در این مقاله به سه سۆال مهم با توجه به آیات قرآن به طور خلاصه پاسخ خواهیم گفت:
رستگاران چه کسانى هستند؟
با یک نگاه اجمالى به اوصاف رستگاران در قرآن می فهمیم که:
آنان اهل عبادت و کار خیرند. «ووَاعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَافْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ » (حج، ۷۷)
از بخل دورى مىکنند. «وَمَن یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ » (حشر،۹)
غافل نیستند و خدا را زیاد یاد مىکنند. «وَاذْکُرُواْ اللّهَ کَثِیرًا لَّعَلَّکُمْ تُفْلَحُونَ » (انفال، ۴۵)
در راه او جهادگرند. «وَجَاهِدُواْ فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ » (مائده، ۳۵)
اهل توبه و استغفارند. «وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَا الْمُۆْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» (نور، ۳۱)
و در جامعه، اصلاح گر و آمر به معروف و ناهى از منکرند. (آل عمران، ۱۰۴)
و به پیامبران خدا ایمان دارند و آنان را احترام و یارى مىکنند. (اعراف، ۱۵۷)
کوتاه سخن آنکه اگر مىبینیم همیشه در طول تاریخ گروهى به دنبال مکتبهاى مختلف و دانشمندان و عُرفا و مصلحان و فیلسوفان و حاکمان و شاعران مىروند، آرزوى همه آنها رسیدن به رستگارى است که هرکسى آن را در چیزى و کسى مىجوید؛ یکى رستگارى را (همچون فرعون) در زور و قدرت مىپندارد و مىگوید: «قد أفلح الیوم من استعلى» آنکس که پیروز است، رستگار است که این تفکّر هنوز در ابرقدرتها وجود دارد.
یکى رستگارى را در هنر و صنعت و جمعیت و داشتن منابع طبیعى و پیشرفت تکنولوژى، توسعه سیاسى، اقتصادى، نظامى، علمى و … مىداند.
امّا اسلام رستگارى را در جوهر خود انسان جستجو مىکند و مىفرماید: اگر این انسان روابط خود را با خدا از طریق نماز عاشقانه و با مردم نیازمند از طریق پرداخت زکات و با جامعه از طریق وفاى به عهد و امانتدارى و با خود از طریق کنترل غرایز و هوسرانىها حفظ کند، به رستگارى رسیده است.
با نگاهى گذرا به جوامع بشرى به خوبى مىتوان دریافت که پیشرفتها و توسعههاى گوناگون، ابزار رفاه و آسایش را فراهم کرده؛ ولى از آمار خیانتها و جنایتها و تجاوزها، هوسبازىها و حقکشىها چیزى نکاسته و سردمداران حرکت غیرالهى تمام فکر و قدرت پیروان خود را در راه رسیدن به هوس هاى پوچ و بیهوده صرف کردهاند.
بزرگترین نعمت کدام است؟
گرچه از نگاه و دیدگاه بعضى، بزرگترین نعمت، زندگى همراه با رفاه و امکانات و مقام و ثروت و قدرت و محبوبیّت است؛ امّا حقیقت این است که بزرگترین نعمت آن است که انسان را به هدف واقعى برساند.
کسى که انواع نعمتها را داشته باشد؛ ولى به هدف نرسد، مثل کسى مى ماند که انواع ماشینها را دارد، ولى خود در خیابانها سرگردان است.
بنابراین، بزرگترین نعمت، هدایت الهى و معرفت و اطاعت کامل و داشتن هادیان معصوم و نجات از هوسهاى درونى و طاغوتهاى بیرونى است.
قرآن مى فرماید: «وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا » (مائده، ۳) یعنى با آمدن قرآن و پیامبر اسلام و تعیین رهبرى معصوم براى بعد از پیامبر نعمت بر مردم تمام و دین کامل و خدا راضى شد و در ذیل آیه «ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ» (تکاثر، ۸) همچنین امام رضا علیه السلام فرمود: مراد از نعمت، ولایت ما اهل بیت است، خواه در رفاه و زندگى باشد یا در تلخى و شهادت.
