اختلال دوقطبی یا اختلال شخصیت دوقطبی از جمله بیماریهای روانی است. علائم اختلال دوقطبی شامل ناتوانی در خواب، افسردگی، حواس پرتی و... است.
بیماری اختلال دوقطبی انواع مختلفی دارد که مهمترین انواع آن اختلال دوقطبی نوع یک و اختلال دوقطبی نوع دو است. تفاوت این دو اختلال در وجود دوره جنون است؛ در نوع یک حالت جنون اتفاق میافتد ولی در نوع دو فرم خفیف تری از آن که نیمه جنونی یا نیمه شیدایی است، بروز میکند.
اختلال دوقطبی که پیش از این «افسردگی مانیایی» یا افسردگی جنونی یک بیماری روانی است که مشخصه اش نوسان شدید خلق و خو، شامل حالت های هیجانی بالا (جنون) و پائین (افسردگی) است.آغاز اختلال دوقطبی معمولا ازاواخر دوره نوجوانی یا اوایل دوران بلوغ است اما امکان بروز آن در سنین دیگر، از جمله در خلال دوران کودکی نیز وجود دارد. شروع بیماری معمولاً با دوره ای از افسردگی میباشد و پس از یک یا چند دوره از افسردگی، دوره جنون بارز میشود. در تعداد کمتری از بیماران شروع بیماری با دوره جنون یا نیمه جنون است. تغییرات خلق و خو در این بیماران معمولا به قدری شدید است که باعث اختلال جدی در توانایی برقراری ارتباط با دیگران و عملکرد او می شود.
علل دقیق این اختلال ناشناخته است، اما عوامل متعددی در ایجاد و شکل گیری این بیماری نقش دارند که عبارتند از
1. تفاوت های بیولوژیکی
محققان بر این باورند که تغییرات فیزیکی بارزی در مغز افراد مبتلا به اختلالات دو قطبی دیده شده است. تاثیر و اهمیت این تغییرات در بروز این امر هنوز نامشخص است، اما در نهایت می تواند در کشف علت دقیق این بیماری کمک کند.
2. انتقال دهنده های عصبی
عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز یا همان انتقال دهنده های عصبی نقش قابل توجهی در اختلال دوقطبی و دیگر تغییرات خلق و خوی داراست .
3. هورمون ها
تغییرات هورمونی نیز ممکن است در ایجاد و یا تحریک این بیماری دخیل باشد.
4. ژنتیک
اختلال دوقطبی در بستگان خونی (مانند خواهر و برادر و یا پدر و مادر) شایع تر است. محققان در حال تلاش برای یافتن ژن موثر در بروز این بیماری هستند.
5. عوامل محیطی
استرس، تجاوز و یا تجربیات تلخ و آسیب زا در زندگی فرد ممکن است نقش مهمی در این عارضه را بازی کند.
حواس پرتی و پرش افکار به گونهای که فرد نتواند یک گفتگو را به درستی پیش ببرد بههمراه فعالیت بیش از اندازه فرد از نشانههای بروز این بیماری است. همچنین خود بزرگ بینی، تحریک پذیری و پرخاشگری از دیگر نمودهای این بیماری است که در صورت مشاهده این نشانهها فرد شیدا و دچار اختلال دوقطبی محسوب میگردد و میبایست درمان او آغاز شود. علاوه بر موارد گفته شده اختلالات دوقطبی نشانههای فراوانی به همراه دارد که از جمله این نشانهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد
همانطور که گفته شد افراد دچار اختلال دوقطبی در دو حالت شیدایی و افسردگی قرار میگیرند. علایم یک بیمار اختلال دوقطبی در حالت شیدایی این گونه است
علائمی که در بالا به عنوان علائم شیدایی ذکر شدند نخستین بار توسط خانواده و نزدیکان فرد رویت میشوند. بهطور معمول این افراد نسبت به بیماری خود بینشی ندارند و خود را بیمار نمیدانند. شاید در ابتدا نیز خانواده احساس کنند این علائم مشکل ساز نیست و حتی افزایش انرژی و شادی بیماران را خانواده، مثبت ارزیابی کنند، اما در صورت تغییر بارز خلق فرد در عرض چند روز احتمالا علائم بیمار تشدید میشود و فرد ممکن است به سمت افکار هذیانی با محتوای بزرگمنشی برود. در این فاز، فرد ممکن است ابراز کند که توانایی بیش از معمول دارد و قادر به تغییرات جدی در جهان است و ممکن است مدعی شود که به قدرتهای ماورایی وابسته است. در این شرایط نقش خانواده در شناخت زودهنگام علائم و بردن سریع بیمار برای ویزیت روانپزشکی بسیار مهم است. نکته مهم این است که تشخیص و درمان فاز شیدایی باید به سرعت توسط روانپزشک انجام شود و در این فاز هر روز تاخیر میتواند عوارض جدی به بار بیاورد. مجددا تاکید میشود که به احتمال قوی بیمار در این فاز موافق مراجعه به روانپزشک نیست، ولی در هر حال بیمار باید فورا توسط روانپزشک ویزیت شود.
