درنسل نخست استفاده از فناوری نانو در صنعت نساجی، از این فناوری فقط در مرحله تکمیل منسوج جهت پوشش دهی سطح منسوجات و لباسها با نانو ذرات، با ویژگیهایی همچون مقاومت دربرابرآبگریزی، چربیگریزی، خودتمیزشوندگی، ضد میکروبی، ضد الکتریسیته ساکن وضد چروک استفاده می شد.
اما با گذشت زمان چالش های موجود دراستفاده از این فناوری کاسته شد؛ به طوری که در سال های اخیر با استفاده از پوششهایی از نانو ذرات اکسید فلزی و نانو ذرات فلزی همچون نقره با ویژگی ضد میکروب، ضد پرتو فرابنفش، خود تمیزشوندگی و کند سوزی در منسوجات، رهایش نانو ذرات دربدن کاسته شد و اکنون برخی از منسوجات تولیدی ازنانو ذرات فلز به عنوان کالای پزشکی تولید و به بازار عرضه می شود.
در این میان نیز درچند سال اخیر پژوهشگران ایرانی همپای دیگر کشورها در تولید علم نانو و دستیابی به فناوری نانو حرکت کرده و اکنون از فناوری نانو در بسیاری از صنایع کشوراز جمله نساجی استفاده می شود.
شرکت توسعه فناوری های نوین سلامت یکی از شرکت های دانش بنیان فعال کشوردر تولید منسوجات با استفاده از فناوری نانو است که توانسته با استفاده از نانو الیاف نقره، لباس بارداری ضد امواج با خاصیت محافظت از ورود امواج الکترومغناطیس به بدن به ویژه به جنین تا 99.9 درصد طراحی و تولید کند.
علی صدیقی مدیرتحقیق وتوسعه شرکت توسعه فناوری های نوین سلامت روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگارعلمی با اشاره به اینکه در تولید این لباس ازنانو ذرات استفاده نشده است، افزود: دراین محصول ازنانو ذرات فلزی مانند الیاف نقره درکنار الیاف طبیعی مثل پنبه و پلی استر استفاده شده است، الیاف نقره علاوه براینکه خاصیت مکانیزم رفلکس را دارد و از ورود امواج به بدن جلوگیری می کند، دارای خواص ضد میکروبی، ضد باکتری و قارچ نیزهست.
وی اظهارکرد:درتولید منسوجات ضد امواج، زیست سازگاری این لباس ها نیزبررسی شده است و چون نانو ذره درداخل آن وجود ندارد، مشکل رهایش درمحیط زیست و داخل پوست بدن نیزندارد.
صدیقی با بیان اینکه نانوذرات به دلیل اندازه بسیارکوچک می توانند وارد پوست شوند، افزود:در محصولات این شرکت دانش بنیان از فلز نقره استفاده کرده ایم که مشکل رهایش و از بین بردن میکروارگانیسم های ایمنی بدن را نداشته باشد.
کارایی بالاتر از نمونه خارجی
صدیقی با اشاره به اینکه شدت استاندارد وجود امواج الکترومغناطیس درخانه از یک تا 10 میکرو وات برروی سانتی مترمربع در نظر گرفته شده است، گفت: محصولات این شرکت توان بازتاب امواج را با هر قدرتی تا 99.9 درصد را دارد؛ در واقع قدرت امواج را از حد استاندارد پایین ترمی آورد تا مشکلی برای بدن به وجود نیاید. میزان رفلکس نمونه خارجی موجود این لباس 90 درصد گزارش شده است.
وی افزود:دراین لباس به هیچ عنوان از ترکیبات کربنی به دلیل اینکه این محصول با پوست در تماس است، استفاده نشده است، زیرا ترکیبات کربنی قابلیت جذب در بدن دارند.تست های سازگاری محصولات این شرکت بررسی و تاییدیه های وزارت بهداشت آن گرفته شده است ودرحال حاضر پروپوزال آن نیزبرای قرار گرفتن این محصول در ردیف کالاهای پزشکی آماده شده است.
