جام جم سرا به نقل از شهروند: با این مقدمه میتوان گفت، اگر ما جامعه کتابخوانی نداریم. علت یا علتهایش را باید در درون خودمان جستوجو کنیم. ببینیم کتابخوانی در جامعه ما چه ارزش و منزلتی دارد؟ کسانیکه اهل پژوهش و تحقیق هستند چه اندازه قدر میبینند؟ اندیشمندان و فرهیختگان جامعه چه وضعیتی دارند؟
هر چند کتابخوانی به مفهوم مطالعه آزاد، خودانگیخته و غیررسمی در جامعه ما رونق ندارد اما در عوض مردم به آموزش رسمی جایگاه بسیار بالایی بخشیدهاند.
مردم به موفقیت تحصیلی آدمها بهای بسیار زیادی میدهند. خانوادهها برای موفقیت تحصیلی فرزندانشان حاضرند شهریههای کلان بپردازند. بسیاری به هر دری میزنند، حاضر میشوند پول بدهند، پارتی بتراشند تا بتوانند فرزندانشان را در بهترین مدارس غیرانتفاعی ثبتنام کنند.
دردسرهایی که خانوادهها موقع تغییر مقاطع تحصیلی بچههایشان از ابتدایی به راهنمایی و از راهنمایی به دبیرستان برای ثبتنام در مدارس خوب متحمل میشوند از هفتخان رستم چیزی کم ندارد. شرط معدل و امتحان ورودی و شهریه کلان همه و همه نشان از اهمیت آموزش رسمی در جامعه دارد.
دغدغه مهم و شماره یک هر خانواده ایرانی موفقیت تحصیلی است. به اعتبار همین نگرش، مراکز آموزشی زیادی در سطح شهرها دایر میشود. مراکزی که پولهای هنگفت میگیرند تا راه ورود به دانشگاه را هموار کنند و رقابت بر سرآمار قبولی کنکوریها در رشتههای شاخص و پولساز شدیدا بالاست. از آگهیهای تبلیغاتی رسانهای و شهری فراوان، میشود میزان درآمدشان را حدس زد. و با یک نگاه اجمالی به سطح شهر میشود به زیادی تعداد مراکز آموزشی کنکور پیبرد و از مبالغی که دریافت میکنند، میشود حدس زد چه کسب و کار سودآوری است. قانون عرضه و تقاضاست و این وضعیت، بازتاب جامعهای است که چندین نسل است که تنها راه سعادت و خوشبختی را در تحصیل میداند. مردم فرق یک خوشبخت و بدبخت را در دکتر و گدا شدن فرد، یعنی در درس خواندن و نخواندن او میدانند.
پرسش از خود
جامعه کتاب نخوان برساخته خود ما است، برساخته تکتک ما، اگر قبول ندارید از خودتان بپرسید و سپس جوابهایتان را ارزیابی کنید.
چه انتظاری از فرزندم دارم؟ فرزند مطلوب از دید من چیست؟ چهوقت به وجود فرزندم افتخار میکنم؟ چه وقت برایش جایزه میخرم؟ در ازای چه چیزی حاضرم آرزویش را برآورده سازم؟
وقتی برا ی اولینبار با بچهای روبهرو میشویم آیا از او نمیپرسیم کلاس چندمی؟ معدلت چند است؟ آیا شده که از بچهها بپرسیم تازگیها چه کتابی را خواندهای؟ به نسبتی که پاسخمان محدود و معطوف به موفقیت تحصیلی بچهها باشد ما هم در وضعیت کتابنخوانی جامعه نقش داریم.
نبود رابطه بین خواندن و لذتبردن
یکی از دشواریهای جدی بر سر راه مطالعه آزاد همین شیوه سنتی آموزش است. شیوهای که بر کتابهای درسی و مواد حفظکردنی تأکید دارد. واقعیت این است که حجم زیاد تکالیف درسی به دانشآموزان مجال مطالعه آزاد را نمیدهد و دانشآموزان از آنچه میخوانند، لذتی نمیبرند. چون خود در انتخاب آن نقشی ندارند در نظام آموزشی ما اساسا بین خواندن و لذتبردن رابطهای وجود ندارد.
وقتی بچهها در کودکی فرصت لذتبردن از کتاب را پیدا نکنند و کتاب را باری بر دوش خودشان ببینند. باید پرسید علاقهمندی به مطالعه کجا و کی میخواهد ایجاد شود؟
خواندن کتابهای درسی برای رفع تکلیف و نمره است و انگیزه و شوقی در دانشآموز برنمیانگیزد و کاری که بدون شور و شوق باشد تأثیری هم نخواهد داشت. بچهها در طول دوران تحصیلی عملا فراغتی برای مطالعه آزاد هنر و ادبیات پیدا نمیکنند و اگر هم به نمایشگاه کتاب سری بزنند به سمت کتابهای کمک آموزشی هدایت میشوند. چرا که از دید اولیای آموزشی مطالعه شعر و داستان اتلاف وقت است.
