در این روش از گروه جدیدی مولکول در درمان فتودینامیک استفاده شده که نور لامپ به طور مستقیم در عمق بافت نفوذ کرده و تودههای سرطانی را از بین می برد.
سرپرست این تحقیق دکتر گنگ هان استاد بیوشیمی و فارماکولوژی دانشکده پزشکی Umass اظهار کرد: در این تحقیق قدم اصلی پیشرفت درمان فتودینامیک با گروه جدیدی از نانوذرات آلی زیست تخریب پذیر NIR با هدفگیری و درمان موثر در بافت تودههای سرطانی است.
درمان فتودینامیک به فتوتراپی نیز مشهور است که با استفاده از داروهای مخصوص عوامل فتوسنتز با نور سلولهای سرطانی را از بین میبرد. دارو در گردش خون با تزریق وریدی و یا از طریق پوست وارد شده و توسط سلولهای سرطانی جذب میشود. سپس با استفاده از نور درمان کامل میشود، بهطوریکه نور دارو را هدفگیری و واکنش با اکسیژن تغییر شیمیایی ایجاد کرده و سلولهای سرطانی حذف میشوند.
در تحقیق جدید نیز مراحل مشابه بوده، اما کارایی آن بالاتر و هزینه آن نیز مناسب است.
دکتر هان تشریح کرد: مولکولهای Car-BDP نانوذرات آلی ایجاد کرده که محلول در آب هستند و تودهها را مورد حمله قرار میدهند. در این روش از لامپ با نور ناهمدوس در عوض استفاده از نور همدوس با قدرت نور لیزری استفاده شده است. این مولکولها در بدن منتشر شده، در بافتهای سرطانی نفوذ کرده و تودههای سرطانی را از بین میبرند و سپس با یک چرخش طولانی از بدن خارج میشوند.
این روش در درمان سرطانهای کولون، ریه، سینه و پروستات موثر است. این کشف در آینده درمان بالینی سرطان در منزل را در کشورهای در حال جنگ و یا در حال توسعه بهبود بخشیده و مدیریت خواهد کرد.
نتایج این تحقیق در نشریه امریکایی Chemical Society منتشر شده است.
۵۴۵۴
جام جم سرا: معمولا در جواب سونوگرافی نوع کیست و ماهیت آن مشخص میشود. البته سونوگرافی باید سریال باشد، زیرا بزرگشدن کیست ممکن است مشکلاتی برای بیمار بهوجود آورد. بزرگشدن کیست، روی تخمدان سنگینی میکند و به جابهجا شدن یا پیچ خوردن آن (تورشن) میانجامد که بسیار دردناک و خطرناک است و در صورت بروز این مشکل حتما بیمار باید جراحی شود.
کیست فانکشنال
گاهی کیستهای عملکردی، فانکشنال یا فیزیولوژیک که بیخطر هم هستند، غیرطبیعی شناخته میشوند و بیمار بدون دلیل جراحی میشود در صورتی که درمان بسیاری از کیستهای خوشخیم، درمان انتظاری است.
کیست فولیکولی
کیست فولیکولی روی سطح تخمدان رشد کرده و به بیش از سه سانتیمتر میرسد.
دیواره آن اغلب نازک بوده و به شش تا هشت سانتیمتر هم میرسد. معمولا بعد از دو ماه هم خودبهخود از بین میرود، ولی میتوان برای از بین بردنش از داروهای ضد بارداری نیز استفاده کرد.
کیست جسم زرد
این کیست اندازه بزرگتری دارد و به سه تا ده سانتیمتر هم میرسد. یکی از مشکلات کیست جسم زرد خونریزی است. خونریزی به جمعشدن لخته منجر میشود.
باقیماندن طولانی لخته، گاه نیاز به لاپاراسکوپی را ضروری میکند. بیمارانی که هپارین یا وارفارین مصرف میکنند و مشکلات انعقادی دارند، بیشتر ممکن است دچار پارگی و خونریزی ناشی از آن شوند.
کیست تکالوتئینی
کیست تکالوتئینی در بارداریهای چند قلویی یا مولار بیشتر ظاهر میشود و با برطرف شدن عامل ایجادکننده کیست نیز بتدریج از بین میرود. این کیست هم رشد سریعی دارد و ممکن است بسیار بزرگ باشد.
