زایمان طبیعی، بدون درد می‌شود ؟

ناهید خداکرمی، رئیس انجمن علمی مامایی ایران در پاسخ این پرسش می‌گوید: روش‌های مختلف دارویی و غیردارویی برای کاهش درد زایمان یا زایمان بی‌درد وجود دارد که بنا به درخواست مادر از آن استفاده می‌شود. البته وقتی از روش‌های غیردارویی برای کاهش درد استفاده می‌شود، تولد در شرایط کاملا فیزیولوژیک انجام می‌شود. معمولا این نوع زایمان برای مادر و خانواده وی بسیار خوشایند و لذتبخش است. این تکنیک‌های غیردارویی معمولا برگرفته از طب سنتی و شرقی است و به آمادگی قبلی نیز نیاز دارد.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم درباره انجام بی‌حسی نخاعی طی زایمان طبیعی توضیح می‌دهد: بی‌حسی اپیدورال یک روش بی‌دردی دارویی است که گاهی سبب طولانی‌تر شدن زمان لیبر (مراحل مختلف زایمان تا تولد نوزاد) می‌شود و دلیلش این است که به دلیل بی‌حس شدن نسوج لگن،‌ مادر فشار سر نوزاد روی پرینه (ناحیه عضلانی بین واژن و مقعد) را احساس نمی‌کند و نمی‌تواند در خروج سر نوزاد خیلی مؤثر باشد ولی این روش برای مادرانی که از درد زایمان هراس دارند و متقاضی بی‌دردی کامل هستند بسیار مطلوب است. گاهی عوارضی مانند سردرد و بی‌حرکتی موقت اندام‌های تحتانی نیز با این روش مشاهده می‌شود که معمولا گذراست.

چرا زایمان فیزیولوژیک

منظور از زایمان فیزیولوژیک این است که مداخله غیرضروری در روند تولد نوزاد نباشد؛ همان پتانسیلی که مادر و جنین به کمک هم، روند زایمان را پیش می‌برند و به دنیا آمدن نوزاد با کمترین مداخله خارجی انجام می‌شود. رنیس انجمن علمی مامایی ایران با تاکید بر این که زایمان فیزیولوژیک تنها روش منطبق با خلقت و علم تولد سالم است، می‌افزاید: هیچ نوزادی دوست ندارد از راهی غیر از آنچه برایش طراحی شده است، به دنیا بیاید مگر این که مشکلی سر راه تولدش باشد یا مادر از نظر مامایی دچار عارضه‌ای باشد که سزارین برایش مفید باشد.

وی درباره کلاس‌های آمادگی برای زایمان طبیعی اظهار می‌کند: به همت اداره سلامت مادران وزارت بهداشت و کمک انجمن علمی مامایی ایران، بسته آموزشی بسیار مفیدی با عنوان کلاس‌های آمادگی برای زایمان طراحی شده که در مراکز مشاوره مامایی سراسر کشور در دسترس مادران باردار است، ضمن این که مراکز بهداشتی نیز شرایط برگزاری این کلاس‌ها را به صورت رایگان فراهم کرده‌اند.

خداکرمی تاکید می‌کند: طی این کلاس‌ها مادر همه آنچه را که به بارداری و زایمان مربوط است (مانند تغذیه، کنترل عوارض بارداری، شیردهی، مراقبت از نوزاد، تکنیک‌های آرام‌سازی عضلانی و تنفسی)، یاد می‌گیرد و ورزش‌های خاص برای داشتن یک زایمان خوشایند را تمرین می‌کند. پدران نیز در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند و برای ایفای نقش آینده خود آماده می‌شوند. اغلب مادران بارداری که در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند انگیزه بسیار بالایی برای زایمان طبیعی دارند و بسیار با اعتماد به نفس هستند. این تمرینات از هفته 16 به بعد انجام می‌شود.

زایمان طبیعی، نه برای همه

چه کسانی می‌توانند زایمان فیزیولوژیک داشته باشند و چه‌کسانی نمی‌توانند؟

به گفته خداکرمی همه زنان می‌توانند زایمان فیزیولوژیک داشته باشند، مگر این که دچار عارضه خاصی باشند یا به دلیلی، زایمان طبیعی برای مادر یا نوزاد خطرزا باشد. حتی ممکن است شخصی با وجود کسب آمادگی پس از طی 9 ماه موفق به زایمان فیزیولوژیک نشود و مجبور به سزارین باشد.

