روش‌های تشخیص سرطان پستان

جام جم سرا: دکتر ناهید نفیسی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه پزشکی شهید بهشتی گفت: در حال حاضر شیب درمان سرطان در کشورهای پیشرفته به سمت بالا می‌رود در حالی که در کشورهایی مانند ما وضع این گونه نیست. علت این امر عدم دسترسی به شیوه‌های جدید درمانی و داروهای جدید نیست. مشکل ما در تشخیص بموقع است.
نفیسی افزود: در واقع، بیمار دیر پزشک را ملاقات می‌کند و با درجه بندی پیشرفت سرطان از یک تا چهار، اگر در سرطان پستان سینه، بیمار در مرحله اول به پزشک مراجعه کند، حتی در بسیاری از اوقات نیاز به شیمی درمانی هم ندارد.

وی با بیان اینکه از سال ۱۹۹۵ روش درمان سرطان سینه به سوی مخلوط کردن روشهای جراحی سینه با روشهای جراحی پلاستیک رفته است، افزود: با این روش تقریبا در ۹۰ درصد بیماران، سینه آن‌ها حفظ می‌شود و اگر درمان در مراحل یک و دو اتفاق بیفتد، این میزان به صد در صد هم می‌رسد. بنابراین بیمار نگران این موضوع نباشد که سینه‌اش برداشته خواهد شد و به همین خاطر به پزشک مراجعه نکند.

این جراح پستان با بیان اینکه راه اول در تشخیص سرطان سینه، معاینه سینه توسط خود فرد است، ادامه داد: توصیه می‌شود از سن ۲۰ سالگی و حتی بهتر است از دوران دبیرستان، یک خانم این آموزش را دیده باشد که بتواند خودش سینه‌اش را معاینه کند. معاینه سینه توسط خود فرد بسیار مهم است، چون در کشورهایی نظیر کشور ما، علت بیشتر مراجعات توده‌هایی است که خود فرد روی سینه‌اش پیدا کرده است.

وی گفت: بسیار توصیه می‌شود معاینه سینه در روز آخر قاعدگی و در زیر دوش حمام که سینه لغزنده‌تر است انجام شود. اگر بیمار حس کرد که زیر انگشتانش یک توده سفتی است، حتما به پزشک مراجعه کند.

نفیسی با بیان اینکه الزاما هر توده‌ای در سینه سرطان نیست و در واقع کمتر از ۱۰ درصد توده‌ها سرطانی هستند، بیان کرد: توده‌های سرطانی به تدریج بزرگ می‌شوند و کم کم ابعاد آن‌ها بیشتر می‌شود. بنابراین توده‌هایی که ناگهان در سینه ظاهر می‌شوند، احتال اینکه سرطانی باشند، بسیار کم است. دانه برجسته‌ای که بین دو سینه نمایان می‌شود معمولاً یک کیست پوستی حاوی چربی است. اگر دانه روی پستان ظاهر شود باید مورد معاینه قرار گیرد. اگر دانه سطحی و روی پستان باشد‌‌ همان کیست پوستی است، اما اگر داخل پستان قرار گیرد باید آزمایشات تکمیلی در مورد آن انجام شود. وی همچنین ادامه داد: غیر قرینگی سینه‌ها تا درجاتی طبیعی است، اما اگر غیر قرینگی سینه‌ها شدید شد، فرد حتما به پزشک مراجعه کند.

وی در ادامه با بیان اینکه توصیه می‌شود خانم‌ها از سن ۲۵ سالگی، سالیانه یکبار به پزشک جراح مراجعه کنند تا سینه آن‌ها معاینه شود و بعد از سن ۳۲ سالگی نیز میزان معاینات ۲ بار در سال شود، گفت: البته کسانی که در خانواده درجه یک آن‌ها افراد به سرطان سینه مبتلا شده باشند، باید از سن ۲۵ سالگی اقدامات تشخیصی تکمیلی در مورد آن‌ها انجام شود.

نفیسی با بیان اینکه سونوگرافی از روشهای خوب است، اما یک روش غربالگری سرطان سینه نیست و فقط یک روش کمکی در کنار ماموگرافی است، گفت: توصیه این است که سونوگرافی ۷ الی ۸ روز بعد از پایان قاعدگی انجام شود. سونوگرافی در افتراق توده‌های توپر سرطانی و کیست‌ها و تشخیص توده‌های سرطانی در غدد لنفاوی زیر بغل بسیار کمک کننده است و همچنین هیچ اشعه‌ای ندارد که برای خانم‌ها مضر باشد. مزیت دیگر سونوگرافی این است که اگر نتیجه مامو گرافی در خانم‌ها به علت تراکم بالای نثر سینه محو باشد، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. برای ماموگرافی نیز توصیه می‌شود که اگر علت خاصی وجود نداشت این کار از ۴۰ سالگی افراد انجام شود.

وی ادامه داد: میزان اشعه‌ای که در ماموگرافی به بیمار داده می‌شود بسیار کمتر از اشعه ایی است که در یک مسافرت هوایی به فرد وارد می‌شود. یا اینکه در یک عکس قفسه سینه معمولی، به اندازه ۱۰ برابر یک ماموگرافی اشعه وارد بدن فرد می‌شود. بنابراین، این تصور که ماموگرافی سالیانه خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد؛ یک باور غلط است.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه پزشکی شهید بهشتی در پایان با بیان اینکه هر چه سن یک خانم بالا می‌رود، ریسک ابتلا به سرطان در او بیشتر می‌شود، بنابراین خانمهای با سن بالا خود را از این قاعده مستثنی نکنند، گفت: به علت جوان بودن جمعیت کشور ما، میانگین سرطان سینه در ایران حدود ۴۸ سالگی است. چاقی، عدم تحرک، استعمال سیگار و مصرف مشروبات الکلی، نوع تغذیه، آلودگی هوا، ازدواج دیررس، دیر بچه دار شدن و عدم شیردهی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. (مهر)

روش‌های تشخیص چرم طبیعی

جام جم سرا: برای تشخیص چرم طبیعی و مصنوعی به این نکات توجه کنید:
بافت:
به بافت چرم نگاه کنید، گره‌ها و خطوط روی چرم اصل از الگوی منظمی پیروی نمی‌کند. این درحالی است که اگر به بافت چرم مصنوعی نگاه کنید، متوجه می‌شوید خطوط و گره‌ها ساختار منظمی دارند و در جای‌جای چرم تکرار شده‌اند.

انعکاس نور:
چرم اصل زیر تابش نور بگیرید. چرم طبیعی به‌صورت منظم نور را منعکس نمی‌کند. در برخی از نقاط مات و در برخی از نقاط صیقلی به‌نظر می‌رسد. چرم مصنوعی چنین خاصیتی ندارد و به صورت یکدست نور را پخش می‌کند.

ضخامت:
چرم طبیعی برخلاف چرم مصنوعی ضخامت یکدستی ندارد، در بعضی قسمت‌ها نازک‌تر و در بعضی بخش‌ها ضخیم‌تر است.

رویه داخلی:
رویه داخلی یا پشت چرم، اصلی‌ترین فاکتور برای تشخیص چرم طبیعی است. برای مشاهده پشت چرم تلاش کنید از درزهای داخلی محصول یا کناره‌های متصل شده به زیپ‌ها، پشت‌چرم را ببینید. چنانچه هرگونه آثاری از نخ یا شبکه‌های توری به چشمتان خورد، بدانید محصول موردنظرتان چرم مصنوعی است. متقلبان هرگز نمی‌توانند بافت پرزی‌شکل پشت چرم را شبیه‌سازی کنند. بنابراین بافت پرزی پشت چرم به تنهایی کافی است تا مطمئن شوید با یک محصول چرمی اصل مواجهید.

توجهات دیگر:
بوی چرم نمی‌تواند ملاک مناسبی برای تشخیص چرم اصل باشد زیرا سودجویان این بازار با استفاده از اسانس چرم تلاش کرده‌اند بوی چرم طبیعی را به محصولات مصنوعی خود بدهند.

چرم طبیعی در صورت نگهداری درست حدود ١٠ تا ١٥‌سال عمر می‌کند و موضوع جالب درباره چرم طبیعی این است که این‌دسته از کالاها مانند فرش دستباف با گذشت زمان نه‌تنها ارزش خود را از دست نمی‌دهند که کالاهای چرمی با قدمت بیشتر ارزشمند‌تر از کالاهای نو به‌شمار می‌آیند.

