رئیس سازمان غذا و دارو اما معتقد است ناصرخسرو عمدتاً پاسخگوی نیازهای افراد خاصی است، کسی که قصد انجام سقط جنین غیرقانونی دارد، کسی که قصد استفاده از هورمون‌های جنسی، مواد نیروزا و دوپینگ غیرقانونی دارد و کسی که قصد استفاده از مواد و داروهای مخدر دارد، به این بازار مراجعه می‌کند.
این در حالی است که حالا دیگر ناصرخسرو تنها یک شعبه ندارد بلکه شعبه‌های سیاری برای فروش قاچاقی داروهای کمیاب و نایاب در حول و حوش تمامی داروخانه‌های مهم و تک نسخه‌ای و بسیاری از بیمارستان‌هایی که بیماران خاص و صعب‌العلاج به آنها آمد و رفت دارند وجود دارد و این شبکه‌های قاچاق در فضای مجازی هم فعالند و در واقع ناصرخسروهای اصلی این مافیاهای دارو هستند، درحالی که حمله به ناصرخسرو با اعلام قبلی، در گذشته نیز دردی از دارو دوا نکرده است.
این اولین باری نیست که ناصرخسرو پاکسازی میشود. این بار اما پاکسازی ناصرخسرو با اطلاع قبلی انجام میشود. آنطور که مسئول روابط عمومی تعزیرات حکومتی استان تهران خبر داده، اجرای طرح تعزیراتی برای برخورد با قاچاقچیان و فروشندگان دارو از امروز کلید می‌خورد. به گفته وی بنا به ضرورت و دستور ریاست سازمان تعزیرات، طرح عملیاتی مشترک تعزیرات استان تهران با دستگاه نظارتی تحت عنوان مبارزه با قاچاق کالا و سلامت جامعه اجرایی میشود.
مافیای قدرتمند دارو در ایران
علی‌اکبر حقانی درباره چگونگی این پاکسازی توضیح می‌دهد: با استقرار پایگاه ثابت بازرسان دستگاه‌های نظارتی همچون قاضی دادسرا، بازرسی گمرک، رئیس شعبه تعزیرات در این پایگاه در دو شیفت در قالب 10 اکیپ از ساعت 10 تا 15 و 15 تا 20 در آماده‌باش هستند و 10 دستگاه نیسان برای انتقال کالای قاچاق مکشوفه در محل مستقرند. وی از مردم خواست در صورت گزارش و هرگونه شکایت در خصوص داروهای قاچاق و مکمل‌های دارویی مراتب را به تعزیرات اعلام کنند تا در اسرع وقت به شکایت آنها رسیدگی شود.
به گفته مسئول روابط عمومی تعزیرات حکومتی استان تهران در این طرح با تخلفات عرضه داروی قاچاق، مکمل‌های دارویی و عرضه لوازم آرایشی و بهداشتی، غیربهداشتی و قاچاق برخورد قاطع خواهد شد.
با تمام اینها اما ناصرخسرو تنها یک مکان است که میتواند در هر جای دیگری شکل بگیرد. ماجرای قاچاق دارو و عرضه آن از طرق مختلف حکایت از آن دارد که شبکه واردات، تولید و توزیع دارو در کشورمان نفوذ‌پذیر است. همین مسئله هم موجب شده داروهایی که بر اساس نیاز بیماران ثبت و وارد میشود خیلی وقت‌ها به جای آنکه از طریق شبکه رسمی توزیع و داروخانه‌های هلال احمر، آبان و دیگر داروخانه‌های مرجع میان بیماران خاص توزیع شود، سر از بازار سیاه و شبکه‌های توزیع قاچاق در بیارود؛ موضوعی که نشان می‌دهد مافیای دارو در ایران قدرتمند‌تر از چیزی است که تصور می‌کنیم.
پیک مرگ یا زندگی؟!
کافی است نسخه به دست به یکی از داروخانه‌های اصلی شهر مانند داروخانه هلال احمر یا 13 آبان سری بزنید. در اطراف این داروخانه‌ها دلالان دارو اغلب در پوشش پیک‌های موتوری پرسه می‌زنند تا نیازمندان به دارویی را که داروی خود را در هیچ کجای شبکه رسمی توزیع دارو پیدا نمی‌کنند یاری کنند! شبکه‌های مجازی هم در خدمت این دلالان قرار دارند و خلاصه اینکه دامنه فعالیت مافیای قاچاق دارو حالا خیلی سال است که محدود به ناصرخسرو نیست.
بنا به تأکید رئیس سازمان غذا و دارو طبق آمار سال قبل 8/97 درصد داروهای مصرفی کشور از تولید داخل تأمین شده اما از ۲ هزار و ۲۰۰ قلم دارویی حدود ۱۵ درصد به‌شکل قاچاق وارد کشور میشود. آن هم در شرایطی که به گفته وی کمتر از 3 درصد داروهای مصرفی مردم کشورمان از واردات تأمین میشود. هر چند این 3 درصد داروی وارداتی 30 درصد اعتبارات را به خود اختصاص می‌دهد.
وی پیش‌تر از این گفته بود بخش مهمی از قاچاق دارو به خاطر تحریم‌هاست. حالا اما با وجود توافق هسته‌ای و رفع برخی تحریم‌ها این قاچاق همچنان ادامه دارد.
داروی قاچاق در داروخانه‌ها
دکتر سید‌علی فاطمی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران از وجود داروهای تقلبی در کنار داروهای قاچاق خبر می‌دهد. به گفته وی تازه‌ترین آمارهای مجامع معتبر جهانی نشان می‌دهد حدود 5 تا 10 درصد داروهای مصرفی در ایران قاچاق یا تقلبی هستند. سودهای کلان میلیاردی قاچاق دارو این حرفه را به لحاظ سود‌آوری هم‌ردیف تجارت اسلحه در دنیا کرده است.
به گفته فاطمی، داروهای قاچاق و تقلبی موجود در بازار می‌توانند از همه نوع باشند اما بررسی‌ها نشان داده این بحث در مورد داروهای بدنسازی، تقویت قوای جنسی، داروهای چاقی و لاغری و همچنین محصولات آرایشی و بهداشتی بسیار جدی‌تر است. ظاهراً حیطه عرضه این داروها فقط ماهواره و اینترنت نیست و داروهای قاچاق و تقلبی توانسته‌اند به مراکز رسمی عرضه دارو یعنی داروخانه‌ها هم راه یابند. این موضوعی است که این عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان افشا می‌کند. به گفته این داروساز، متأسفانه در این بین برخی داروخانه‌ها هم به صورت پنهانی این قبیل داروها را در اختیار بیمار قرار می‌دهند تا از بازار پرسود تجارت سیاه عقب نمانند.
به گفته دکتر حمید خیری، مسئول روابط عمومی انجمن داروسازان ایران برآورد شده است در سال 91، قاچاق دارو به ایران 75 میلیارد یورو سود‌آوری داشته که معادل سود قاچاق کوکائین در دنیا است. طبق آمار اعلام شده 70 درصد چرخه داروهای تقلبی در کشورهای در حال توسعه است و این اقدام در این کشورها فقط با اهداف سودجویانه همراه است. کشورهای چین و هند بازار تولید داروی تقلبی و قاچاق دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. از سویی 47 درصد این داروها در بازار کشورهای آسیایی، 21 درصد بازار اروپا و 15 درصد در بازار دارویی ایالات متحده به فروش می‌رسند. مسئولان نهادهای بین‌المللی می‌گویند 80 درصد داروهای توقیفی در گمرکات خاورمیانه و آسیای شرقی تقلبی هستند.
سرنخ قاچاق دارو
سرنخ قاچاق دارو در کجاست؟ این مهمترین سؤالی است که با پاسخ به آن می‌توان جلوی این تجارت مرگ را گرفت. حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس دهم گفته بود سرنخ قاچاق دارو را باید در سیستم‌های دولتی جست‌وجو کنیم. بنا به تأکید وی متأسفانه در سیستم نظارتی ما مشکل وجود دارد و همین امر باعث قاچاق دارویی میشود و قاچاق دارو بیش از اینکه از خارج به داخل کشور باشد در بازار ناصرخسرو در جریان است، به این معنی که داروها از کانال قانونی و رسمی به دست بیماران نمی‌رسد. شهریاری در مورد کانال اصلی قاچاق دارو در کشور، گفته بود: اغلب افرادی که در سیستم‌های دولتی کار می‌کنند یا در داروخانه‌ها مشغول به فعالیت هستند این تخلفات را انجام می‌دهند.
ناصر خسرو محل عرضه داروهای غیرقانونی
رئیس سازمان غذا و دارو اما معتقد است ناصرخسرو عمدتاً پاسخگوی نیازهای افراد خاصی است، کسی که قصد انجام سقط جنین غیرقانونی دارد، کسی که قصد استفاده از هورمون‌های جنسی، مواد نیروزا و دوپینگ غیرقانونی دارد و کسی که قصد استفاده از مواد و داروهای مخدر دارد، به این بازار مراجعه می‌کند.
وی بازار ناصرخسرو را محلی برای فعالیت‌های مافیایی، زیرزمینی و غیرقانونی معرفی می‌کند و می‌افزاید: «کمبودهای دارویی کشور ما بسیار انگشت شمار بوده و محل تأمین آن هم بازار ناصرخسرو نیست، حتی به طور معمول برای این کمبودهای دارویی، داروهای جایگزین وجود دارد و مردم به هیچ عنوان مجبور نیستند که نیاز واقعی خود را از بازار ناصرخسرو تهیه کنند.»/روزنامه جوان