یک کارشناس طب سنتی عوامل بروز سردرد از منظر طب سنتی را تشریح کرد.
با دلگرم همراه باشید تا با فواید بارهنگ بیشتر آشنا شوید.
این گیاه در جاهای مختلفی می روید و انواع مختلفی دارد. معمولاً از دانه های این گیاه استفاده می شود. از این گیاه برای ناراحتیهای تنفسی استفاده می شود و یکی از گیاه های لعاب دار و دارای ماده سافورین است.دانه های آن را در آب خیس می کنند. این گیاه عوارض جانبی ندارد. از برگ این گیاه به وفور استفاده می شود و برگ آن خاصیت ضد عفونی کننده دارد و همچنین دانه این گیاه هم خاصیت ضد عفونی کننده و خلط آوری خوبی برای دستگاه تنفسی دارد.
به فارسی گیاه و تخم آن را «بارهنگ » و در برخی مناطق ایران « بار تنگ» و در تبریز « تخم بیزوشا» گویند . در کتب طب سنتی با نامهای « بار تنگ» و یا عربی آن « لسان الحمل کبیر» نامبرده می شود. به فرانسوی آن را Plantain ، Plantain majeur و Grand plantain و به انگلیسی Plantain و plantain Larger نامند . در هند در ایالت بمبئی نیز آن را « بار تنگ» می نامند. گیاهی است از خانوادۀ Plantaginaceae نام علمی آن Plantago major L. است. گونۀ دیگری به نام Plantago asiatice L. در برخی مدارک به عنوان مترادف بارهنگ یا لسان الحمل کبیر ذکر شده است .
بارهنگ از دیر باز در دسترس بشر بوده و در کشاورزی مصرف می شده است. رویش گونه های خاصی از بارهنگ، همراه با سکنی گزیدن انسان در مناطق مختلف (به ویژه در مستعمرات اروپایی) افزایش یافته است.سرخپوشان آمریکای شمالی و مائوری های نیوزلند، بارهنگ را رد پای مرد انگلیسی " English Mans Foot " می نامند؛ زیرا رویش آن از نواحی مربوط به مستعمره های انگلیسی آغاز شد.
دانه بارهنگ در تفاله مالت (که قبلا به عنوان کود مصرف می شد) و پشم صادر شده به انگلیس دیده شده و کاربرد آن در خوراک طیور متداول است. مخلوطی از دانه آسیاب شده بارهنگ و روغن را به طور موضعی برای رفع التهاب به کار می برند. همچنین مخلوط جوشانده آن را با عسل برای درمان گلو درد مصرف می کنند. کاربرد دانه و کلوئید تصفیه شده بارهنگ در محصولات مسهل تجاری و عرضه شده به صورت فله ای متداول است.
این ترکیبات عبارت هستند از: ایریدوئید گلوکزید از جمله آکوبین(رینانتین). موسیلاژ به میزان حدود 5/6 درصد که حاوی دست کم چهار پلی ساکارید می باشد.تانن ها، کومارین از جمله آسکولتین، فلاونوئید از جمله آپی ژنین، اسید سیلی سیک به میزان دست کم یک درصد و املاح روی و پتاسیم.
در ترکیبات شیمیایی گیاه بارهنگ، گلیکوزیدی به نام اوکوبین و موادی همچون پلانتاژین و ساپونین وجود دارد همچنین در تخم بارهنگ، مقدار زیادی مواد گلوتینی، اسید پلانتئونولیک، اسید سوکسینیک، آدنین، کولین، اکوبین و هولوزید پلانتئوز وجود دارد و نیز تخم بارهنگ حدود 10 درصد مواد روغنی دارد، روغن بارهنگ زردرنگ است و بویی مطبوع و طعمی شبیه روغن گردو دارد.
طبق آنچه در منابع مختلف ازجمله ذخیرهی خوارزمشاهی، صیدنه ابوریحان بیرونی، قانون ابوعلی سینا، الابینه عن حقایقالادویه ابومنصور هروی و تحفه حکیم مۆمن در خصوص خواص و کاربردهای این گیاه آمده است، باید گفت طبع بارهنگ، سرد و خشک در درجهی دوم است همهی بخشهای گیاه بارهنگ شامل برگ و ریشه و دانهی آن، مصارف دارویی دارد؛ اما، برگ و ریشه آن را بیشتر به صورت استعمال خارجی و تخم بارهنگ را بیشتر به صورت مصارف داخلی استفاده میکنند.