بنابراین یکی از راههای غلبهبر موانع کتابخوانی تغییر نگرش به ادبیات کودک است و تغییر شیوه آموزش سنتی رایج در آموزشوپرورش است. تا زمانی که آموزش و پرورش مطالعه کتابهای غیردرسی را وقتگذرانی و مانع انجام تکالیف درسی میداند تا زمانی که آموزشوپرورش ما نقش ادبیات را در تعلیم و تربیت و دانشافزایی کودکان نادیده میگیرد. ترویج کتابخوانی در حد آرمان باقی میماند.
نقش ادبیات کودک
برای هنر و ادبیات سه نقش اصلی تعریف کردهاند:
نقش معرفتی:
ادبیات بازتاب زندگی است و ما را با پدیدههای مختلف زندگی مثل مناسبات اجتماعی انسانها، احساسات و عواطف، اندیشهها، سرشت و سرنوشت انسانها آشنا میکند.
نقش عقیدتی:
آفرینشهای هنری و ادبی بهطور مستقیم و غیرمستقیم از ارزشها و آرمانهای خاصی جانبداری میکنند معمولا نویسنده اثر برای خود رسالت خاصی را در نظر میگیرد. در آثار ادبی از ارزشها، عقاید و آرمانهای خاص سازگار با ملاحظات فرهنگپذیری و اجتماعیشدن کودک دفاع میشود و ادبیات کودک با بهرهگیری از فرمهای هنری ارزشهای اجتماعی را به شیوهای جذاب و گیرا به کودک منتقل میکند. بدون آنکه لحن خشک و عبوس داشته باشد یا به لحن خود حالت سخنرانی و خطابه بدهد. لحنی که کودکان خوششان نمیآید و آن را پس میزنند.
نقش زیباییشناختی:
ادبیات کودک وجوه زیباییشناختی زندگی کودک را بازآفرینی میکند. دنیای کودکان زیباییهای ویژه دارد که هم برای کودکان جذاب است و هم برای بزرگسالان.
درباره نقش ادبیات کودک پژوهشگران گفتهاند: ادبیات کودک ذوق زیباییشناسی کودک را رشد میدهد. ارزشهای اجتماعی و اخلاقی را به آنها منتقل میکند. عواطف، احساسات و تفکر کودکان را رشد میدهد. به نیازهای رشدی و روانشناختی کودکان پاسخ میدهد و بالاترین دستاوردهای فرهنگ و دانش بشر را به آنها معرفی میکند.
توجه به نقشهای متنوع ادبیات کودک در نظام آموزش رسمی یکی از راههای ترویج کتابخوانی و زمینهساز مجوز ورود هنر و ادبیات به مدارس است. در این راستا اقداماتی نو باید انجام شود. باید درهای مدارس به روی نویسندگان کودک و نوجوان باز شود. باید کتابخانههای آموزشگاهی از حالت رکود و بیتوجهی خارج شود.
ادبیات کودک و نوجوان از سوی مسئولان آموزش و پرورش حمایت و پشتیبانی شود. کارهایی که پیش از ما جوامع پیشرفته و کتابخوان انجام دادهاند. برای توسعه و ترویج کتابخوانی در برنامه مسئولان قرار بگیرد. برای رسیدن به جامعهای کتابخوان عزمی ملی و طرحی همگانی نیاز است.
بهعنوان نخستین و پایهایترین گام، خانوادهها برای بچههایشان کتاب بخرند با آنها کتاب بخوانند و فرصتی فراهم کنند تا بچهها از کودکی لذت مطالعه را بچشند. میگویند: اگر انسان لذت خواندن را در کودکی کشف کند، در بزرگی هرگز کتاب را رها نمیکند. آموزشوپرورش باید کتابخوانی را وارد برنامه درسی دانشآموزان کند بخشی از وقت کلاس را به مطالعه آزاد بچهها اختصاص بدهد و زنگ مطالعه در مدارس رسمیت پیدا کند.