آسیب‌های غیرقابل جبران:
چرم طبیعی را از برخورد با هر شیء نوک‌تیز محافظت کنید زیرا خراش وارد شده به چرم قابل‌ترمیم نیست. اثر خودکار و لکه‌های عطر و اسپری‌های خوشبو‌کننده از دیگر آثار مقاوم روی چرم به‌شمار می‌آیند. یادتان باشد برای شست‌وشوی سایر لک‌ها نیز به دفترچه راهنمای محصول چرمی مراجعه کنید زیرا بعضی از حلال‌ها می‌توانند بافت چرم را از بین ببرند.

در روزهای بارانی چرم نپوشید:
باران‌های اسیدی کلانشهرها می‌توانند به چرم آسیب برسانند. علاوه بر این خیس‌شدن رویه پشتی چرم می‌تواند انعطاف آن را از بین ببرد. بنابراین در روزهای بارانی از پوشاک چرمی خود استفاده نکنید و در صورت استفاده در سریع‌ترین زمان ممکن اسفنجی را آغشته به شامپو بچه کنید و بر رویه سطحی چرم بکشید.

نحوه شستن محصولات چرمی:
این محصولات به هیچ عنوان نباید با ماشین لباسشویی شسته شوند. علاوه بر این چرم طبیعی نسبت به گرد و غبار حساس است و باید به صورت مرتب تمیز شود. محصولات چرمی را برای شست‌وشو به خشکشویی بسپارید و برای تمیز کردن گرد و غبار از روی آن از کمی آب ولرم و ٤-٣ قطره سرکه استفاده کنید و سپس چرم را خشک کنید.

چرم را آویزان کنید:
اگر چرم را آویزان نکنید، بعد از مدتی شکل اولیه خود را از دست می‌دهد و تغییر شکل نیز دیگر قابل‌برگشت نیست. برای نگهداری چرم دمای ٢٥ تا ٣٠ درجه مناسب‌ترین دما به شمار می‌آید. (شهروند)

علل بروز، علائم و روش‌های درمان کیست کلیه

جام جم سرا به نقل از تصویرنما: کیست کلیه ممکن است به صورت تکی و یا چند تایی در کلیه‌ها شکل بگیرد. کیست ساده، شایع‌ترین نوع کیست در کلیه‌ها می‌باشد. این بیماری با بیماری کلیه پلی کیستیک متفاوت است. کلیه پلی کیستیک یک بیماری پیشرونده و خطرناک است که به از دست دادن کلیه‌ها منجر می‌شود. کیست ساده کلیه اغلب باعث ایجاد مشکل حادی نمی‌شود.

علل کیست کلیه

علت بروز کیست ساده کلیه‌ها هنوز به درستی کشف نشده است اما به نظر نمی‌رسد که یک بیماری ارثی باشد. این بیماری در مردان شایع‌تر است. سن نیز یکی از عوامل اصلی موثر در بروز کیست کلیه است. تقریبا نیمی از افراد بالای ۵۰ سال یک یا چند کیست ساده کلیه دارند. اندازهٔ این کیست‌ها با افزایش سن بزرگ‌تر می‌شود به گونه‌ای که بعد از ۱۰ سال ممکن است دو برابر شوند.

علائم و خطرات کیست کلیه

کیست ساده کلیه معمولا علائم خاصی ندارد. در اکثر موارد، پزشک در حین انجام یک سونوگرافی و یا توموگرافی کامپیوتری که به منظور تشخیص بیماری دیگری انجام می‌شود، کیست ساده کلیه‌ها را تشخیص می‌دهد. با این حال کیست‌های ساده کلیه ممکن است علائمی از جمله موارد زیر داشته باشند:

• اگر این عارضه‌ها بزرگ شوند و به سایر اعضای بدن فشار وارد آورند می‌توانند منجر به احساس درد در پهلو‌ها، پشت و یا بالای شکم شوند.
• خونریزی
• ایجاد عفونت و بروز علائم ناشی از عفونت مانند تب و لرز
• مختل کردن عملکرد کلیه‌ها (نادر است)

کیست ساده کلیه با فشار خون بالا همراه است اما هنوز رابطه بین این دو بیماری معلوم نیست.

درمان کیست

اگر کیست کلیه شما علائم یا عوارض خاصی را ایجاد نمی‌کند نیازی نیست که به فکر درمان باشید. البته حتما به پزشک مراجعه کنید تا پزشک تائید کند که کیست ساده کلیه شما هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کند. با این حال در مواردی نادر که کیست شما باعث بروز علائم یا عوارض می‌شود، شما ملزم هستید برای درمان کیست کلیه‌های خود اقدام کنید.

درمان کیست ساده کلیه ممکن است شامل مراحل زیر باشد:
پزشک با استفاده از یک سوزن بلند و از طریق پوست و با کمک دستگاه سونوگرافی وارد کلیه‌ها شده، کیست را سوراخ و آن را تخلیه می‌کند. ممکن است داخل آن را با محلولی که حاوی الکل است پر کند. این کار باعث می‌شود که بافت سخت شده و شانس عود کردن آن پایین بیاید.
در برخی موارد کیست دوباره عود کرده و با مایع پر می‌شود. در چنین مواردی ممکن است پزشک به انجام یک عمل جراحی سنگین‌تر که مستلزم بیهوشی عمومی و ایجاد یک برش بزرگ‌تر است مجبور شود. در این عمل، پزشک به کمک لاپاراسکوپ و سایر تجهیزات پزشکی مایع داخل کیست را تخلیه کرده و دیوارهٔ آن را حذف می‌کند و یا می‌سوزاند. این کار از شکل گیری مجدد آن پیشگیری می‌کند. در این عمل ممکن است لازم باشد که شما برای یک یا دو روز در بیمارستان بستری شوید.

روش‌های طبیعی برای مبارزه با درد

جام جم سرا به نقل از سلامت: در این نوشتار برخی شیوه‌های طبیعی موثر و بدون نیاز به دارو برای تسکین و کاهش درد به شما معرفی شده است.

- اندروفین خود را آزاد کنید.
هورمون اندروفین یک مسکن طبیعی است که توسط بدن ترشح می‌شود و قدرت اثربخشی آن می‌تواند به اندازه بسیاری از مسکن‌های دارویی باشد. این هورمون، سیگنال‌های درد را در راه رسیدن به مغز مسدود می‌کند. هورمون‌ اندروفین همچنین اضطراب، استرس و افسردگی را کاهش می‌دهد. این عوامل معمولا به دنبال دردهای مزمن رخ داده یا تشدید می‌شوند. هر گونه فعالیتی که پمپاژ خون شما را در یک دوره معین و ثابت افزایش دهد، سبب آزاد شدن مسکن اندروفین به داخل سیستم گردش خون می‌شود.

- حرارت درمانی کنید.
گرم کردن عضوی که درد می‌کند می‌تواند در کاهش درد مفید باشد. برای این منظور می‌توانید از یک بطری محتوی آب گرم، ژل‌های مخصوصی که در مایکروفر گرم می‌شوند،‌ تشکچه‌های برقی، کیسه آب گرم و حتی حمام آبگرم استفاده کنید. گرما درمانی از دو جنبه مفید است. گرما از طرفی سبب افزایش اکسیژن رسانی و مواد مغذی به بافت‌های آسیب دیده می‌شود و از طرف دیگر سیگنال‌های درد را در راه رسیدن به مغز متوقف می‌کند.
اعتقاد بر این است که پیچیدن باندهای گرم کننده به دور عضو، بهترین شیوه گرمادرمانی است زیرا با اینکار دمای کمتر اما ماندگارتر و برای مدت چندین ساعت عضو موردنظر را گرم نگه‌ می‌دارد. خوبی استفاده از باند‌های گرم‌کننده این‌ است که می‌توانید این باندها را همیشه و همه جا زیر لباس خود استفاده کنید.
سرما درمانی نیز یکی از شیوه‌های مفید تسکین درد است. کمردردها عمدتا بر اثر برخی التهابات رخ می‌دهند که یخ بهترین راه حل طبیعی برای کاهش این درد به حساب می‌آید. یخ همچنین به عنوان یک بی‌حس کننده موضعی، با کاهش پالس‌های عصبی و قطع سیگنال‌های درد در ناحیه موردنظر از شدت درد می‌کاهد.

