مریم میرزاخانی: فکر نمی‌کردم ریاضی‌دان شوم

جام جم سرا: مریم میرزاخانی متولد تهران است و تحصیلات دبیرستان خود را در مدرسه فرزانگان تهران سپری کرد. او در گفت‌وگویی درباره آغاز علاقه‌اش به ریاضیات می‌گوید :

«بچه که بودم دوست داشتم نویسنده شوم. هر داستانی که به دستم می‌رسید و در واقع هر کتابی که به دستم می‌رسید می‌خواندم. اما قبل از آخرین سال حضورم در دبیرستان هیچ وقت فکر نمی‌کردم ریاضی‌دان شوم... برادرم کسی بود که مرا به طور عام به علم علاقه‌مند کرد. او هرچیزی که در مدرسه می‌آموخت، برای من تعریف می‌کرد و فکر می‌کنم اولین خاطره‌ای که از ریاضیات دارم این بود که او مطلبی درباره جمع کردن اعداد ۱ تا ۱۰۰ را که در مجله‌ای خوانده بود، برایم مطرح کرد و این‌که چکونه گاوس با روشی نوآورانه آن را حل کرده بود. این اولین باری بود که از زیبایی یک راه حل ریاضی به شوق می‌آمدم و مجذوب آن می‌شدم.»

این علاقه او را به المپیاد ریاضی کشاند. او در دو المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ / ۱۳۷۳ و ۱۹۹۵ / ۱۳۷۴ که به‌ترتیب در هنگ‌کنگ و تورنتو برگزار شد، مدال طلا را اخذ کرد. حدس زدن مقصد بعدی او چندان دشوار نبود؛ گروه ریاضیات دانشگاه صنعتی شریف، جایی که با بسیاری از دوستان و مدرسانش آشنا شد و از آن‌ها الهام گرفت.

بازمانده‌ای از شب تاریک ریاضیات ایران

در همان دوران تحصیل کارشناسی بود که به همراه تیم دانشگاه شریف برای شرکت در مسابقات ریاضی دانشجویی به اهواز سفر کرد ولی تیم دانشجویان شریف در مسیر برگشت خود از اهواز به تهران دچار حادثه شد. اسفند سال ۱۳۷۶ بود که خبر سقوط اتوبوس حامل این تیم به درون دره جامعه ایران را شوکه کرد. در آن فاجعه ۶ دانشجوی شریف جان خود را از دست دادند و در این بین غم سنگینی جامعه ریاضیات ایران را فراگرفت، چرا که فعالان این حوزه می‌دانستند چه استعدادهای درخشانی در آن اتوبوس بودند. مریم میرزاخانی نیز در آن حادثه آسیب دید و یکی از بازمانده‌های آن شب تاریک ریاضیات ایران محسوب می‌شود.

او پس از پایان دوره کارشناسی خود، کارشناسی ارشدش را نیز در دانشگاه شریف گرفت و برای ادامه تحصیلاتش به ایالات متحده رفت و در دانشگاه هاروارد تحصیلات خود در زمینه ریاضیات را تکمیل کرد. او پس از دریافت مدک دکتری به طور منظم و دایم در حوزه تخصصی خود در حال پژوهش و تدریس است و در دانشگاه‌های پرینستون و استنفورد به عنوان محقق و استاد فعالیت کرده است.

جوایز و افتخارات

اگرچه فعالیت‌های تخصصی او در زمینه ریاضیات به زودی مورد توجه جامعه ریاضی قرار گرفت، اما در بین قشر عمومی‌تری از مردم زمانی نام او مطرح شد که در سال ۲۰۰۵/۱۳۸۴ نشریه پاپیولار ساینس نام او را در فهرستی از ۱۰ ذهن جوان و برتر علم آمریکا قرار داد.

حوزه فعالیت او به طور خاص برروی فضاهای هندسی و همچنین نظریه ارگودیک متمرکز شده است. پرداختن به جزییات فعالیت‌های علمی او فراتر از این متن است، اما او در مرزهای دانش ریاضیات به جستجو می‌پردازد و دامنه آگاهی ما را از جهان شگفت‌انگیز ریاضیات توسعه می‌دهد.