بارهنگ، اثر قابض و نرم کنندگی دارد و به عنوان تببر، تصفیه کنندهی خون، آرامکننده و رافع تحریکات مجاری تنفسی و ادراری مطرح است همچنین بارهنگ در رفع ناراحتیهای آسم آمفیزم، اسهالهای ساده و صفراوی، خونریزیهای دستگاه گوارش، ورم مخاط دهان، درد دندان و حتی درد گوش، مۆثر است.
برگهای تازهی بارهنگ، خواص ضدباکتریایی قوی دارد؛ به همین جهت، برای التیام زخمها، جراحتها و سطوح ملتهب و آزردهی بدن مورد استفاده قرار میگیرد. مالیدن له شدهی برگ تازه و تمیز بارهنگ بر روی زخمها ضمن این که آنها را از چرکی شدن محافظت میکند، باعث التیام آنها نیز میشود همچنین کاربرد این گیاه برای زخمهای کهنه و چرکی شدید نیز سبب باز شدن سر زخم و خروج چرک و در نهایت، بهبود زخم میشود.
برای قطع خونریزی و رفع درد ناخن (عقربک)، ناراحتیهای پوستی و جوشهای صورت و نیز فروکش کردن ورم صورت ناشی از آبسه (پیله) دندان، توصیه شده است.تخم بارهنگ، قابض، محرک، تببر، معرق، مدر و معالج اسهال خونی است،همچنین آن را برای رفع اختلالات کلیوی و معالجهی کولیک، مالاریا، سرفه، آسم برونشیتی و قطع خونریزی و معالجهی امراض مثانه و سوزاک، توصیه کردهاند.
پانسمان زخمها با پخته برگ تازه بارهنگ نیز در بهبود آنها اثر تسریعکنندگی دارد.جوشانده برگ بارهنگ همراه با گُلهای اکلیل الملک (یونجه باغی زرد) و گل گندم، به صورت مایع شستشوی چشم، در رفع ورم ملتحمه بسیار مۆثر است، برای تهیهی این محلول، 10 گرم برگ بارهنگ را به همراه مقدار کمی از دو گُل یادشده در 150 گرم آب جوش، دم میکنند.
برای درمان بیماریهای ریوی، برگ تمیز و شسته شدهی بارهنگ را روی پارچهی تمیزی پهن میکنند تا خشک شود سپس آن را خرد میکنند و شیره آن را میگیرند و هموزن آن، عسل اضافه کرده به مدت 20 دقیقه، دم میکنند. مصرف این دمکرده برای بیماریهای ریوی بسیار مفید است.از مخلوط 10 درصد پودر برگ بارهنگ با وازلین، پمادی به دست میآید که مالیدن آن روی زخمهای چرکین و دردناک، سبب بهبود آنها میشود و به سرعت، چرک را میخشکاند.
کمپرس برگهای تازه و خردشدهی بارهنگ برای فرونشاندن ورمها، نقاط ضربدیده و کوفتگیها و التیام زخمهای عفونی، سوختگیهای ناشی از آتش و جای نیش حشرات، مفید است.
خوردن یا تنقیه ی عصاره تخم یا لعاب بارهنگ برای التیام زخمهای رودهای و قطع خونریزی بواسیر، سودمند است همچنین تخم بارهنگ برای رفع خونرویها و زخمهای ریوی و وجود خون در اخلاط بدن، سل، تنگی نفس، بیماریهای کبدی، زردی و برگشت غذا از معده به مری (ریفلکس)، مفید است.
جوشانده تخم بارهنگ در رفع التهابات دستگاه ادراری به ویژه در صورت وجود خون در ادرار، مۆثر است و نیز غرغره عصاره بارهنگ در بهبود ورم لوزهها و خونریزی لثه، موثر است، مضمضه کردن دم کرده ریشه یا آب برگ بارهنگ برای کاهش ورم مخاط دهان و تسکین درد دندان، توصیه میشود. برای تهیه جوشانده ریشه یا برگ بارهنگ، 80 تا 100 گرم تمیز شده آن را در یک لیتر آب میجوشانند و پس از صاف کردن، روزی 3 تا 4 فنجان میل میکنند.
یکی از کاربردهای مهم تخم بارهنگ، استفاده آن در داروی ترکیبی چهار تخم لعابی است، چهار تخم لعابی یکی از داروهای ترکیبی متداول در طب سنتی بوده که در اکثر خانهها وجود دارد. این دارو به عنوان برطرفکننده سرفههای خشک سردردآور و خشکی و خارش گلو، نرمکننده سینه و رفع کننده گرفتگی صدا و به طور کلی برای بهبود انواع سرفهها و به خصوص سیاهسرفه مورد استفاده قرار میگیرد.