با این نگاه است که فرزند ۱۳ سالهى امام حسن مجتبى علیه السلام (حضرت قاسم) در کربلا در پاسخ به عموى خود مىگوید: مرگ براى من از عسل شیرینتر است؛ زیرا حق را فهمیدم و رهبرم امام معصوم است و هدفم مبارزه با ظلم و جانم را با خدا معامله مىکنم.
آیا پیروان دیگر ادیان آسمانى اهل دوزخند؟
به گواهى آیهى ۶۲ سورهى بقره، اجر هر کدام که در زمان پیامبر خود ایمان به خدا و معاد داشته و اهل عمل صالح بودهاند، محفوظ است و نگرانى وجود ندارند؛ امّا با آمدن پیامبر اسلام و دعوت او از اهل کتاب، «یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ عَلَى فَتْرَةٍ مِّنَ الرُّسُلِ …» (مائده، ۱۹) آنان مأمور به پذیرش اسلام شدند.
بنابراین از پیروان دیگر ادیان، کسانى که آگاهانه اسلام را قبول نکرده و آن را رد مىکنند و همچنان بر مکتب ناکامل خود باقى بمانند، گرفتار قهر الهى خواهند شد.
منابع:
پرسش و پاسخ هاى قرآنى (ج۱) ـ محسن قرائتی
قرآن کریم، سور: مائده، تکاثر، اعراف، آل عمران، نور، انفال، حشر، حج
منبع:tebyan.net
نوشته آیا پیروان دیگر ادیان به دوزخ میروند؟ اولین بار در بامداد پدیدار شد.
پُل صراط نیز به تعداد واجبات و محرّمات الهی دارای عقبه و گذرگاه است که مهمترین گذرگاههای آن عبارتاند از: ۱٫ گذرگاه نماز، ۲٫ گذرگاه ولایت، ۳٫ گذرگاه مرصاد، ۴٫ گذرگاه صله رحم، ۵٫ گذرگاه امانت و … .
هر گاه انسان توانست از تمام گذرگاهها به سلامت عبور کند سرانجامش به بهشت ختم میشود که با احترام او را به سوی بهشت هدایت میکنند و اگر نتوانست از گذرگاههای صراط به سلامت رد شود به دوزخ میافتد که با بدترین وضع و در اوج ذلّت و خواری با انداختن زنجیر بر دست و پا و گردنش او را به زور و جبر روانه جهنم میکنند.
پاسخ تفصیلی
هنگامى که روز قیامت فرا میرسد مردم باید ۵۰ موقف و ایستگاه را طی کنند تا سرانجام به بهشت یا جهنم برسند. در هر ایستگاه، نیز هزار سال متوقف میشوند.[۱] همچنانکه خدای متعال در قرآن کریم میفرماید: «فِی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَة»؛[۲] در روزى که مقدارش پنجاه هزار سال است.
برای نمونه به برخی از هولناکترین مواقف و ایستگاهها در قیامت اشاره میشود:
۱٫ ایستگاه اول؛ بیرون آمدن از قبر[۳] چنانچه در قرآن کریم میخوانیم: «و اینکه رستاخیز آمدنى است، و شکّى در آن نیست و خداوند تمام کسانى را که در قبرها هستند زنده میکند».[۴]
در روایتی از امیرالمؤمنین علی(ع)نقل شده است: «در این ایستگاه، مردم هزار سال با بدن و پای برهنه با حال تشنگی و گرسنگی حبس و نگهداری میشوند. هر کس به خدا، بهشت، جهنم، برانگیخته شدن و حساب و قیامت، ایمان داشته باشد از گرسنگی و تنشنگی نجات مییابد».[۵] امام صادق(ع) میفرماید: «حکایت مردم در روز قیامت، آن هنگامى که در پیشگاه پروردگار جهانیان بایستند مانند تیر در ترکش است؛ یعنی در جایى که ایستادهاند جز همان جاى پاى خود، جاى دیگرى (از شدت ازدحام جمعیّت) ندارد، و نمیتواند از جاى خودش به این سو و آن سو برود».