بهبودبخشیدن به وضع کتابخانههای آموزشگاهی و به دنبال آن انتخاب کتابخانه نمونه به سبب ارایه خدمات و کوشش در ترویج کتابخوانی از راههایی است که به ترویج کتابخوانی کمک میکند. (معصومه انصاریان - نویسنده و مترجم ادبیات کودک و نوجوان)
اگر فرزندانمان به طور صحیح، اصولی و متناسب با شرایط و نیاز جامعه آموزش ببینند و تربیت شوند بدون شک جامعه ای موفق و پویا خواهیم داشت. یکی از ابزارهای این آموزش صحیح کتاب های مفید و ارزشمند است. بنابراین خواندن کتاب، باید در برنامه روزانه افراد از بدو تولد تا بزرگسالی گنجانده شود.
نکته مهم و قابل توجه در این بحث، این است که والدین و مربیان باید دقت داشته باشند که برای هر گروه سنی کتاب های خاصی انتخاب شود و حتی لازم است برای هر سن، شیوه خاصی برای خواندن کتاب در نظر گرفته شود. در این مقاله شما با شیوه های خواندن کتاب برای گروه های سنی مختلف (از بدو تولد تا دوران مدرسه) آشنا می شوید. البته پیش از آن درباره ضرورت کتابخوانی برای کودکان مطالبی می خوانید.
*نیازمند آموختن مهارت های زندگی است و کتاب، منبعی مورد اعتماد در این زمینه است.
*نیازمند آموختن زبان مادری و مطالبی آموزنده و جدید از دنیای اطرافش است.
*به عزت نفس و اعتماد به نفس نیاز دارد و کتاب راهنمای خوبی برای او در این زمینه است.
اگر روزانه (هرچند اندک و کوتاه) برای فرزندتان کتاب بخوانید، این کار موجب می شود:
- ارتباط عاطفی عمیقی میان شما و او برقرار شود.
- بداند فردی دوست داشتنی است و برای والدینش مهم و ارزشمند است.
- اطلاعات و تجربیات خود را از این طریق به او منتقل کنید.
- در او حس کنجکاوی به وجود بیاورید.
- ذهنی منتقد پیدا کند.
- لغات بیشتری یاد بگیرد و احساسات و افکارش را بهتر بیان کند.
- به طور غیرمستقیم و از طریق سوالاتی که هنگام خواندن کتاب از او می پرسید، با مشکلاتی که دارد، آشنا شوید.
- و از همه اینها مهم تر، شما و فرزندتان لحظاتی خوش و مفید را با هم می گذرانید. او در کنار شما آرامش و آگاهی و اعتماد را یکجا به دست می آورد و هرآنچه می خواهید به او بیاموزید از این طریق به او آموزش می دهید.
دوره شیرخوارگی و نوزادی (صفر تا 2 سال)
- توانایی دید نوزادان، از نظر دقت و توجه آنها به اشیا به شدت رشد می کند. نوزادان از سه ماهگی می توانند نگاهشان را از روی تصویر بردارند. به همین دلیل، کتاب خواندن برای شان کم کم جالب می شود.
- کودکان در این سن اغلب همه چیز را در دهان می گذارند حتی کتاب ها را نیز می جوند. بهتر است در این سن از کتاب های پارچه ای یا پلاستیکی – که کتاب های حمام معروف است – استفاده کنید. جویدن و نگاه کردن به عکس های کتاب برای او به معنی مطالعه است.
- تا می توانید عکس ها و تصاویری با رنگ های تند و روشن به او نشان دهید.
- هنگامی که در رختخواب است برایش کتاب بخوانید. نگاه کردن به صورت شما و شنیدن صدایتان برایش آرام بخش است.
- بگذارید به کمک شما برای اشیا اسم بگذارد.
- سعی کنید هنگامی که برایش کتاب می خوانید از عروسک هایش یا وسایلی مثل قاشق، بشقاب و... به عنوان شخصیت های قصه استفاده کنید.
- شعرهای قدیمی که با بازی همراه است (مانند: تاپ تاپ خمیر، عمو زنجیرباف) برای کودکان این سنین و حتی سال های بالاتر (تا 4 سال) می تواند جذاب باشد.
- در این سن کودکان می خواهند درباره مسایل روزمره زندگی هرچه بیشتر بدانند. او را در آغوش بگیرید و برایش کتاب بخوانید.
- کتاب هایی با حجم کم و تصاویر ساده و مشخص برای شان تهیه کنید.
- ممکن است کودکان در این سن، از شما بخواهند داستانی را چندین بار برای شان بخوانید. پس صبور باشید. این کار آنها به این دلیل است که می خواهند مطمئن شوند عکس ها و اتفاقات در همان صفحات هستند و تغییری رخ نداده است و پایان و نتیجه کتاب در هر بار خواندن یکسان است.
- به شکل فعال برای شان کتاب بخوانید. به این ترتیب که گاه در حین خواندن کمی مکث کنید تا آنها ادامه دهند یا کلماتی را انتخاب کنند. با این کار، گنجینه لغاتشان پربار می شود.
- اشعار ساده و کودکانه در این سن برایش بسیار مناسب است. وقتی اشعار را حفظ کند و برایتان بخواند، احساس می کند، فرد مهمی است و این مساله در ایجاد حس اعتماد به نفس او بسیار اهمیت دارد.
- پیش از خواب زمان مناسبی برای خواندن کتاب است. سعی کنید از داستان های شاد با پایانی خوش استفاده کنید.
کودکان 4 تا 7 سال
- خواندن داستان برای کودکان در این سن موجب می شود تا خود را باور کنند.
- سعی کنید ذهن او را هنگام خواندن داستان، درگیر کنید. به عنوان نمونه پیش از خواندن نقطه اوج داستان، از او بخواهید حدس بزند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ یا پس از خواندن از او بپرسید اگر به جای شخصیت اصلی بود، دوست داشت چه کاری انجام دهد و...
- خواندن شعر را فراموش نکنید. کودکان ذهن گیرایی دارند و به راحتی اشعار را حفظ می کنند. این کار به تقویت حافظه آنها بسیار کمک می کند.
- به عکس العمل های او هنگام خواندن کتاب دقت کنید. ببینید از چه اتفاقی شاد و از چه چیز غمگین می شود؟ چه وقت حوصله اش از یک کتاب سر می رود و دوست دارد سراغ کتاب دیگری برود.
- داستان های افسانه ای برایش بخوانید. این داستان ها ارزش ها و ضدارزش ها را به او آموزش می دهند. او با گوش کردن به این داستان ها می آموزد که همیشه امیدوار باشد، با بدی ها مبارزه کند و از مشکلات نترسد.
- اگر فکر می کنید بخش هایی از داستان، او را می ترساند، می توانید از قبل با او گفت و گو کنید یا آن قسمت ها را حذف کنید. حتی می توانید به او بگویید چشم هایش را ببندد و آن بخش ها را نادیده بگیرند. در این نوع داستان ها بهتر است شخصیت کتاب ها حیوانات باشند.
- سعی کنید مجلات، تابلوها (و هر خواندنی دیگر) را با مشارکت او بخوانید. این یکی از روش هایی است که فرزندتان را به خواندن علاقه مند می کند.
- خوشبختانه امروزه در کشور ما مجلات
بسیاری هستند که مخصوص کودکان چاپ و منتشر می شوند. مشترک یکی از این مجلات
شوید. هرگاه که این نشریه به منزل شما می رسد و کودکان می فهمد که مخصوص
اوست، احساس مهم بودن می کند و بیشتر به خواندن تشویق می شود.
- نکته
مهمی که باید مدنظر قرار دهید این است که هیچ گاه با زور و اجبار، او را
وادار به خواندن نکنید زیرا نتیجه خوبی را مشاهده نخواهید کرد.
- هیچ گاه سعی نکنید تا پیش از رفتن به مدرسه، خواندن را به او بیاموزید. اگر به آنها در این زمینه، فشاری وارد شود، اعتماد به نفس خود را از دست می دهند. (البته بعضی از آنها خود به این کار علاقه نشان می دهند و مجذوب خواندن کتاب می شوند و دوست دارند خودشان کتاب را بخوانند).
کودکان 4 تا 7 سال
- در این سنین (به خصوص سال اول دبستان) کودک علاقه شدیدی به خواندن دارد. با دقت و علاقه به او گوش کنید و وانمود کنید این کار او، برای شما، بسیار مهم است.
- کودکان در این سنین کم کم از دیگران الگوبرداری می کنند. ماجراهای زندگی واقعی افراد، زندگینامه بزرگان که مخصوص کودکان نوشته شده است، کتاب های خوبی در این زمینه هستند.
- هنگام خواندن داستان، بخشی از کتاب را شما بخوانید و قسمت دیگر را به او بدهید. از او بپرسید، فکر می کند بعد از این چه اتفاقی خواهد افتاد؟
- کتاب، ابزار مناسبی برای پرورش تخیل بچه هاست. آنها را با موقعیت های متفاوتی رو به رو می کند، این مساله باعث می شود ذهن آنها درگیر شود، به دنبال راه حل بگردند و بعدها اگر با مشکلی مشابه آن رو به رو شدند، پیش زمینه ای ذهنی درباره آن داشته باشند.