در تهیه این دارو، از تخم بارهنگ، قدومه، بهدانه و تخم مرو (مروره یا کنو) یا به جای آن، تخم شربتی یا بالنگ و همراه با اندکی انزروت و صمغ عربی بهره میبردند. معمولاً این مخلوط را در آب جوشیده ولرم، خیس میکنند که این امر باعث ایجاد ماده ژله مانندی میشود که خوردن آن در وعدههای منظم موجب از بین رفتن التهابات گلو و سرفههای شدید میشود. این دارو، اثراتی مفیدتر از شربتهای اکسپکتورانت و دیفن هیدرامین و مانند آنها دارد.
طریقه و میزان مصرف بارهنگ
بر روی 2 تا 4 گرم برگ خرد یا پودر شده، یک لیوان آب سرد ریخته و تا حد جوشیدن، حرارت دهید و بعد از آن حرارت را خاموش کنید. سپس 10 دقیقه صبر کرده و محصول را صاف و میل کنید.فرآوردههای گیاهی برگ بارهنگ، بیشتر به صورت تی بگ حدود یک گرمی عرضه می شود و داروهای گیاهی تهیه شده از برگ، به صورت قطره یا شربت، به عنوان ضد سرفه و خلط آور در بازارهای جهان، در دسترس هستند.
منابع مختلف، مصرف روزانه بین 5 تا 15 گرم دانه را توصیه کرده اند. دانه ها را داخل نصف استکان آب ریخته، مخلوط کرده و میل نمایید.
عوارض جانبی بارهنگ
نکات ضروری
1- در هنگام مصرف بارهنگ، باید مایعات به مقدار زیاد نوشید تا موسیلاژ روی سطح دانه ها، به خوبی بتوانند آب جذب کنند و متورم شوند و از متراکم شدن در معده و روده جلوگیری شود.
2- مصرف بارهنگ در زمان حاملگی و شیردهی توصیه نمی شود؛ چون روغن دانه که شباهتی به روغن خردل دارد، باعث تحریک رحم شده و با حالت مسهلی که ایجاد می کند، ممکن است مشکل ساز شود.
3- ممکن است روغن مذکور دانه باعث آلرژی، التهاب و درماتیت در بعضی افراد حساس گردد.
4- ممکن است دانههای بارهنگ موجود در بازار ایران مربوط به گونه دیگری از بارهنگ به نام Major Plantago (یا بارهنگ کبیر با نامهای مترادف Exaltata Plantago و یا Cemata Plantago)، مربوط باشد.
این گونه بارهنگ دارای برگ های پهن و بزرگ است که بر روی سطح زمین قرار گرفته اند. در پهنگ این برگ ها 3 تا 11 رگبرگ سراسری در طول برگ به خوبی نمایان است. گل ها به صورت سنبله درازی بر روی محوری که از وسط برگ ها می روید ظاهر شده که سپس به میوه و دانه هایی که بر روی همین محور قرار دارند تبدیل می شوند.
5- طبق کتاب " گیاهان دارویی سنتی ایران " آقای دکتر غلامرضا امین، مخلوطی از دانه های بارهنگ، قدومه، تخم مرو و به دانه به نام " چهار تخمه " تهیه می شود که در طب عوام، به عنوان نرم کننده سینه و برطرف کننده سرفه و خارش های گلو، مصرف می شود.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
یک دستیار تخصصی طب سنتی ایران گفت: از نگاه طب سنتی یکی از دلایل عمده احتباس مواد در اعضای مختلف، افزایش غلظت و چسبندگی مواد ورودی یا دفعی یا عبورکننده از مجاری و منافذ ریز و درشت آنهاست و به این بیماریها اصطلاحاً «سُده یا گرفتگی» گفته میشود.
یک متخصص طب سنتی گفت: نخستین قدم برای سلامتی در فصل زمستان، پرهیز از مصرف سردیها چه به صورت خوردنی و چه به صورت موضعی است و باید از مصرف خوردنیها و نوشیدنیهای سرد از جمله مصرف لبنیات و میوههای ترش و آبکی پرهیز کرد.
خوراکی های سنتی برای پیشگیری از آلزایمر
بیماری آلزایمر بهعنوان یکی از پیچیدهترین بیماریهای مغزی ازجمله عارضههایی است که از دوران میانسالی به بعد و بهویژه در دوران سالمندی گریبان بسیاری از افراد را میگیرد؛ بیماریای که با تخریب سلولهای مغز، فرد را دچار مشکلات پیچیدهای میکند.