[۶] ۲٫ ایستگاه دوم؛ سنجیدن و وزن کردن اعمال[۷] در قرآن کریم آمده است: «وزن کردن (اعمال، و سنجش ارزش آنها) در آن روز، حقّ است! کسانى که میزانهاى (عمل) آنها سنگین است، همان رستگارانند! و کسانى که میزانهاى (عمل) آنها سبک است،افرادى هستند که سرمایه وجود خود را، به خاطر ظلم و ستمى که نسبت به آیات ما میکردند، ازدست دادهاند».[۸] ۳٫ ایستگاه سوم؛ حسابرسی نمودن[۹] چنانچه خداوند متعال میفرماید: «حساب مردم به آنان نزدیک شده، در حالىکه در غفلتاند و روى گردانند».[۱۰] پیامبر اسلام(ص) میفرماید: «در روز قیامت، بندهای قدم از قدم برنمیدارد، مگر اینکه از او در مورد چهار چیز میپرسند: ۱٫ از عمر او که در چه چیز صرف کرده است، ۲٫ از جوانی او که در چه چیز و راهی آنرا پیر و فنا کرده است، ۳٫ از اموال او که از کجا آورده و در چه چیزی خرج نموده است. ۴٫ از محبت اهل بیت(ع)».[۱۱] همچنین امام باقر(ع) فرمود: «اول چیزی که از بنده به حساب میکشند، نماز است، پس اگر نماز قبول شد، دیگر اعمال نیک نیز پذیرفته میشود».[۱۲]
امام سجاد میفرماید: «برای اهل شرک ترازو و میزانی نصب نمیشود آنان را گروه گروه بیحساب به جهنم میبرند. نصب ترازو و سنجیدن اعمال برای اهل اسلام است».[۱۳] ۴٫ ایستگاه چهارم؛ نامه اعمال[۱۴] خدای متعال در قرآن کریم میفرماید: «و در آن هنگام که نامههاى اعمال گشوده شود».[۱۵] همچنین بر اساس آیات قرآن؛ انسانها در روز قیامت هنگام گرفتن نامه اعمال به دو دسته تقسیم میشوند: گروهی که نامه اعمالشان را به دست راستشان میدهند؛ گروه دیگری که نامه اعمالشان را از پشت سر به دست چپشان میدهند. گروه اول شادمان و دارای حسابرسی آسان و اهل بهشت هستند. اما گروه دوم، اهل جهنم میباشند.[۱۶] ۵٫ ایستگاه پنجم؛ پل صراط [۱۷] صراط، پُلی است که بر روی جهنم کشیده میشود[۱۸] و تمام بندگان خداوند باید از روی آن عبور کنند تا اگر بهشتی است، داخل بهشت شود. چنانکه خدای متعال میفرماید: «و همه شما (بدون استثنا) وارد جهنم میشوید این امرى است حتمى و قطعى بر پروردگارت».[۱۹]
پل صراط دارای عقبات و گذرگاههای بسیاری است که هر عقبه به اسم واجبات و محرّمات الهی است؛ یعنی به تعداد واجبات و محرّماتی که انسانها مکلّف به انجام و ترک آن شدهاند، عقبه و گذرگاه وجود دارد.[۲۰] بنابراین، اگر در روایات وارده در این باب، تعداد یا نوع ایستگاههای بیان شده با یکدیگر از جهت عدد یا نام متفاوت بوده دلیل بر تعارض و تضاد روایات نیست، بلکه در هر روایتی برخی از آن مصادیق، برای نمونه بیان شدهاند. در اینجا به برخی از مهمترین عقبات و گذرگاهها بر روی پل صراط[۲۱] اشاره میشود:
یک. عقبه ولایت: در این عقبه تمام افراد را نگه میدارند و از ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) و امامان بعد از او سؤال میپرسند، هر کس در دنیا امام خود را بشناسد و از دستوراتش پیروى نماید از صراط آخرت خواهد گذشت، هر کس او را نشناسد پایش در صراط جهنم خواهد لغزید و میان جهنم خواهد افتاد.[۲۲]