صدیقی با اشاره به اینکه تست های کارایی این محصولات در آزمایشگاه های داخلی و خارجی انجام شده است، گفت: تست های ضد میکروبی این محصول نیز از آزمایشگاه های داخل کشورازجمله انستیتو پاستورو دانشگاه تربیت مدرس گرفته شده است؛ همچنین تست زیست سازی این محصول از انستیتو پاستور اخذ شده است.
وی گفت:برای ماندگاری قدرت رفلکس این لباس باید ازمواد شوینده حاوی اکسید کننده وانواع سفید کننده به دلیل استفاده از نقره و تمایل این فلز به اکسید شدن استفاده نشود.برای ماندگاری قدرت رفلکس لباس ها، باید به صورت دستی با دمای 30 تا 40 درجه شست و شو و از فشاردادن لباس و قرار دادن درمعرض نور شدید خورشید جلوگیری شود.
تصمیمشان را خدا در همین سوره بیان کرد و آن تصمیمشان را هم بیثمر اعلام کرد. و آن تصمیم این است که گوش به قرآن ندهند و باغوغا و غریو، فریاد و بلوا و آشوبگری جلو وحی خدا را بگیرند «وَ قَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لاَ تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ وَ الْغَوْا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَغْلِبُونَ» (5) گفتند؛ نه خود گوش به وحی بدهید؛ و نه بگذارید دیگران به آن گوش بدهند. نه خود در مجلس درس رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) حضور پیدا کنید، و نه بگذارید دیگران حاضر شوند و شرکت کنند.
«لاَ تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ» خودتان گوش فرا ندهید و گرایش پیدا نکنید. «وَ الْغَوْا فِیهِ» با لغو و غوغاسالاری و بلوا و غریو و هوچیگری، مجلس درس پیغمبر را به هم بزنید. نه بروید، نه بگذارید دیگران بروند. نه بپذیرید و نه بگذارید دیگران بپذیرند. این تصمیم کفار به عنوان بهترین مبارزه در برابر وحی بود.هرگز کافر آرام نمیگیرد. هرگز کافر و غیرمسلمان از غم و اندوه نمیرهد. هرگز به یقین نمیرسد. هرگز دستش به دامنهی یقین نمیرسد، و هرگز دامن او از دست شک وتردید رها نمیشود. پایش به شک فرو رفته، دستش به یقین نرسیده، در این بین فشار میبیند «الشَّیْطَانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ» (27) شیطان او را به تنگدستی تهدید میکند. آری کسی که از تکیهگاه اصیل امید و آرامش اعراض نمود، دچار فشار هراس و اندوه خواهد شد. «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً» (28) چه اینکه اگر کسی به تکیهگاه اصیل طمأنینه و امید، اعتماد کرد هرگز در هیچ کاری فرو نمیماند «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لاَ یَحْتَسِبُ» (29) هیچ مرضی بدتر از بیماری دل نیست و هیچ دارویی، چون قرآن کریم شفابخش دردهای دل نخواهد بود که: «شِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ» (30) هم در بحثهای علمی، شک و تردید و اشکال را حل میکند. هم در بحثهای عملی، حزن و ترس را برطرف میکند. هم در مسائل علمی یقین میآورد، هم در مسائل عملی، طمأنینه و آرامش میبخشد. مؤمن آرام است.