صرفنظر از توصیههای پزشكان برای در امان ماندن از عوارض آلزایمر و حتی پیشگیری از آن طب سنتی از دیر باز توصیههای مختلفی داشته است.
در طب سنتی یكی از علل فراموشی، سردی مغز محسوب میشود كه به همینخاطر توصیه طب سنتی علاوه بر گرم نگه داشتن سر و استفاده از كلاههای پشمی، اجتناب و پرهیز از مصرف خوراكهایی با طبع سرد است.
مصرف ارده با شیره انگور و خرما بهعنوان یك خوردنی بسیار مقوی با طبع گرم در وعده صبحانه ازجمله توصیههای طب سنتی برای پیشگیری از آلزایمر است. توصیه میشود بهمدت 4 تا 8 ماه، در هفته 5 مرتبه از این مخلوط گرم و مقوی استفاده شود. مصرف روزانه مغزهای خام گردو، پسته و فندق و بادام درختی بهعنوان تنقلات روزانه علاوه بر جلوگیری از افزایش كلسترول در این زمینه نیز توصیه شده است.
خوردن فسنجانی كه از تركیب مساوی بادام و گردو تهیه شود هفتهای 3مرتبه و خوردن روزانه 40عدد مویز نیز از دیگر پیشنهادهای طب سنتی در مقابله با آلزایمر است. از دیگر توصیههای طب سنتی در این زمینه استشمام مداوم عطرهای گرم مانند عطر یاس و نرگس و همینطور گلاب اصل است. مصرف روزانه 2 استكان شربت عسل نیز مؤثر تشخیص داده میشود.
منبع : hamshahrionline.ir
ماهنامه دنیای سلامت - فرجاد عباسی*: امروزه اکثر مردم از سوءهاضمه رنج می برند و این بدان معناست که بخش زیادی از غذاهای مصرفی به درستی هضم و جذب نمی شوند. از نظر طب سنتی سلامتی غذای مصرفی در سه مرحله هضم می شود و به عبارت دقیق تر، یک سوم هضم غذا در دهان، یک سوم دیگر در معده و بقیه هضم به کمک روده و کبد انجام می گیرد.
مسئله دیگری که ایرانیان با وجود تاکید اکید احادیث طبی، مورد توجه قرار نمی دهند، خوردن مقدار کمی نمک دریا یا معدن قبل و بعد از غذا و یا در صورت ناسازگاری مزاجی، خوردن نصف قاشق سرکه طبیعی قبل و بعد از وعده های اصلی غذایی می باشد.
در اینجا لازم است که رایج ترین عادات بد غذایی ذکر شود.
1. معمولا هر غذایی تازه اش بهتر از مانده اش است به جز پنیر. البته منظور این نیست که پنیرهای تازه موجود در بازار را باید مدتی نگه داشت تا مانده شود بلکه منظور این است که کارخانجات پنیر سازی می بایست چندین هفته برای ساختن پنیر واقعی وقت صرف کنند. در واقع پنیرهایی موسوم به پنیر استیلتون یا کپکی، نمونه ای از پنیر کهنه و مانده هستند که گرم و زود هضم بوده و خوردن کمی از آن بعد از غذا به عنوان دسر به هضم غذا کمک فراوانی می کند و در ضمن اگر قبل از غذا خورده شود، اشتهای فرد افزایش می یابد.
2. از دیگر عادات غذایی که باید بر چیده شود، مصرف همزمان سرکه با سفیده تخم مرغ است. باید دانست که سس مایونز از ترکیب سرکه و سفیده تخم مرغ درست می شود و در نتیجه خوردن سس مایونز، سلامت روده ها را تهدید می کند.
3. از نوشیدن آب از نیم ساعت قبل از غذا، حین غذا و تا یک ساعت بعد از خوردن آخرین لقمه غذا باید پرهیز نمود. البته در صورت شدت عطش بعد از غذا می توان یک تا دو جرعه آب خنک مصرف نمود.
5. مصرف همزمان ماست، پنیر و شیر برای دستگاه گوارش مضر می باشد.
6. نباید غذاها و میوه هایی که طبع سرد دارند همزمان میل نمود، چرا که در کوتاه مدت یا دراز مدت، دستگاه گوارش ضعیف گشته و ممکن است اسپاسم های دردناک روده ای ایجاد شود.
7. مصرف همزمان تخم مرغ و ماهی بسیار زیان بخش می باشد.
8. مصرف لبنیات بدون مصلحات نه تنها برای روده ها بلکه برای اعصاب هم مضر هستند.