دو. عقبه مرصاد(کمینگاه): خداوند متعال میفرماید: «به یقین پروردگار تو در کمینگاه (ستمگران) است!».[۲۳] امام صادق(ع) فرمود:«مرصاد، گذرگاهى است بر پُل صراط که هیچ بنده ستمگرى از آن نخواهد گذشت»؛[۲۴] یعنی خدای متعال در این عقبه و گذرگاه، حق هر مظلومی را از ستمگران میگیرد و از هیچ ستمگری گذشت نخواهد کرد.[۲۵] سه. عقبه رحم:[۲۶] امام باقر(ع) به نقل از رسول اکرم(ص) میفرماید: «در روز قیامت وقتی جهنم را آوردند پُل صراط را بر روی آن میگذارند که خودش دارای سه پُل است بر روی یک پُل، امانت و صله رحم میباشد و بر پُل دوم، نماز، بر پُل سوم، عدالت پروردگار عالمیان است. پس مردم را تکلیف میکنند که بر صراط عبور کنند. در عقبه صله رحم و امانت، ایشان را نگه میدارند اگر قطع رحم و یا خیانت در اموال مردم کرده باشند از این عقبه نمیگذرند تا از عهده آن بر آیند در غیر این صورت به جهنم میافتند. اگر از این عقبه نجات پیدا کنند در عقبه نماز، ایشان را نگه دارند، اگر از این عقبه نجات یافتند باید در عقبه عدالت الهی برای پاسخگویی به حق بندگان نگه داشته شوند، اگر از این عقبه هم به سلامت عبور کردند نجات پیدا میکنند و خدا را حمد و ستایش مینمایند».[۲۷]
چهار. عقبه امانت:[۲۸] چنانچه در قرآن کریم میخوانیم: «خداوند به شما فرمان میدهد که امانتها رابه صاحبانش بدهید! و هنگامى که میان مردم داورى میکنید، به عدالت داورى کنید! خداوند، اندرزهاى خوبى به شما میدهد! خداوند، شنوا و بینا است».[۲۹] در روایتی که امام باقر(ع) از پیامبر(ص) نقل فرمود و در بالا به آن اشاره شد؛ یکی از عقبات بر روی پل صراط، عقبه امانت معرّفی شده است.
پنج. عقبه نماز:[۳۰] امام صادق(ع)فرمود: «اولین چیزی که از انسان در روز قیامت پرسیده میشود و مورد حسابرسی قرار میگیرد نماز است».[۳۱]
پس از طی نمودن ایستگاهها و گذرگاههای یاد شده؛ سرانجام انسان، به جهنّم یا بهشت ختم میشود، و نامه اعمال هر دو گروه به دست آنها داده میشود، اهل تقوا و پرهیزگاران، گروه گروه به تناسب کارهای نیک خود در دنیا و پیروی از پیامبران الهی خویش، با احترام و تکریم از سوی فرشتگان خداوند از درهای هشتگانه بهشت که از قبل بر روی آنان گشوده شده بود و انتظار ورود آنان را میکشید وارد بهشت میشوند و فرشتگان از آنان استقبال نموده، سلام میکنند و میگویند: شما پاکیزه شدید داخل بهشت شوید و تا ابد در آن بمانید.[۳۲]
اما اهل دوزخ چون مایل به رفتن به سوی دوزخ نیستند فرشتگان عذاب به زور و زجر، بر گردن و دست و پایشان غل و زنجیر انداخته[۳۳] و با تازیانههاى آتشین آنها را دسته دسته به مقتضای راه و روش و چگونگی گناهانشان در دنیا؛ مانند کفر، شرک، انکار ضروریات دین و… از هر کدام از درهای هفتگانه جهنم وارد جهنم میکنند.[۳۴] نگهبانان جهنم آنان را مسخره میکنند و میگویند آیا برای شما پیامبری فرستاده نشده بود که شما را از چنین روزی بترساند و آگاه نماید؟ آنان در جواب میگویند چرا فرستاده شده بود. آنگاه به آنان گفته میشود داخل جهنم شوید که بد جایگاه و منزلگاهی برای شما خواهد بود.
[۱]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۸، ص ۱۴۳، دارالکتب الإسلامیة، تهران،چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
منبع:islamquest.net
نوشته انتقال انسانها از محشر به جنت یا دوزخ چگونه است؟ اولین بار در بامداد پدیدار شد.