- با قدم زدن در فضای آزاد درد خود را کاهش دهید.
قرارگیری در معرض نور خورشید به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه به بدن کمک می‌کند تا «ویتامین D» تولید کند. نتایج مطالعات دانشگاه بوستون نشان می‌دهد افرادی که روزانه ۴۰۰ تا ۸۰۰ واحد بین المللی ویتامین D دریافت می‌کنند درد کمتری احساس می‌کنند. ویتامین D همچنین با کمک به جذب کلسیم مورد نیاز برای رشد و ترمیم استخوان به کاهش درد کمک می‌کند.

- با تجسم یک فضای رویایی دردتان را تسکین دهید
جهت دادن به خیالات و تصورات به شما امکان می‌دهد تا تلقین‌های درمانی را که برایتان مفیدند درک کرده و در ذهنتان نهادینه کنید. در مطالعه‌ای که روی ۲۸ زن مبتلا به التهاب مفاصل انجام شد، نیمی از آنها روزانه دو بار به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه به یک متن صوتی که به آنها شیوه‌های آرامش عضلانی را آموزش می‌داد، گوش دادند که در نهایت درد مفصلی در آنها به طور میانگین ۱۸ درصد کاهش و توانایی حرکتی آنها نیز ۱۳ درصد بهبود یافت.

- تفکرات ناخودآگاهی خود را تغییر دهید
تکنیک‌هایی نظیر هیپنوتراپی ضمن دربرگیری ضمیر نیمه خودآگاه، تفکرات باطنی شما را تغییر می‌دهد و بدین ترتیب دیدگاه شما به درد تغییر می‌کند و به بدن شما کمک می‌کند تا روند درمانی سریع‌تر و بهتری را طی کنید. بدن انسان به طور طبیعی توانایی نامحدودی در درمان درد دارد و هیپنوتراپی یکی از شیوه‌هایی است که برای بسیاری از افراد مفید بوده است.

- روزی دو بار مراقبه (مدیتیشن) کنید.
مراقبه یا مدیتیشن انواع بسیار متنوعی دارد که برخی از آنها پیچیده و برخی نیز بسیار ساده هستند. این مراقبه می‌تواند یافتن یک صوت یا نوای مورد علاقه مانند صدای آب و لذت بردن از آن باشد. کافیست چشم خود را ببندید، دراز بکشید یا راحت بنشینید و صدایی را که می‌شنوید در ذهن خود تکرار کنید. این کار را روزانه با چند دقیقه شروع کنید و رفته رفته مدت زمان آن را به ۳۰ دقیقه افزایش دهید. در پایان، حس طراوت خواهید داشت و در کل درد بسیار کمتری حس خواهید کرد.

- از طب سوزنی استفاده کنید.
هنوز فرآیند تکنیک درمانی طب سوزنی چینی به روشنی مشخص نیست اما تجربه ثابت کرده که این شیوه درمانی، برخی دردهای مزمن نظیر کمردرد را بهبود داده است.

- به اندازه کافی و مناسب بخوابید.
خوابیدن کافی برای درمان درد و افزایش قدرت درمان بسیار حیاتی است. پس استفاده از شیوه‌هایی که به افزایش خواب کمک می‌کنند ضروریست. یکی از بهترین روش‌ها برای داشتن خواب کافی انجام فعالیت‌های بدنی و ورزشی است که این کار با خسته کردن بدن باعث عمیق شدن و طولانی تر شدن خواب می‌شود. مدیتیشن، مراقبه و سایر تکنیک‌های آرامش روانی کمک می‌کند تا خواب بهتری داشته باشید. گرچه نباید از قدرت فوق العاده چرت زدن نیز غافل شوید.

-از معجزه ماساژ در درمان درد بهره‌مند شوید.
یک ماساژ باکیفیت و با روش‌های درمانی، جریان خونی که به تغذیه و درمان اعضای بدن کمک می‌کند را افزایش می‌دهد. ماساژ همچنین سبب آزاد شدن اندروفین می‌شود که پیش‌تر راجع به خواص معجزه آسای آن گفتیم.

- از مسکن‌های خوراکیِ طبیعی غافل نشوید.
– زنجبیل: قدمت استفاده درمانی از زنجبیل به قرن نهم میلادی باز می‌گردد. امروزه در بسیاری از کشورها از این گیاه برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از سرماخوردگی گرفته تا سرطان استفاده می‌کنند. این گیاه ظرفیت ضدالتهابی بسیار بالایی دارد. نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد زنجبیل دردهای مفصلی را کاهش می‌دهد. اما باید مراقبت باشید و در مصرف زنجبیل تازه زیاده روی نکنید چرا که بسیاری از افراد به خوردن آن حساسیت بالایی دارند. برای اینکه دچار مشکل سوء هاضمه نشوید سعی کنید از مقدار کم شروع کنید.

– روغن کریل: تقریبا همه ما از فواید روغن ماهی باخبر هستیم. اما بد نیست بدانید روغن کریل برای دریافت اسیدهای چرب اشباع نشده امگا-۳ از روغن ماهی بسیار مفیدتر است. از آنجا که این روغن حاوی لیپوزوم است، اسیدهای چرب را مستقیما وارد سلول‌های بدن می‌کند. این مسئله مهمترین عاملی است که به سرعت اثر استفاده از مکمل‌های روغن ماهی را احساس می‌کنید.
نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد مصرف روزانه ۳۰۰ میلی گرم روغن کریل طی تنها چند روز التهاب‌ها را ۲۰ درصد کاهش می‌دهد.

– کاپسایسین: همان ماده‌ای است که باعث تندی فلفل می‌شود، این ماده بدترین دردهای مفصلی را نیز آرام می‌کند. در مطالعه‌ای که روی افراد مبتلا به التهاب مفاصل انجام شد، تنها طی دو هفته مصرف «کاپسایسین»، شدت درد به میزان ۸۰ درصد در آن‌ها کاهش یافت.

استرس شغلی و راه و روش‌های کاهش آن

جام جم سرا: استرس در ذات خود بد نیست زیرا اگر نباشد افراد به خواب می‌روند، بنابراین برای فعالیت به سطح حداقل بهینه‌ای از استرس نیاز داریم، مثلا این سطح از استرس موجب می‌شود تا کارمندان صبح از خواب برخیزند و به محل کار خود بروند یا یک راننده به علایم هشدار دهنده راهنمایی و رانندگی توجه کند.
اگر استرس از سطح حداقل بهینه بگذرد به عاملی مضر و منفی تبدیل می‌شود که منجر به مشکلات روان‌تنی و روانشناختی خواهد شد.
فشارخون، سکته‌های قلبی و مغزی، کمردرد، دردهای استخوانی و اسکلتی، سندروم روده تحریک‌پذیر، مشکلات و بیماری‌های دستگاه گوارشی نظیر معده‌درد و گلودرد شاخص‌های عملی و جسمانی بیماری روان‌تنی هستند. همچنین اختلالات مرتبط با استرس، اضطراب، افسردگی، اختلال دوقطبی و حتی اختلالات شدید روانی مانند اسکیزوفرنی به علت استرس زیاد ایجاد می‌شود.
یکی از فعالیت‌هایی که در فرد ایجاد استرس می‌کند فعالیت شغلی و حرفه‌ای است. فعالیت شغلی؛ یک فعالیت هدفمند است که به درآمدزایی برای فرد منجر می‌شود. در واقع شغل براساس محیط کاری و فرهنگ اجتماعی که فرد به آن تعلق دارد تعریف می‌شود، با توجه به این‌که افراد شاغل، بخش عمده‌ای از ساعات روزانه خود را به اشتغال اختصاص می‌دهند، به همین دلیل، مسائل کاری بر زندگی آنها تأثیر مهمی می‌گذارد. همچنین، شغل برای فرد مفهوم فرامادی دارد زیرا او خود را در شغل به تحقق می‌رساند و خودشکوفایی فرد می‌تواند از طریق شغلی باشد که او دارد، زیرا از این طریق می‌تواند خود را به جامعه و خود اثبات کند.
یکی از مواردی که در همه مشاغل وجود دارد، استرس‌ها و فشارهایی است که فرد موقع کار با آنها مواجه می‌شود.
استرس شغلی درواقع تنش‌ها و فشارهای فرد هنگام انجام فعالیت محوله در رده شغلی اوست که می‌تواند عمومی یا اختصاصی باشد، به‌عنوان نمونه در شغل خبرنگاری در رده‌ها و سرویس‌های مختلف خبری، خبرنگاران استرس‌های بالایی را تجربه می‌کنند اما هر خبرنگار نیز به نوبه خود درحال دست‌وپنجه نرم‌کردن با استرس‌هایی است که مختص موقعیت شغلی وی است.