9. نباید در یک نفس و دفعتا آب نوشید بلکه می بایست جرعه جرعه آب نوشید تا به دستگاه گوارش شک وارد نشود.
10. مصرف همزمان آب با هندوانه یا آب با انگور به روده ها فشار می آورد. لذا باید نیم ساعت بین مصرف آن ها فاصله انداخت.
11. در هنگام استرس و عصبانیت نباید غذا خورد چرا که از یک طرف آنزیم های دستگاه گوارش از جمله آنزیم های مترشحه از پانکراس و غدد موجود در روده کوچک به خوبی ترشح نمی شوند و از طرف دیگر استرس موجب اسپاسم معده و روده می شود.
12. برای داشتن دستگاه گوارشی سالم باید وقتی وعده اصلی غذایی را خورد که در ناحیه زیر سینه تا ناف احساس سبکی کنیم و کمی در قسمت زیر ناف احساس سنگینی داشته باشیم. از دیگر علامت های گرسنگی واقعی این است که حس شامه، بینایی و شنوایی تیز تر می گردد و آب دهان کم می شود. در غیر اینصورت غذا خوردن به دستگاه گوارش لطمه می زند.
13. مصرف شیر یا دوغ با میوه ممنوع است. (کاکائو و قهوه هم نوعی میوه محسوب می شوند.)
15. بعد از غذای شور نباید آب گرم یا هر نوع دمنوشی نوشید و همچنین خوردن آب سرد با میوه های تر ممنوع می باشد.
با رعایت نکات فوق روده کوچم که مسئول اصلی هضم و جذب پروتئین ها، چربی ها و کربوهیدرات ها می باشد از آسیب مصون می ماند و اما برای سلامت روده بزرگ می باسیت بیشتر از غذاهای تخمیر شده نظیر نان های حاوی خمیر ترش، سرکه های طبیعی و لبنیات پروبیوتیک استفاده نمود. اکثر ادویه ها بخصوص هل و اکثر سبزی ها به ویژه تره، دوست روده بزرگ محسوب می شوند و نان های بدون سبوس، مصرف زیاد سرخ کردنی های و نوشیدنی های کافئین دار برای سلامت روده بزرگ مطلوب نیستند.
نظر به اینکه آنزیم های گوارشی مهمی توسط غدد اثنی عشر و سایر قسمت های روده کوچک و غده پانکراس به داخل روده ترشح می شود و بدون آن ها هضم و جذب مواد غذایی غیر ممکن است، توصیه می شود که گه گاهی یک قاشق مرباخوری تخم بارهنگ در یک لیوان آب جوشانده و میل نمود تا ترشح آنزیم های دستگاه گوارش تنظیم شود.
در اینجا برخی از رایج ترین مشکلات و بیماری های روده ها را عنوان کرده و درمان های طبیعی آن ها را بیان می نمایم.
1. اسپاسم روده (خواه منشأ غذایی داشته باشد خواه منشأ عصبی):
صبح و ظهر و شب هر دفعه نصف قاشق چایخوری پودر رازیانه با نصف قاشق عسل تا حصول بهبودی میل شود.
2. نفخ روده:
یک قاشق چایخوری پودر زنیان با کمی عسل بعد از غذا میل گردد. (انواع کلم و تفاله سیب نفاخ محسوب می شوند).
یک قاشق غذا خوری پودر سماق با کمی آب سرد مصرف شود.
4. یبوست:
یک قاشق غذا خوری دانه اسفرزه را شب خیس نموده و صبح ناشتا، آب آن میل گردد. برای یبوست کودکان نیز می توان یک قاشق چایخوری ترنجبین را شب در یک لیوان آب خیساند و صبح بخورد کودک داد. در ضمن باید دانست که سیب زرد ضد یبوست و سیب قرمز قدری یبوست آور است.
5. سستی و تنبلی روده ها:
گلاب و آب و عسل و همچنین پاچه گوسفند سستی روده ها را بر طرف و فعالیت آنها را بیشتر می کند.
6. صبح و شب هر بار یک قاشق چایخوری پودر سنبل الطیب در یک لیوان آب جوش دم کرده و میل نمایید.
7. انگل های دستگاه گوارش:
باید به مدت یک هفته، هر روز یک قاشق مربا خوری از پودر آویشن برگ پهن به غذای مصرفی اضافه کرد. و هر شب نصف قاشق مرباخوری از پودر آویشن برگ باریک را در یک استکان آبجوش دم نمود و نوشید.
8. کرم کدو:
30 گرم برگ تازه یا خشک گردو را در 4 لیوان آب جوشانیده سپس صاف نموده و صبح، ظهر، عصر و شب هر بار یک استکان میل کند و این کار را تا حصول بهبودی ادامه دهد. طب اسلامی برای مبارزه با انگل ها و کرم های روده ای خوردن 7 عدد خرما در صبح به صورت ناشتا توصیه می کند که برای اثر بخشی نباید تا ظهر چیز دیگری مصرف نمود. در ضمن یکی دیگر از روش های از بین بردن انگل های روده ای جویدن و خوردن هسته سیب مرکبات است.
9. بواسیر:
علت اصلی بواسیر یبوست مزاج است بنابر این می بایست برای مبارزه با یبوست تا مدتی از خوردن ماست، سیب قرمز، برنج سفید، نان های سفید و میوه های نارس خودداری کرد و در عوض سبزیجاتی نظیر تره و کاهو و میوه هایی همچون سیب زرد، گلابی، گیلاس، انگور، هلو، لیمو شیرین، هندوانه و خربزه بیشتری میل نمود. در ضمن باید توجه داشت که ورزش منظم روزانه بخصوص پیاده روی از اهمیت زیادی برای جلوگیری از یبوست برخوردار است.
هفت روز پشت سر هم صبح ناشتا، افراد بالغ یک لیوان عناب در دو لیوان آب و کودکان یک استکان عناب را در دو استکان آب جوشانده و پس از نرم شدن عناب ها، آن ها را فشرده و هسته و تفاله ها را جدا نموده و بقیه را میل کند.
11. عفونت آپاندیس:
تحقیقات حاکی از آن است که افرادی که عادت به خوردن گوشت های نیمه خام و خوب پخته نشده دارند و همچنین مواد فیبردار مثل سبزی ها و میوه ها کمتری مصرف می کنند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به آپاندیسیت قرار دارند. در این رابطه، حکمای طب سنتی اسلامی برای تناول مخلوط سیاه دانه در عسل، نقشی پیشگیرانه و حتی درمانی قائل شده اند.
درپایان نکته مهمی برای داشتن دستگاه گوارشی قوی و سالم یادآور می شوم: با توجه به اینکه هر چه هوا گرم تر شود، قدرت هضم دستگاه گوارش کمتر می شود و همچنین گرما در وسط روز به اوج خود می رسد لذا توصیه می شود که در ایام گرم سال، صبحانه و شام کاملی خورده شود اما وعده ناهار یا بکلی حذف شود یا مقداری میوه و سالاد به عنوان ناهار میل گردد.
۲. افشره انبه؛ افشره به و عسل با کمی سرکه و زنجبیل؛ مربای بالنگ؛ مربای زنجبیل (مخصوصا برای بیمارانی که دچار غلبه سردی و تری شدهاند).
۳. نعناع؛ پونه؛ ترخون؛ سیر؛ پیاز؛ زیتون پرورده یا زیتون شور. هر چیزی که در سرکه پرورده شده باشد، همراه با بذر کرفس و بذر رازیانه؛ سماق و سوپ سماق.
۴. مواد غذایی ترش و شور برای کسانی که بر اثر رطوبت لزج بلغمی، دچار بیاشتهایی شدهاند.
۵. گوشت کبابشده و بریانی مثل کباب گوشت بره و بریانی گوشت پرندگان، زیرا بریان کردن گوشت از نظر طب سنتی اشتهاآور اسـت.
۶. ربهای ترش مثل رب انار، رب آلوچه، رب سیب ترش و... .
۷. دمنوش آویشن که هم تحریککننده اشتها اسـت و هم هضمکننده غذا و مقوی معده.
۸. میوههایی مثل گلابی، سیب، به، آناناس، زالزالک و ازگیل.
اغلب خانمها در این دوران حالتهای متفاوتی ازجمله یبوست، تهوع، تورم پاها، نفخ شکم، لک بینی و خونریزی خفیف و... را تجربه میکنند که اغلب برایشان نگرانکننده و غیرقابل تحمل اســت.
دکتر سیدمهدی میرغضنفری، پزشک و متخصص فیزیولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش در گفتوگو با جامجم میگوید از دیدگاه طب سنتی و نوین یک خانم باید در دوران بارداری پرهیزهایی انجام دهد تا دچار علائم ناخوشایند این دوران نشود.