یکی از اساتید ما در حکمت الهی، مرحوم آیتالله حاج شیخ محیالدین الهی قمشهای - رضوانالله تعالی علیه - آن روزی که ایران آشوب بود، و از هر طرف این کشور اسلامی مورد تهاجم شرق و غرب بود، این بزرگ حکیم الهی در حالی که برای نوشتن مطالب عقلی قلم در دست داشت، وقتی خبر به ایشان رسید کشور در آتش است، در کمال آرامش فرمود: «لَنْ یُصِیبَنَا إِلاَّ مَا کَتَبَ اللَّهُ لَنَا» (31) چیزی جز خواست خدا به ما نمیرسد. مائیم و طمأنینه، مائیم و آرامش، مائیم و استقامت، مائیم و استواری.حاجت موری ز علم غیب بداند*** در بن خاری ز صخره صماء
پس اضطراب برای رزق وجهی جز وسوسه شیطان ندارد. ما رزق میخواهیم، ولی خیال میکنیم باید آن قدر ذخیره کنیم که انباردار دیگران باشیم. «وَ تُحِبُّونَ الْمَالَ حُبّاً جَمّاً» (35) خدای سبحان حب انبوه نسبت به مال را نکوهش میکند و آن را یک نحو بیماری میداند. ولی انسان مؤمن در سایه قرآن کریم از این مرض رها شده به سلامت سخا و طمأنینه رسیده است.
«هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدًى وَ شِفَاءٌ» هم در حکمت نظری هدایت است، هم در حکمت عملی شفاء. هم عقل نظری را هدایت میکند، هم عقل عملی را درمان مینماید «وَالذَّینَ لاَ یُؤْمِنُونَ فِی آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَ هُوَ عَلَیْهِمْ عَمًى» کسانی که ایمان نمیآورند در گوش آنها، سنگینی است و این قرآن برای آنها نابینایی است. آیه همین سوره این است «وَ قَالُوا قُلُوبُنَا فِی أَکِنَّةٍ مِمَّا تَدْعُونَا إِلَیْهِ وَ فِی آذَانِنَا وَقْرٌ وَ مِنْ بَیْنِنَا وَ بَیْنِکَ حِجَابٌ». (36) کسی که به آیات الهی گوش فرا نمیدهد و نمیگذارد دیگران گوش فرا دهند هم در مسائل علمی مریض است و گرفتار جهل و شک خواهد شد، هم در مسائل عملی بیمار است و گرفتار حزن و ترس خواهد بود.
ولی مؤمن، هم در مسائل علمی به یقین و نورانیت رسیده است زیرا خدای رحمان از طریق علوم قرآنی عهدهدار تعلیم اوست «الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ خَلَقَ الْإِنْسَانَ عَلَّمَهُ الْبَیَانَ» (37) و هم در مسائل عملی به جایی رسیده است که آن موطن مصون از خوف و غم است. «أَلاَ إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ».
پینوشتها
1. سورهی فصلت، آیات 41، 42.
2. سورهی منافقون، آیهی 8.
3. سورهی احقاف، آیهی 2.
4. سورهی نمل، آیهی 26.
5. سورهی فصلت، آیهی 26.
6. سورهی انعام، آیهی 26.
7. سورهی فصلت، آیهی 27.
8. سورهی ابراهیم، آیهی 17.
9. سورهی نساء، آیهی 56.
10. سورهی دخان، آیهی 49.
11. سورهی ملک، آیهی 7.
12. سورهی سجده، آیهی 12.
13. سورهی طه، آیهی 125.
14. سورهی همزه، آیات 6و 7.
15. سورهی عنکبوت، آیهی 7.
16. سورهی صف، آیهی 8.
17. سورهی صف، آیهی 8.
18. سورهی مائده، آیهی 64.
19. سورهی فصلت، آیهی 28.
20. سورهی حجر، آیهی 9.
21. سورهی حجر، آیهی 9.
22. سورهی انفال، آیهی 42.
23. شرایع کتاب الشهادات.
24. سورهی فصلت، آیهی 44.
25. سورهی یونس، آیهی 62.
26. سورهی بقره، آیهی 10.
27. سورهی بقره، آیهی 268.
28. سورهی طه، آیهی 124.
29. سورهی طلاق، آیهی 3.
30. سورهی یونس، آیهی 57.
31. سورهی توبه، آیهی 51.
32. سورهی شعراء، آیهی 89.
33. سورهی هود، آیهی 6.
34. نهجالبلاغه فیض خطبه 189.
35. سورهی فجر، آیهی 20.
36. سورهی فصلت، آیهی 5.
37. سورهی الرحمن، آیات 1 تا 4.
تصمیمشان را خدا در همین سوره بیان کرد و آن تصمیمشان را هم بیثمر اعلام کرد. و آن تصمیم این است که گوش به قرآن ندهند و باغوغا و غریو، فریاد و بلوا و آشوبگری جلو وحی خدا را بگیرند «وَ قَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لاَ تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ وَ الْغَوْا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَغْلِبُونَ» (5) گفتند؛ نه خود گوش به وحی بدهید؛ و نه بگذارید دیگران به آن گوش بدهند. نه خود در مجلس درس رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) حضور پیدا کنید، و نه بگذارید دیگران حاضر شوند و شرکت کنند.
«لاَ تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ» خودتان گوش فرا ندهید و گرایش پیدا نکنید. «وَ الْغَوْا فِیهِ» با لغو و غوغاسالاری و بلوا و غریو و هوچیگری، مجلس درس پیغمبر را به هم بزنید. نه بروید، نه بگذارید دیگران بروند. نه بپذیرید و نه بگذارید دیگران بپذیرند. این تصمیم کفار به عنوان بهترین مبارزه در برابر وحی بود.هرگز کافر آرام نمیگیرد. هرگز کافر و غیرمسلمان از غم و اندوه نمیرهد. هرگز به یقین نمیرسد. هرگز دستش به دامنهی یقین نمیرسد، و هرگز دامن او از دست شک وتردید رها نمیشود. پایش به شک فرو رفته، دستش به یقین نرسیده، در این بین فشار میبیند «الشَّیْطَانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ» (27) شیطان او را به تنگدستی تهدید میکند. آری کسی که از تکیهگاه اصیل امید و آرامش اعراض نمود، دچار فشار هراس و اندوه خواهد شد. «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً» (28) چه اینکه اگر کسی به تکیهگاه اصیل طمأنینه و امید، اعتماد کرد هرگز در هیچ کاری فرو نمیماند «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لاَ یَحْتَسِبُ» (29) هیچ مرضی بدتر از بیماری دل نیست و هیچ دارویی، چون قرآن کریم شفابخش دردهای دل نخواهد بود که: «شِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ» (30) هم در بحثهای علمی، شک و تردید و اشکال را حل میکند. هم در بحثهای عملی، حزن و ترس را برطرف میکند. هم در مسائل علمی یقین میآورد، هم در مسائل عملی، طمأنینه و آرامش میبخشد. مؤمن آرام است.
یکی از اساتید ما در حکمت الهی، مرحوم آیتالله حاج شیخ محیالدین الهی قمشهای - رضوانالله تعالی علیه - آن روزی که ایران آشوب بود، و از هر طرف این کشور اسلامی مورد تهاجم شرق و غرب بود، این بزرگ حکیم الهی در حالی که برای نوشتن مطالب عقلی قلم در دست داشت، وقتی خبر به ایشان رسید کشور در آتش است، در کمال آرامش فرمود: «لَنْ یُصِیبَنَا إِلاَّ مَا کَتَبَ اللَّهُ لَنَا» (31) چیزی جز خواست خدا به ما نمیرسد. مائیم و طمأنینه، مائیم و آرامش، مائیم و استقامت، مائیم و استواری.حاجت موری ز علم غیب بداند*** در بن خاری ز صخره صماء
پس اضطراب برای رزق وجهی جز وسوسه شیطان ندارد. ما رزق میخواهیم، ولی خیال میکنیم باید آن قدر ذخیره کنیم که انباردار دیگران باشیم. «وَ تُحِبُّونَ الْمَالَ حُبّاً جَمّاً» (35) خدای سبحان حب انبوه نسبت به مال را نکوهش میکند و آن را یک نحو بیماری میداند. ولی انسان مؤمن در سایه قرآن کریم از این مرض رها شده به سلامت سخا و طمأنینه رسیده است.
«هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدًى وَ شِفَاءٌ» هم در حکمت نظری هدایت است، هم در حکمت عملی شفاء. هم عقل نظری را هدایت میکند، هم عقل عملی را درمان مینماید «وَالذَّینَ لاَ یُؤْمِنُونَ فِی آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَ هُوَ عَلَیْهِمْ عَمًى» کسانی که ایمان نمیآورند در گوش آنها، سنگینی است و این قرآن برای آنها نابینایی است. آیه همین سوره این است «وَ قَالُوا قُلُوبُنَا فِی أَکِنَّةٍ مِمَّا تَدْعُونَا إِلَیْهِ وَ فِی آذَانِنَا وَقْرٌ وَ مِنْ بَیْنِنَا وَ بَیْنِکَ حِجَابٌ». (36) کسی که به آیات الهی گوش فرا نمیدهد و نمیگذارد دیگران گوش فرا دهند هم در مسائل علمی مریض است و گرفتار جهل و شک خواهد شد، هم در مسائل عملی بیمار است و گرفتار حزن و ترس خواهد بود.
ولی مؤمن، هم در مسائل علمی به یقین و نورانیت رسیده است زیرا خدای رحمان از طریق علوم قرآنی عهدهدار تعلیم اوست «الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ خَلَقَ الْإِنْسَانَ عَلَّمَهُ الْبَیَانَ» (37) و هم در مسائل عملی به جایی رسیده است که آن موطن مصون از خوف و غم است. «أَلاَ إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ».
پینوشتها
1. سورهی فصلت، آیات 41، 42.
2. سورهی منافقون، آیهی 8.
3. سورهی احقاف، آیهی 2.
4. سورهی نمل، آیهی 26.
5. سورهی فصلت، آیهی 26.
6. سورهی انعام، آیهی 26.
7. سورهی فصلت، آیهی 27.
8. سورهی ابراهیم، آیهی 17.
9. سورهی نساء، آیهی 56.
10. سورهی دخان، آیهی 49.
11. سورهی ملک، آیهی 7.
12. سورهی سجده، آیهی 12.
13. سورهی طه، آیهی 125.
14. سورهی همزه، آیات 6و 7.
15. سورهی عنکبوت، آیهی 7.
16. سورهی صف، آیهی 8.
17. سورهی صف، آیهی 8.
18. سورهی مائده، آیهی 64.
19. سورهی فصلت، آیهی 28.
20. سورهی حجر، آیهی 9.
21. سورهی حجر، آیهی 9.
22. سورهی انفال، آیهی 42.
23. شرایع کتاب الشهادات.
24. سورهی فصلت، آیهی 44.
25. سورهی یونس، آیهی 62.
26. سورهی بقره، آیهی 10.
27. سورهی بقره، آیهی 268.
28. سورهی طه، آیهی 124.
29. سورهی طلاق، آیهی 3.
30. سورهی یونس، آیهی 57.
31. سورهی توبه، آیهی 51.
32. سورهی شعراء، آیهی 89.
33. سورهی هود، آیهی 6.
34. نهجالبلاغه فیض خطبه 189.
35. سورهی فجر، آیهی 20.
36. سورهی فصلت، آیهی 5.
37. سورهی الرحمن، آیات 1 تا 4.
درنسل نخست استفاده از فناوری نانو در صنعت نساجی، از این فناوری فقط در مرحله تکمیل منسوج جهت پوشش دهی سطح منسوجات و لباسها با نانو ذرات، با ویژگیهایی همچون مقاومت دربرابرآبگریزی، چربیگریزی، خودتمیزشوندگی، ضد میکروبی، ضد الکتریسیته ساکن وضد چروک استفاده می شد.
اما با گذشت زمان چالش های موجود دراستفاده از این فناوری کاسته شد؛ به طوری که در سال های اخیر با استفاده از پوششهایی از نانو ذرات اکسید فلزی و نانو ذرات فلزی همچون نقره با ویژگی ضد میکروب، ضد پرتو فرابنفش، خود تمیزشوندگی و کند سوزی در منسوجات، رهایش نانو ذرات دربدن کاسته شد و اکنون برخی از منسوجات تولیدی ازنانو ذرات فلز به عنوان کالای پزشکی تولید و به بازار عرضه می شود.
