میروند یا از بزرگ به کوچک روی هم قطار میشوند هم از دیگر اسباببازیهای مناسب این سن است. میتوانید برای او عروسکهای انگشتی بسازید و او را برای مدتی سرگرم کنید. یک کاغذ و چند مداد پهن در اختیارش بگذارید و اجازه دهید هرچه دلش میخواهد بکشد.
وسایلی که از خودشان صدا تولید میکنند و کودک میتواند خودش آنها را بنوازد نیز برای او بسیار مناسب هستند. پیشنهاد ما به شما طبل کوچک یا کیبردهای آهنگین کوچک هستند. نواختن موسیقی باعث سرگرم شدن و آرامش او میشود. سعی کنید همراه با این موسیقی برای او شعرهای کودکانه بخوانید. به این ترتیب شما میتوانید در هنگام خواب یا برای آموزش موضوعات مختلف به او از شعرها کمک بگیرید.
نتیجه گیری
به صورت کلی میتوان گفت که اسباببازیهای صدادار تا شش ماهگی و اسباببازیهایی که مهارتهای فیزیکی و حرکتی نوزاد را تقویت میکنند از شش ماهگی به بعد برای او بسیار مناسب هستند. همچنین برای آشنایی بیشتر نوزاد با کلمات و تقویت مهارتهای زبانی میتوانید از شش ماهگی برای او کتاب بخوانید. از ۹ تا دوازده ماهگی نیز وقت خریدن لگوهای رنگی و آشنایی کودک با موسیقی و شعرهاست. تمام این موارد به فرزند شما کمک میکند تا با لذت و علاقه مهارتهای لازم را یاد بگیرد و در مسیر رشد فکری و جسمی قدم بردارد.
برترین ها
برای نوزادان ۳ تا ۶ ماهه که مدام دوست دارند انگشت خود را بمکند و با دست کوچک خود سعی میکنند اسباببازیها را در دست بگیرند جغجغه سبک، آویزهایی که از تخت یا کالسکهاش آویزان شود و تولید صدا کند مناسب است.
تا سه ماهگی
در ماههای اول تولد، هنوز دید نوزاد به خوبی شکل نگرفته است و تنها میتوانند اشیایی را که در فاصله ۲۰ تا ۳۵ سانتی متری آنها قرار دارد، ببیند. از علاقهمندیهای نوزاد خیره شدن به اطرافش است. البته او اشیا و کسانی را که در همان فاصله قرار دارند میتواند ببیند. یعنی همان فاصلهای که وقتی در آغوشاش میگیرید، او با صورت شما دارد. پس باید توجه داشته باشید که اسباببازی را در مقابل چشمان او بگیرید. اسباببازیهای صدادار برای نوزادی که در اولین ماههای زندگیاش قرار دارد، بسیار سرگرم کننده است. سعی کنید برایش اسباببازیهایی با رنگهای تند و با صدای ملایم و متنوع بخرید تا سیستم حسی حرکتی او تحریک شود.
آینههای نشکن هم انتخاب مناسبی برای او به عنوان اسباببازی است. توجه داشته باشید که نوزاد نمیتواند تشخیص دهد که صورت درون آینه صورت خود اوست و صرفا به دلیل حرکت اعضای صورت خود در آینه مشغول میشود. عروسکهای نرمی که با فشار دادن آنها صداهای مختلفی از آنها شنیده میشود نیز برای نوزاد در این سن بسیار سرگرم کننده است.
۳ تا ۶ ماهگی
برای نوزاد ۳ تا ۶ ماهه که مدام دوست دارد انگشت خود را بمکند و سعی میکند با دست کوچک خود اسباببازیها را در دست بگیرد جغجغه سبک و یا آویزهایی که از تخت و کالسکهاش آویزان میشود و تولید صدا میکنند، مناسب است. دقیقا به همین دلیل که نوزاد میتواند اسباببازیها را در دست خود بگیرید، خرید اسباببازیهای کوچک اصلا گزینه مناسبی برای او نیست. چرا که او همه چیز را داخل دهان خود میکند و این کار خطراتی برای او به همراه دارد.
حیوانات عروسکی توپر و نرم که هیچ دکمه یا وسیله سختی در ساخت آنها به کار برده نشده باشد، یک اسباببازی خوب برای فرزند شما محسوب میشود. اگر میخواهید برای نوزادتان اسباب بازی لاستیکی بخرید پیشنهاد ما خرید اسباببازیهای قابل انعطاف و صدادار است. این نوع اسباببازیها به خصوص در هنگام حمام نوزاد بسیار برایش سرگرم کننده هستند و کار شما را هم در هنگام شستوشوی او راحت میکنند.
