در واقع این فروشگاهها، توزیع کننده کالاهای کارخانههایی هستند که برچسبی مشابه برای خود انتخاب کردهاند. آنها در محصولات خود از فراوردههای حیوانی مانند چرم و در برخی موارد پارچههای تهیه شده از مو و پشم حیوانات استفاده نمیکنند. بسیاری از البسه و کیف و کفشی که در این کارخانهها تولید میشود با پایه گیاهی و یا مواد مصنوعی تهیه شده و این اطمینان به مشتری داده میشود که برای تهیه اجناس عرضه شده، هیچ حیوانی، چه اهلی و چه وحشی کشته نشده است.
چنین فروشگاهها و کارخانههایی، حاصل تفکری است که بر مفهوم «حقوق حیوانات» تکیه دارد و انسان را از کشتن حیوانات برای اهداف خود (اعم از تهیه غذا، تهیه البسه و...) منع میکند. همین تفکر، گیاهخواری را توصیه میکند و آن را به عنوان «راه نجات کره زمین» میداند. تفکری که نزد بسیاری از مردم به «تفکر محیط زیستی» مشهور شده است و طرفداران این تفکر نیز به عنوان «طرفداران محیط زیست» شناخته میشوند.
با اینحال طرفداران محیط زیست نیز مانند هر گروه دیگری، دارای طیفهای متفاوتی هستند. برخی از آنها خوردن گوشت حیوانات و فراوردههای حیوانی مانند شیر، عسل و تخم مرغ را نفی میکنند، برخی دیگر خوردن فراوردههای حیوانی را با این توجیه که حیوان تولید کننده این فراوردهها جان خود را از دست نمیدهد مجاز میدانند. عدهای دیگر نیز خوردن گوشت حیوانات اهلی را مجاز میدانند چرا که معتقدند حیوان اهلی، خوردن گوشت حیوانات دیگر جزئی از طبیعت آدمی است و حیوان اهلی نیز با همین هدف پرورش داده شده و خوردن گوشت آن باعث آسیب زدن به طبیعت نمیشود.
درباره پوشیدن لباسهایی که از اجزای بدن حیوانات تهیه شده نیز وضع به همین منوال است. میتوان گفت، تمامی طرفداران محیط زیست از هر طیف و عقیدهای با تهیه لباس، کیف و کفش از اجزای بدن حیوانات وحشی مخالفند. آنها مخالف کشتن تمساحهای وحشی برای تهیه کیف و کفش هستند، تهیه پالتو پوست از پوست سمور، گرگ، روباه وحشی را برنمیتابند و انتقادهای تند و تیزی به این صنایع دارند.
دلیل اصلی آنها این است که حیوان وحشی (به معنای آزاد در طبیعت) بخشی از زنجیره طبیعت است که انسان با حذف آن، به طبیعت آسیب وارد میکند. اما اخیرا صنایع پرورش حیوانات اهلی نظیر سمور، روباه و حتی تمساح نیز در برخی نقاط جهان راهاندازی شده که سعی دارد این نگرانی را رفع کند. به عنوان مثال، از چند سال قبل در جزیره هرمز در خلیج فارس یک مزرعه پرورش تمساح با هدف فروش پوست آغاز شده است.
هر چند که طیف میانهروی طرفداران محیط زیست تا حدودی این کار را مجاز میشناسد اما از سوی دیگر بسیاری طرفداران محیط زیست معتقدند که این کار، دست قاچاقچیان برای عرضه پوست حیوانات وحشی را در بازار باز میگذارد؛ چرا که هنگام خرید، مشخص نیست که پوست متعلق به حیوانی پرورشی است یا خیر. البته این کار نیاز به نظارت دقیق مراجع قانونی مانند سازمان حفاظت محیط زیست دارد.
در بعدی دیگر، طیف سختگیر طرفداران محیط زیست، نه تنها با فروش پوست حیوانات غیر اهلی (اعم از پرورشی و غیر پرورشی) مخالف است که حتی با فروش محصولاتی نظیر چرم که از حیوانات اهلی پرورشی نظیر گاو و گوسفند تهیه میشوند نیز مخالف است. این طیف چند دلیل برای مخالفت خود دارد. پیش از هر چیز کشته شدن یک حیوان برای منافع انسانی را مجاز نمیداند. از طرف دیگر معتقد است که دامداریهای صنعتی از این راه منتفع میشوند و هر روز توسعه مییابند؛ توسعه این دامداریها نیازمند تولید غذای بیشتر برای دامها است و برای تهیه غذای دامها زمینهای زیادی زیر کشت محصولاتی نظیر یونجه و شبدر میرود.
افزایش مساحت زیر کشت محصولات کشاورزی برای تغذیه دامها باعث تغییر کاربری گسترده عرصههای طبیعی نظیر جنگلها و مراتع طبیعی میشود و نیازمند آب فراوان نیز هست. همین امر باعث آسیب جدی به طبیعت و محیط زیست خواهد شد. آنها میگویند توسعه دامداریها به گرم شدن زمین نیز دامن میزند چرا که معده گاوها در فرایند هضم غذا گاز متان تولید میکند و این گاز، یکی از گازهای گلخانهای است.
در هر صورت آنچه مسلم است، استفاده از پوست و اعضای بدن حیوانات آزاد در طبیعت با تفکر محیط زیستی هیچ سنخیتی ندارد با اینحال میتوان گفت که استفاده از پوست حیوانات پرورشی و اهلی در تهیه پوشاک تا حدودی مورد قبول است اما توصیه همیشگی محیط زیستیها «احتیاط» است! احتیاط در بهرهبرداری از منابع زیستکرهای که هنوز با وجود مطالعات و تجربیات فراوان، بسیاری از رفتارها و واکنشهای آن را در مورد فعالیتهایمان نمیدانیم و نمیتوانیم تصویر آینده آن را ترسیم کنیم. (حمیدرضا میرزاده/ افکارنیوز)
340