در این میان نیز درچند سال اخیر پژوهشگران ایرانی همپای دیگر کشورها در تولید علم نانو و دستیابی به فناوری نانو حرکت کرده و اکنون از فناوری نانو در بسیاری از صنایع کشوراز جمله نساجی استفاده می شود.
شرکت توسعه فناوری های نوین سلامت یکی از شرکت های دانش بنیان فعال کشوردر تولید منسوجات با استفاده از فناوری نانو است که توانسته با استفاده از نانو الیاف نقره، لباس بارداری ضد امواج با خاصیت محافظت از ورود امواج الکترومغناطیس به بدن به ویژه به جنین تا 99.9 درصد طراحی و تولید کند.
علی صدیقی مدیرتحقیق وتوسعه شرکت توسعه فناوری های نوین سلامت روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگارعلمی با اشاره به اینکه در تولید این لباس ازنانو ذرات استفاده نشده است، افزود: دراین محصول ازنانو ذرات فلزی مانند الیاف نقره درکنار الیاف طبیعی مثل پنبه و پلی استر استفاده شده است، الیاف نقره علاوه براینکه خاصیت مکانیزم رفلکس را دارد و از ورود امواج به بدن جلوگیری می کند، دارای خواص ضد میکروبی، ضد باکتری و قارچ نیزهست.
وی اظهارکرد:درتولید منسوجات ضد امواج، زیست سازگاری این لباس ها نیزبررسی شده است و چون نانو ذره درداخل آن وجود ندارد، مشکل رهایش درمحیط زیست و داخل پوست بدن نیزندارد.
صدیقی با بیان اینکه نانوذرات به دلیل اندازه بسیارکوچک می توانند وارد پوست شوند، افزود:در محصولات این شرکت دانش بنیان از فلز نقره استفاده کرده ایم که مشکل رهایش و از بین بردن میکروارگانیسم های ایمنی بدن را نداشته باشد.
کارایی بالاتر از نمونه خارجی
صدیقی با اشاره به اینکه شدت استاندارد وجود امواج الکترومغناطیس درخانه از یک تا 10 میکرو وات برروی سانتی مترمربع در نظر گرفته شده است، گفت: محصولات این شرکت توان بازتاب امواج را با هر قدرتی تا 99.9 درصد را دارد؛ در واقع قدرت امواج را از حد استاندارد پایین ترمی آورد تا مشکلی برای بدن به وجود نیاید. میزان رفلکس نمونه خارجی موجود این لباس 90 درصد گزارش شده است.
وی افزود:دراین لباس به هیچ عنوان از ترکیبات کربنی به دلیل اینکه این محصول با پوست در تماس است، استفاده نشده است، زیرا ترکیبات کربنی قابلیت جذب در بدن دارند.تست های سازگاری محصولات این شرکت بررسی و تاییدیه های وزارت بهداشت آن گرفته شده است ودرحال حاضر پروپوزال آن نیزبرای قرار گرفتن این محصول در ردیف کالاهای پزشکی آماده شده است.
صدیقی با اشاره به اینکه تست های کارایی این محصولات در آزمایشگاه های داخلی و خارجی انجام شده است، گفت: تست های ضد میکروبی این محصول نیز از آزمایشگاه های داخل کشورازجمله انستیتو پاستورو دانشگاه تربیت مدرس گرفته شده است؛ همچنین تست زیست سازی این محصول از انستیتو پاستور اخذ شده است.
وی گفت:برای ماندگاری قدرت رفلکس این لباس باید ازمواد شوینده حاوی اکسید کننده وانواع سفید کننده به دلیل استفاده از نقره و تمایل این فلز به اکسید شدن استفاده نشود.برای ماندگاری قدرت رفلکس لباس ها، باید به صورت دستی با دمای 30 تا 40 درجه شست و شو و از فشاردادن لباس و قرار دادن درمعرض نور شدید خورشید جلوگیری شود.