به همین دلیل، پیش از این که زوجی اقدام به بارداری کنند حتما باید با پزشک‌شان مشاوره داشته باشند تا طی این مشاوره وضع سلامت عمومی جسمی و روحی مادر ارزیابی شود.
بی‌شک در صورتی که مادر مبتلا به بیماری خاصی باشد باید درمان شود و در صورتی که بیماری وی مزمن است و امکان مداوای کامل آن وجود ندارد حتما باید با پزشک متخصص مربوط مشورت شود تا بیماری تحت کنترل قرار بگیرد.
دکتر آمنه لاهوتی اشکوری متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با جام‌جم به عنوان اولین و مهمترین اقدام کنترلی قبل از اقدام به بارداری بر کنترل وضعیت واکسیناسیون مادر تاکید می‌کند و می‌گوید: در صورتی که واکسیناسیون یک خانم کامل نیست حتما قبل از اقدام به بارداری باید واکسن‌ها تجویز شود. یک معاینه کامل عمومی نیز باید انجام شود. در صورتی که هرگونه مشکل یا علامت مشکوکی یافت شود باید درمان لازم صورت بگیرد یا با پزشک متخصص مشورت و راهنمایی گرفته شود.
این متخصص می‌افزاید: از سویی باتوجه به نقش اسیدفولیک در تکامل مغز و لوله عصبی حتما باید از سه ماه قبل از بارداری مصرف این مکمل به میزان 400 میکروگرم درماه شروع شود. البته برای مادرانی که سابقه تولد نوزاد با نقایص لوله عصبی دارند میزان مصرف اسیدفولیک باید پنج میلی‌گرم در روز باشد.
تائید سلامت متابولیکی قبل از بارداری
فراموش نکنید بررسی وضع متابولیکی یک خانم و نیز عملکرد تیروئیدی وی از ضرورت‌های پیش از بارداری محسوب میشود.به گفته این متخصص زنان، انجام یکسری آزمایش با هدف بررسی بیماری قند،کم خونی عفونت ادراری گروه خونی مادر، سنجش میزان آهن و ویتامین D و نیز عملکرد تیروئید ضروری است.
همچنین بررسی از نظر ابتلا به برخی بیماری‌های عفونی که می‌توانند ناهنجاری مادرزادی ایجاد کنند نیز باید صورت بگیرد. از سوی دیگر، میزان آنتی‌بادی علیه بعضی بیماری‌ها مثل هپاتیت B و سرخجه که قبلا شخص در برابرشان واکسینه شده است نیز باید اندازه گرفته شود و درصورتی که واکسیناسیون انجام یا مصونیت ایجاد نشده (یعنی سطح آنتی‌بادی کافی نیست) دوباره انجام شود.
خطر عفونت‌ها را نادیده نگیرید
در صورتی که هرکدام از زوجین مبتلا به یکی از بیماری‌های مقاربتی هستند حتما باید قبل از اقدام به بارداری درمان شوند.
دکتر لاهوتی با بیان این مطلب می‌افزاید: این بیماری‌ها می‌توانند برای جنین و نوزاد نیز خطرناک باشند و حتی به ناهنجاری‌های مادرزادی منجر شوند. از سوی دیگر، باتوجه به نقش ثابت شده عفونت‌های دندان و لثه در زایمان زودرس حتما قبل از بارداری باید یک مشاوره دندانپزشکی انجام شود. در صورتی که از آخرین تست پاپ اسمیر مادر (تست تشخیص سرطان دهانه رحم) بیش از یک سال گذشته یا اصلا این تست انجام نشده حتما باید این آزمایش، پیش از بارداری صورت بگیرد.
وی تاکید می‌کند: ضروری است یک شرح حال کامل از نظر ابتلای پدر و مادر یا بستگان نزدیک به بیماری‌های مزمن و ژنتیکی، استعمال سیگار و الکل و داروهای غیر مجاز گرفته شود. در صورتی که پدر و مادر رفتار پرخطر دارند یا اعتیاد به دارو یا ماده خاصی دارند حتما باید برای ترک آن اقدام کنند. نتایج یافته‌های علمی بسیاری نشان داده است مصرف سیگار و مواد مخدر به سقط‌جنین، زایمان زودرس و تولد نوزادان بسیار کوچک و کم وزن منجر می‌شوند. همچنین در صورتی که بارداری برای بار دوم یا بیشتر است حتما باید سوابق بارداری‌های قبلی نیز به اطلاع پزشک برسد. در صورت سابقه سقط مکرر یا زایمان زودرس نیز ممکن است پزشک آزمایشات تکمیلی درخواست کند.
کنترل شرایط تغذیه را فراموش نکنید
حتما باید وزن مادر و تغذیه وی نیز پیش از اقدام به بارداری بررسی شود. در صورتی که مادر از کمبود وزن یا اضافه وزن رنج می‌برد حتما قبل از اقدام به بارداری این موارد اصلاح شود تا بارداری در وزن ایده‌آل یا نزدیک به ایده‌آل رخ دهد.
این متخصص زنان با تاکید بر این که بهتر است عادات تغذیه‌ای غلط پیش از بارداری اصلاح شود، می‌گوید: بدیهی است در صورتی که یک خانم، شغل سخت و زیان‌آور دارد مثلا با مواد سمی سر و کار دارد یا در جاهایی که در مواجهه با اشعه است کار می‌کند، اگر امکان جابه‌جایی در محل کار یا تغییر شغل برای وی هست بارداری را تا شروع شغل جدید به تعویق بیندازد. از سوی دیگر در صورتی که قرار است خانمی به مناطق آلوده مسافرت کند یا حتی به سفر طولانی‌مدت برود بهتر است سفر خود را به بعد از دوران بارداری موکول کند .
پونه شیرازی - دانش و سلامت
از جمله این افراد می‌توان به بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و بعضی از مبتلایان به دیابت نوع 2، بیماران دیالیزی، افراد مبتلا به فشارخون‌های کنترل نشده، افراد مبتلا به زخم فعال معده یا اثنی عشر، افرادی که کلیه‌هایشان سنگسازی مکرر دارد، مبتلایان به نارسایی قلبی، افراد مبتلابه آسم شدید و در نهایت زنان باردار اشاره کرد. در این افراد نباید هیچ گونه تغییری در رژیم درمانی و غذایی ایجاد شود؛ اما در مورد دیگران با توجه به این که داروهای خوراکی فقط در فاصله افطار تا سحر می‌توانند مصرف شوند برای روزه‌داری لازم است تغییراتی در رژیم دارویی بیماران اعمال شود. به این منظور ساده‌ترین حالت، تغییر دفعات و زمان مصرف دارو به صورت یک‌بار در روز موقع افطار است.
با وجود این در مورد برخی داروها، این حالت میتواند به تغییر در اثربخشی یا تحمل بیمار نسبت به دارو منجر شود؛ مثلا در مورد داروی پروپرانول جذب دوز مصرفی در صبح نسبت به دوز شب سریع‌تر است یا انالاپریل (داروی کنترل فشار خون) تک‌دوز شب، اثربخشی بیشتری بر فشار خون شبانه دارد، اما باعث افزایش فشار خون طی روز میشود.
این یعنی اثربخشی دارو گاهی به زمان مصرف آن بستگی دارد. پس بیماران قبل از هرگونه تغییر در رژیم دارویی خود باید با پزشک و داروساز خود مشورت کنند.
روزه‌داری باعث ایجاد برخی تغییرات در ریتم فیزیولوژیک یا روندهای طبیعی بدن انسان میشود. مثلا فعالیت اعصاب سمپاتیک کاهش و فعالیت‌های آنزیم‌های کبدی افزایش می‌یابد. همچنین حجم غذای مصرفی و میزان مصرف مایعات بویژه چای همراه با وعده‌های سحری و افطار بیشتر میشود. این تغییرات به نوبه خود می‌توانند با مکانیسم‌های مختلف از تاثیر دارو بکاهند یا با تغییر در میزان یا سرعت جذب دارو باعث افزایش سطح خونی یک دارو و تبعات ناشی از آن شوند.