پژوهش‌های مریم میرزاخانی بارها از سوی جامعه ریاضیات جهان مورد ستایش قرار گرفته و جوایز و عناوین متعددی را برای او به ارمغان آورده است که آخرین مورد آن، اعطای جایزه پژوهش برتر سال ۲۰۱۴ موسسه ریاضیات کلی The Clay Mathematics Institute (CMI) است. این جایزه به طور مشترک به او و پیتر اسکولز (Peter Scholze) اهدا شد. این موسسه مریم میرزاخانی را به دلیل مشارکت چشمگیر و موثرش در زمینه نظریه هندسه و نظریه ارگودیک شایسته این عنوان دانسته بود.

او پیش‌تر جایزه دوسالانه روت لیتل ستر (Ruth Lyttle Satter) در ریاضیات را به خود اختصاص داده بود، جایزه‌ای که انجمن ریاضیات آمریکا به زنان تاثیرگذار در حوزه ریاضیات اهدا می‌کند.

میرزاخانی و مدال فیلدز ۲۰۱۴

مریم میرزاخانی روز شنبه هفته آینده ۱۶ آگوست (۲۵ مرداد) در سئول و در کنفرانس جهانی ریاضیات ۲۰۱۴ سخنرانی خواهد کرد. این کنفرانس بزرگ‌ترین گردهمایی ریاضیات جهان به شمار می‌رود که هر ۴ سال یک بار برگزار می‌شود.

کنفرانس ۴ ساله ریاضیات فرصتی برای جامعه ریاضیات جهان است تا جوایز ۴ گانه خود را به برگزیدگان اهدا کند. این جوایز عبارتند از

جایزه وانلینا: (Rolf Nevanlinna Prize) به برگزیدگانی اهدا می‌شود که نقشی فعال در توسعه جنبه‌های ریاضیاتی در علوم فناوری ارتباطات و محاسبات داشته‌اند.

جایزه کارل فردریش گاوس: به تحقیقات ریاضیاتی اهدا می‌شود که کاربردی در بیرون جهان ریاضیات پیدا کرده باشند

جایزه کرن: (Chern) به پاس یک عمر تحقیقات ریاضیاتی اهدا می‌شود

مدال فیلدز: بسیاری از دانشمندان، جایزه فیلدز را - در کنار جایزه اَبِل - معادلی برای نوبل ریاضیات می‌دانند. اگرچه این جایزه نه از نظر مبلغ و نه از نظر دوره تناوب اهدا و نه از نظر شرایط دریافت‌کنندگان مشابه نوبل نیست اما مشهورترین نشان جامعه ریاضیات به شمار می‌رود. این جایزه هر چهار سال یک بار و در این کنفرانس به یاد جان چارلز فیلدز، ریاضی‌دان کانادایی به ریاضی‌دانانی اهدا می‌شود که کشفی چشمگیر در جامعه ریاضیات داشته و در هنگام اهدا آن بیش از ۴۰ سال سن نداشته باشند. هر دوره این جایزه ممکن است به طور مشترک به دو، سه یا چهار ریاضی‌دان اهدا شود.

مانند هر نشان و مدال دیگری در هر دوره و در اوقات نزدیک به اهدای این جایزه هم در بین علاقه‌مندان این حوزه شایعات و گمانه‌زنی‌هایی درباره برنده احتمالی مطرح می‌شود و حتی نظرسنجی‌هایی غیررسمی برگزار می‌شود.

امسال یکی از نام‌هایی که در این بحث‌های حاشیه‌ای زیاد شنیده می‌شود، نام مریم میرزاخانی است که ممکن است در آخرین دوره‌ای از کنفرانس ریاضی جهانی که شرایط سنی‌اش اجازه می‌دهد، معتبرترین جایزه ریاضیاتی را دریافت کند. دریافت این جایزه اگرچه می‌تواند برای مریم میرزاخانی نقطه اوجی باشد، اما شاید هیجان آن قابل مقایسه با لحظاتی نباشد که او ایستاده بر فراز تپه‌ای سرزده از میان جنگل انبوهی از مفاهیم ریاضی، راه‌حلی را پیدا می‌کند.

