خال​ها را دستکاری نکنید

جام جم سرا: نکته مهمی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر می‌کند، آن است که برداشتن خال به سرطانی و بدخیم شدن آن منجر شود، اما به گفته دکتر سیدمسعود داوودی، متخصص پوست چنین برداشتی نادرست است. به بیان دیگر، برداشتن خال به سرطانی شدن آن منجر نمی‌شود و فقط گاهی تشخیص این که خالی سرطانی است، پیش از برداشتن و انجام نمونه‌برداری ممکن نیست.به همین دلیل شخص پس از برداشتن خال از سرطانی بودن آن مطلع می‌شود، اما در اغلب موارد، مشخصات ظاهری خال‌های غیر مادرزادی از جمله شکل حاشیه، رنگ بندی و بروز زخم‌های مزمن روی خال به تشخیص بدخیمی این نوع لکه‌های پوستی کمک می‌کند.

اصولا خال‌ها به دو نوع ملانوسیتی اکتسابی و مادرزادی تقسیم می‌شود.در مورد خال‌های مادرزادی همان طور که از نامش پیداست از بدو تولد ظاهر می‌شود و گاهی ممکن است اندازه آن طی چند هفته یا ماه افزایش پیدا کند که در این صورت باید نسبت به برداشتن آن بسرعت اقدام کرد.

خال‌های مادرزادی خطرناک

به گفته دکتر داوودی خال‌های مادرزادی، بویژه خال‌هایی که قطرشان بیش از 20 سانتی‌متر است، مستعد بدخیمی هستند. به همین علت توصیه می‌شود این نوع خال‌ها به محض آن که وضعیت عمومی نوزاد در بدو تولد اجازه دهد، از طریق جراحی برداشته شود، اما در مورد خال‌های کوچک مادرزادی، امکان کمتری برای بدخیمی وجود دارد و در صورتی که اندازه یا شکل این خال‌ها دچار تغییراتی نشود، می‌توان از کنارشان بدون نیاز به اقدام درمانی خاصی گذشت.

خال‌های اکتسابی معمولا بی‌‌خطر است

برخلاف خال‌های مادرزادی، خال‌های اکتسابی در سنین بالاتر و بتدریج ظاهر می‌شود. اوج پیدایش این نوع خال‌ها در سنین دبیرستان و بالاتر است. البته علاوه بر عامل بلوغ، عوامل دیگری چون حاملگی یا تجویز هورمون‌های غدد فوق‌کلیه نیز ممکن است در بروز یا تشدید این نوع خال‌ها نقش داشته باشد.

دکتر داوودی معتقد است تا زمانی که شواهد و مستندات تشخیصی مبنی بر بدخیمی خال اکتسابی وجود نداشته باشد، اجباری برای برداشتن آن وجود ندارد. حتی بسیاری افراد تصور می‌کنند که قرار گرفتن خال‌های اکتسابی در معرض ساییدگی با لباس یا وسایل ریش‌تراشی به سرطانی شدن آن منجر می‌شود، در حالی که چنین باوری کاملا اشتباه است.

خال‌های سرطانی

اما بسیاری از خال‌های بدخیم دارای مشخصات ظاهری خاصی هستند که از سوی متخصص پوست، حتی قبل از نمونه‌برداری قابل تشخیص‌اند. دکتر داوودی می‌گوید: معمولا ابعاد خال‌های اکتسابی بدخیم بیش از شش میلی‌متر است. حاشیه این نوع ضایعات نامنظم و موج‌دار است و دارای رنگ‌بندی یکنواختی نیست. همچنین گاهی این نوع ضایعات بدخیم به طور مکرر زخم و دوباره بهبودی پیدا می‌کند. گاهی نیز زخم‌ها به طور کامل خوب نمی‌شود و با خارش و ترشحات خونی همراه است. بعلاوه هر نوع تغییری که در ظاهر یک خال در عرض چند روز یا چند هفته بروز پیدا کند، قابل بررسی و پیگیری است.

برداشتن خال، همیشه بدون درد نیست

خال‌ها حتی اگر سرطانی نباشند، ولی به دلیل اثراتی که بر زیبایی شخص می‌گذارند، می‌توانند برای برخی افراد آزار‌دهنده باشند. در چنین شرایطی برداشتن خال و انتخاب روشی موثر و کم عارضه برای این منظور و مهم‌تر از آن باقی نماندن اثر یا جای زخم پس از برداشتن خال، بسیار پر اهمیت است.