استرس شغلی به طورکلی ناشی از خواست‌های شغلی شامل وظایف و کارهای محوله و در عین حال حمایت‌ها و پاداش‌های اجتماعی- شغلی مانند حقوق، ارزش‌ فرد از منظر سازمانی و اجتماعی، به نسبت پایین‌تر از الزامات است.
استرس شغلی یکی از آسیب‌زاترین و هزینه‌برترین موارد موجود در سازمان‌ها و صنایع در سراسر دنیا شناخته می‌شود، همچنین به دلیل آن‌که فرسودگی شغلی ایجاد می‌کند می‌تواند علت‌ بسیاری از غیبت‌های کارکنان از کار، هزینه‌های اضافی تحمیل‌شده به سازمان‌ها برای درمان پرسنل و همچنین جایگزینی نیروی کار باشد.
اداره سلامت و ایمنی کار (HSE) برای مقابله با استرس و فرسودگی شغلی پیشنهاد داده است تا به صورت دوره‌ای یعنی هر ۶ ماه یک بار ارزیابی‌های کامل مربوط به سلامت کار و استرس و فرسودگی شغلی، توسط متخصصان سلامت و روانشناسان از کارکنان تمامی محیط‌های کار به عمل‌ آید تا به این ترتیب بتوان به سرعت به شناسایی و ارزیابی مسائل به وجود آمده بر اثر استرس و فرسودگی شغلی در محیط‌های کاری پرداخت و راه‌‌حل‌های مناسب برای غلبه با این مسائل را طراحی کرد.
در صورتی که استرس شغلی بالا باشد با توجه به ابعاد افزایش‌یافته استرس مانند روابط کارکنان با یکدیگر می‌توان اقدام به ارایه آموزش‌هایی در زمینه حل مساله، روابط اجتماعی، روش‌هایی مانند آموزش آرمیدگی عضلانی و مراقبه و غلبه‌بر افسردگی در نظر گرفت.

اقدامات مناسب برای کاهش استرس شغلی

پوشیدن لباس مناسب، انجام ورزش صبحگاهی، ریلکسیشن،‌ کاهش مصرف سیگار و قهوه و افزایش مصرف چای سبز و گل‌گاوزبان و البته خندیدن نقش موثری در کاهش استرس شغلی دارد.
استرس شغلی به تمامی موارد تنش‌زایی گفته می‌شود که منجر می‌شود تا فرد برای رهایی از تنش به سازگاری مجدد برسد. بر این اساس باید به افراد آموزش داده شود تا هر زمان احساس کردند در محیط کاری دچار استرس شغلی شده‌اند دست به اقداماتی جهت کاهش تنش بزنند.
سازمان‌ها باید برای کارکنان خود دوره‌هایی ترتیب دهند که استرس شغلی و شاخص‌های آن را شناسایی کنند. زمانی که این شاخص‌ها شناسایی شوند افراد می‌توانند با اقدامات ساده استرس خود را کاهش دهند.
تنظیم مبلمان اداری یکی از عوامل موثر در کاهش تنش شغلی است. اگر مبلمان تنظیم نشوند فشار زیادی به جسم افراد وارد می‌شود بنابراین تنظیماتی که براساس ارگونومی صورت می‌گیرد نقش موثری در کاهش استرس شغلی دارد. همچنین چیدمان اداری باید به گونه‌ای باشد که فرد احساس آرامش کند. بر این اساس نظم در محیط کار می‌تواند با چیدن وسایل روی میز تنظیم فایل‌های رایانه و همچنین در نظر گرفتن پوشه‌ای برای نامه‌های اداری باشد.
کارکنان جهت کاهش استرس باید از لباس‌های راحت و کفش مناسب استفاده کنند تا هنگام کار با تنش ناشی از این موارد مواجه نشوند.
انجام ورزش صبحگاهی در کاهش استرس شغلی موثر است. افراد علاوه‌بر ورزش‌های صبحگاهی سعی کنند تا به ازای هر یک یا دو ساعت کار جهت کاهش تنش‌های جسمانی نرمش‌های کششی انجام دهند. همچنین انجام ورزش روزمره که سه بار در هفته و هر بار به مدت یک و نیم ساعت است، نقش موثری در کاهش استرس به‌ویژه استرس شغلی دارد. این رویه باید بیش از ٦ ماه به طول انجامد.
‌انجام ٥ دقیقه آرمیدگی عضلانی (ریلکسیشن) و کاهش مصرف دخانیات، قهوه، چای سیاه و افزایش مصرف چای‌سبز و گل‌گاو‌زبان نقش موثری در کاهش تنش‌های شغلی دارد. ‌یکی از تنش‌های کارمندان اداری نماز پیش از نماز بعدی است بنابراین جهت کاهش استرس شغلی می‌توانیم نماز را در دقایق اول آن بخوانیم.
مدیران جهت افزایش بهره‌وری و کاهش تنش ناشی از مسائل شغلی باید ظرفیت کاری کارکنان خود را ارزیابی کنند. متاسفانه برخی مدیران ظرفیت شغل را می‌بینند درحالی‌که باید ظرفیت فردی را دید که به آن شغل اشتغال دارد. همچنین آموزش مهارت‌های روابط بین فردی و ارتباط کارمندان با یکدیگر در کاهش استرس شغلی موثر است. گفتن لطیفه متناسب با مضامین اخلاقی و تشکیل باشگاه‌های خنده درمانی برای کارکنان نقش موثری در کاهش استرس آنها دارد.
مهم‌ترین سوال برای سیستم‌های شغلی در کاهش استرس افزایش حمایت شغلی متناسب کردن نیاز شغل با توانمندی‌های کارمندان و افزایش حمایتی قوانین در کنار ارایه آموزش‌های مداوم و متناسب با شغل و مهارت‌های کاهش استرس شغلی از سوی سازمان‌ها است.(امیرمحمد شهسوارانی - روانشناس)

روش‌های برقراری ارتباط با کارفرما

جام جم سرا به نقل از خراسان: این جمله شما که «چون من یک کارگر ساده هستم، صاحبکار من حاضر به گفت‌و‌گو با من نیست» جای بحث و بررسی دارد. اینکه شما خودتان، خودتان را بی‌اهمیت بدانید می‌تواند یکی از دلایل نادیده گرفته شدن شما از سوی صاحبکارتان باشد، این تفکر لازم است اصلاح شود.

صفت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی که شما به صاحبکارتان نسبت داده‌اید با یکدیگر رابطه قابل ملاحظه‌ای دارند: «کم حرف، مغرور، پولدار، دهن بین». این چهار صفت عنوان شده توسط شما نشاندهنده نوعی تفکر در ذهن شما درباره افرادی است که از توان مالی نسبتا بهتری برخوردارند یا به قول شما «پولدار» هستند.
با این توضیحات، امیدوارم نکاتی که در ادامه همین مطلب می‌آید، برای شما مفید واقع شود.

چگونه با رئیسمان ارتباط موثر برقرار کنیم؟

۱ -لازم است طرز تفکر خود را به چالش بکشید؛ چرا که نوع نگاه ما نسبت به خودمان و نحوه‌ای که به خود احترام می‌گذاریم، نگاه و مورد احترام واقع شدن از سوی دیگران را تعیین می‌کند. بنابراین خودتان را یک فرد بی‌ارزش ندانید و برای خودتان شخصیت بهتری قائل شوید.

۲ -اگر چه در نظر گرفتن عملکرد و دادن پاداش به عملکردهای مثبت و شایستگی‌ها از سوی صاحبکاران به کارکنان می‌تواند تا حد زیادی به تقویت انگیزه در کارکنان و کارمندان موثر واقع شود، اما بیشتر به نظر می‌رسد‌‌ همان طور که به راحتی خودتان را قضاوت می‌کنید، وضعیت موجود را نیز قضاوت کرده باشید. به طور مثال، ممکن است رئیستان آن قدر که شما فکر می‌کنید از شما راضی نباشد و او هم آن قدر که شما می‌گویید تحت تاثیر حرف‌های دیگران نباشد.

