محمد کرباسی
M_Karbassi@
بر اساس اعلام دانشمندان ناسا اینجا تصاویر و دادههای ثبت شده توسط تلسکوپ هابل، فورانهای بخار آب را در بیش از ۱۶۰ کیلومتر بالاتر از سطح «اروپا»،قمر مشتری رصد کرده اسـت. این فورانهای بخار آب به احتمال بسیار زیاد از اقیانوسهای موجود در زیر سطح یخزده این قمر مشتری نشات میگیرد. این کشف به معنای آن اسـت که کاوشگرهای آینده نیازی به فرود و نمونهبرداری از سطح قمر اروپا ندارند و میتوانند حتی تنها با عبور از درون این فورانها،نمونهبرداریهای لازم را انجام دهند. این مسئله هزینهها و بودجه لازم برای ماموریت اکتشافی در این رابطه را به صورت بسیار چشمگیری کاهش میدهد. مسئله مهم آن اسـت که هر چند مریخ در میان مردم بسیار مشهور اسـت اما دانشمندان حدس میزنند که احتمال کشف حیات میکروبی در اروپا،قمر مشتری حتی بیشتر از مریخ اسـت.
چرا نام قمر مشتری اروپاست ؟
شاید نام «اروپا» خیلیها را گیج کند. اروپا نام یکی از شصت و دو ماه یا همان قمر سیارهٔ مشتری اسـت. این ماه در سال ۱۶۱۰ میلادی توسط گالیله کشف شد.اروپا در کنار گانیمد، Io و کالیستو از قمرهای گالیلهای سیاره مشتری به شمار میرود، زیرا کشف این اقمار به گالیله، اخترشناس مشهور نسبت داده شدهاسـت. این گالیله بود که قمرهای مشتری را کشف کرد از این رو این اجرام به قمرهای گالیلهای شهرت یافتهاند. قمر اروپا در میان چهار قمر دیگر کوچکترین به شمار میرود اما در عین حال، مرموزترین آنها هم به حساب میآید.
سطح قمر اروپا منجمد اسـت و لایهای از یخ سرتاسر آن را پوشاندهاسـت، از این رو دانشمندان گمان میبرند در زیر این لایه یخی اقیانوسی بسیار فعال پنهان شدهاسـت. این سطح یخی باعث شده قمر اروپا به یکی از انعکاسیترین اجرام در سامانه خورشیدی تبدیل شود.در اسطورهشناسی یونانی، زنی به نام اروپا توسط زئوس که خود را به شکل یک گاو کاملا سفید درآوردهبود تا وی را اغوا کند، ربوده میشود. اروپا گاو را با گل تزئین کرده و بر پشت او سوار شده و به کرت، جزیرهای در یونان،بازمیگردد و زمانی که به کرت میرسد، زئوس، که همتای ژوپیتر خدای روم باستان اسـت، به شکل اصلی خود بازگشته و اروپا را فریب میدهد و به همسری خود برمیگزیند.
چهار قمر مشتری برای چندین قرن بینام بودند و گالیله به جای نام به هریک از آنها شمارهای اختصاص دادهبود. در میان چهار قمر،اروپا دومین قمر نزدیک به مشتری به شمار میرفت از این رو گالیله آن را مشتری 2 مینامید.
در سال 1892 قمر آکالتئا کشف شد، نزدیکترین قمر به سیاره مشتری،از این رو اروپا به سومین قمر نزدیک به مشتری تبدیل شد و نام مشتری 2 از روی آن برداشتهشد و با کشف قمرهای بیشتر،اروپا به ششمین قمر نزدیک به مشتری تبدیل شد. اولینبار سیمون ماریوس بود که درخواست داد نامهای کنونی این قمرها برایشان انتخاب شود اما این اتفاق تا قرن نوزدهم میلادی رخ نداد.
احتمال کشف حیات در اروپا بیشتر از مریخ
گروهی از دانشمندان معتقدند که بعد از زمین، قمر ˈاروپا ˈ محتمل ترین مکان در کیهان اسـت که بر روی آن ممکن اسـت حیات وجود داشته باشد. آنها می گویند: اروپا ششمین قمر نزدیک به مشتری بسیار بیشتر از مریخ احتمال دارد که محور تمرکز اکتشافات اخیر آمریکا باشد.
به گفته ی پرفسور Ronald Greeley و دیگر محققان دانشگاه آریزونا ، ناسا در ماموریت بعدی خود به سیارات خارجی منظومه شمسی باید کاوشگری را به سوی قمر معروف مشتری بفرستد زیرا این قمر از بهترین گزینههای جست و جوی حیات در منظومه ی شمسی محسوب میشود .
اقیانوس موجود در این قمر، پوسته نازک یخ و حضور اکسیدان ها، اروپا را بیشتر از سیاره سرخ مریخ به مکانی قابل سکونت تبدیل می کند. مسئله بودجههای تحقیقاتی برای طرحهای بزرگ مسئله بسیار مهمی اسـت. با کشف جدید ناسا و مشخص شدن امکان تحقیقات در قمر مشتری با عبور از میان فورانهای بخار آن احتمالا بودجه لازم برای ارسال کاوشگر به اروپا تامین میشود. کسی نمیداند شاید در میان جنجالهای همیشگی مریخ این اروپا،قمر مشتری باشد که ناگهان با کشف حیات در آن به چهره جنجالی جهان تبدیل شود.
۵۴۵۴