در این مقاله به سه سۆال مهم با توجه به آیات قرآن به طور خلاصه پاسخ خواهیم گفت:
رستگاران چه کسانى هستند؟
با یک نگاه اجمالى به اوصاف رستگاران در قرآن می فهمیم که:
آنان اهل عبادت و کار خیرند. «ووَاعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَافْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ » (حج، ۷۷)
از بخل دورى مىکنند. «وَمَن یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ » (حشر،۹)
غافل نیستند و خدا را زیاد یاد مىکنند. «وَاذْکُرُواْ اللّهَ کَثِیرًا لَّعَلَّکُمْ تُفْلَحُونَ » (انفال، ۴۵)
در راه او جهادگرند. «وَجَاهِدُواْ فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ » (مائده، ۳۵)
اهل توبه و استغفارند. «وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَا الْمُۆْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» (نور، ۳۱)
و در جامعه، اصلاح گر و آمر به معروف و ناهى از منکرند. (آل عمران، ۱۰۴)
و به پیامبران خدا ایمان دارند و آنان را احترام و یارى مىکنند. (اعراف، ۱۵۷)
کوتاه سخن آنکه اگر مىبینیم همیشه در طول تاریخ گروهى به دنبال مکتبهاى مختلف و دانشمندان و عُرفا و مصلحان و فیلسوفان و حاکمان و شاعران مىروند، آرزوى همه آنها رسیدن به رستگارى است که هرکسى آن را در چیزى و کسى مىجوید؛ یکى رستگارى را (همچون فرعون) در زور و قدرت مىپندارد و مىگوید: «قد أفلح الیوم من استعلى» آنکس که پیروز است، رستگار است که این تفکّر هنوز در ابرقدرتها وجود دارد.
یکى رستگارى را در هنر و صنعت و جمعیت و داشتن منابع طبیعى و پیشرفت تکنولوژى، توسعه سیاسى، اقتصادى، نظامى، علمى و … مىداند.
امّا اسلام رستگارى را در جوهر خود انسان جستجو مىکند و مىفرماید: اگر این انسان روابط خود را با خدا از طریق نماز عاشقانه و با مردم نیازمند از طریق پرداخت زکات و با جامعه از طریق وفاى به عهد و امانتدارى و با خود از طریق کنترل غرایز و هوسرانىها حفظ کند، به رستگارى رسیده است.
با نگاهى گذرا به جوامع بشرى به خوبى مىتوان دریافت که پیشرفتها و توسعههاى گوناگون، ابزار رفاه و آسایش را فراهم کرده؛ ولى از آمار خیانتها و جنایتها و تجاوزها، هوسبازىها و حقکشىها چیزى نکاسته و سردمداران حرکت غیرالهى تمام فکر و قدرت پیروان خود را در راه رسیدن به هوس هاى پوچ و بیهوده صرف کردهاند.
بزرگترین نعمت کدام است؟
گرچه از نگاه و دیدگاه بعضى، بزرگترین نعمت، زندگى همراه با رفاه و امکانات و مقام و ثروت و قدرت و محبوبیّت است؛ امّا حقیقت این است که بزرگترین نعمت آن است که انسان را به هدف واقعى برساند.
کسى که انواع نعمتها را داشته باشد؛ ولى به هدف نرسد، مثل کسى مى ماند که انواع ماشینها را دارد، ولى خود در خیابانها سرگردان است.
بنابراین، بزرگترین نعمت، هدایت الهى و معرفت و اطاعت کامل و داشتن هادیان معصوم و نجات از هوسهاى درونى و طاغوتهاى بیرونى است.
قرآن مى فرماید: «وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا » (مائده، ۳) یعنى با آمدن قرآن و پیامبر اسلام و تعیین رهبرى معصوم براى بعد از پیامبر نعمت بر مردم تمام و دین کامل و خدا راضى شد و در ذیل آیه «ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ» (تکاثر، ۸) همچنین امام رضا علیه السلام فرمود: مراد از نعمت، ولایت ما اهل بیت است، خواه در رفاه و زندگى باشد یا در تلخى و شهادت.