اندومتریوز
آندومتریوز وجود بافت رحم در جایی غیر از حفره رحمی است. یکی از مناطقی که ممکن است بافت رحم در آن رشد کند، تخمدان است. محتویات این کیستها در اصطلاح شکلاتی و از مشکلات عمده آن چسبندگی بین بافتهاست. آندومتریوز حاوی لخته و خون است و در سونوگرافی گاه با یک بدخیمی اشتباه گرفته میشود. اغلب دوطرفه و درمان نیز جراحی است. این کیست در تخمدان نشاندهنده آن است که بیماری، آندومتریوز پیشرفته است. برای درمان هم اگر بیمار دیگر خواهان باروری نباشد، بهترین راه برداشتن تخمدانها و رحم است.
پلی کیستیک
همانطور که از نامش پیداست، در این سندرم تعداد زیادی کیست روی تخمدان وجود دارد، اما وجود تعدادی کیست روی تخمدان نمیتواند این تشخیص را قطعی کند که بیمار به سندرم تخمدان پلیکیستیک مبتلاست. در کنار گزارش سونوگرافی، حتما باید علائم بالینی هم وجود داشته باشد. الیگومنوره یعنی پریودهایی با فواصل زیاد در بیمار، نشانگر این است که او تخمکگذاری درستی ندارد، (تخمکگذاری مزمن با پریودهای فاصلهدار) افزایش آندروژن نیز در این بیماران دیده میشود که علائمی مانند افزایش موهای زائد،ریزش مو با الگوی مردانه و جوشهای پوستی را به همراه دارد.در سونوگرافی معمولا تعداد فولیکولها بالاست. یعنی بیش از 12 فولیکول وجود دارد و گاه حجم تخمدان هم افزایش مییابد. همه موارد ذکر شده باید با هم باشد تا تشخیص بیماری نهایی شود. سندرم تخمدان پلیکیستیک گاهی به افزایش وزن منجر میشود و مهمتر اینکه مقدار استروژن در بدن این خانمها به دلیل عدم تخمکگذاری بالاست و همین میتواند در آینده خطر ابتلا به سرطان رحم را در آنها بیشتر کند. شاید این تصور پیش آید که تعداد مبتلایان به سندرم پلیکیستیک رو به افزایش است، اما در عین حال قدرت تشخیص بالا رفته است.
در گذشته شاید پر مویی در زنان یا تاخیرهای طولانی مدت در عادت ماهانه چندان به نظر نمیرسید، ولی امروزه با ده روز تاخیر، بیماران بسرعت به پزشک مراجعه میکنند تا دلیل را جویا شوند و به همین دلیل کشف بیماری راحتتر و سریعتر شده است. در هر صورت بیماری زمینه محیطی و ژنتیک دارد و احتمال ابتلا به دیابت شیرین، بیماریهای قلبی ـ عروقی، افزایش فشار خون و نازایی نیز در بیماران زیاد است.
کیستهای بدخیم، الگویی متفاوت دارند
کیستهای بدخیم نیز انواع مختلفی دارند، اما اگر بخواهیم به آنها به طور کامل اشاره کنیم شاید بحث، کمی تخصصی شود. این کیستها علائمی دارند که آنها را از نوع خوشخیم متمایز میکند.
اگر در معاینه، تودهای در ناحیه لگن و اطراف تخمدانها حس شود، سونوگرافی واژینال درخواست میشود چون دید بهتری نسبت به سونوگرافی شکمی دارد.
تودههای بدخیم چه شکلی هستند؟
در سونوگرافی تودههای توپر، دوطرفه و بیش از ده سانتیمتر که دیواره ضخیم دارند یا دیواره داریا ندولدار گزارش شده است، شک به بدخیمی افزایش مییابد و این موارد باید بیشتر بررسی شود. تکرار سونوگرافی واژینال یا آزمایشهای تومور مارکر کمککننده است.
البته تودههایی که در ظاهر خوشخیماند، اما رشدی فزاینده دارند، به واکنش سریعتری نیاز دارند و حتما احتمال بدخیمی را باید رد کنیم. در این موارد برای بالابردن قدرت تشخیص از سونوگرافی داپلر استفاده میشود تا جریان خون در آن منطقه بررسی شود. در تودههای بدخیم معمولا افزایش جریان خون دیده میشود.