۳ -بهترین راه و پیشنهاد نهایی، گفت‌و‌گوی مستقیم و صادقانه با صاحبکارتان است. به این شکل که وقتی را برای ملاقات از او تقاضا کنید و در قالب جملات پرسشی و غیر قضاوتی از او بخواهید در برابر تلاش‌های شما توضیح خود را ارائه دهد. فضایی امن، صادقانه و محترمانه میان شما و صاحبکارتان می‌تواند موضوع پیش آمده را به گونه‌ای مطلوب برطرف کند. (پریسا غفوریان - کار‌شناس ارشد روان‌شناسی بالینی)

روش‌های تشخیص غلظت خون

جام جم سرا به نقل از سیمرغ: بیماری غلظت خون به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود که در بیماری غلظت خون اولیه، تولید گلبول‌های قرمز خون توسط سیستم خونساز بدن بالاست. در غلظت خون ثانویه، سیستم خونساز بدن سالم است ولی بیماری‌هایی مانند بیماری‌های مزمن ریوی، کلیوی و قلبی و یا تومور‌ها، کاهش اکسیژن رسانی بافتی، بودن در ارتفاعات، سیگار کشیدن و زندگی در هوای آلوده موجب افزایش غلظت خون می‌شوند.

افزایش غلظت خون از این جهت خطرناک است که موجب کند شدن حرکت خون در عروق شده و خطر سکته را افزایش می‌دهد.

علائم:

برخی از افراد مبتلا به افزایش غلظت خون هیچ گونه علایمی ندارند و در برخی افراد اختلالاتی مانند برافروختگی پوست صورت، قرمزی چشم‌ها، اختلالات هوشیاری، سردرد، خواب آلودگی و گزگز دست و پا مشاهده می‌شود. خارش پوست به ویژه پس از استحمام، برجسته شدن وریدهای چشم، بزرگی کبد و طحال نیز از علایم شایع این مشکل هستند. اما تشخیص قطعی غلظت خون از طریق آزمایش میسر است.

درمان:

در شرایطی که غلظت خون به صورت اولیه باشد، درمان از طریق خونگیری و مصرف برخی دارو‌ها است. در نوع ثانویه می‌بایست علت زمینه‌ای غلظت خون برطرف شود.

روش‌های اثبات زوجیت در ازدواج موقت

جام جم سرا به نقل از ایران: شما به عنوان نشانی محل اقامت وی می‌توانید نشانی خانه یا محل کارش را در دادخواست بنویسد، البته در انتخاب نشانی دقت کنید. محلی را انتخاب کنید که رفت و آمد به دادگاه مربوط به آن برای شما آسانتر باشد و در ضمن مطمئن باشید اوراقی که دادگاه به آن نشانی می‌فرستد، به دست همسرتان خواهد رسید.
نکته بسیار مهم در دعوای اثبات زوجیت این است که چون این دعوا از اهمیت زیادی برخوردار است و از نظر حقیقی دعوی پیچیده‌ای محسوب می‌شود این احتمال وجود دارد که تعیین تکلیف نهایی در مورد آن حتی چند سال طول بکشد و به دلیل اعتراض مکرر طرف مقابل، پرونده به دادگاه تجدید‌نظر استان و حتی دیوان عالی کشور فرستاده شود.
به خاطر اهمیت و حساسیت موضوع، بر‌اساس آیین‌نامه اجباری شدن وکالت، شما برای طرح این دعوا به طور حتم باید وکیل داشته باشید. هرگز تصور نکنید که این تکلیف بیهوده و سنگین است، زیرا حضور یک وکیل آگاه و مسلط می‌تواند درصد موفقیت شما را تا حد زیادی افزایش دهد و موجب شود که در نهایت و به رغم پرداخت حق‌الوکاله، وقت و هزینه کمتری صرف کنید.
پس از انتخاب وکیل، دقت کنید که همه اطلاعات مربوط به ازدواج موقت خود را با صداقت کامل و وسواس در اختیار او قرار دهید. هرگونه دست‌نوشته یا هر دلیلی که وجود نوعی ارتباط میان شما و طرف مقابل را ثابت کند، می‌تواند مفید باشد.
به عنوان مثال اگر طرف مقابل برای سکونت شما خانه‌ای تهیه کرده، می‌توانید از صاحبخانه بخواهید که این موضوع را شهادت دهد یا اگر سندی دال بر خرید یا اجاره خانه مزبور به نام همسرتان در دسترس دارید، آن را ارائه دهید. شهادت افرادی که از وجود این رابطه آگاه بوده‌اند نیز می‌تواند مفید باشد، پس بهتر است شهود تا حد امکان از بستگان نزدیک شما نباشند.
شهادت همسایگان، دوستان یا همکاران می‌تواند بسیار مؤثر باشد. همچنین اگر برای اجرای صیغه شرعی به محضرهای شرعی یا نزد افراد روحانی رفته‌اید، می‌توانید با یافتن عاقد، گام مهمی در راه اثبات رابطه بردارید و موقعیت خود را تثبیت کنید. در هر صورت به شما پیشنهاد می‌شود در همان زمان انعقاد عقد از همسر خود بخواهید که برای ثبت ازدواج یا حداقل تنظیم یک سند عادی تحت عنوان صیغه‌نامه که مشخصات شناسنامه‌ای هر دو نفر، مدت عقد، مهریه و سایر شرایط ازدواج در آن به روشنی قید شده و به امضای شما و همسرتان و دو شاهد رسیده باشد، اقدام کنید.
شما نیز یک نسخه از آن را دریافت و در محل مطمئنی نگه دارید. اگر چنین مدرکی را در اختیار داشته باشید، انکار رابطه برای همسرتان بسیار مشکل خواهد بود. از آنجا که مهریه یکی از شرایط ضروری برای ازدواج موقت است، اگر آن را دریافت کرده و دلایلی در این خصوص دارید، به عنوان مثال چکی به نام شما صادر کرده، مدارک مربوطه را به دادگاه ارائه دهید، زیرا این امر می‌تواند این احتمال را در ذهن قاضی تقویت کند که میان شما و طرف مقابل ارتباطی وجود داشته که بر‌اساس این رابطه، مبلغی را به شما پرداخت کرده است.

پرسش و پاسخی درباره عقد موقت

آیا در عقد موقت می‌توان تمکین را به شرط ارث بردن در نظر گرفت یا خیر؟
خیر در عقد موقت، تمکین در برابر مهر است، مشروط کردن آن به بردن ارث بر‌اساس قانون نامشروع است. در نتیجه چنین شرطی باطل و بی‌اثر است، پس عقد صحیح است.

آیا مهر زوجه غیر دائم (موقت) عندالمطالبه قابل دریافت است یا خیر؟
با توجه به اینکه در عقد موقت، مهر قابل مطالبه بودن، از ارکان مهم به شمار می‌رود، به همین خاطر مطالبه قابل دریافت است، بنابراین قبل از رابطه زناشویی، نصف مهر و بعد از آن تمام مهر قابل دریافت است.

بهترین روش‌های یادگیری و درس خواندن

جام جم سرا: بدیهی است که درس خواندن با بعضی از شیوه‌هایی که اکنون بین دانش‌آموزان رایج است، بجز وقت تلف کردن، ثمره دیگری ندارد. آنها باید بدانند درس خواندن هنری است که ظرافت‌های خاص خود را دارد، در صورتی که این ظرافت‌ها به کار گرفته شود، موفقیت حتمی است.

یکی از مهم‌ترین این مهارت‌ها مربوط به استفاده از فضای کلاس درس است، بر این اساس:

مهارت گوش دادن: شما حرف‌ها و صداها را می‌شنوید، اما معنایش این نیست که آنها را درک می‌کنید. اگر بخواهید گوش بدهید، موضوع فرق می‌کند. هرچه بادقت‌تر گوش دهید، بیشتر موضوع را درک می‌کنید. به جرات می‌توان گفت که ناتوانی و ضعف در گوش دادن، علت بسیاری از مشکلات ارتباطی و یادگیری است.

مهارت پرسیدن: پرسش‌های شما نشان‌دهنده دقت، ظرافت، نکته‌سنجی و مهارت‌تان در یادگیری است. پس از سوال پرسیدن نترسید و بموقع و بجا سوال بپرسید.

