جام جم سرا: این اتفاق زمانی افتاد که افزایش هزینههای اعلام شده حج تمتع سالجاری از سوی سازمان حج و زیارت باعث شد تعداد زیادی از متقاضیانی که سالها در انتظار اعلام اولویت خود برای اعزام بودند، از ثبتنام در کاروانها انصراف دهند.
این انصراف از سفر معنوی حج توسط کسانی که سالها پیش ثبتنام کرده بودند و حالا نمیتوانند مابهالتفاوتش را بپردازند، صورت گرفته است. با اینکه سازمان حج و زیارت بارها اعلام کرده است که خرید و فروش فیشهای سفر عمره و حج تمتع غیرقانونی است اما زیر پوست شهر خبر دیگری است؛ یک طرف، کسی که فیش حجش را که نتوانسته مابهالتفاوتش را پرداخت کند، ارزان میفروشد و آن طرف معامله که به کار دلالی مشغول است، همان فیش حج را چند برابر گرانتر به نفر بعدی میفروشد و سود میکند.
دلالی فیش بدون مجوز حج و زیارت!
وقتی به مراکزی که اقدام به خرید و فروش فیش حج میکنند سری بزنید، با اعتمادبهنفس اعلام میکنند که زیرنظر سازمان حج و زیارت مشغول به این کار هستند؛ در صورتی که این سازمان بارها اعلام کرده که این عمل غیرقانونی است.
چندی پیش غلامرضا رضایی، معاون سازمان حج و زیارت هم در اینخصوص به جامجم گفته بود: «خرید و فروش فیش اصلا معنی و مفهوم ندارد. پشت فیشها غیرقابل خرید و فروش درج شده است، البته صاحب فیش فقط میتواند آن را به بستگان درجه اول و خویشاوندان خود انتقال دهد.»
به گفته رضایی، به دلیل اینکه دلالها از خریداران و فروشندهها در دفترخانهها وکالت میگیرند، آنها فریب خورده و تصور میکنند کار دلالها قانونی است، تا به حال چند نفر از افرادی که از این طریق کلاه سرشان رفته به سازمان حج و زیارت مراجعه کردهاند؛ چرا که آنها بعد از گرفتن مبلغی ناچیز و تنظیم وکالتنامه دیگر نمیتوانند خریدار و دلال را پیدا کنند. از طرف دیگر رضایی ادعا میکند که چاپ شدن تبلیغات این شرکتها در روزنامهها هم باعث شده برخی مردم تصور کنند، کار این افراد قانونی است.
به گزارش جام جم سرا، او درباره اینکه چرا خرید و فروش فیش حج در دفترخانهها و به صورت علنی انجام میشود، میگوید: «اینکه چرا این افراد برای خود شرکت و دفتر دارند، باید قوه قضائیه پاسخگو باشد. تمام این بنگاههایی که اقدام به نصب تابلو، بنر، پلاکارد و نشر اطلاعیه و اعلامیه میکنند، همه کلاهبردار هستند. زورمان نرسیده، جلو این بنگاههای غیرقانونی را بگیریم.
فروشنده برای پیرزن توضیح میدهد که فیش حجش را یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان میخرد. هرچه پیرزن میگوید همسایهشان بهتازگی گرانتر فروخته، دلال زیر بار نمیرود. با ژستی که خیال پیرزن راحت شود، میگوید: «مادرجان اصلا نگران نباش ما شرکتی هستیم، سریع وکالتنامه محضری تنظیم میکنیم، یک امضا میزنی و خلاص!» |
به صرف اینکه برخی جلو در سازمان حجوزیارت اقدام به خرید و فروش فیش حج میکنند، مردم نباید فکر کنند که این افراد کارشان قانونی است زیرا ما زورمان نرسیده جلو اینها را بگیریم یعنی راهکار قانونی برای مقابله با این کلاهبردارها را هنوز پیدا نکردهایم.»
بازار داغ دلالی فیش حج!
فیش حج عمره را در سال ۱۳۸۴ با مبلغ ۵۰۰هزار تومان خریده است. برای سال ۹۲ اسمشان درآمده که به حج بروند، حالا باید مابهالتفاوت را بپردازند. در حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه مابهالتفاوت میشود.