با این نگاه است که فرزند ۱۳ سالهى امام حسن مجتبى علیه السلام (حضرت قاسم) در کربلا در پاسخ به عموى خود مىگوید: مرگ براى من از عسل شیرینتر است؛ زیرا حق را فهمیدم و رهبرم امام معصوم است و هدفم مبارزه با ظلم و جانم را با خدا معامله مىکنم.
آیا پیروان دیگر ادیان آسمانى اهل دوزخند؟
به گواهى آیهى ۶۲ سورهى بقره، اجر هر کدام که در زمان پیامبر خود ایمان به خدا و معاد داشته و اهل عمل صالح بودهاند، محفوظ است و نگرانى وجود ندارند؛ امّا با آمدن پیامبر اسلام و دعوت او از اهل کتاب، «یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ عَلَى فَتْرَةٍ مِّنَ الرُّسُلِ …» (مائده، ۱۹) آنان مأمور به پذیرش اسلام شدند.
بنابراین از پیروان دیگر ادیان، کسانى که آگاهانه اسلام را قبول نکرده و آن را رد مىکنند و همچنان بر مکتب ناکامل خود باقى بمانند، گرفتار قهر الهى خواهند شد.
منابع:
پرسش و پاسخ هاى قرآنى (ج۱) ـ محسن قرائتی
قرآن کریم، سور: مائده، تکاثر، اعراف، آل عمران، نور، انفال، حشر، حج
منبع:tebyan.net
نوشته آیا پیروان دیگر ادیان به دوزخ میروند؟ اولین بار در بامداد پدیدار شد.
پُل صراط نیز به تعداد واجبات و محرّمات الهی دارای عقبه و گذرگاه است که مهمترین گذرگاههای آن عبارتاند از: ۱٫ گذرگاه نماز، ۲٫ گذرگاه ولایت، ۳٫ گذرگاه مرصاد، ۴٫ گذرگاه صله رحم، ۵٫ گذرگاه امانت و … .
هر گاه انسان توانست از تمام گذرگاهها به سلامت عبور کند سرانجامش به بهشت ختم میشود که با احترام او را به سوی بهشت هدایت میکنند و اگر نتوانست از گذرگاههای صراط به سلامت رد شود به دوزخ میافتد که با بدترین وضع و در اوج ذلّت و خواری با انداختن زنجیر بر دست و پا و گردنش او را به زور و جبر روانه جهنم میکنند.
پاسخ تفصیلی
هنگامى که روز قیامت فرا میرسد مردم باید ۵۰ موقف و ایستگاه را طی کنند تا سرانجام به بهشت یا جهنم برسند. در هر ایستگاه، نیز هزار سال متوقف میشوند.[۱] همچنانکه خدای متعال در قرآن کریم میفرماید: «فِی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَة»؛[۲] در روزى که مقدارش پنجاه هزار سال است.
برای نمونه به برخی از هولناکترین مواقف و ایستگاهها در قیامت اشاره میشود:
۱٫ ایستگاه اول؛ بیرون آمدن از قبر[۳]
چنانچه در قرآن کریم میخوانیم: «و اینکه رستاخیز آمدنى است، و شکّى در آن نیست و خداوند تمام کسانى را که در قبرها هستند زنده میکند».[۴]
در روایتی از امیرالمؤمنین علی(ع)نقل شده است: «در این ایستگاه، مردم هزار سال با بدن و پای برهنه با حال تشنگی و گرسنگی حبس و نگهداری میشوند. هر کس به خدا، بهشت، جهنم، برانگیخته شدن و حساب و قیامت، ایمان داشته باشد از گرسنگی و تنشنگی نجات مییابد».[۵] امام صادق(ع) میفرماید: «حکایت مردم در روز قیامت، آن هنگامى که در پیشگاه پروردگار جهانیان بایستند مانند تیر در ترکش است؛ یعنی در جایى که ایستادهاند جز همان جاى پاى خود، جاى دیگرى (از شدت ازدحام جمعیّت) ندارد، و نمیتواند از جاى خودش به این سو و آن سو برود».