مهارت یادداشت‌برداری: یادداشت‌برداری مهارتی است که به درک بهتر مطلب و تکمیل دانسته‌ها کمک می‌کند و با جزوه‌نویسی فرق دارد. درواقع یادداشت‌برداری یعنی انتخاب و ثبت نکات کلیدی و مهم.

مهارت خلاصه‌نویسی: خلاصه یک مرور از مطلبی است که خوانده‌اید. درواقع بیان مجددی است از نکات اصلی به زبان خود شما. یک خلاصه نه‌تنها باید شامل نکات اصلی باشد؛ بلکه باید بیان‌کننده روابط میان نکات اصلی هم باشد. خلاصه باید از انسجام برخوردار باشد، یعنی ارتباط منطقی بین جمله‌ها وجود داشته باشد و به زبان خود فرد نوشته شود.

عوامل فراگیری آسان

همیشه عوامل و شرایطی وجود دارد که یادگیری را آسان و برخی دیگر آن را مشکل و گاه غیرممکن می‌کند. به یقین برای شما مهم است که این عوامل را بشناسید:

ـ برای آن‌که به نحو احسن بیاموزید، باید بدانید جزو کدام دسته از فراگیران هستید.

شما جزو بصری‌ها، سمعی‌ها یا لمسی‌ها هستید؟ 80درصد از انسان‌ها از دسته بصری‌ها هستند؛ یعنی زمانی که موردی را ببینند، بیشترین تاثیر را از آن می‌پذیرند. دسته سمعی‌ها زمانی که موردی را می‌شنوند، آن را بهتر به خاطر سپرده و موضوع آموزشی را با بلند خواندن و تکرار کردن یاد می‌گیرند. دسته لمسی‌ها هم آنچه را پیش از این نوشته‌اند، بهتر به خاطر می‌سپارند. واقعیت این است که بیشتر افراد مخلوطی از این گروه‌ها هستند و به همین علت هم بسیار مهم است که دریابید به کدام دسته متعلق هستید تا بتوانید بهترین روش‌ها را برای آموختن به کار گیرید.

ـ نکته بسیار مهم دیگر آن است که انسان دریابد در چه مکانی بهترین یادگیری را دارد. برای بسیاری از افراد اتاق شخصی خودشان در کنار میز تحریر، روی صندلی یا در تختخواب، بهترین جا برای فراگیری است. برخی هم در کتابخانه یا حتی در یک جای شلوغ بهتر یاد می‌گیرند. باید دریابید چه نوع محیطی به طور موثر روی یادگیری شما تاثیر دارد.

ـ از بالاترین میزان بازدهی خود استفاده کنید: یک عامل مهم دیگر که نباید به آن بی‌توجه باشید، کیفیت زمان است. زمان‌هایی وجود دارد که می‌توانیم بیشترین بازدهی را داشته باشیم و مقاطعی دیگر که طی آنها فقط می‌توانیم کارهای معمولی و روزمره را انجام دهیم. بنابراین سعی کنید درک کنید که آیا طی روز یا شب بهترین بازدهی را دارید یا در چه زمان‌هایی از روز یا شب بیشترین توانایی برای یادگیری در وجود شما نهفته است؟ سعی کنید کارهای دشوار را در زمان‌هایی که بالاترین میزان بازدهی را دارید، انجام دهید.

ـ به سرمایه زمانی خود اهمیت دهید: کجا می‌توانیم بیاموزیم که چگونه با زمان مقتصدانه رفتار کنیم؟ این توانایی به همان اندازه مهم است که هنر هدایت انسان‌ها یا هنر سخنوری. توانایی استفاده درست از زمان تا اندازه زیادی در موفق شدن یا نشدن شما اثرگذار است، البته چگونگی رفتار با زمان را می‌توان آموخت. بنابراین مراقب باشید که هیچ‌کس زمان را از شما ندزدد. همیشه در اطراف ما افرادی وجود دارند که در هدردادن وقت دیگران قهار هستند. پس از سرمایه زمانی خود مراقبت کنید، زیرا زمانی که آن را هدر داده‌اید، به طور غیرقابل بازگشتی از دست شما رفته و وقت فقط طلا نیست، بلکه زندگی است.

ـ از احساسات تخریب‌کننده دوری کنید: سعی کنید احساس ترس را در خود تعادل بخشید. وحشت در انسان باعث ترشح هورمون‌های مکانیسم فرار و گریز می‌شود و بشدت توانایی یادگیری و تفکر را محدود می‌کند، همچنین احساسات مخرب دیگری مانند خشم، حسادت و نفرت نیز می‌تواند فرآیند یادگیری را مختل کند. سعی کنید از خودتان در برابر زمزمه‌های بازدارنده‌ای مانند این موضوع خیلی پیچیده است، مراقبت کنید.

ـ گوش فرادادن را بیاموزید: یاد بگیرید به دقت گوش فرادهید. گوش دادن صحیح موهبتی است که فقط جذب اطلاعات غیرفعالانه نیست، بلکه بیشتر از آن نوعی فعالیت فکری فشرده است، در مقام یک شنونده آگاهانه تجربه می‌کنید که چگونه افق‌های دید و آگاهی و تجربه‌تان را گسترش دهید. مطمئن باشید گوش دادن درست در بیشتر مواقع، بیشتر از سخن گفتن برای شما سودآور است.

اصول مطالعه موثر

برای بهبود و افزایش توان یادگیری باید اصولی را با دقت اجرا کنید؛ زیرا فقط با رعایت این اصول می‌توانید بهتر بیاموزید و از وقت خود حداکثر استفاده را ببرید. برخی از این اصول عبارتند از:

تعیین هدف: شما باید قبل از مطالعه برای خودتان هدفی را مشخص کنید، به این معنی که این درس را به چه منظوری می‌خواهید مطالعه کنید، آیا فقط نکته‌های اصلی درس را می‌خواهید یا قصد دارید همه مطالب کتاب را بفهمید.

تعیین مدت زمان مطالعه: باید معلوم کنید چه مقدار زمان می‌خواهید صرف مطالعه کنید. تعیین زمان و مقدار مطالعه به فراگیر آرامش می‌دهد و این آرامش موجب افزایش میزان یادگیری و سرعت مطالعه می‌شود.

مطالعه فعالانه داشته باشید: دانش‌آموزی که به منظور یادگیری و به صورت هدفدار مطالعه می‌کند، برای یادگیری بهتر باید مطالعه فعال داشته باشد. شما می‌توانید با خلاصه‌برداری، حل تمرین، علامت‌گذاری و گزینش نکته‌های مهم، مطالعه خودتان را فعال کنید.

جدیت داشته باشید: وقتی تصمیم به مطالعه می‌گیرید، فورا شروع کنید و اجازه ندهید افکار مزاحم مانع شما شود. شخصی اگر در خواندن کمر همت ببندد و با فعالیت‌های ذهنی خویش به درک بیشتری نائل شود، کار بزرگی انجام داده است.

به خودتان استراحت دهید: برای داشتن یک مطالعه مفید و به منظور داشتن درک بهتر مطالب باید پس از حدود 45 دقیقه مطالعه به خود استراحت کوتاهی (15 ـ 10 دقیقه) بدهید.

روش «پس‌ ختام» را در پیش بگیرید

متخصصان روش‌های مختلفی را برای مطالعه موثر عنوان کرده‌اند که یکی از بهترین و موثرترین روش‌های مطالعه روش «پس‌ ختام» است که شامل شش مرحله است؛ این مراحل عبارتند از:

پیش‌خوانی: اگر می‌خواهید مطالب یک کتاب یا فصلی از یک کتاب را یاد بگیرید، ابتدا بسرعت تمام آن فصل را یک بار از نظر بگذرانید تا یک برداشت کلی از موضوع‌ها و مفاهیم آن فصل را به دست بیاورید. مرحله پیش‌خوانی به شما کمک می‌کند که علاوه بر یک آشنایی مقدماتی با موضوع، نکات اصلی و فرعی را تا حد بسیار زیادی تشخیص بدهید.

سوال کردن: بعد از پشت سر گذاشتن مرحله پیش‌خوانی و آشنایی کلی با مطالب فصل، سعی کنید در رابطه با موضوع مطالعه سوال‌هایی را طرح کنید. سوال‌گذاری ممکن است وقت شما را بگیرد و کمی مشکل باشد، ولی به طور چشمگیری تمرکز حواس، دقت و سرعت عمل شما را افزایش می‌دهد و موجب سهولت یادگیری شما می‌شود.