۶ تا ۹ ماهگی
حالا دیگر نوزاد شما میتواند دو اسباببازی مختلف را در دستان خود بگیرد و به هم بکوبد یا قاشق را روی بشقاب بکوبد. مغز نوزاد در این سن به سرعت در حال تکامل است. از طرفی او میتواند اسباببازیهای مورد علاقهاش را بشناسد و از نظر حرکتی نیز میتواند خود را به این سو و آن سو بکشد. به همین دلیل برای نوزاد ۶ تا ۹ ماهه اسباببازیهایی که باعث تحرک بیشتر او میشوند، انتخاب مناسبی است.
زمان مناسب برای آشنایی کودک شما با کلمات فرا رسیده است. میتوانید برای او کتابهای پارچهای بخرید و با خواندن آنها مهارتهای زبانی او را تقویت کنید. سعی کنید وقتی مشغول کتاب خواندن برای او هستید به صورت یکنواخت این کار را انجام ندهید. شما در حال کتاب خواندن برای یک نوزاد هستید نه یک فرد بزرگسال. باید با ایجاد صداهای مختلف و تکان دادن دست و صورت این کار را انجام دهید تا توجه نوزاد به سمت شما جلب شود.
این سن زمانی است که نوزاد میتواند با عروسکهای خود مانوس شود و با عروسک محبوباش به خواب برود. پس برای آنها عروسکهای نرم، با رنگهای شاد انتخاب کنید.
۹ تا ۱۲ ماهگی
برای نوزاد ۹ تا ۱۲ ماهه اسباببازیهای حرکتی بهترین انتخاب است. او دیگر میتواند بنشیند و چهاردست و پا راه برود. پس بیش از پیش به این نیاز دارد که مهارتهای حرکتیاش تقویت شود. حالا او میتواند اجسام را با دو انگشت سبابه و شصت از روی زمین بردارد، پرت کند و تکان بدهد. دردسرهای شما تازه در این سن آغاز میشود چرا که او شروع به خالی کردن کمدها و کابینتهای شما میکند. نوزاد در این سن به دیدن کتابهای عکسدار و دالی بازی کردن بسیار علاقهمند است.
در این سن نباید برای فرزندتان اسباببازیهایی بخرید که دسته داشته باشند. بلکه اسباببازیهای چرخدار برای او گزینه بهتری است. مکعبهای پارچهای هم برای او جذاب هستند. میتوانید مکعبهای چوبی هم در اختیار او بگذارید. البته باید اندازه قطعات آنها بزرگ و تعداد آنها کم باشد. این کار به او کمک میکند که وقت بازی کردن، تفاوت پارچه و چوب را متوجه شود.
اسباببازیهایی که درهم فرو میروند یا از بزرگ به کوچک روی هم قطار میشوند هم از دیگر اسباببازیهای مناسب این سن است. میتوانید برای او عروسکهای انگشتی بسازید و او را برای مدتی سرگرم کنید. یک کاغذ و چند مداد پهن در اختیارش بگذارید و اجازه دهید هرچه دلش میخواهد بکشد.
وسایلی که از خودشان صدا تولید میکنند و کودک میتواند خودش آنها را بنوازد نیز برای او بسیار مناسب هستند. پیشنهاد ما به شما طبل کوچک یا کیبردهای آهنگین کوچک هستند. نواختن موسیقی باعث سرگرم شدن و آرامش او میشود. سعی کنید همراه با این موسیقی برای او شعرهای کودکانه بخوانید. به این ترتیب شما میتوانید در هنگام خواب یا برای آموزش موضوعات مختلف به او از شعرها کمک بگیرید.
نتیجه گیری
به صورت کلی میتوان گفت که اسباببازیهای صدادار تا شش ماهگی و اسباببازیهایی که مهارتهای فیزیکی و حرکتی نوزاد را تقویت میکنند از شش ماهگی به بعد برای او بسیار مناسب هستند. همچنین برای آشنایی بیشتر نوزاد با کلمات و تقویت مهارتهای زبانی میتوانید از شش ماهگی برای او کتاب بخوانید. از ۹ تا دوازده ماهگی نیز وقت خریدن لگوهای رنگی و آشنایی کودک با موسیقی و شعرهاست. تمام این موارد به فرزند شما کمک میکند تا با لذت و علاقه مهارتهای لازم را یاد بگیرد و در مسیر رشد فکری و جسمی قدم بردارد.
برترین ها