او با اشاره به این که یبوست از جمله علائم شایع و آزاردهندهای اســت که در دوران بارداری بیشتر و به کرات اتفاق میافتد و عوارض بیشتری نسبت به ایام غیر بارداری دارد، میگوید: در این دوران بهواسطه افزایش اشتها و عطش، مصرف مواد غذایی و نوشیدنی بیشتر شده و وزن و رطوبت بدنی زیاد میشود و چون عادت ماهانه قطع و فعالیت بدنی و تعریق کم میشود، دفع سموم از بدن کاهش پیدا میکند که تنها راه دفع مواد زائد، مدفوع اســت که باید درست انجام شود. اما در این دوران، به دلیل افزایش رطوبت دیواره روده و کاهش قوای گوارشی، استعداد به یبوست افزایش مییابد.
راههای رهایی از یبوست بارداری
یک مادر باردار برای رفع یبوست باید به چند نکته تغذیهای توجه کند. دکتر میرغضنفری به مادران توصیه میکند در این دوران از آشامیدن آب بسیار سرد و گرم، خوراکیهای تند و تیز و ترش و قابض اجتناب کنند. همچنین از ملینهایی همچون انجیر و آلو بخارای تازه، خشک یا خیسانده در آب ولرم و تمر هندی تازه ملس برای گرم مزاجان و نوع شیرین برای سرد مزاجان استفاده شود و روزانه، یا یک روز در میان یک لیوان شیر ترجیحا داغ به همراه یک قاشق مرباخوری شکر یا عسل بنوشند و در یبوستهای شدید هر هشت ساعت یکبار، یک قاشق روغن بادام شیرین خوراکی یا روغن زیتون مصرف کنند. همچنین مالیدن ملایم روغن بادام شیرین بر قسمتهای بالای شکم در جهت عقربههای ساعت میتواند به تسریع حرکات روده و دفع کمک کند.
دانستن این نکته هم ضروری اســت که استفاده از مسهلها و ملینهای قوی برای رفع یبوست ممکن اســت باعث ایجاد انقباضات در رحم و زایمان زودرس و سقط جنین شود. این متخصص طب سنتی افزود برای رفع یبوست، تقویت قوای گوارشی هم لازم اســت که مادران میتوانند با خوردن سیب، به، گلابی یا آب، رب و کمپوت این میوهها از ضعف سیستم گوارشی پیشگیری کنند.
مقابله با تهوع صبحگاهی
تهوع و استفراغ بخصوص در اوایل دوران بارداری شیوع زیادی دارد. محمداحمدی، کارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه و پژوهشگر طب سنتی، در این خصوص به جامجم میگوید این حالت معمولا تا ماه چهارم ادامه دارد و صبحها تشدید میشودکه باید مادران برای کاهش شدت آن، تعداد وعدههای غذایی خود را از سه به چهار تا پنج وعده برسانند و در عوض از حجم آن کم کنند. بوی شدید و تند غذا و ادویهجات، سرخ کردنیها، گرسنگی طولانی و نوشیدن مایعات همراه غذا از عوامل بروز تهوع اســت. ضمن این که باید غذا آرامآرام خورده شود و بعد از آن استراحت کنند. ماساژ دست و پا و پیادهروی آهسته و ملایم بعد از غذا نیز مفید اســت.
وقتی بدن متورم میشود
در دوران بارداری بیشترین تورم در قسمتهای تحتانی بدن بخصوص در ساق و قوزک پا دیده میشود که نتیجه فشار رحم بر وریدهای لگنی و مختل شدن بازگشت وریدی خون از پاهاست. احمدی ضمن اشاره به این موضوع میافزاید برای کاهش این تورم، محدود کردن مصرف نمک و غذاهای شور، پرهیز از ایستادن به مدت طولانی یا نشستن روی صندلی با پاهای آویزان توصیه میشود. همچنین در طول روز، چهار تا پنج بار دراز کشیدن به پهلو (بخصوص پهلوی چپ) باعث خونرسانی بهتر به اعضای لگنی از جمله رحم و جنین و پاها میشود. ضمن این که قرار دادن پاها در سطحی بالاتر از بدن در پیشگیری از این عارضه بسیار مؤثر اســت.
مالیدن ضماد شوید کوبیده شده با سرکه، روغن گل با سرکه یا نمک با سرکه روی موضع تورم توصیه میشود. اما اگر این تورم همراه افزایش فشارخون باشد و بعد از هفته بیستم بارداری رخ دهد، خطرناک بوده و باید حتما به پزشک مراجعه شود.
راههایی برای التیام مشکلات زنانگی
گاهی برخی خانمها در دوران بارداری دچار خونریزی خفیف یا لکهبینی میشوند که این موضوع باعث تشدید استرس و اضطراب آنان میشود.