وقتی از او پرسیده شد که چه چیزی برایش بیش از هرچیز دیگری حکم جایزه و پاداشی در پشت یک کار طاقت‌فرسای ذهنی دارد، در پاسخ گفت :«قطعا رضایت‌بخش‌ترین اتفاق، همان لحظه‌ای است که می‌گویی آها! لحظه‌ای که شور و شوق کشف و لذت و شعف درک چیزی جدید را احساس می‌کنی و احساس اینکه بالای تپه‌ای ایستاده‌ای و و چشم‌اندازی کامل را در مقابل داری. اگرچه در اغلب اوقات انجام کار ریاضیاتی برای من مانند این است که در حال کوهنوردی طولانی هستم بدون آنکه مسیر پاخورده‌ای وجود داشته باشد و یا حتی چشم انداز پایان مسیری در تیررس دیدگان باشد.» (خبرآنلاین)

مریم میرزاخانی: برقراری توازن در مادری و ریاضیات سخت است

جام جم سرا: از چه زمانی تصمیم گرفتید به‌طور جدی به ریاضی بپردازید؟

از زمان المپیاد ریاضی، البته وقتی وارد تیم المپیاد ریاضی شدم نمی‌خواستم ریاضی بخوانم، فکر می‌کردم که مهندس شوم ولی بعد با کلاس‌هایی در دانشگاه شریف و برخوردهایی که با بچه‌های سال‌های بالا‌تر از خودمان داشتیم نه تنها من که بقیه بچه‌هایی که هم‌دوره بودیم هم تصمیم گرفتیم ریاضی بخوانیم.

از کی فهمیدید استعداد بالایی در ریاضی دارید؟

اگر کسی فکر کند هم می‌توانم یک خانواده خیلی خوب و با ارتباط قوی داشته باشم، هم کارم به‌‌ سرعت قبل پیش برود این طور نیست، باید هزینه بکند. کمی هم بستگی دارد به این که پدر و مادر چقدر تقسیم کار بکنند، چه‌قدر برای بچه‌شان وقت بگذارند

در المپیاد ریاضی. من در مصاحبه‌های دیگر هم این حرف را زده‌ام. به‌طور کلی علوم دیگر را هم دوست داشتم، مثلا با دوستانم آزمایش‌های علمی انجام می‌دادیم. ولی به ریاضی به‌طور خاص در دوره المپیاد ریاضی و کامپیو‌تر علاقه‌مند شدم. یک مقداری هم واقعا در زمان جوانی و نوجوانی، ذهن انسان طور دیگری فکر می‌کند. انسان وقتی به ۲۰ سال پیش نگاه می‌کند و می‌بیند که چه فاکتورهایی برایش مهم بوده‌اند، خودش هم تعجب می‌کند و می‌گوید مگر من این‌طوری فکر می‌کردم. چیزهای هیجان‌انگیز برای جوان‌ها مهم است. مثلا برایشان رقابت مهم است، این‌که هیچ دختری در تیم المپیاد نبوده انگیزه‌بخش است.

آیا می‌توانید یکی از کارهای ریاضی خود مثلا همین کاری که به خاطر آن فیلدز گرفتید را به زبان ساده توضیح دهید؟
نه. خیلی کار سختی است. یک مصاحبه‌ای من با مجله کوانتا کرده‌ام که Simons Foundation آن را روی سایتش منتشر کرده و در آنجا کار من برای شخص غیرمتخصص توضیح داده شده است. خودتان هم حتما می‌دانید که بیان مطالب پیشرفته به زبان ساده چقدر سخت است. ولی در این مصاحبه کسی که با من حرف زده، خودش دکترای ریاضی دارد و رشته‌اش هم نسبتا به من نزدیک است و کارش هم الان نوشتن مطالب علمی به زبان ساده و ساده کردن مطالب برای عموم است و این کاری است که آدم متخصص خودش را می‌خواهد و واقعا سخت است، ولی زمینه کاری‌ام در واقع می‌شود نظریه رویه‌های ریمانی، نظریه ارگودیک و سیستم‌های دینامیکی.

به‌عنوان یک مادر، چطور بین کار سنگین ریاضی و مادر بودن توازن برقرار می‌کنید؟
خیلی سخت است. البته شدنی است و ارزش انجام دادنش را دارد. خواه ناخواه میزان کار را کم می‌کند. یعنی اگر کسی فکر کند که هم می‌توانم یک خانواده خیلی خوب و با ارتباط قوی داشته باشم، هم کارم به‌‌ همان سرعت قبل پیش برود این طور نیست، باید به هر حال هزینه بکند. البته برای پدر هم سخت است و این کمی بستگی دارد که پدر و مادر چقدر تقسیم کار بکنند، چه‌قدر برای بچه‌شان وقت بگذارند.

دوست دارید بچه‌تان ریاضی‌دان شود؟
برایم فرقی نمی‌کند. امیدوارم که او و کلا همه بچه‌ها، ریاضی را جدی بگیرند. دوست ندارم مثل افرادی شود که تا صحبت از ریاضیات می‌شود می‌گویند من از ریاضی هیچ چیز نمی‌دانم، یعنی اصلا به خود امکان نمی‌دهند که به آن فکر کنند، البته در ایران خیلی این‌طور نیست ولی در آمریکا زیاد پیش می‌آید. ریاضی به درست فکر کردن کمک می‌کند. حتی یک پزشک یا کسی که کار دیگری هم می‌کند، اگر ریاضی‌اش قوی باشد، می‌تواند جلو باشد.

در طول روز چه قدر کار می‌کنید؟

کسی که بچه کوچک دارد، از ۹صبح وقت دارد تا پنج بعد از ظهر. بعدش دیگر وقت ندارد. می‌توانی مثلا بروی در پارک و به‌طور کلی فکر بکنی، ولی اینکه بنشینی و کار جدی بکنی نمی‌شود

خیلی بستگی دارد به روز و زمان و....

مثلا در زمان اوج کارتان؟
خیلی متغیر است. البته کسی که بچه کوچک دارد، از ۹صبح وقت دارد تا پنج بعد از ظهر. بعدش دیگر وقت ندارد. می‌توانی مثلا بروی در پارک و به‌طور کلی فکر بکنی، ولی اینکه بنشینی و کار جدی بکنی نمی‌شود.

قبل از اینکه بچه داشته باشد چه طور؟
قبلش شاید بیشتر بود. ولی اصولا کار ریاضی به‌صورت خطی جلو نمی‌رود. گاهی مثلا قرار است یک مقاله را تمام کنید، یا مثلا باید آخرین نسخه‌اش را آماده کنید، خب باید بیشتر کار کنید، ولی در سایر مواقع این‌طور نیست که اگر بیشتر کار کنید بهتر باشد. مهم‌ این است که انگیزه‌تان را حفظ کنید و به آن مسأله‌ای که فکر می‌کنید، در یک مدت طولانی فکر کنید. میزان پیشرفت ممکن است بعضی روز‌ها زیاد و بعضی روز‌ها کم باشد. علاوه بر این کارهایی از قبیل جلسات دانشگاه و صحبت با دانشجویان دکترا نیز هست که به هر حال وقت می‌گیرد. هرچه‌قدر انسان جوان‌تر باشد، ذهنش باز‌تر است برای فکر کردن. دلیلش این است که مشغله خارجی کمتری دارد، با گذشت زمان مشغله‌ها و نگرانی‌های انسان بیشتر می‌شود، به همین دلیل از زمانی که جوان هستید و ذهنتان باز است، بهترین استفاده را بکنید.

شما به غیر از فعالیت ریاضی و بودن با خانواده، چه علایق و فعالیت‌های دیگری دارید؟

در حال حاضر، همین دو تا را اگر بتوانم انجام دهم، خیلی خوشحالم. (خنده)

سابق چه طور؟

قبلا خواندن رمان و کتاب را خیلی دوست داشتم.

شما دو سال عضو تیم المپیاد ریاضی بوده‌اید، می‌خواهم بدانم چه‌قدر از موفقیت خود در ریاضی را تحت تأثیر فعالیت در دوران المپیاد ریاضی می‌دانید؟

خیلی‌اش را. چون اگر المپیاد نبود، اصلا ریاضی نمی‌خواندم.

ریاضی‌دان بودن مثل این است که بخواهید در طول عمرتان ورزش کنید. اینکه در ۱۸ سالگی ورزش کنید خیلی فرق می‌کند با اینکه همیشه ورزش کنید

از نظر علمی چطور؟

از نظر علمی هم خیلی از افرادی که بعدا در زندگی‌ام تأثیر گذاشتند و خیلی از بهترین دوستانم را در دوره المپیاد ریاضی پیدا کردم که بعد‌ها در خیلی از قسمت‌های مختلف ریاضی به من کمک کردند.