[۶] ۲٫ ایستگاه دوم؛ سنجیدن و وزن کردن اعمال[۷] در قرآن کریم آمده است: «وزن کردن (اعمال، و سنجش ارزش آنها) در آن روز، حقّ است! کسانى که میزانهاى (عمل) آنها سنگین است، همان رستگارانند! و کسانى که میزانهاى (عمل) آنها سبک است،افرادى هستند که سرمایه وجود خود را، به خاطر ظلم و ستمى که نسبت به آیات ما میکردند، ازدست دادهاند».[۸] ۳٫ ایستگاه سوم؛ حسابرسی نمودن[۹] چنانچه خداوند متعال میفرماید: «حساب مردم به آنان نزدیک شده، در حالىکه در غفلتاند و روى گردانند».[۱۰] پیامبر اسلام(ص) میفرماید: «در روز قیامت، بندهای قدم از قدم برنمیدارد، مگر اینکه از او در مورد چهار چیز میپرسند: ۱٫ از عمر او که در چه چیز صرف کرده است، ۲٫ از جوانی او که در چه چیز و راهی آنرا پیر و فنا کرده است، ۳٫ از اموال او که از کجا آورده و در چه چیزی خرج نموده است. ۴٫ از محبت اهل بیت(ع)».[۱۱] همچنین امام باقر(ع) فرمود: «اول چیزی که از بنده به حساب میکشند، نماز است، پس اگر نماز قبول شد، دیگر اعمال نیک نیز پذیرفته میشود».[۱۲]
امام سجاد میفرماید: «برای اهل شرک ترازو و میزانی نصب نمیشود آنان را گروه گروه بیحساب به جهنم میبرند. نصب ترازو و سنجیدن اعمال برای اهل اسلام است».[۱۳] ۴٫ ایستگاه چهارم؛ نامه اعمال[۱۴] خدای متعال در قرآن کریم میفرماید: «و در آن هنگام که نامههاى اعمال گشوده شود».[۱۵] همچنین بر اساس آیات قرآن؛ انسانها در روز قیامت هنگام گرفتن نامه اعمال به دو دسته تقسیم میشوند: گروهی که نامه اعمالشان را به دست راستشان میدهند؛ گروه دیگری که نامه اعمالشان را از پشت سر به دست چپشان میدهند. گروه اول شادمان و دارای حسابرسی آسان و اهل بهشت هستند. اما گروه دوم، اهل جهنم میباشند.[۱۶] ۵٫ ایستگاه پنجم؛ پل صراط [۱۷] صراط، پُلی است که بر روی جهنم کشیده میشود[۱۸] و تمام بندگان خداوند باید از روی آن عبور کنند تا اگر بهشتی است، داخل بهشت شود. چنانکه خدای متعال میفرماید: «و همه شما (بدون استثنا) وارد جهنم میشوید این امرى است حتمى و قطعى بر پروردگارت».[۱۹]
پل صراط دارای عقبات و گذرگاههای بسیاری است که هر عقبه به اسم واجبات و محرّمات الهی است؛ یعنی به تعداد واجبات و محرّماتی که انسانها مکلّف به انجام و ترک آن شدهاند، عقبه و گذرگاه وجود دارد.[۲۰]
بنابراین، اگر در روایات وارده در این باب، تعداد یا نوع ایستگاههای بیان شده با یکدیگر از جهت عدد یا نام متفاوت بوده دلیل بر تعارض و تضاد روایات نیست، بلکه در هر روایتی برخی از آن مصادیق، برای نمونه بیان شدهاند. در اینجا به برخی از مهمترین عقبات و گذرگاهها بر روی پل صراط[۲۱] اشاره میشود:
یک. عقبه ولایت: در این عقبه تمام افراد را نگه میدارند و از ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) و امامان بعد از او سؤال میپرسند، هر کس در دنیا امام خود را بشناسد و از دستوراتش پیروى نماید از صراط آخرت خواهد گذشت، هر کس او را نشناسد پایش در صراط جهنم خواهد لغزید و میان جهنم خواهد افتاد.[۲۲]