خواندن: همه ما وقتی درس می‌خوانیم، منظورمان این است که درس را یاد بگیریم، بفهمیم، حفظ کنیم و به خاطر بسپاریم، برای همین سعی می‌کنیم خط به خط کتاب و جزوه را بخوانیم، حفظ کرده و در ذهن خود تکرار کنیم. در حالی که هدف از مرحله خواندن یادگیری و به خاطر سپردن مطالب نیست؛ هدف از مرحله خواندن فقط فهمیدن و انتقال اطلاعات از کتاب به یادداشت‌هاست.

تفکر: سعی کنید هنگام خواندن در مورد مطالب و مثال‌ها فکر کنید و از مطالب تصویرسازی ذهنی داشته باشید. همچنین سعی کنید بین آنچه از قبل در مورد این مطالب می‌دانستید و آنچه می‌خوانید ارتباط برقرار کنید.

از حفظ گفتن: پس از پشت سر گذاشتن دو مرحله قبل یعنی خواندن و تفکر سعی کنید مطالب مهم آن را برای خودتان بازگو کنید. مطالب مطالعه شده را به زبان خودتان و آن‌طور که راحت‌تر هستید، بازگو کنید. از حفظ گفتن به شما کمک می‌کند بخش‌هایی را که خوب یاد نگرفته‌اید، تشخیص دهید و آنها را از نو بخوانید.

مرور کردن: وقتی تمام فصل‌ها را خواندید، در فاصله‌های مناسب مطالب مطالعه شده را مرور کنید. مهم‌ترین قسمت مطالعه که سبب ثبت اطلاعات در لایه‌های زیرین ذهن می‌شود و جلوی فراموشی را می‌گیرد، مرور کردن است؛ به طوری که پیشینیان معتقد بودند درس یک بار و تکرار هزار بار.

به همان اندازه که استفاده از همه عوامل آسان‌کننده یادگیری مهم است، از میان برداشتن عوامل دشوارکننده یادگیری نیز اهمیت دارد. به همین علت باید نسبت به این عوامل آگاهی داشته باشیم.

ـ برای یادگیری باید درجه حرارت اتاق مناسب باشد. اگر اتاق بیش از اندازه سرد باشد، بیشترین توجه صرف جسم لرزان می‌شود تا به موضوع مورد نظر و برعکس اگر اتاق بیش از اندازه گرم باشد، انسان تنبل و بی‌حوصله می‌شود.

ـ عبارت «با شکم پر نمی‌شود درس خواند» را به یاد بسپارید، زیرا بعد از غذا مقدار زیادی خون جهت هضم از اختیار مغز خارج شده و به همین علت بازدهی مناسب مختل می‌شود. در این حالت انسان به نوعی با نیمی از نیروی خود کار می‌کند. در عین حال داشتن یک معده خالی و گرسنه هم به نفع برنامه یادگیری نیست.

ـ نور محیط هم نقش بسیار مهمی را بازی می‌کند. نور بسیار زیاد بر چشم‌ها فشار وارد کرده و خیلی زود آنها را خسته می‌کند و نور بسیار کم هم به چشم‌ها آسیب می‌رساند.

ـ طبیعی است هنگام یادگیری باید متوجه وجود اکسیژن کافی یعنی هوای تازه باشیم، زیرا مغز ما بزرگ‌ترین مصرف‌کننده اکسیژن در ارگانیسم بدن ماست. مغز برخلاف حجم کوچکی که دارد، تقریبا 20 درصد کل اکسیژنی را که در اختیار داریم، مصرف می‌کند. بنابراین اگر حین مطالعه خمیازه می‌کشید، به این دلیل است که اکسیژن کافی به بدنتان نمی‌رسد یا تحرک کافی ندارید.

ـ داشتن تغذیه صحیح را در نظر داشته باشید: می‌دانید رساندن ویتامین‌ها، مواد معدنی و عناصر بنیادین به طور کافی تا چه اندازه برای عملکرد بدن اهمیت دارد. افرادی که کار بدنی زیاد می‌کنند، باید خوراکی‌هایی حاوی چربی و پروتئین فراوان استفاده کنند؛ در حالی که برای کسانی که کارهای فکری می‌کنند، سالاد، سبزیجات و میوه‌جات توصیه می‌شود.

تمرکز حواس داشته باشید

تمرکز حواس یعنی به حداقل رساندن عوامل حواس‌پرتی. شاید بتوان گفت مطالعه، جدی‌ترین فعالیتی است که تمرکز در آن نقش اساسی و محوری دارد. شاید بارها حین مطالعه متوجه شده‌اید که فقط چشمانتان از روی عادت روی کلمات و خطوط می‌دود، بدون آن‌که حواستان به آن باشد. این موضوع ممکن است شما را خسته و کسل کرده و وقت زیادی را از شما گرفته یا اتفاق افتاده که گاهی به کلمه‌ای خیره و در افکار خود غوطه‌ور شده‌اید. اینها همه نشانه پرش ذهن و عدم تمرکز است. اگر در تمرکز حواس مشکلی دارید، نباید این تصور را داشته باشید که با مساله‌ای غیرقابل حل مواجه شده‌اید برای تقویت و افزایش تمرکز حواس نیز راهکارهایی وجود دارد:

کنترل اضطراب: اضطراب به خودی خود بد نیست. از نظر روان‌شناسی، وجود میزانی از اضطراب برای تحریک انگیزه‌ها لازم است. مشکل زمانی شروع می‌شود که شدت اضطراب افزایش یابد. اضطراب زیاد نه فقط کمکی به یادگیری و موفقیت نمی‌کند؛ بلکه مانعی برای آن محسوب می‌شود.

تقویت روانی: می‌توانید روش‌هایی را برای تقویت روانی و افزایش روحیه پیدا کنید. روحیه جسارت و جرات را در خود تقویت کنید، امیدوار و بااراده باشید تا میزان تسلط‌ شما افزایش یابد.

کنترل افکار مزاحم: بین موانع تمرکز حواس افکار مزاحم نقش مهم‌تری دارند. معمولا این افکار منشأ ذهنی و درونی دارند که باید از آن دوری کرده و آنها را کنترل کرد. این عوامل شامل یادآوری خاطرات تلخ و شیرین یا غوطه‌ور شدن در تخیلات یا مواردی مثل احساس درد، رنج، غم و غصه، نگرانی، گرسنگی و تشنگی یا سردی و گرمی، ترس، خشم و شادی، سردرد و... است.

یک یادگیرنده راهبردی باشید

آن دسته از دانش‌اموزان که همیشه موفقیت‌های چشمگیری را نصیب خود می‌کنند، به عنوان یادگیرندگان موفق یا یادگیرندگان راهبردی از آنها یاد می‌شود که ویژگی‌های خاص خود را دارند؛ از جمله این‌که:

ـ درباره چگونه مطالعه کردن اطلاعات زیادی دارند.

ـ از راهبردهای یادگیری و مطالعه استفاده می‌کنند.

ـ از مهارت‌های فکر کردن استفاده می‌کنند.

ـ برای مهارت‌های یادگیری و فکر کردن ارزش زیادی قائلند.

ـ علاقه کافی برای استفاده از این مهارت‌ها دارند.

ـ باور دارند می‌توانند این مهارت‌ها را به کار بندند.

ـ می‌توانند فعالیت‌های مورد نظر خود را در یک زمان معقول به انجام رسانند.

ـ برای رسیدن به هدف‌های خود برنامه‌ریزی می‌کنند.

ـ بر رفتار و چگونگی پیشرفت خود نظارت می‌کنند.

ـ نتایج کار خود را در رابطه با اهداف خود و بازخورد حاصل از نظر معلم ارزیابی می‌کنند.

معصومه اسدی / جام جم

دلایل و روش‌های پیشگیری از افت تحصیلی

جام جم سرا: هنگام کمک به دانش‌آموزان، یک نکته را نباید به هیچ عنوان فراموش کرد و آن این‌که هیچ دو نفری را نمی‌توان پیدا کرد که خصوصیاتی کاملا مشابه هم داشته باشند، حتی میان دوقلوها. برخی افراد از همان دوران خردسالی می‌توانند بسرعت موضوعات مختلف را بیاموزند در حالی که دیگران به وقت بیشتری نیاز دارند. برخی بسیار مستقل هستند، اما دیگران به کمک و توضیحات استاد یا آموزگار خود محتاج هستند. بنابراین اگر می‌خواهید در پیشرفت دانش‌آموزان موثر باشید، این نکته مهم را فراموش نکنید.