سرطان تخمدان معمولا در زنان بیشتر از 45 سال دیده میشود، اما عوامل خطر و محافظتی شامل این موارد است:
داشتن یک فرزند میتواند زن را در برابر سرطان تخمدان محافظت کند.
مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری به مدت پنج سال از سرطان تخمدان جلوگیری میکند ولی خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را بیشتر میکند.
اگر یکی از خویشاوندان درجه یک یا دو به سرطان تخمدان مبتلا باشد، خطر ابتلا بسیار زیاد است و معمولا سرطان پستان و تخمدان با هم همراهی دارند.
ابتلای یکی از افراد خانواده در سن پایین نیز احتمال خطر را بیشتر میکند.
مشاوره ژنتیک برای افراد در معرض ابتلا توصیه میشود
کسانی که در خانوادهشان ابتلا به سرطان تخمدان یا پستان دیده شده است، باید مشاوره ژنتیک و آنالیز شجرهنامهای انجام دهند. اگر در خانمی این جهش ژنی دیده شود و تعداد بچهها هم کامل شده باشد، به صورت پیشگیری، برداشتن تخمدان، رحم و لولههای فالوپ را توصیه میکنیم. البته این کار صددرصد فرد را از ابتلا مصون نگه نمیدارد زیرا ممکن است از ناحیه اطراف رحم مانند صفاقپوشاننده، سرطان آغاز شود، ولی خطر را بشدت کاهش میدهد. البته مصرف قرصهای ضد بارداری برای این گروه از خانمها میتواند نقش پیشگیرنده داشته باشد.
تودههای تخمدان پیش از بلوغ
توده در کودکان شایع نیست و اگر تودهای پیش از بلوغ در دختری دیده شود، حتما کاریوتیپ درخواست میکنیم و از نظر کروموزمی بررسی میشود. (دکتر طاهره فروغیفر- متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران/ضمیمه سیب/ جام جم)
جام جم سرا: از میان این تودهها میتوان به همانژیوم کبدی، آدنوم کبدی و FNH اشاره کرد که هر یک نوعی از تودههای خوشخیم کبد به حساب میآیند.
همانژیوم شایعترین توده خوشخیم کبدی است که در هر سن و سالی میتواند تشخیص داده شود، اما در سنین میانسالی و بین 30 تا 50 سال احتمال روبهرو شدن با آن بیشتر خواهد بود. شیوع همانژیوم در خانمها بیشتر از آقایان است که به گفته دکتر مژگان فروتن، معمولا به طور تصادفی و هنگامی که بیمار به دلیل دیگری به پزشک مراجعه کرده، تشخیص داده میشود.
دکتر فروتن، فوقتخصص بیماریهای گوارش، کبد و مجاری صفراوی در گفتوگو با جامجم درباره این تودههای خوشخیم چنین توضیح میدهد: هنگامی که تودههای خوشخیم کبدی ایجاد میشود، بیمار علامت خاصی ندارد و آنزیمهای کبدی هم طبیعی است. همچنین بیلیروبین و عملکرد کبد نیز در این شرایط نرمال بوده و توده در حقیقت به صورت اتفاقی تشخیص داده میشود.
این تودهها چطور تشخیص داده میشود؟
اگر تودههای خوشخیم کبدی هیچ نشانهای ندارد، پس چطور میتوان آنها را تشخیص داد؟ شاید این سوال برای شما هم مطرح شده باشد، پس خوب است نظر دکتر فروتن را بدانید. او میگوید: این تودهها به صورت اتفاقی و هنگامی که بیمار به دلیل دیگری برای تصویربرداری مراجعه کرده است، نمایان و تشخیص داده خواهد شد.
البته این فوقتخصص بیماریهای گوارش و کبد تاکید میکند: وجود این تودهها حتما باید با استفاده از دو روش رادیولوژیک تائید شود، به این معنی که اگر فقط در سونوگرافی وجود تودهای گزارش شده باشد، کافی نیست و حتما لازم است سیتیاسکن یا امآرآی هم برای بیمار انجام شود تا خوشخیم بودن آنها تائید شود.