دو. عقبه مرصاد(کمینگاه): خداوند متعال میفرماید: «به یقین پروردگار تو در کمینگاه (ستمگران) است!».[۲۳] امام صادق(ع) فرمود:«مرصاد، گذرگاهى است بر پُل صراط که هیچ بنده ستمگرى از آن نخواهد گذشت»؛[۲۴] یعنی خدای متعال در این عقبه و گذرگاه، حق هر مظلومی را از ستمگران میگیرد و از هیچ ستمگری گذشت نخواهد کرد.[۲۵] سه. عقبه رحم:[۲۶] امام باقر(ع) به نقل از رسول اکرم(ص) میفرماید: «در روز قیامت وقتی جهنم را آوردند پُل صراط را بر روی آن میگذارند که خودش دارای سه پُل است بر روی یک پُل، امانت و صله رحم میباشد و بر پُل دوم، نماز، بر پُل سوم، عدالت پروردگار عالمیان است. پس مردم را تکلیف میکنند که بر صراط عبور کنند. در عقبه صله رحم و امانت، ایشان را نگه میدارند اگر قطع رحم و یا خیانت در اموال مردم کرده باشند از این عقبه نمیگذرند تا از عهده آن بر آیند در غیر این صورت به جهنم میافتند. اگر از این عقبه نجات پیدا کنند در عقبه نماز، ایشان را نگه دارند، اگر از این عقبه نجات یافتند باید در عقبه عدالت الهی برای پاسخگویی به حق بندگان نگه داشته شوند، اگر از این عقبه هم به سلامت عبور کردند نجات پیدا میکنند و خدا را حمد و ستایش مینمایند».[۲۷]
چهار. عقبه امانت:[۲۸] چنانچه در قرآن کریم میخوانیم: «خداوند به شما فرمان میدهد که امانتها رابه صاحبانش بدهید! و هنگامى که میان مردم داورى میکنید، به عدالت داورى کنید! خداوند، اندرزهاى خوبى به شما میدهد! خداوند، شنوا و بینا است».[۲۹] در روایتی که امام باقر(ع) از پیامبر(ص) نقل فرمود و در بالا به آن اشاره شد؛ یکی از عقبات بر روی پل صراط، عقبه امانت معرّفی شده است.
پنج. عقبه نماز:[۳۰] امام صادق(ع)فرمود: «اولین چیزی که از انسان در روز قیامت پرسیده میشود و مورد حسابرسی قرار میگیرد نماز است».[۳۱]
پس از طی نمودن ایستگاهها و گذرگاههای یاد شده؛ سرانجام انسان، به جهنّم یا بهشت ختم میشود، و نامه اعمال هر دو گروه به دست آنها داده میشود، اهل تقوا و پرهیزگاران، گروه گروه به تناسب کارهای نیک خود در دنیا و پیروی از پیامبران الهی خویش، با احترام و تکریم از سوی فرشتگان خداوند از درهای هشتگانه بهشت که از قبل بر روی آنان گشوده شده بود و انتظار ورود آنان را میکشید وارد بهشت میشوند و فرشتگان از آنان استقبال نموده، سلام میکنند و میگویند: شما پاکیزه شدید داخل بهشت شوید و تا ابد در آن بمانید.[۳۲]
اما اهل دوزخ چون مایل به رفتن به سوی دوزخ نیستند فرشتگان عذاب به زور و زجر، بر گردن و دست و پایشان غل و زنجیر انداخته[۳۳] و با تازیانههاى آتشین آنها را دسته دسته به مقتضای راه و روش و چگونگی گناهانشان در دنیا؛ مانند کفر، شرک، انکار ضروریات دین و… از هر کدام از درهای هفتگانه جهنم وارد جهنم میکنند.[۳۴] نگهبانان جهنم آنان را مسخره میکنند و میگویند آیا برای شما پیامبری فرستاده نشده بود که شما را از چنین روزی بترساند و آگاه نماید؟ آنان در جواب میگویند چرا فرستاده شده بود. آنگاه به آنان گفته میشود داخل جهنم شوید که بد جایگاه و منزلگاهی برای شما خواهد بود.
[۱]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۸، ص ۱۴۳، دارالکتب الإسلامیة، تهران،چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
منبع:islamquest.net
نوشته انتقال انسانها از محشر به جنت یا دوزخ چگونه است؟ اولین بار در بامداد پدیدار شد.