فاز افسردگی ممکن است تدریجیتر اتفاق بیفتد و اگر افکار خودکشی در بیمار وجود نداشته باشد ممکن است روانپزشک تصمیم بگیرد که درمان را بصورت سرپایی انجام دهد. در این فاز هم وظیفه اصلی خانواده کمک به بیمار در زمینه مصرف منظم داروها و مراجعه منظم به روانپزشک است. از طرف دیگر اگر خانواده متوجه شوند که بیمار قصد خودکشی دارد باید خیلی سریع و خارج ازنوبت او را به درمانگاه روانپزشکی ببرند چرا که این اختلال از جمله اختلالاتی است که احتمال خودکشی بیمار بویژه در فاز افسردگی آن بسیار بالاست.
در بسیاری از موارد دیده شده است که تشویق و کمک نزدیکان این بیماران در کوتاه تر شدن پروسه درمانی بسیار موثر بوده است. برخورد این بیماران نیاز به بستری شدنهای طولانی مدت در بیمارستان های روانی دارند و قطعا در این زمان بیشتر از هر وقت دیگری به حمایت و تشویق و دلگرمی نزدیکان و دوستان خود محتاجند. گاهی اوقات افراد خانواده مجبور هستند خود را با شرایط بیمار وفق دهند گرچه این کار بسیار مشکل است ، اما تحمل و کمک به بیمار واقعا ضروری و مهم است.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
درمان اختلال دوقطبی (اختلال شخصیت دوقطبی) توسط پزشک هم با استفاده از داروهای شیمیایی و هم از طریق روان درمانی و داروهای گیاهی انجام پذیرد.
اختلال دوقطبی یا افسردگی جنونی یک بیماری روانی است که مشخصه اش نوسان شدید خلق و خو، شامل حالت های هیجانی بالا (شیدایی) و افسردگی است.
لیتیوم به مدت پنجاه سال است که به عنوان تثبیت کننده حالت خلقی به کار میرود. اما چگونگی عملکرد آن هنوز مشخص نیست. از لیتیوم برای درمان هر دونوع افسردگی و شیدایی استفاده میشود. درمان با لیتیوم باید توسط روانپزشک شروع شود. تعیین مقدار دقیق لیتیوم در بدن لازم است زیرا مقدار کم آن بی اثر و مقدار زیاد آن سمی است. بنابراین شما باید به طور مرتب در چند هفته اول آزمایش خون دهید تا مطمئن شوید که از مقدار مناسبی استفاده میکنید. با ثابت شدن مقدار دارو پزشک شما میتواند لیتیوم را همراه با آزمایش خون منظم برای شما تجویز کند.
مقدار لیتیوم در خون به مقدار آب بدن بستگی دارد. اگر آب بدن کم شود مقدار لیتیوم در خون بالا رفته و احتمال بروز اثرات منفی آن و یا حتی اثرات سمی آن وجود دارد. بنابراین بسیار مهم است که:
هنگامی که حال شخص بر اثر مصرف دارو بهتر میشود غالبا مصرف دارو را قطع میکند که این اغلب موجب بازگشت و عود مجدد میگردد. این مشکل رایجی است که در درمان بیماری دوقطبی وجود دارد که متخصصان به آن اصطلاحا اطاعت از درمان می گویند. به زبان ساده تر، لازم و واجب است که بیمار درمان تجویز شده را فارغ از هر پیشرفتی در حال خود تا زمان مشخص شده ادامه دهد.
از نقش روان درمانی در درمان نباید غافل شد چه بسا بسیاری از علائم تشدید کننده، مشکلات بوجود آمده از بیماری، کاهش اعتماد به نفس، اضطراب داشتن این بیماری، استفاده از روان درمانی در زندگی بیمار بسیار حائز اهمیت است. در فاصله بین دوره های شیدایی یا افسردگی، درمانهای روانشناسی میتواند موثر باشد. این درمانها باید حدود 16 جلسه یک ساعته به مدت 6 تا 9 ماه باشند.
مدت زمان درمان اولیه این بیمار با توجه به عدم شدید بودن آن معمولا در مدت زمان 9 ماه تا یکسال انجام میگیرد ولی در مواردی که اختلال دوقطبی بسیار شدید بوده وفرد را در زندگی و اجتماعیش دچار مشکل کند (عود مکرر دورهها، دوره جنون، استفاده از الکل یا مواد مخدر، داشتن استرس در خانه یا محل کار) درمان برای 2 تا 5 سال ادامه مییابد. در مواردی هم که بیماری مجددا عود کند درمان طولانی مدت خواهد بود.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره