بامداد – با اینکه کشور ما دارای آب و هوای گرم و خشک است اما هنوز هم می توان سرنخ هایی از دریاچه ها و رودخانه های پر آب را دید. دریاچه فامور (پریشان) یکی از دیدنی ترین و بزرگترین دریاچههای آب شیرین ایران می باشد که در بخش جره و بالاده شهرستان کازرون قرار گرفته است. این دریاچه به نامهای مور، پریشان و فامور نیز شناخته شدهاست.
دریاچه فامور بین ۵۱ درجه و ۴۴ دقیقه و ۵۱ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۰ ثانیه عرض شمالی واقع شدهاست. مساحت آن ۴۳۰۰ هکتار و ارتفاع آن از سطح آبهای آزاد ۸۲۰ متر است. حوزه آبریز آن ۵/۲۶۶ کیلومتر مربع است و بیشترین مساحت را در اردیبهشت ماه دارد. این دریاچه در کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بینالمللی ثبت گردیدهاست و در تقسیم بندی مناطق جزء منطقه حفاظت شده محسوب میگردد.
دور تا دور این دریاچه را کوه احاطه کردهاست فاصله دریاچه نسبت به کوه از طرف شمال حدوداً ۴ الی ۵ کیلومتر میباشد و از طرف جنوب حدوداً ۵۰۰ متر میباشد. فاصله دریا تا کوه (از طرف شمال) روستای مالکی(قلات نیلو دهپاگاه، هلک، پریشان)، روستای عرب فامور، روستای سی سخت و در قسمت شرق قلعه نارنجی، جروق و در جنوب قلعه نرگس زار و در غرب دریاچه روستای شهرنجان، زوالی و ایازآباد قرار دارند.
این دریاچه از جمله اکوسیستمهای پایداری است که در اثر عوامل تکتونیک بوجود آمده میلیونها سال است که شرایط خود را حفظ نمودهاست و دارای ۴ گونه ماهی بومی به نامهای ماهی زردک، ماهی سرخه، ماهی پرک و مار ماهی آب شیرین و همچنین چند گونه ماهی وارداتی نظیر ماهی کپور، ماهی فیتوفالک و آمورمی باشد که در سال ۱۳۶۸ به دریاچه وارده شدهاست.
تنها کپور معمولی با شرایط تالاب سازش پیدا کرده و دوگونه دیگر مشکلات عدیدهای را در تالاب به وجود آوردهاند.
این دریاچه بر اثر سوزاندن بخشی بزرگی از نیزارهای اطرافش به علت عملیات راهسازی در معرض خطر است.در طی این آتش سوزیها هزاران قطعه لاک پشت و پرنده مهاجر از بین رفتهاند. همچنین بخش اعظم این دریاچه به علت خشکسالی های اخیر خشک شده است.
منبع: دالاهو
نوشته دریاچه زیبا و دیدنی فامور در شهر کازرون اولین بار در بامداد پدیدار شد.
آشنایی با معبد آناهیتا بیشاپور کازرون ، را برای شما عزیزان و کاربران محترم مجله دلگرم قرار داده ایم , با مجله دلگرم همراه باشید.
معبد آناهیتا از بناهای مشهور شهر باستانی بیشاپور در شهرستان کازرون اســت.
«در کنارکاخ شاپور در دره بیشاپور اتاق چهارگوش بزرگی وجود دارد. که به نام معبد آناهیتای بیشاپور می خوانندش.
این معبد به صورت مکعبی بوده که هر ضلع آن نزدیک به ۱۴ متر اســت واز سنگ های تراشیده شده و بدون ملات و دو جداره ساخته شده و به سبک معماری هخامنشی اســت که با بست های آهنی به یکدیگر متصل شده اســت. این معبد در فرورفتگی 6 متری از روی زمین واقع شده و پلکانی از کاخ به آن متصل بوده اســت.
معبد فاقد سقف اســت و هدف این بوده که آب رودخانه شاپور که در فاصله ۲۵۰ متری آن جاری اســت به درون معبد آورده تا پس از جریان دون معبد به وسیله قناتی خارج گردد.»
معبد آناهیتا از بناهای مشهور شهر باستانی بیشاپور در شهرستان کازرون اســت.
این بنا به صورت مکعبی اســت که هر یک از اضلاع آن نزدیک ۱۴ متر اســت و از سنگهای تراشیده شده با ابعاد مختلف و بدون ملات به صورت دو جداره ساخته شده اســت. این بنا با الهام از سبک معماری دوره هخامنشی ساخته شده اســت که به وسیله بستهای آهنی به یکدیگر قفل و بند شدهاند. معبد آناهیتا فاقد سقف مسطح بوده اســت.
معبد بیشاپور سمبل یک پرستشگاه آب اســت و میتوان آن را جایگاه نوازش آب دانست. یعنی تنها عنصری از عناصر چهارگانه که به الهه ناهید منسوب اســت. نماد جانوری این ایزدبانو به شکل گاو میباشد که در اطراف معبد، به صورت قرینه یکدیگر قرار گرفته اســت.
با توجه به قداست و اهمیت آب در آئین زرتشت و دربین آریائی ها ، معابدی برای نیایش و ستایش آب ساخته شد که معبد آناهیتا ( الهه آب )، یکی از مهمترین آنها به شمار می آید. به نظر می رسد که شاهان اولیه ساسانی هرگز از اجرای این فریضه دینی که موجب رضایت خاطر اهورامزدا و جلب قلوب مردم می گردید، غافل نبوده اند. برای ایزد آناهیتا، که فرشته دودمان و پیروزی آنها محسوب می شد معابد و نیایشگاه ساختند ومقام آن را به درجه اهورا مزدائی ارتقاء دادند.
آثار و اسنادی از این ستایش بر روی پایه ستونهای مکشوفه شوش و همدان وجود دارد که اردشیر( موسس سلسله ساسانی ) می گوید « ایزدان مهر و آناهیتا مرا یاری کردند » و اضافه می کند « بشود که اهورا مزدا ، آناهیتا و میترا مرا در پناه خود گرفته و از هر کینه و خصومتی حفظ کنند» .
بنای معبد آناهیتا در بیشاپورنه تنها از نظر معماری بی نظیر و فوق العاده اســت ، بلکه از لحاظ رعایت دستگاههای تنظیم و تقسیم کننده و کنترل جریان اب نیز نظیر نداشته اســت و شاید فقط بتوان آن را با معبد ناهید استخر مقایسه کرد.
برای ایجاد چنین پرستشگاه عظیم محوطه ای به ابعاد 7×23×27 متر مکعب در عمق زمین خاکبرداری شده و شالوده آن بر طبق نقشه و طرح تنظیمی پیش بینی شده، به نحوی گذارده شد تا آب رودخانه شاپور که در فاصله 250 متری این مکان قرار دارد انشعابی از آن به درون این بنا جاری گردد.
البته پیش از احداث این معبد در این مکان قنات جریان داشت و معماران و سازندگان ساسانی با توجه به گذر آب بگونه ای معبد را انتخاب و شالوده ریزی کرده اند که از این موقعیت مناسب حد اکثر استفاده برای گردش آب در آن به عمل آید .. هنوز بقایای این قنات قدیمی در انتهای دالان غربی قابل رویت اســت
این بنای مکعب شکل که از سطح زمینهای اطراف خود در حدود 6 متر پائین تر ساخته شده از 14 متر ارتفاع آن فقط 8 متر از سطح طبیعی اطراف نمایان بوده و بقیه سطوح به علت سردابه ای بودن در عمق زمین قرار گرفته اســت. در صحن داخلی آن آبگیر کم عمقی با گنجایش 60 متر مکعب ساخته شده و اطراف آن سکوئی بوجود آمده که نیایشگران می توانستند هنگام اجرا ی مراسم مذهبی بر روی آن گرد آیند.
این سکو از قطعات سنگهای بزرگ حجاری شده قالبی به ابعاد 47×140 سانتی متر ساخته شده اســت. در وسط هر یک از ورودیها مجرای آبی در داخل سنگهای زیر کف پوش درگاه حجاری شده اســت تا از هر سه طرف بنا، در مواقع لزوم ( احتمالا در اعیاد و جشنها و مراسم مذهبی ) آب به درون معبد جاری شود.
مجرای خروجی آب چاهیست که 4 متر عمق دارد و برای احداث آن محوطه ای را به طول و عرض 180 سانتی متر خاکبرداری نموده اند که با 4 قطعه سنگ 90×90 سانتی متر از نوع سنگهای کف پوش معبد پوشیده می شده اســت، به طوریکه هم آهنگی و روپوش چاه با کف آبگیر بطور یکنواخت رعایت می شده و مجرای خروجی آب کاملا از نظر پنهان بوده اســت.
نحوه ورود و خروج آب در این معبد تابع نظم و ترتیبی خاص بوده که حتی المقدور آب معبد پاک و تازه باشد و به همان اندازه که آب از سه طرف وارد می شود، از مجرای سه گانه به تدریج و غیر محسوس به زمین فرو رود .
دقت و رعایت چنین امری برای گردش آب، اهمیت و احترام خاص مذهبی و توجه به نیای فرشته آب را در آن زمان کاملا نشان می دهد .. با توصیفی که به عمل آمد معلوم می شود که دراین مکان نوازش و بازی با آب و نیایش آب بیش از هر چیز دیگری مورد توجه بوده اســت .
گردآوری: مجله اینترنتی دلگرم
از زندگی تا مرگ دریاچه پریشان شهرستان کازرون ، را برای شما عزیزان و کاربران محترم مجله دلگرم قرار داده ایم , با مجله دلگرم همراه باشید.
دریاچه فامور (پریشان) یکی از زیباترین و بزرگترین دریاچههای آب شیرین ایران و خاورمیانه اســت که در بخش جره و بالاده شهرستان کازرون قرار گرفته اســت. این دریاچه به نامهای مور، پریشان و فامور نیز شناخته شدهاســت
این دریاچه که به زبان محلی « پیرشون » نامیده می شود در فاصله 15 کیلومتری شرق شهر کازرون واقع شده که آبهای سطحی حاصل از ریزش های جوی حوضه ای به مساحت 263 کیلومتر مربع را در خود ذخیره می کند . آب این دریاچه از صدها چشمه کوچک و بزرگ مناطق دشت ارژن و دشت فامور فراهم می شود. از مساحت فوق 147 کیلومتر مربع دشتها و 116 کیلومتر مربع مساحت کوه و کوهپایه هاست . چشمه های زیادی در کف دریاچه وجود دارند که خود منبع آب دریاچه اســت .
موقعیت جغرافیائی
این دریاچه بین ۵۱ درجه و ۴۴ دقیقه و ۵۱ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۰ ثانیه عرض شمالی واقع شدهاســت. مساحت آن ۴۳۰۰ هکتار و ارتفاع آن از سطح آبهای آزاد ۸۲۰ متر اســت. حوزه آبریز آن ۵/۲۶۶ کیلومتر مربع اســت و بیشترین مساحت را در اردیبهشت ماه دارد. این دریاچه در کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بینالمللی ثبت گردیدهاســت و در تقسیم بندی مناطق جزء منطقه حفاظت شده محسوب میگردد.
ویژگیها
دور تا دور این دریاچه را کوه احاطه کردهاســت فاصله دریاچه نسبت به کوه از طرف شمال حدوداً ۴ الی ۵ کیلومتر میباشد و از طرف جنوب حدوداً ۵۰۰ متر میباشد. فاصله دریا تا کوه (از طرف شمال) روستای مالکی (قلات نیلو دهپاگاه، هلک، پریشان)، روستای عرب فامور، روستای سی سخت و در قسمت شرق قلعه نارنجی، جروق و در جنوب قلعه نرگس زار و در غرب دریاچه روستای شهرنجان، زوالی و ایازآباد قرار دارند.
این دریاچه از جمله اکوسیستمهای پایداری اســت که در اثر عوامل تکتونیک بوجود آمده میلیونها سال اســت که شرایط خود را حفظ نمودهاســت و دارای ۴ گونه ماهی بومی به نامهای ماهی زردک، ماهی سرخه، ماهی پرک و مار ماهی آب شیرین و همچنین چند گونه ماهی وارداتی نظیر ماهی کپور، ماهی فیتوفالک و آمورمی باشد که در سال ۱۳۶۸ به دریاچه وارده شدهاســت. تنها کپور معمولی با شرایط تالاب سازش پیدا کرده و دوگونه دیگر مشکلات عدیدهای را در تالاب به وجود آوردهاند.[۲]
آسیب دیدگی
این دریاچه بر اثر سوزاندن بخشی بزرگی از نیزارهای اطرافش به علت عملیات راهسازی در معرض خطر اســت. در طی این آتشسوزیها هزاران قطعه لاک پشت و پرنده مهاجر از بین رفتهاند. همچنین بخش اعظم این دریاچه به علت خشکسالیهای اخیر خشک شده اســت.[۳]
این دریاچه که به زبان محلی (پیرشون) نامیده میشود در فاصله 15 کیلومتری شرق شهر کازرون واقع شده که آبهای سطحی حاصل از ریزشهای جوی حوضهای به مساحت 263 کیلومتر مربع را در خود ذخیره میکند.
آب این دریاچه از صدها چشمه کوچک و بزرگ مناطق دشت ارژن و دشت فامور و چشمههای زیادی که در کف دریاچه وجود دارند، تأمین میشود.
این دریاچه زیستگاه گونههای نایابی از پرندگانی چون درنا، پلیکان، فلامینگو، غاز، اردک، چنگر و غیره اســت. پریشان تنها دریاچه آب شیرین فلات ایران اســت که عمق آب آن از 5/3 تا 5 متر گزارش شده اســت. ویژگیهای مهم این دریاچه نه به خاطر داشتن ماهیان خوش طعم و آب شیرین آن بلکه به دلیل اکوسیستم بسیار مهم آن اســت، به طوری که 353 نوع پرنده بومی و غیربومی را در خود جای میدهد.
پرندگان غیربومی و مهاجر این دریاچه از راههای بسیار دور یعنی از سیبری، کانادا و دانمارک کیلومترها راه را پیموده و به آنجا میآیند و پس از گذران فصلی، دوباره به محل زندگی اولیه خود باز میگردند.
در حال حاضر این زیستگاه اکولوژیکی در حالت پریشانی وخشکی به سر می برد، بارندگی های ناکافی و برداشت بیش از حد منابع آب با وجود بیش از 1000 حلقه چاه آب که به گفته مسئولان بیش از 300 حلقه آن غیر مجاز اســت از عوامل خشکی این زیستگاه اکولوژیکی اســت.
به نوشته تسنیم، جمال خداپرست با تاکید بر این مسئله که پریشان در وضعیت بحرانی به سر میبرد، اظهار کرد: تالاب بین المللی پریشان به عنوان یک زیستگاه مهم حیات شناخته شده اســت که متاسفانه این زیستگاه با دخالتهای ما انسانها به نابودی کشیده شده اســت.
رئیس محیط زیست شهرستان کازرون گفت: در حال حاضر میزان آبگیری شده پریشان تنها بخش کوچکی و در حدود 300هکتار از وسعت 2600 هکتاری آن را در بر میگیرد که این میزان آبگیری اندک نیز در اثر تبخیر بالای آب در منطقه به زودی خشک میشود.
دریاچه پریشان کازرون بزرگترین دریاچه آب شیرین کشور اســت که متاسفانه به دلیل خشکسالی و برداشت بیرویه آب توسط کشاورزان در حال خشک شدن اســت، اما احیای آن سبب احیای زندگی میشود.
گردآوری: مجله اینترنتی دلگرم