چند نکته دربارهٔ تهیه و نگهداری دوغ

جام جم سرا:
pH ماست اسیدی است و اسید لاکتیک بالایی دارد و به همین دلیل، اجازهٔ رشد به خیلی از میکروب‌‌ها را نمی‌‌دهد.
مساله‌‌ای که با دوغ داریم این است که دوغ‌‌های سنتی از نظر آب و مواد معطر مثل سبزیجات و عرقیاتی که به آن اضافه می‌‌شود از نظر بهداشتی مشکوک‌ هستند و موارد متعددی از آلودگی‌‌های میکروبی در این نوع از نوشیدنی‌‌ها در آزمایشگاه‌‌ها به اثبات رسیده است.

در مورد دوغ‌‌های صنعتی نیز اگر وقتی دوغ تولید می‌‌شود، زنجیرهٔ حمل و نقل‌اش، در شرایط سرمایی مناسبی باشد، یعنی از کامیون ‌های یخچال‌ دار با دمای معمولا بین ۴ تا ۸ درجه سانتی ‌گراد بالای صفر استفاده شود، اغلب مشکل خاصی ایجاد نمی‌‌شود؛ البته به شرطی که در مغازه هم در یخچال نگهداری شود.

متاسفانه برخی مغازه‌ داران، دوغ را در بیرون از یخچال می‌‌گذارند. این مساله به ویژه در فصل گرما باعث می‌‌شود که هم گاز زیادی در دوغ تولید شود و هم مزه‌‌اش بیش از حد ترش ‌شود و حتی به تلخی بزند. یعنی آنزیم‌‌های تجزیه ‌کننده پروتئین فعال شده و در ‌‌نهایت مزه نامناسبی ایجاد کنند و تاریخ انقضا سریع‌‌تر از آنچه روی بطری نوشته شده است، فرا برسد؛ زیرا تاریخ انقضای درج شده را به شرط نگهداری دوغ در یخچال تخمین زده‌‌اند.

برخی خانم‌‌های خانه ‌دار، ماست را خارج از یخچال نگهداری می‌‌کنند تا ترش شود و بعدش، از آن دوغ می‌‌گیرند یا به شیر نجوشیده ماست می‌‌زنند تا تبدیل به دوغ شود. اضافه کردن ماست به شیر نجوشیده برای تهیه دوغ اصلا توصیه نمی‌‌شود.

با اینکه ترش شدن ماست به معنی فساد آن نیست؛ زیرا میزان ترشی آن بستگی به میزان اسید لاکتیک دارد که خود از بین برنده میکروب‌‌ها است و حتی ماست خوب ماستی است که کمی ترش باشد زیرا جذب کلسیم‌اش بیشتر است. اما توصیه می‌‌شود خانم‌‌ها ماست را در پایین یخچال قرار دهند تا به تدریج ترش شود. (دکتر آراسب دباغ‌ مقدم - متخصص صنایع غذایی تبیان)

خوبی‌ها و بدی‌های دوغ

جام‌جم‌سرا: دوغ به دلیل طبیعت سرد، علائم گرمازدگی، خستگی و عطش را التیام بخشیده و مانند ماست، حاوی میکروارگانیسم‌های زنده و مفیدی است که از رشد و تکثیر بسیاری از باکتری‌های مضر در دستگاه گوارش جلوگیری می‌کند.

معمولا دوغ را به روش سنتی و صنعتی تهیه می‌کنند. در روش سنتی یا روستایی ماست را به همراه آب در مُشک یا کیسه‌های پوستی می‌ریزند و تکان می‌دهند وبر اثر ضربات وارده دوغ حاصل می‌شود.
در این روش به دلیل آن که نظافت کیسه‌های پوستی مشکل است احتمال آلودگی میکروبی در فرآورده حاصله زیاد است. به این جهت توصیه می‌شود دوغ را به صورت صنعتی یا خانگی تهیه کنید. در صنعت، ماست را با میزان مناسبی آب در تانک‌های مجهز به همزن مخلوط کرده و بعد از اختلاط کامل آن را با رعایت موازین بهداشتی سرد و بسته‌بندی می‌کنند. این نوشیدنی به دلیل آن که در دمای گرم محیط و در برابر فساد مقاوم است نیاز به هیچ نگهدارنده مصنوعی نداشته و مصرف آن برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، مناسب است.

البته دوغ صنعتی خالی از اشکال نیست. این نوشیدنی سرشار از نمک بوده و برای مبتلایان به فشار خون بالا، بیماران قلبی ـ عروقی و کسانی که دچار نارسایی کلیوی هستند بسیار مضر است. بنابراین برای آن که این افراد از مصرف این نوشیدنی مفید بی‌‌بهره نمانند، بهتر است در منزل و به صورت خانگی آن را تهیه کنند.

معمولا برخی افراد جهت ترش و گازدارشدن این نوشیدنی آن را در دمای محیط نگهداری می‌کنند. این روش نگهداری برای سلامت افراد مشکلی ایجاد نخواهد کرد. این نوشیدنی به طور طبیعی حاوی باکتری‌های مولد اسید لاکتیک و همچنین مخمرهای مولد گاز است که در دمای محیط فعال‌تر و باعث ایجاد طعم اسیدی و گازی می‌شوند.

اما بد نیست بدانید اگر در این روش نگهداری آنزیم‌های تجزیه‌کننده پروتئین فعال شوند دوغ آلوده به کپک شده و بلافاصله تغییر رنگ و مزه داده و تاریخ انقضای آن سریع‌تر از آنچه روی بطری نوشته شده فرا می‌رسد که استفاده از آن توصیه نمی‌شود. بنابراین بهترین روش برای ماندگاری مطلوب دوغ نگهداری آن در دمای یخچال است. دوغ اگر به وسیله گاز CO2 گازدار شود مضرات گاز افزوده‌شده به آن مانند نوشابه‌های گازدار خواهد بود.

اغلب برای طعم‌دارکردن دوغ از نعنا، پونه، کاکوتی یا گلبرگ‌های خردشده گل‌محمدی و برخی عرقیات استفاده می‌شود که علاوه بر ایجاد طعم خوشایند، بر خواص درمانی دوغ می‌افزاید.
به گزارش جام جم سرا، دوغ حاوی نعنا و پونه، به ترشح شیره معده و هضم غذا کمک می‌کند و نفخ حاصل از دوغ را رفع و دل پیچه را التیام می‌بخشد. این دوغ خنک‌کننده محیط دهان بوده و به گردش هر چه بهتر خون کمک کرده، مجاری گوارشی را ضدعفونی و برای رفع سکسکه و اسهال ناشی از گرمی هوا نافع و به عملکرد مطلوب کبد کمک می‌کند.

دوغ حاوی کاکوتی، مقوی قلب و معده بوده و مسکن سردردهای ناشی از گرمی هواست و به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی، کرم‌کش قوی بوده و خلط‌آور خوبی است و برای التیام علائم رماتیسم نافع است. دیگر خواص دوغ کاکوتی شبیه به دوغ نعناست.

دوغ حاوی گلبرگ‌های گل‌محمدی بسیار معطر، مقوی قلب و کبد و اعصاب، آرام‌بخش و نشاط‌آور بوده و برای تنظیم عملکرد دستگاه گوارش نافع و رفع کننده بوی بد دهان است.

توصیه‌ها

*‌ مصرف دوغ به عنوان یک نوشیدنی سالم به همراه غذا در ماه‌های گرم سال توصیه می‌شود.
*‌ مصرف بیش از حد دوغ می‌تواند تعادل بدن را از وضعیت عادی خارج کند.
*‌ لفظ گرمادیده که این روزها روی بطری برخی دوغ‌های صنعتی به چشم می‌خورد به این معناست که دوغ حاصله بعد از آماده‌شدن دوباره پاستوریزه شده تا میکروارگانیسم‌های مایه ماست کاهش و دوغ ترش نشود. اغلب دوغ‌های معمولی این حرارت را نمی‌بینند. دوغ‌های سنتی از نظر بهداشت آب و مواد معطری چون سبزیجات و عرقیاتی که به آن اضافه می‌شوند مشکوکند و موارد متعددی از آلودگی‌های میکروبی در آنها دیده شده است. بنابراین توصیه می‌شود که دوغ را در بسته‌بندی‌های بهداشتی تهیه و به تاریخ مصرف و مجوز بهداشت آن توجه کرده و از خرید دوغ‌های بی‌نام و نشان اجتناب کنید.(فاخره بهبهانی/جام جم)

فواید نوشیدن “دوغ” | مضرات مصرف “نوشابه” | دلیل خواب آور بودن دوغ

فواید نوشیدن “دوغ” | مضرات مصرف “نوشابه” | دلیل خواب آور بودن دوغ

“دوغ” یک نوشیدنی سالم و سنتی نزد ما ایرانیان است. مصرف دوغ بیشتر در فصول گرم سال پیشنهاد می شود. دوغ یکی از فرآورده های شیر است و دارای فواید و خاصیت های زیادی است. در این مطلب راجع به نوشیدنی دوغ هر آنچه باید بدانید، آورده شده است.
دلیل خواب آور بودن دوغ چیست؟