پیرزنی است که پسرش برایش این فیش را خریداری کرده و حالا نمیتواند این مبلغ را پرداخت کند، به قول خودش هزینه سوغاتی و رفت و آمد هم هست. به دفتر خرید و فروش فیش در میدان انقلاب آمده است. یکی از آشناها اینجا را معرفی کرده است. فروشنده برای پیرزن توضیح میدهد که فیش حج عمرهاش را در حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان میخرد و هرچه پیرزن توضیح میدهد که همسایهشان بهتازگی گرانتر فروخته، دلال زیر بار نمیرود. با ژستی که خیال پیرزن راحت شود، میگوید: «مادرجان اصلا نگران نباش ما شرکتی هستیم، سریع وکالتنامه محضری تنظیم میکنیم یک امضا میزنی و خلاص!»
دلالان نزدیک سازمان حج و زیارت!
اکثر دفاتر و دلالان خرید و فروش فیش حج و تبلیغاتشان در همان خیابان آزادی نزدیک سازمان حج و زیارت است. دلالان بر سر فروشندگان و خریداران فیشها با همدیگر رقابت دارند، اما اگر درون خود سازمان حج و زیارت بروید کسی به شما اطلاعاتی در این مورد نمیدهد.
خود مسئولان و ماموران میگویند این کار غیرقانونی است ولی جلو در اصلی سازمان پر از افرادی است که به این کار مشغول هستند و چون بیرون از محوطه این اقدام را انجام میدهند از حضورشان جلوگیری نمیشود.
میانگین قیمت خرید و فروش فیشهای حج واجب در نوسان است. در بازار داغ دلالان این میانگین از۱۷ میلیون تا ۲۴ میلیون تومان درحال تغییر است. اگرچه برخی از فیشهای ۴۰ میلیون تومانی خبر میدهند.
مسئول یکی از این دفاتر که با نام حاجی صدایش میکنند، میگوید: «من سالهاست در حال خرید و فروش فیش حج تمتع هستم. این حرفها که درباره نرخ فروش بالای فیش حج میزنند، دروغ است البته ما تکذیب نمیکنیم که به قیمت بالاتر از قیمت اصلی این فیشها را میفروشیم. باید در نظر بگیرید اگر کسی برود در خود سازمان ثبتنام کند برای حج واجب سالها در نوبت میماند برای عمره هم همین شرایط وجود دارد. ما سعی میکنیم مردمی را که دوست دارند به این سفر زیارتی بروند زودتر به این هدف برسانیم حالا اینکه چقدر هزینه میکنند، به خودشان مربوط است!»
مسئولان ثبتنام فیشهای حج هم درباره این افزایش قیمت فیشهای حج تمتع که باید برایش مابهالتفاوت پرداخت کرد، میگویند: «اگر توان پرداخت مابهالتفاوت را دارید بروید وگرنه فیش را بفروشید.»
یکی از واسطههای خرید و فروش فیش عمره میگوید: «قیمت خرید فیش عمره ۲میلیون و ۲۵۰ هزار تومان است که بخشی از این مبلغ برای ثبتنام در کاروان زائران هزینه میشود که آن هم بستگی به نوع کاروان دارد هزینه کاروان درجه یک ۳۰۰و کاروان درجه دو ۲۰۰ هزار تومان میشود. از نظر قانونی خرید و فروش فیش عمره هیچ مشکلی ندارد و نقل و انتقال آن در دفتر اسناد و املاک انجام میشود و سند میخورد».
این دلال قیمت سال گذشته فیش عمره را یک میلیون و ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه وضعیت اعزام زائر امسال متفاوت از سال قبل است به همین دلیل نرخ فیش امسال درصد زیادی افزایش یافته است. فیشهای عمره به قیمت یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از مشتری خریداری میشود و مبلغی نیز باید برای انجام اقدامات قانونی نقل و انتقال در سازمان حج انجام شود به همین دلیل مبلغ فروش بیش از ۲میلیون تومان میشود.
این حکایت کسانی است که از یک سفر معنوی هم سوءاستفاده میکنند و این فیشها حتی تا ۴۰ میلیون تومان در بازار به فروش میرسند. مسئولان سازمان حج و زیارت این موضوع را تایید میکنند و این کار را غیرقانونی میدانند اما هنوز برای این اقدام غیرقانونی راهکاری عملی اجرا نشده است. (سارا غضنفری/کسب و کار)
قرآن چه زهد و سلوکی را قبول دارد؟
زهد و سلوک مورد قبول قرآن چگونه است؟
خیلی اوقات در زندگی تعریف های اشتباهی از موضوعات و مسائل دینی داریم
که عمل کردن طبق این تعریف ها و شناخت های غلط، نه تنها ما را به مسیر درست و هدف صحیح نمیرساند
بلکه دیگران را از دین و فهم دین دور کرده و حتی زده میکند.یکی از این موضوعات، زهد است.
انسان بودن و راه و رسم آدمیت، از جمله اهداف و مسیری است
که تمام رسولان الهی از آدم تا خاتم هر کدام با کتب الهی و معجزات خود سعی بر هدایت آدمیان به ویژه اشرف مخلوقات انسان داشتند
که هر کدام به شیوه و رسم زمانه خود پیش رفته و خداوند را به زبان همان دوره زیستی و تاریخی بیان کردهاست.
طریق زهد و پارسایی از جمله کارهایی است که مسیر رسیدن به خداوند را برای بندگان هموار میکند.
در نگاه گروهی از مردم، طی کردن زهد سلوک ، این گونه است
که باید تمام محبوب ها را از خانه ی دل بیرون ریخته شود و خدا تنها در دل آدمی باقی بماند.
در این تعریف زاهد میگوید: محبت به خانه، مرکب، مال، زن و فرزندان کنار گذاشته شود.
اما باید بدانید این زهد و سلوک قرآنی نیست و در این گزارش تعریفی صحیح از قرآن کریم معرفی میشود.
زهد در لغت، به معنی بی اعتنایی، و زاهد کسی است که در عین کار و تلاش، به دنیا بی اعتنا باشد،
در اصطلاح زهد، ضد رغبت و میل به دنیا است؛ یعنی روی گردانی از خوشیهای دنیا و اموال و منصبها و چیزهای دیگری که با مرگ زائل می شود.
«لِکیلا تَأسَوا عَلی مَا فَاتَکُمْ ولا تَفرَحوا بِما ءاتکُم»؛ (این را بدانید) تا هرگز به آنچه از دست شما میرود
اندوهگین نشده و به آنچه به شما داده شده است، دلشاد (شادمان) نگردید.»(حدید 23)
معنی زهد و پارسایی در این آیه به وضوح بیان شده است و آن اینکه انسان به آمد
و رفت نعمتهای دنیا دل خوش نکند، این دو جمله کوتاه در حقیقت یکی از مسائل پیچیدۀ آفرینش را حل می کند،
چرا که انسان همیشه در جهان هستی با مشکلات و گرفتاریها و حوادث ناگواری روبرو است
قرآن میگوید: هدف این بوده که شما دلبسته و اسیر زرق و برق این جهان نباشید.((1))
امیرمؤمنان (ع) نیز در ذیل همین آیه می فرماید: «زهد بین دو کلمه از قرآن است که خدای سبحان فرمود:
“تا بر آنچه از دست شما رفته حسرت نخورید و به آنچه به شما رسیده شادمان مباشید”
کسی که بر گذشته افسوس نخورد، و به آینده شادمان نباشد، همۀ جوانب زهد را رعایت کرده است » ((2))
«وَلا تَمُدَّنَ عَیْنَیْکَ إلی ما مَتَّعنا بِهِ أزواجاً مِنهُم زَهرَةَ الحَیوة الدنیا… » (طه، آیه 131)
«و هرگز چشم خود را به نعمتهای مادی که به گروه هایی از آنها دادهایم میفکن،
که اینها شکوفه های زندگی دنیاست و برای آن است که آنها را با آن بیازمائیم و روزی پروردگارت بهتر و پایدارتر است »
إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَی الْأَرْضِ زینَةً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً: ما آنچه را روی زمین است
زینت آن قرار دادیم ، تا آنها را بیازماییم که کدامینشان بهتر عمل می کنند! (کهف، آیه 7)
رسول اکرم (ص) میفرماید: ای پسر مسعود! «لیبلوکم ایکم احسن عملاً»، یعنی کدامیک از شما در دنیا زاهدتر هستید؟
((3)) این بیان به صراحت «حسن عمل» را به معنای زهد دانسته است. به هر حال این هشداری است
به همه انسان ها و همه مسلمان ها که در این میدانِ آزمایش الهی، فریب زرق و برق ها را نخورند
و به جای اینکه به این مظاهر فریبنده دلبستگی پیدا کنند، به حسن عمل بیندیشند. ((4))
وَمَا أُوتِیتُمْ مِنْ شَیءٍ فَمَتَاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَزِینَتُهَا وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَیرٌ وَأَبْقَى أَفَلَا تَعْقِلُونَ.
این آیه، همانند آیات مشابه دیگر، در مقام بیان ماهیت و حقیقت اشیا و اموری است
که در اختیار آدمی قرار داده شده و جایگاه آنها را در زندگی دنیا معرفی نموده است. (قصص، آیه 60)
اما توجه داشته باشیم که که این بیانات و صحبت ها توجیه گر بدبینی
به نظام آفرینش و کوچک شمردن امور دنیوی و تحقیر منسوبان به آن نمی باشد،
بلکه به تعبیر مرحوم مطهری، «همه اینها انتقاد از دلخوشی و رضایت و قناعت به علایق دنیوی است.» ((5))
تضاد و تقابل دنیا و آخرت، بی مقداری اشیا و امور دنیوی و نکوهش مظاهر حیات دنیا را باید در کنار مذمت تارکان دنیا
(بهبهانه وصول بهمعنویت و آخرت) ملاحظه نمود تا آنچه در ابتدا معضل می نماید، درست فهمیده شود و این تعارض ظاهری مرتفع گردد.
آدم شدن در نگاه گروهی که می گویند راه زهد را پیشه گرفته اند
این گونه است که باید تمام محبوب ها از خانه ی دل بیرون ریخته شوند و خدا تنها در دل آدمی باقی بماند.
در این تعریف زاهد می گوید: محبت خانه و مرکب و مال و زن و فرزند را کنار بگذار. اما بدانید این زهد و سلوک قرآنی نیست.
اما در زهد و سلوک قرآنی، داشتن انواع محبوب ها جایز است، چرا که انسان می خواهد زندگی کند،
منتها به این صورت که تمام محبوب های مشروع را در دل خود راه بدهد و محبت خدا را هم در دل جا بدهد،
مشروط بر اینکه، محبت خدا یک سر و گردن از بقیه محبوب ها بلندتر باشد
که اگر یک وقت میان حبّ خدا و حبّ مال و غیر تضادی پیش آمد، آن را به پای حبّ خدا قربان کند.
علامة جعفری در این باب معتقد است: ما میتوانیم یک اشتباه بزرگ را مرتفع سازیم
که دامنگیر عدهای فراوان از مردم گشته، بلکه متأسفانه گاهی عدهای از صاحبنظران را هم به انحراف فکری می اندازد
که اعراض از دنیا یعنی چه؟ مگر می توان در این دنیا بدون اهتمام در امور حیات طبیعی،
زندگی صحیح و سالم و مستقل را به دست آورد؟ ((6))
متاع و زینت بودن وسایل مادی نه تنها با ابزار بودن آنها برای تعالی معنوی و سعادت ابدی منافاتی ندارد،
بلکه مطابق با حکمت و مشیت الهی است. علامه جعفری می نویسد:
متاع چیزی است یا چیزکی است که از آن می شود خیلی ساخت؛ همان طور که امیرمؤمنان فرمود:
اگر بخواهید به دنیا به عنوان مطلوب مستقل و هدف نهایی بنگرید، دست شما خالی خواهد شد،
اما اگر به عنوان وسیله به آن بنگرید، این ناچیز به همه چیز مبدل خواهد شد. ((7))
منابع:
((1))-[مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 23، ص 364 و 365]
((2))-[نهج البلاغه (محمد دشتی)، کلمات قصار 439 – ص 735]
((3))-(طبرسی، 1384: 435)
((4))-(مکارم شیرازی، 1363: 12 / 350)
((5))-(مطهری، 1385: 208)
((6))-(جعفری، 1362: 22 / 150 و 151)
((7))-(جعفری، 1382: 343)
باشگاه خبرنگاران جوان