به گفته وی، انجام دو روش رادیولوژی یا تصویربرداری برای تائید خوشخیم بودن این تودهها ضروری است و در صورت نیاز حتی شاید ممکن باشد از اسکن هستهای استفاده یا نمونهبرداری کبد انجام شود.
ارتباط تودههای کبدی با مصرف قرصهای ضدبارداری
مصرف بیش از حد و طولانی مدت قرصهای ضدبارداری میتواند در ایجاد برخی از انواع تودههای خوشخیم کبدی موثر باشد و آن طور که دکتر فروتن میگوید بروز آدنوم کبدی با مصرف قرصهای ضدبارداری برای مدتی طولانی در ارتباط است. علاوه بر این، اندازه همانژیوم کبدی هم با مصرف این قرصها میتواند افزایش یابد.
بر همین اساس به کسانی که با همانژیوم کبدی مواجه هستند، توصیه میشود از مصرف قرصهای ضدبارداری و هورمونهای جنسی اجتناب کنند و در صورت امکان، باردار نشوند، زیرا اندازه همانژیوم کبدی طی بارداری افزایش مییابد. البته گاهی هم ممکن است این توده یعنی همانژیوم کبدی از ابتدا در کبد فردی وجود داشته باشد.
احتمال بروز این تودهها به گفته دکتر فروتن، در خانمها بیشتر است و در هر سن و سالی هم ممکن است تشخیص داده شود، اما در سنین میانسالی احتمال روبهرو شدن با آنها بیشتر خواهد بود.
چه کار باید کرد؟
خیلیها فکر میکنند تودههای خوشخیم نیازی به درمان و پیگیری ندارد و برای همین کاری برای برطرف کردن این مشکل انجام نمیدهند. برخی دیگر هم برعکس این افراد، نگران میشوند و فقط به جراحی و خارج کردن توده از بدنشان فکر میکنند. دکتر فروتن، اما در این باره چنین توضیح میدهد: در صورتی که وجود آدنوم کبدی تائید شود، بهتر است این توده را از بدن خارج کرد زیرا احتمال ایجاد بدخیمی وجود دارد.
به گفته این فوقتخصص گوارش و کبد، در مورد توده همانژیوم کبدی موضوع متفاوت است و اگر وجود این غده تائید شود لازم نیست کار خاصی صورت بگیرد و فقط به پیگیری نیاز داریم.
وی تأکید میکند: این مطلب به معنای نادیده گرفتن تودههای کبدی و همانژیوم نیست و نباید فراموش کرد این تودهها حتما به پیگیری و بررسی نیاز دارد. همچنین هنگامی که اندازه همانژیوم افزایش پیدا کند، شاید جراحی یا استفاده از دیگر روشهای درمانی لازم شود که به همین دلیل بیماران باید در دورههای زمانی منظم با پزشکشان در تماس باشند و در این زمینه با او مشورت کنند.
نیلوفر اسعدیبیگی / گروه سلامت
دکتر زمانی در این باره گفت: تعداد فرزندان یکی از عواملی به شمار میرود که میتواند در برابر ابتلا به سرطان پستان در میان زنان اثرات پیشگیرانه بر جای بگذارد. خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که به کودکان خود شیر میدهند بسیار کمتر از دیگران است.
وی بالا بودن سن ازدواج و همچنین افزایش سن در هنگام نخستین حاملگی را از عوامل بروز این بیماری دانست و افزود: با توجه به اینکه در جوامع غربی میل به ازدواج و حاملگی بسیار کاهش یافته و همچنین در بین زنان غربی، تغذیه کودک با شیر مادر تقریبا فراموش شده است، میتوان نتیجه گرفت که در دیگر کشورها نیز این خطر بالقوه وجود دارد که با روی آوردن به فرهنگ غرب، در آینده منتظر شیوع بیشتر این بیماری میان زنان باشیم.
این فلوشیپ همچنین مهمترین عامل در تشخیص سرطان پستان را خود بیمار دانست و گفت: بیمار مبتلا به سرطان پستان نخستین فردی است که متوجه علائم و تغییرات در قسمت سینه خود میشود. از جمله علائم سرطان سینه میتوان به وجود توده در پستان، تغییرات پوست در نواحی سینه، زخم و وجود اختلالاتی در نوک پستان و همچنین درد در این ناحیه اشاره کرد.