مثلا تانن موجود در چای میتواند باعث کاهش جذب ترکیباتی مثل آهن وکلسیم شود یا مصرف غذاهای چرب میتواند منجر به تاخیر در جذب اشکال آهسته رهش داروها شوند.
در مدت روزه‌داری، ترشح اسید در روز نسبت به شب افزایش چشمگیری می‌یابد. لذا به بیماران دارای زخم مزمن فعال توصیه شود تا حد امکان از روزه‌گیری خودداری کنند. همچنین برای جلوگیری از بروز مشکل یبوست باید در فاصله افطار تا سحر تا حد امکان از مایعات استفاده کرد و غذاهای حاوی فیبر بخصوص میوه‌ها را در رژیم غذایی گنجاند. برای بیماران مبتلا به یبوست استفاده از ملین‌های حجم‌دهنده مثل پسیلیوم نسبت به بقیه ارجحیت دارد.
در صورت بروز اسهال نیز به علت خطر دهیدراتاسیون (از دست دادن آب)، روزه‌داری به هیچ وجه صحیح نیست.
گرسنگی با تاثیر بر فعالیت اعصاب سمپاتیک، باعث کاهش مشکلات بیماران مبتلا به فشار خون میشود. معمولا در این بیماران ممکن است پزشک برای جلوگیری از دهیدراتاسیون، داروهای مدر بیمار را با داروهای دیگر جایگزین کند؛ اما در صورت عدم امکان این تغییر بهتر است از دیورتیک‌ها فقط بلافاصله بعد افطار استفاده شود.
در مورد بیماران تنفسی نیز در صورت مصرف کورتون‌های خوراکی بهتر است دوز روزانه یکجا بعداز افطار میل شود تا بیمار کمتر دچار مشکلات گوارشی شود.
در نهایت این که مهمترین موضوعی که بیماران باید مدنظر داشته باشند این است داروها براساس شرایط خاص هر بیمار تجویز می‌شوند. بنابراین هرگونه تغییر خودسرانه در رژیم دارویی زیانبار است و در این خصوص باید فقط نظر پزشک معالج و داروساز را ملاک قرار داد.
دکتر کاوه سالارمند
داروساز
دهانشویه‌ها را براساس نوع کاربردشان می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:
ـ گروه اول دهانشویه‌هایی که اثر ضدمیکروبی قوی دارند، مانند کلروهگزیدین که برای درمان بیماری‌های لثه و پس از جراحی دهان تجویز می‌شوند.
ـ گروه دوم دهانشویه‌هایی که با هدف پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها استفاده می‌شوند. این نوع از دهانشویه‌ها حاوی فلوراید است و توانایی توقف و ترمیم پوسیدگی را در مراحل اولیه دارد، همچنین می‌توانند از پوسیدگی بقیه دندان‌ها جلوگیری کنند.
برای استفاده از دهانشویه‌ها برای رفع بوی بد دهان، ابتدا باید منشا آن را پیدا کرد که میتواند شامل موارد ذیل باشد:
ـ مشکلات گوارشی که در این مورد حتما باید با پزشک مشاوره کرد.
ـ مشکلات لثه‌ها شامل جرم‌های زیاد، التهاب و عفونت لثه‌ها. در این مورد نیز مشاوره و معاینه سریع لثه‌ها توسط متخصصان بیماری‌های لثه توصیه میشود.
ـ ناشی از پوسیدگی دندان که پس از ترمیم‌های مناسب این مشکل برطرف میشود.
اما در مورد روزه‌داران که با این مشکل مواجه می‌شوند به این علت است که به مدت طولانی دهان بدون خوراکی و شست و شوهای منظم بزاق است و فعالیت‌های باکتری‌های موجود در دهان باعث بوی بد میشود.
دهانشویه‌های ضدباکتریایی با پایین آوردن میزان باکتری‌ها در دهان به دیرتر بد بو شدن دهان کمک شایانی می‌کنند وتوصیه میشود در این ایام بعد از صرف سحری استفاده شوند.
دکتر کیوان ساعتی
متخصص دندانپزشکی ترمیمی