دلایل فردی در افت تحصیلی

انگیزه کافی: در برابر کارهای اجباری، فرد باید انگیزه کافی داشته باشد تا بتواند آنها را انجام دهد. مثلا اگر محصل بداند با گذراندن موفقیت‌آمیز دوران تحصیل به توانایی یا مهارت‌هایی مجهز می‌شود که می‌تواند در آینده به کارش آید، انگیزه لازم برای انجام دادن تکالیف گاه خسته‌کننده‌اش پیدا می‌کند.

مهارت‌های مطالعه: گاهی دانش‌آموز نمی‌داند در خواندن مطالب درسی‌اش، چگونه اولویت‌بندی کند و بسیار پراکنده به مطالعه می‌پردازد و همین مساله موجب اتلاف وقت او و حتی درک نکردن مواد درسی‌اش می‌شود. او باید نحوه سازماندهی مطالب درسی و مطالعه صحیح و همچنین روش‌های مختلف یادگیری یا حفظ مطالب را بیاموزد تا دچار سرگردانی و دلزدگی از درس نشود.

ترس و اضطراب بیش از حد: گاهی اوقات دانش‌آموزان به دلیل شکست‌های قبلی در امتحاناتشان، هنگام مطالعه و یادگیری آن‌قدر فکرو احساس‌شان درگیر ناکامی‌های گذشته‌شان است که نمی‌توانند بدرستی روی وظیفه فعلی‌شان متمرکز شوند و دچار اضطراب می‌شوند. در این گونه مواقع باید دلایل شکست‌های قبلی دانش‌آموز را به او متذکر شد و به وی یادآوری کرد وقتی این مشکلات حل شود و افکار منفی خود را کنار بگذارد و با دقت همه مطالب را بیاموزد، در کار خود موفق می‌شود.

محرومیت از خواب: محرومیت از خواب کافی دو چیز مهم را که برای تحصیل بسیار ضروری‌اند، از بین می‌برد: انگیزه و تمرکز. فرد هنگام کم‌خوابی از نظر ذهنی و جسمی چنان ضعیف می‌شود که حتی ساده‌ترین مطالب را هم نمی‌تواند درک کند. فقط دو روز کم‌خوابی می‌تواند کارآیی یک هفته تحصیلی را از بین ببرد.

مدیریت ضعیف زمان: متاسفانه ما بیشتر اوقات جذب کارهای مورد علاقه‌مان می‌شویم و بخش بسیاری از وقتمان را روی آن صرف می‌کنیم و وقتی به خود می‌آییم که زمان برای کارهای دیگرمان باقی نمانده است. بیشتر دانش‌آموزان ناموفق به دام چنین رفتاری می‌افتند. آنها باید بیاموزند تمام درس‌هایشان را طبق برنامه‌ریزی مطالعه کنند و بدانند به کدام درس، چقدر زمان اختصاص دهند.

ضعف درسی: گاهی اوقات پایه درسی دانش‌آموزی ضعیف است و اکنون که به سطوح بالاتر آمده، نمی‌تواند مفاهیم سخت‌تر را درک کند. ابتدا باید به چنین دانش‌آموزی مفاهیم پایه‌ای را دوباره آموخت و سپس از او انتظار یادگیری درس‌های سنگین‌تر را داشت.

شرایط جسمانی: برخی محصلان وضع جسمانی مناسبی ندارند. به طور مثال، دانش‌آموزی یا در بینایی یا شنوایی مشکل دارد و بخوبی متوجه مطالب در کلاس درس نمی‌شود. برخی دیگر نیز ممکن است بنیه‌ای ضعیف داشته باشد و به دلیل ابتلا به بیماری‌های مختلف از درس خواندن و پیشرفت بازبماند. باید به این دانش‌آموزان توجه ویژه‌ای کرد.

دوستان ناباب: انتخاب دوست بسیار مهم است. زیرا دوستان روی اخلاق دانش‌آموزان بسیار تاثیرگذار هستند. یک دوست خوب می‌تواند موجب پیشرفت درسی دانش آموزی شود و برعکس دوستان بد براحتی او را از درس و وظایفش دور می‌کند. بنابراین والدین باید مراقب باشند که فرزندشان چه دوستی انتخاب می‌کند.

خانواده: عامل دیگری که ممکن است به عملکرد ضعیف محصل منجر شود، ناکارآمدی خانواده است. فقر مالی و فرهنگی خانواده‌ها یا مشاجره بین والدین و ناسازگاری میان خواهر و برادرها موجب می‌شود دانش‌آموز نتواند تمرکز کافی روی درس‌هایش داشته باشد و دچار افت تحصیلی شود.

گاهی اوقات از دست دادن پدر یا مادر یا خواهر و برادر نیز می‌تواند مشکلات عاطفی بسیاری برای دانش‌آموز به وجود آورد تا جایی که به درس او لطمه بزند.

مدرسه و معلم: مدارس و معلم‌ها در پرورش دانش‌آموزان می‌توانند اثرات متفاوتی داشته باشند. چنانچه اگر برنامه درسی صحیح و معلم کارآزموده در اختیار دانش‌آموزان قرار نگیرد، براحتی استعداد و وقت باارزش آنها از دست می‌رود. همچنین کتاب‌ها و برنامه‌های درسی باید مطابق نیاز دانش آموزان طراحی شود. در ضمن مدرسه باید با والدین دانش‌آموز خود در جهت کشف نیازهای دانش‌آموزان ارتباط پی در پی داشته باشد.

چه باید کرد؟

برای این‌که دانش‌آموزان در تحصیل خود موفق باشند، پیش از هر چیز باید عوامل مخرب فردی و خانواده را از میان برداشت و پس از آن مدرسه باید به وظایف محول شده خود بدرستی عمل کند. مسئولان مدارس باید با ابزارهایی که در دست دارند، تشخیص دهند کدام دانش‌آموز در معرض افت تحصیلی است و عامل آن را بررسی و بموقع جلوی ضرر را بگیرند. برای رسیدن به این هدف معلم باید عملکرد تک تک دانش‌آموزان خود را زیر نظر بگیرد و میزان پیشرفت شان را با برگزاری امتحان‌های هفتگی، دو هفته یک بار یا ماهانه بررسی کند و در عین حال تمام مهارت‌هایی را که یک دانش‌آموز برای موفق شدن در تحصیل نیاز دارد، به او بیاموزد. او باید هنگام تدریس نحوه مطالعه، زمان‌بندی و برنامه‌ریزی صحیح را به آنها متذکر شده و در طول سال نیز دانش‌آموز را زیر نظر داشته باشد و در زمان مقتضی به او کمک کند. از طرفی رفتار معلم با دانش‌آموز خیلی مهم است. او باید رابطه دوستانه و حمایت‌کننده‌ای داشته باشد و هرگز دانش‌آموز ضعیف را تنبیه یا تحقیر نکند. گاهی اوقات برخی معلم‌ها زبان به انتقاد تند و ناسالم می‌گشایند و دانش‌آموز را به باد سخره می‌گیرند و شخصیت او را در برابر دیگران تحقیر می‌کنند. این روش هرگز دانش‌آموز را به فکر اصلاح خود نمی‌اندازد بلکه او را بیش از پیش از مدرسه و تحصیل باز می‌دارد.

روش تدریس نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برخی معلمان با وجود آگاهی و دانش فراوان، نمی‌توانند معلومات خود را بدرستی به دانش‌آموزان انتقال دهند و بیشتر موجب سرخوردگی آنها می‌شوند.

تشکیل گروه‌های درسی دانش‌آموزی نیز در کلاس می‌تواند بسیار موثر باشد. دانش‌آموزان در چنین گروه‌هایی تشویق به همکاری می‌شوند و با انگیزه بخشیدن به یکدیگر و همچنین رد و بدل اطلاعاتشان، به کمک هم می‌آیند. البته این گروه‌ها باید زیر نظر معلم فعالیت داشته باشند.

‌Academictime.wordpress / مترجم: نادیا زکالوند