دکتر میرغضنفری در این خصوص میگوید ابتدا باید مادران با مراجعه به متخصص زنان بررسیهای لازم تشخیصی را انجام دهند و در صورتی که خطری مادر و جنین را تهدید نمیکرد، میتوانند با رعایت نکاتی اقدام به رفع این مشکل کنند.
به گفته این پزشک متخصص، زیادهروی در نزدیکی بخصوص در اوایل و اواخر حاملگی بویژه در حاملگی اول موجب لکهبینی یا خونریزی خفیف میشود که باید این روابط در این مرحله زمانی محدود شود. همچنین باید مصرف خوراکیهای تند، تلخ، زعفران، دارچین، پونه، لوبیا، نخود، کنجد، برخی عرقیات ادرارآور و قاعدهآور و کلیه گرمیجات محدود شود، چون ممکن اســت باعث لکبینی یا تداوم خونریزی شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه در پاسخ به پرسش مادران بارداری که دچار خارش در نواحی تناسلی میشوند میگوید برای رفع این مشکل گل سرشوی را با لعاب ختمی ساییده و مخلوط کرده، در آن ناحیه استعمال کنید. همچنین نشستن در محلول دمکرده بابونه به اضافه کمی سرکه میتواند بسیار مؤثر باشد.
برای تسهیل در زایمان طبیعی پیادهروی کنید
یکی دیگر از سؤالاتی که بسیاری از مادران در پی پاسخ آن هستند، این اســت که برای تسهیل در زایمان چه تدابیری باید رعایت شود؟ احمدی پاسخ میدهد: باید قبل از بارداری ورزش شروع شود و با شدت متوسط در طول بارداری ادامه یابد. در ماه آخر، پیادهروی آرام در محلی با تهویه مناسب موجب جلوگیری از افزایش بیش از حد رطوبتهای بدنی، تقویت عضلات، تسهیل در زایمان و بازگشت سریع بدن به حالت قبل از بارداری میشود.
وی تصریح میکند اگر قرار اســت زایمان طبیعی صورت بگیرد، بهتر اســت در روزهای آخر بارداری، پیادهروی را به سه تا چهار ساعت در روز برسانید. این فعالیت جسمی باعث باز و نرم شدن دهانه رحم و تسهیل زایمان میشود. اما اگر قرار اســت سزارین شوید، بهتر اســت بیشتر استراحت کنید تا دچار انقباضات زودرس زایمان نشوید.
فاخره بهبهانی - دانش و سلامت
برای کاهش عطش و مراقبت بیشتر از بدن در برابر عوارض ناشی از گرما توصیه های مفیدی از طب سنتی برایتان داریم از جمله می توانید از عرقیجاتی مانند کاسنی،شاه تره و هناب استفاده کنید شربت گل محمدی،آبغوره و سرکه سیب نیز در این زمینه به شما کمک خواهند کرد.
جلال الدین حسینی متخصص طب سنتی گفت: عرق کاسنی، شاتره و شربت بیدمشک همراه با آبلیمو باعث طراوت و شادابی پوست و مو در فصل گرما می شوند و مصرف آنها بدون شکر محدودیت خاصی ندارد.
وی با عنوان اینکه مصرف آب زرشک، آلبالو و انار برای مبتلایان به فشار خون
تاثیر چشمگیری دارد؛ اظهار داشت: نوشیدن نصف استکان آبغوره طبیعی پس از هر
وعده غذایی برای جلوگیری از عطش بسیار موثر است و مصرف شربت گل محمدی و
گلاب نیز می توانند بدن را خنک و معتدل نگه دارند.
این متخصص طب سنتی
ابراز داشت: آن دسته از افرادی که در فصل تابستان ساعات زیادی از طول روز
را در بیرون از خانه سپری می کنند باید بدانند برای پیشگیری از کمبود آب
بدن ، افزایش انرژی و جلوگیری از گرمازدگی روزانه 14 تا 15 عدد عناب مصرف
کنند.
وی تصریح کرد: نوشیدن دمنوش کاکوتی، گل بنفشه و نیلوفر، دمنوش گل
ختمی، چای ترش نیز برای مقابله با گرمازدگی توصیه می شود. شربت بارهنگ،
خاکشیر همراه با تخم شربتی و قدامه کمبود آب بدن را برطرف می کنند و در فصل
تابستان از بیحالی و حالت تهوع که بر اثر گرمازدگی به وجود می آید،
جلوگیری می کنند.
حسینی یادآور شد: نوشیدن سرکه سیب یا انگور در فصل
تابستان سبب کاهش فشار خون می شود اما مصرف آن باید محدود باشد در غیر این
صورت فرد دچار مشکلات گوارشی شدیدی می شود.