خیلی اوقات اکثر افراد بعد از نوشیدن دوغ احساس خواب آلودگی به آنها دست می دهد. علت خواب آور بودن دوغ بدلیل پیتیدهای موجود در کازئین که از پروتنین های موجود در شیر است، می باشد. برخی از پزشکان طب سنتی نیز پیشنهاد می کنند برای داشتن یک خواب آرام وراحت دوغ بنوشید و از خواب خود نهایت لذت را ببرید. از این رو بدلیل خواب آور بودن دوغ توصیه می شود قبل از کارهایی که احتیاج به هوشیاری کامل دارند از مصرف دوغ بپرهیزید.
آیا دوغ گازدار مفید است؟

بطور کلی اکثر کارشناسان و پزشکان معتقد هستند از مصرف دوغ گازدار می بایست بپرهیزید. دوغ گازدار مخصوصا به افرادی که دارای بیماری های گوارشی هستند توصیه می شود اکیدا پرهیز نمایند. زیرا مصرف دوغ گاز دار می تواند باعث برخی بیماری های گوارشی مثل زخم اثنی عشر، ورم معده، نفخ شکم و برخی مشکلات گوارشی دیگر شود. دوغ گاز دار بصورت کلی برای سلامت انسان ضرر دارد و باعث ایجاد برخی مشکلات گوارشی می شود.
فواید دوغ خوردن

نوشیدن دوغ دارای فواید زیادی است. در زیر به برخی از مهمترین فواید دوغ خوردن اشاره شده است:

– دوغ دارای ویتامین های B و D است از اینرو می تواند در تامین این ویتامین ها به بدن کمک نماید.
– دوغ از رشد و نمو بسیاری از باکتری های مضر در سیستم گوارشی انسان جلوگیری می نماید.
– دوغ هایی سنتی خیلی بهتر از دوغ های صنعتی هستند بیشتر بدلیل احتمال آلودگی های میکروبی در بسته بندی آنها است. از اینرو سعی نمایید دوغ های سنتی را بیشتر استفاده نمایید.
– دوغ به هضم غذا کمک می کند و التیام بخش نیز است.
– دوغ به گردش بهتر خون در بدن انسان کمک می کند.
– برخی از سردردها که ناشی از گرمی هوا می باشد، با نوشیدن دوغ التیام می یابد.
– نوشیدن دوغ از بوی بد دهان نیز جلوگیری می کند.
دوغ بهتر است یا نوشابه

این یکی از سوالاتی است که برای خیلی ها پیش می آید که “نوشیدن دوغ بهتر است یا نوشابه”؟ نوشیدن نوشابه باعث مضرات زیادی برای بدن است.

برخی از مهمترین مضرات مصرف نوشابه عبارتند از:
– پوسیده شدن دندانها
– ابتلا به چاقی
– سوء تغذیه
– تاثیر بد روی کلیه ها
– پوکی استخوان
در صورتیکه از دوغ های صنعتی و گاز دار استفاده نشود، نوشیدن دوغ که یک نوشیدنی قدیمی نزد ما ایرانیان است بیشتر از هر نوشیدنی دیگری پیشنهاد می شود. که در قسمت قبلی فواید نوشیدن دوغ عنوان شد. علت عدم استفاده از نوشیدنی های گاز دار مخصوصا دوغ گاز دار بدلیل گاز موجو در آنها نیست بلکه بدلیل اسید فسفریکی است که در این نوع نوشیدنی ها اضافه می شود که برای سلامتی بدن مضر است.
آیا دوغ ضد سرطان است؟

دوغ یکی از بهترین و سالم ترین نوشیدنی ها است و به علت اینکه این فرآورده مستقیما از شیر بدست می آید و بسیاری از ترکیب ها و پروتئین های موجود در شیر را دارد، بسیاری از کارشناسان تغذیه معتقد هستند دوغ همانند شیر می تواند دارای خاصیت ضد سرطانی باشد.
آیا بعد از غذا می توان دوغ خورد؟

نوشیدن دوغ پس از مصرف غذاهای گوشتی می تواند در برخی مواقع می تواند باعث بیماری درد مفاصل شود. توصیه می شود مصرف دوغ به عنوان یک نوشیدنی سالم، بیشتر در فصل های گرم سال استفاده شود و همچنین در مصرف آن نیز زیاده روی نشود.

منبع : seemorgh.com