وی معتقد است: چنین شرایطی بهترین حالت سزارین است،‌ زیرا با طی شدن مراحل زایمان طبیعی، مادر و نوزاد از مزایای انقباضات رحمی بهره‌مند شده‌اند و اطمینان وجود دارد که جنین رسیدگی کافی برای زندگی خارج از رحم دارد. توجه داشته باشید یکی از مهم‌ترین علائم رسیدگی جنین، شروع درد زایمان است.

اولین انتخابتان زایمان طبیعی باشد

رئیس انجمن مامایی ایران به همه مادران بارداری که اولین بارداری را تجربه می‌کنند، توصیه می‌کند: اجازه دهید تا درد و علائم زایمان خود به خود شروع شود. اگر طی زایمان،‌ ماما یا پزشک تشخیص دادند که باید سزارین شوید، می‌توانید مطمئن باشید خودتان و نوزاد از بیشتر مزایای زایمان طبیعی بهره‌مند شده‌اید و نسبت به کسانی که به صورت انتخابی و در یک روز خاص سزارین می‌شوند، نوزادان سالم‌تری خواهید داشت و برای ایفای نقش مادری نیز آماده‌تر می‌شوید.

وی تاکید می‌کند:مادران تحصیلکرده و دلسوزی که به فکر سلامت آینده فرزندان خود هستند، اولین انتخابشان زایمان طبیعی است، مگر آن که از نظر علم مامایی سزارین برای آنها بهتر باشد.

معمولا 85 درصد مادران باردار می‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند و نوزادشان بدون هیچ مداخله‌ای متولد شود. فقط صبر و حوصله می‌خواهد... .

پونه شیرازی

دانش و سلامت

با این خوراکی های طبیعی، ایبوپروفن و ژلوفن را کنار بگذارید

به گزارش جام جم آنلاین، محققان بارها ثابت کرده‌اند دارونماهایی که تنها به جای داروهای واقعی به خورد افراد داده می‌شوند اما تاثیر آنها را ندارند، گاهی به اندازه داروهای حقیقی و حتی بیشتر از آن می‌توانند بر محو شدن درد تاثیر بگذارند.

از نظر آنها، تلقینی که بیمار به خودش می‌کند، می‌تواند یک داروی دروغین را هم موثر کند. گرچه تاثیر داروی ضدالتهابی ایبوپروفن در کاهش درد ثابت شده و نمی‌توانیم او را دارونما تلقی کنیم، اما پژوهشگرانی که تاثیر داروی طبیعی را بررسی می‌کنند، می‌گویند گاهی با مصرف خوراکی و موضعی برخی از این داروها می‌توانید خودتان را از خوردن مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن و ژلوفن بی‌نیاز کنید.

جینسینگ

درد‌های مفصلی و ناشی از آرتروز شما را کلافه کرده ‌است؟ در این صورت می‌توانید سراغ داروهای طبیعی بروید که به اندازه ایبوپروفن در کم کردن درد شما تاثیرگذار هستند. شما می‌توانید با مصرف گیاه جینسینگ، این دردها را کم کنید و با استفاده از خاصیت ضدالتهابی‌ و ضد دردش، هم استخوان‌های‌تان را آرام کنید و هم اثری که داروهای حاوی کورتون برای کم کردن التهاب بافت‌ها روی بدن‌تان می‌گذارند را ایجاد کنید.

کندر

جریان خون ضعیف هم می‌تواند یکی از دلایل درد کشیدن شمایی که با بیماری‌های التهابی دست و پنجه نرم می‌کنید، باشد و مصرف ایبوپروفن هم کمک چندانی به برطرف شدن این اختلال نمی‌کند. اما اگر مشکل شما از تنبلی جریان خون‌تان ناشی شده، با مصرف کندر می‌توانید اختلال به وجود آمده را برطرف کنید. کندر که یکی از گیاه‌های بومی جنوب شرقی آسیا است، هم التهاب اندام‌هایی که باعث کلافه شدن‌تان از درد شده‌اند را کم می‌کند و هم با بهبود گردش خون در بدن‌تان، حال شما را بهتر می‌کند.

روغن ماهی

تاثیر روغن ماهی و دیگر خوراکی‌های حاوی اسید‌های چرب و امگا3 در مبارزه با پوکی استخوان و ورم مفاصل بارها در بررسی‌های پژوهشگران ثابت شده است. روغن ماهی که به صورت موضعی و خوراکی می‌تواند مصرف شود، یک ضدالتهاب قوی است که گاهی به‌عنوان جایگزینی مناسب برای ایبوپروفن معرفی می‌شود. البته خواص این روغن محبوب به کم کردن التهاب و درد محدود نمی‌شود و برخی بررسی‌ها از تاثیر آن در درمان یا تسکین بعضی بیماری‌های روانی خبر می‌دهند.

زردچوبه

شما هم شنیده‌اید درد ضرب‌دیدگی پا را می‌توان با ضماد کردن زردچوبه روی آن کم کرد؟ دلیل چنین اتفاقی وجود کورکومین در این ادویه است. یکی از مفید‌ترین ترکیب‌های موجود در زردچوبه کورکومین است که گذشته از خاصیت ضد ویروسی‌اش، ضدالتهاب هم هست و می‌تواند دردهای ناشی از التهاب را به سادگی تسکین ‌دهد. زردچوبه علاوه بر همه خاصیت‌هایی که گفتیم، یک ادویه ضدقارچ است و مصرف آن در غذاهای مختلف به‌خاطر خاصیت آنتی‌اکسیدانی‌اش می‌تواند شما را در برابر انواع سرطان‌ها بیمه کند.

پنجه گربه

روماتیسم مفصلی می‌تواند انجام کارهای ساده را هم برای مبتلایانش دشوار کند. اما چاره آرام کردن دردهای روماتیسمی، مصرف ایبوپروفن نیست. شما با گیاه پنجه گربه که این روزها پایش به عطاری‌های ایران هم باز شده، می‌توانید التهاب مفاصل‌تان را کم کنید و کمتر به‌خاطر آرتریت روماتوئید و بیماری‌های ناشی از التهاب بافت‌ها درد بکشید. البته گرچه این گیاه جزء گیاهان بی‌خطر و غیرسمی طبقه‌بندی شده، اما بهتر است درصورتی‌که قصد مصرف آن را دارید، در مورد میزان مصرفش با متخصص طب سنتی مشورت کنید.

آلوئه‌ورا

چند سالی است که آلوئه‌ورا به سبد غذایی برخی خانواده‌های ایرانی وارد شده و از خاصیتی که برای پوست و مو دارد گرفته تا تاثیرش بر کاهش قند خون و درمان مشکلات گوارشی، همه آن را به یک گیاه دارویی محبوب تبدیل کرده‌اند.

به گزارش برنا، به عقیده محققانی که گیاهان دارویی را بررسی می‌کنند، آلوئه‌ورا هم می‌تواند یک مسکن خوب برای کسانی که از دردهای ناشی از التهاب شکایت می‌کنند باشد.

زنجبیل

زنجبیل تنها در روزهایی که سرماخوردگی و درد گوش و گلو کلافه‌تان کرده به شما کمک نمی‌کند؛ این گیاه ضددرد و ضدالتهاب سال‌هاست در کشور‌های آسیایی به‌عنوان دارویی برای آرام کردن علائم PMS یا سندرم پیش از قاعدگی استفاده می‌شود. کافی است در روزهای قاعدگی‌تان 4 وعده 250 میلی‌گرمی از آن را مصرف کنید تا درد و سنگینی ناشی از pms کمتر آزارتان دهد.

روغن زیتون

شاید تاثیر استفاده از روغن زیتون به سرعت قرص ایبوپروفن خودش را نشان ندهد، اما این داروی طبیعی هم از نظر متخصصانی که گیاهان دارویی را مطالعه می‌کنند، در گروه داروهای ضدالتهاب قرار دارد. بررسی‌ها حاکی از این است که روغن زیتون هم یک ضدالتهاب قوی است که می‌تواند جای ایبوپروفن را در خانه شما بگیرد.

ریحان

گیاه ریحان تنها یک چاشنی خوب برای غذاهایی که می‌پزید نیست. ریحان هم پیری زودرس را از شما دور می‌کند و هم به دردهای ناشی از تورم و مشکلات التهابی، مجالی برای آزار دادن‌تان نمی‌دهد. تاثیر درمانی گیاه بر مشکلات کبدی، مغزی و قلبی ثابت شده و به‌خاطر آنتی‌اکسیدان فراوانی که دارد، ضدپیری و ضدالتهاب هم هست.

آویشن درمانی کنید

گرچه مصرف روغن آویشن به صورت خوراکی می‌تواند خطرناک باشد، اما محققان می‌گویند اگر از آن به‌عنوان یک ضددرد موضعی استفاده شود، می‌تواند از ایبوپروفن هم سریع‌تر درد را ساکت کند. به گفته‌ آنها، دردهای شکمی مانند اسهال، معده درد، آرتریت و حتی قولنج را می‌توان با کمک این روغن طبیعی تسکین داد و جالب اینجاست که بررسی‌ها ثابت کرده این مسکن گیاهی در تسکین درد‌های قاعدگی از ایبوپروفن هم موثرتر است.

سازمان بهداشت جهانی، ایبوپروفن را در فهرست داروهای اساسی قرار داده که باید در هر مرکز درمانی موجود باشد. ایبوپروفن و داروهایی مثل ژلوفن که داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی هستند، می‌توانند دردهای ناشی از آرتریت (التهاب مفصل)، قاعدگی دردناک، حملات نقرس و آسیب‌های حین ورزش را آرام کنند و با کم کردن التهاب بافت‌های بدن، به‌عنوان یکی از پرطرفدارترین مسکن‌های رایج شناخته می‌شوند. اما به باور محققان، گاهی گیاهان دارویی می‌توانند از این قرص‌های تاییدشده هم در کاهش درد موثرتر باشند.

زایمان طبیعی، بله سزارین، ‌خیر

دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان به بهانه روز جهانی ماما در‌این‌باره می‌گوید: سزارین یک عمل جراحی بزرگ محسوب می‌شود و مانند دیگر اعمال جراحی به بیهوشی نیاز دارد. حتی خطر ابتلا به خونریزی، عفونت، احتمال نیاز به انتقال خون و خطر ناشی از بیهوشی در مادران سزارین شده بیشتر از مادرانی است که زایمان طبیعی کرده‌اند. حتی مدت بستری شدن مادر بعد از زایمان طبیعی خیلی کمتر از سزارین است.

دکتر فاطمه سروی، جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی نیز در این باره به جام‌جم می‌گوید: تا وقتی مادر می‌تواند زایمان فیزیولوژیک داشته باشد بهتر است از سزارین اجتناب کند؛ چراکه عوارض بیهوشی عمومی در زنان باردار به دلیل حجم بالای شکم و فشار روی عروق و عدم تخلیه گوارشی بسیار بالاتر از بیماران عادی است. از طرفی سیستم جریان شریانی وریدی در فرد باردار بسیار متفاوت است و این مورد نیز در بروز عوارض بیهوشی موثر است.

دکتر لاهوتی در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این که زایمان طبیعی به طور معمول یک روند فیزیولوژیک و دردناک است، اما وقتی با سیر طبیعی خود پیش می‌رود، درد آن قابل تحمل خواهد بود، می‌افزاید: در صورت آگاه بودن مادر از روند طبیعی زایمان و وارد بودن عامل زایمان و مدیریت درست، روند زایمان (چه به لحاظ علمی و چه از نظر حمایت روانی مادر) بخوبی انجام می‌شود و یکی از لذتبخش‌ترین تجربیات مادر خواهد بود.

ترس از درد زایمان طبیعی

متاسفانه در کشور ما در صورتی که انتخاب به عهده خود بیماران و حتی پزشکان گذاشته شود، بیشتر آنها سزارین را به عنوان راه تولد نوزاد انتخاب می‌کنند که شاید اولین علت آن، ترس از زایمان طبیعی و درد ناشی از آن باشد.‌در حال حاضر تمهیداتی اندیشیده شده که انجام زایمان طبیعی به روش مطمئن انجام شود.

دکتر لاهوتی با اشاره به این که عامل مهم ایجاد چنین ترسی، تصوری است که در بارداران نسبت به کمبود امکانات در زایمان طبیعی و روش نادرست زایمان طبیعی در شرایط فعلی وجود دارد، می‌گوید: در حقیقت مادر باید مطمئن باشد در هر ساعتی که وقت زایمانش فرا برسد، شرایط بیمارستانی همانند آنچه در سزارین در اختیار باردار قرار می‌گیرد، فراهم است و او می‌تواند در فضایی مناسب به طور طبیعی زایمان کند.

دکتر سروی نیز تاکید می‌کند: روش‌های آماده‌سازی قبل از زایمان طبیعی با حضور باردار و همسرش از اوایل حاملگی باید آغاز شود و بهره‌گیری از روش‌های مختلف چون روش تنفس ویژه نیز به زنان باردار باید آموزش داده شود. همچنین روش‌هایی چون بی‌دردی موقع زایمان از طریق بی‌حسی‌ های اپیدورال و گازهای استنشاق موقع زایمان در بیمارستان‌ها قابل اجراست که از درد زایمان طبیعی خواهد کاست.

به سر فرزندم فشار وارد نشود

برخی بارداران فکر می‌کنند سزارین برای نوزادشان بهتر است؛ چراکه هنگام زایمان، برخلاف زایمان طبیعی فشار بر سر بچه وارد نمی‌شود.‌

این متخصص زنان این تصور را به کلی نادرست می‌داند و توضیح می‌دهد: فشاری که جنین هنگام زایمان طبیعی تحمل می‌کند برای او مفید است، چون با حالت مکشی که ایجاد می‌کند ریه‌های جنین را پاک می‌کند. به همین دلیل است که نوزادان حاصل زایمان طبیعی مشکلات تنفسی کمتری نسبت به سزارینی‌ها دارند. پس از بابت فشار روی سر جنین نیز نباید نگران بود چون استخوان‌های سر وی به نحوی است که این فشار را بخوبی تحمل می‌کند و هیچ عارضه‌ای برایش پیش نمی‌آورد.

وی تاکید می‌کند: سر جنین هنگام عبور از کانال زایمان بخوبی تغییر شکل پیدا می‌کند و متناسب با آن می‌شود تا روند زایمان با کمترین مشکل انجام شود. مگر در مواردی که سر جنین نسبت به لگن مادر، بزرگ باشد که در این هنگام سزارین برای مادر و جنین مفید و ضروری است. حتی در یک تحقیق روشن شده است نوزادانی که با روش طبیعی به دنیا آمده‌اند، بهره هوشی بالاتری دارند.

چرا پزشکان سزارین را پیشنهاد می‌کنند؟

سزارین یک عمل قابل برنامه‌ریزی است و زمان انجام آن نیز با برنامه‌های پزشک قابل تطبیق است؛ بنابراین پزشکانی که بیماران خود را سزارین می‌کنند راحت‌تر می‌توانند برنامه‌های شغلی و زندگی خود را مدیریت کنند.

دکتر لاهوتی با بیان این مطالب می‌گوید: از سوی دیگر، زایمان نیازمند همکاری فعالانه مادر تا لحظه آخر است و مسلما در صورتی که مادر خسته شود یا به هر دلیلی همکاری نکند روند زایمان با وقفه مواجه خواهد شد، اما در سزارین نیازی به کمک مادر نیست و پزشک به تنهایی کنترل اوضاع را به دست می‌گیرد. بعلاوه سزارین به نظر قابل پیش‌بینی بوده و ریسک مشکلات مادر و کودک طی آن به نظر راحت‌تر و قابل حل می‌آید.

چرا زایمان طبیعی به نفع مادر و نوزاد است؟

ـ مادرانی که زایمان طبیعی می‌کنند هنگام شیردهی و دادن آغوز به نوزاد موفق‌تر هستند، زودتر به شرایط قبلی برمی‌گردند و بهتر می‌توانند به نوزاد خود رسیدگی کنند.

ـ زایمان طبیعی از نظر اقتصادی نیز به نفع خانواده و جامعه است.

ـ در زایمان طبیعی، خانم‌ها تناسب اندام خود را با انجام ورزش‌های مناسب سریع‌تر از مادران سزارین شده به دست می‌آورند.

ـ در مورد افتادگی‌های ارگان‌های لگن مثل مثانه نیز بجز در زایمان‌های بسیار سخت و طولانی، خطر افتادگی در خانم‌های زایمان طبیعی به نسبت سزارین چندان بیشتر نیست.

ـ فقط گاهی به دلایل پزشکی ، زایمان باید از طریق سزارین انجام شود.

پونه شیرازی - دانش و سلامت