- ادبیات کهن ایران و جهان، موضوعات خوب و مناسبی برای مطالعه کودکان شما (و حتی خودتان) است. این کتاب ها منابع مهمی برای آموختن درس های زندگی هستند.
1- در مدرسه عملکرد بهتری دارند.
2- گنجینه لغات آنها پربارتر است.
3- در نوشتن انشا مشکلی ندارند و به شکلی خلاق می نویسند.
4- از نظر دستور زبان و نوع به کارگیری جملات، دقیق تر هستند.
5- منظور خود را در نوشتن، بهتر بیان می کنند.
6- عزت نفس و اعتماد به نفس بالاتری دارند.
تبیان به نقل از گزارش خبرگزاری مهر، امسال در حاشیهٔ سی و نهمین دورهٔ مسابقات سراسری قرآن کریم، کتابی با عنوان علما و اُنس با قرآن کریم تهیه و تنظیم شده است؛ این کتاب قصه هایی ست کوتاه از سبک زندگی قرآنی عالمان دینی و محتوی این کتاب به مسابقه گذاشته شده است. جهت شرکت در مسابقهٔ بزرگ کتابخوانی «علماء و انس با قرآن» لازم است ابتدا فایل کتاب را دریافت نموده و با دقت مطالعه نمایید؛ سپس فایل سؤالات را دریافت کرده و طبق دستورالعمل زیر به سوالات پاسخ دهید.
شیوه شرکت در مسابقه بسیار آسان است. شما شمارهٔ گزینه های صحیح را، در قالب یک عدد، به سامانهٔ پیامکی ما به شماره ۱۰۰۰۰۱۱۴۰۰۰ ارسال می فرمایید! مثلاً، اگر پاسخ صحیح ده سؤال اول گزینه ۱ و ده سؤال دوم گزینه ۲ باشد، شما این رقم را ارسال می کنید: ۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۲۲۲۲۲۲۲۲۲۲
تمامی اعداد را بلافاصله پشت سر هم بنویسید و میان اعداد فاصله و نقطه نگذارید. همچنین نیازی به ارسال اسامی نیست. اگر به امید خدا در مسابقه برگزیده شوید، با شما تماس خواهیم گرفت و مشخصات شما را درخواست می کنیم. به این نکته هم دقت کنید که شما نمی توانید در مسابقه، بیش از یک بار با یک شماره تلفن همراه شرکت کنید؛ و اگر این اتفاق بیفتد، از شرکت در قرعه کشی محروم می شوید.
در کنار این جایزه? معنوی، برای افرادی که در این مسابقه شرکت کنند و به تمامی سوالات پاسخ صحیح بدهند، 14 جایزه? کمک هزینه? عتبات عالیات به قیدقرعه تقدیم می شود. امیدواریم که شما یکی از برندگان این جوایز باشید.
تمامی مواد مسابقه و اطلاع رسانی مسابقه در سایت رسمی مسابقات قرآن به نشانی http://www.quraniran.ir/ و همچنین کانال تلگرام مسابقات به نشانی @mosabeghatequran قابل دریافت و مشاهده است.
تا ساعت ۲۴ چهارشنبه ۵ آبان ماه ۱۳۹۵ برای شرکت در این مسابقه زمان دارید.
مدت شرکت در مسابقه و ارسال پاسخ های صحیح محدود است! پس زودتر دست به کار شوید و این چند روز را بیش ازپیش، معطر به عطر قرآن و کلمات الهی کنید؛ و چه جایزه ای بزرگ تر از این عطر خوشِ قران؛ که زندگی شما را پُر می کند.
در کنار این جایزهٔ معنوی، برای افرادی که در این مسابقه شرکت کنند و به تمامی سؤالات پاسخ صحیح بدهند، ۱۴ جایزهٔ کمک هزینهٔ عتبات عالیات به قیدقرعه تقدیم می شود. امیدواریم که شما یکی از برندگان این جوایز باشید.
زمان قرعه کشی و اعلام نتایج: جمعه ۷ آبان ماه ۱۳۹۵
دعوت دیگران به انجام کار خیر، شما را در ثواب هرکسی که آن کار را انجام می دهد، شریک می کند! این فرصت طلایی را از دست ندهید و این کتاب را از هر طریقی که می توانید، به دست دیگران برسانید یا آن ها را دعوت کنید تا در این مسابقه شرکت کنند؛ حضوری یا مجازی
سبکی از زندگی که انسان را به کمال می رساند
این گونه مزه ی انس با قرآن را بچشید
درک اسرار قرآنی در گرو انس با اهل بیت (ع) است
محفل انس با قرآن در قم