وی اذعان کرد: بیمار باید به محض احساس علائم مهم مانند درد، توده و تورم در سینه خود به پزشک مراجعه کند و از ترس ابتلاه به بیماری و سرطان، آن را انکار کند؛ زیرا با به تعویق افتادن مراجعه به پزشک، پیشآگهی بیماری نیز بدتر و وخیمتر میشود.
زمانی با اشاره به تغییرات پوست پستان گفت: فرورفتگی در پوست قسمت پستان به نفع سرطان پستان تمام میشود و حتی اگر خیلی خفیف باشد هم توصیه میشود در صورت مشاهده هر گونه فرورفتگی یا کشیده شدن پوست به داخل نسوج هر چه سریعتر به پزشک معالج مراجعه شود زیرا این فرورفتگی زنگ خطری برای احتمال وقوع سرطان محسوب میشود.
وی افزود: اگر روی یک توده قابل لمس در قسمتهایی از پستان، رنگ پوست به رنگ پرتقال درآمده باشد، این رنگ علامت مشخصه سرطان است. در واقع رنگ قرمز پوست، معمولا عفونت را طرح میکند. توکشیدگی یا فرورفتگی نوک پستان نیز احتمال یک ضایعه عمیق و سفت مثل سرطان یا گشاد شدن مجاری شیری را تقویت میکند.
او افزود: ضایعات پوستی از جمله اگزما در ناحیه نوک پستان یا هاله رنگی در این قسمت اگر یکطرفه باشد، علامت یک نوع بیماری به نام بیماری «پاژه پستان» است که تظاهری از سرطان به شمار میرود.
زمانی در پایان ترشح غیر عادی از نوک سینه را نیز علامت مهمی در تشخیص سرطان سینه عنوان کرد و یادآور شد: اگر ترشحات، سبز رنگ باشند احتمال وجود کیستهای فیبروآدنوز، یائسگی و گشاد شدگی مجاری شیری وجود دارد، اما در صورتی که این ترشح خون آلود باشد نشانه سرطان پستان است. (ایسنا)
در این روش از گروه جدیدی مولکول در درمان فتودینامیک استفاده شده که نور لامپ به طور مستقیم در عمق بافت نفوذ کرده و تودههای سرطانی را از بین می برد.
سرپرست این تحقیق دکتر گنگ هان استاد بیوشیمی و فارماکولوژی دانشکده پزشکی Umass اظهار کرد: در این تحقیق قدم اصلی پیشرفت درمان فتودینامیک با گروه جدیدی از نانوذرات آلی زیست تخریب پذیر NIR با هدفگیری و درمان موثر در بافت تودههای سرطانی است.
درمان فتودینامیک به فتوتراپی نیز مشهور است که با استفاده از داروهای مخصوص عوامل فتوسنتز با نور سلولهای سرطانی را از بین میبرد. دارو در گردش خون با تزریق وریدی و یا از طریق پوست وارد شده و توسط سلولهای سرطانی جذب میشود. سپس با استفاده از نور درمان کامل میشود، بهطوریکه نور دارو را هدفگیری و واکنش با اکسیژن تغییر شیمیایی ایجاد کرده و سلولهای سرطانی حذف میشوند.
در تحقیق جدید نیز مراحل مشابه بوده، اما کارایی آن بالاتر و هزینه آن نیز مناسب است.
دکتر هان تشریح کرد: مولکولهای Car-BDP نانوذرات آلی ایجاد کرده که محلول در آب هستند و تودهها را مورد حمله قرار میدهند. در این روش از لامپ با نور ناهمدوس در عوض استفاده از نور همدوس با قدرت نور لیزری استفاده شده است. این مولکولها در بدن منتشر شده، در بافتهای سرطانی نفوذ کرده و تودههای سرطانی را از بین میبرند و سپس با یک چرخش طولانی از بدن خارج میشوند.
این روش در درمان سرطانهای کولون، ریه، سینه و پروستات موثر است. این کشف در آینده درمان بالینی سرطان در منزل را در کشورهای در حال جنگ و یا در حال توسعه بهبود بخشیده و مدیریت خواهد کرد.
نتایج این تحقیق در نشریه امریکایی Chemical Society منتشر شده است.
۵۴۵۴