دکتر داوودی با اشاره به این که خال‌ها را می‌توان از طریق دو روش لیزر و جراحی برداشت، می‌گوید: خال‌های مسطح را که دارای اختلاف رنگ زیادی با پوست اطرافش باشد، می‌توان با لیزر برداشت، ولی خال‌های عمیق، بویژه اگر روی آن مو وجود داشته باشد با روش جراحی و زدن بخیه قابل برداشتن است. البته گاهی امکان آن که جای برداشتن خال در ناحیه باقی بماند زیاد است که در چنین شرایطی توصیه به برنداشتن خال می‌شود. معمولا خال‌های ناحیه کتف، شانه، بازوها و سینه با خطر بیشتری از نظر ایجاد گوشت اضافه، پس از برداشتن خال همراه است.

این متخصص پوست تاکید می‌کند: شانس باقی ماندن جای خال پس از برداشتن در افراد مختلف بسته به رنگ و سطح ترمیم پوست‌شان متفاوت است. بعلاوه در کسانی که در نقاط مختلف پوست خود خال‌های متعدد دارند خطر عود مجدد خال‌های برداشته شده نیز وجود دارد.

پونه شیرازی ‌/ ‌گروه سلامت

خال​ها هم می​توانند سرطانی شوند

جام جم سرا: خال‌ها زوایدی رنگی است که در بیشتر موارد توده‌های خوش‌خیم بوده و تنها در موارد نادر سرطانی می‌شود. انواع معمولی آن مسطح یا کمی برآمده است، ولی برخی خال‌ها با گذر زمان برجستگی بیشتری پیدا می‌کنند. ظاهر آنها غالبا صاف و یکدست است، ولی گاهی شکل‌های عجیب و غریبی نیز به خود می‌گیرند یا دچار تغییررنگ می‌شوند یا زیادتر از حد معمول می‌شوند. بیشتر خال‌ها در دوران جوانی ایجاد می‌شوند، ولی در دوران بزرگسالی معمولا تعداد تشکیل خال‌های جدید کاهش می‌یابد.

علائمی که باید جدی گرفت

به‌طور کلی، خال‌هایی که روی بدن ایجاد می‌شود شباهت زیادی به یکدیگر دارند ولی در صورت مشاهده خالی که تفاوت زیادی با سایر خال‌ها دارد، حتما برای معاینه به پزشک مراجعه کرده تا از بی‌خطر بودن آن اطمینان حاصل کنید. معیار دیگری که باید در نظر بگیرید، تقارن خال‌هاست. معمولا خال از جهات مختلف به‌صورت قرینه قرار گرفته؛ ولی در مواردی که خال سرطانی می‌شود، گوشه‌های خال یا نیمی از آن بزرگ‌تر از نیمه دیگر می‌شود. بنابراین بهتر است​ در بررسی خال‌های بدن خود، آنها را از این منظر نیز مد نظر قرار دهید و دو نیمه خال را با هم مقایسه کنید و در صورت مشاهده بی‌تقارنی به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر لبه‌ها یا مرز خال با پوست حالت بریده‌بریده، نامنظم و تار شده باشد، احتمال سرطانی‌شدن آن بالا می‌رود. سلول‌های سرطانی ملانوما معمولا کناره‌های نامتقارن و نامنظمی دارد.

خال‌هایی که رنگ یکپارچه‌ای نداشته و از چند رنگ قرمز، ‌سیاه، آبی، سفید و قهوه‌ای تشکیل شده‌ باشد بسیار مشکوک به ملانوماست. خال‌های معمولی سایه یکنواختی از رنگ دارند. در​صورت تیرگی یا چندرنگی با پزشک مشورت کنید. از سوی دیگر، چنانچه قطر خال بیشتر از قطر پاک‌کن مداد باشد، باید حتما به پزشک مراجعه کرد.

خال‌ها معمولا در حال تکامل هستند و ممکن است جمع شوند، رشد کنند، بزرگ‌تر شوند، تغییر رنگ بدهند یا دچار خارش یا خونریزی شوند که در صورت مشاهده این علائم باید با پزشک مشورت کرد.

متخصصان پوست توصیه می‌کنند​ بهتر است هر ماه خال‌های بدن را بررسی کرد تا تغییرات احتمالی ایجادشده را بموقع تشخیص بدهیم و با مراجعه به پزشک راهکار درمانی مناسبی پی بگیریم. سرطان پوست در مراحل اولیه براحتی درمان‌پذیر است؛ ولی در موارد پیشرفته دیگر روش‌های درمانی مؤثر واقع نمی‌شوند.

در این میان افرادی که به دلایل مختلف (از قبیل قرارگیری در معرض نور خورشید طی ساعات طولانی از روز) بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرطان پوست قرار دارند باید سالی یکبار برای معاینه به پزشک پوست مراجعه کنند. (ضمیمه سیب)

مترجم: ندا اظهری

منبع: WebMd