آیا هنوز هم به شهود‌ها و ایده‌های آن زمان باز می‌گردید؟

نه، الآن دیگر اگر شما آن شش سؤال المپیاد ریاضی را به من بدهید، فکر نمی‌کنم بتوانم یکیش را هم حل کنم. حتی الآن اگر سوال‌های کتاب نظریه اعدادی را که با رؤیا بهشتی نوشتیم از من بپرسند، من لزوما نمی‌توانم حل کنم. چون اصلا مدل فکری آدم عوض می‌شود. تفاوتش مثل تفاوت کسی است که در طول زندگی‌اش ورزش می‌کند ولی یک زمانی هم تمرین می‌کند برای اینکه مسابقه بدهد. در آن دوره‌ای که تمرین می‌کند، آمادگی‌اش برای مسابقه بهتر است، ولی ریاضی‌دان بودن مثل این است که بخواهید در طول عمرتان ورزش کنید. اینکه در ۱۸ سالگی ورزش کنید خیلی فرق می‌کند با اینکه همیشه ورزش کنید. (دنیای اقتصاد)

مریم میرزاخانی به عنوان عضو آکادمی ملی علوم آمریکا پذیرفته شد

[ad_1]

بامداد – آکادمی ملی علوم آمریکا اعضای جدید خود را معرفی کرده که در میان آنها نام دکتر مریم میرزاخانی ریاضی‌دان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد کالیفرنیا به چشم می‌خورد.

خبر انتخاب خانم میرزاخانی در آکادمی ملی علوم آمریکا روز شنبه ۲۵ اردیبهشت در رسانه‌های فارسی‌زبان بازتاب پیدا کرده در حالی که اعضای جدید این آکادمی در حقیقت ۱۱ روز قبل انتخاب شده‌اند. وبسایت رسمی آکادمی ملی علوم آمریکا روز ۱۴ اردیبهشت نام ۸۴ عضو جدید و ۲۱ عضو وابسته خارجی این آکادمی را منتشر کرده است که مریم میرزاخانی جزو گروه اول است.

خانم میرزاخانی شهروند آمریکا محسوب می‌شود، اما اعضای وابسته خارجی آکادمی ملی علوم آمریکا شهروندان کشورهایی غیر از آمریکا هستند که در این آکادمی حق رأی ندارند. گزارش این وب‌سایت می‌گوید که با احتساب این انتخابات جدید شمار اعضای آکادمی ملی علوم آمریکا به ۲۲۹۱ نفر و شمار اعضای وابسته خارجی آن نیز به ۴۶۵ نفر می‌رسد. این اعضا به عنوان مشاور ملی در علوم، مهندسی و پزشکی شناخته می‌شوند. اعضای سابق این آکادمی دانشمندانی از جمله آلبرت اینشتین، توماس ادیسون و الکساندر گراهام بل و.. هستند.

مریم میرزاخانی نخستین زنی است که تاکنون توانسته جایزه بین‌المللی فیلدز را از آن خود کند، جایزه‌ای که نوبل ریاضیات خوانده می‌شود. این جایزه تابستان ۱۳۹۳ به خانم میرزاخانی اعطا شد که دلیل آن دستاوردهای این ریاضی‌دان در زمینه هندسه ریمانی و فضاهای مدولی آن بوده است. و اکنون نیز آکادمی ملی علوم آمریکا با انتخاب وی به عنوان یکی از اعضای خود بر ارزشمندی دستاوردهای این ریاضی‌دان صحه می‌گذارد. عضویت در این آکادمی یکی از عالی‌ترین افتخارات برای دانشمندان در ایالات متحده به شمار می‌رود.

مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی حائز نمره کامل شد. وی نخستین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت و نخستین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت. دکتر میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه صنعتی شریف و دکترای خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مک‌مولن از برندگان مدال فیلدز دریافت کرد.

منبع:سایت علمی بیگ بنگ

نوشته مریم میرزاخانی به عنوان عضو آکادمی ملی علوم آمریکا پذیرفته شد اولین بار در بامداد پدیدار شد.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان