تابستان با سنگ کلیه‌ آمد

بد نیست بدانید سنگ کلیه زمانی ایجاد می‌شود که تعادل آب، نمک و مواد معدنی در ادرار از بین برود. چگونگی تغییر این تعادل نیز مهم‌ترین عامل در تعیین جنس سنگ است. سوال اینجاست که چطور از بروز سنگ کلیه در فصل تابستان پیشگیری کنیم؟ آیا بیماران کلیوی و افرادی با سابقه سنگ کلیه باید بیشتر مراقب سلامتشان باشند؟

به گفته متخصصان، سنگ‌های کلیه به چهار نوع سنگ‌های کلسیمی، اوریکی، عفونی و سیستئینی تقسیم می‌شوند و شایع‌ترین آنها سنگ‌های کلسیمی است که بیش از 60 درصد سنگ‌های ایجاد شده را تشکیل می‌دهد.

از جمله عوامل موثر در تشکیل این نوع سنگ هم می‌توان به بالا بودن میزان کلسیم و اسیداوریک در ادرار اشاره کرد.

همچنین بعضی از بیماری‌ها مثلا پرکاری غده پاراتیروئید، بیماری‌های التهابی روده، نقرس، عفونت ادراری، کم آبی بدن و... نیز می‌توانند به تولید سنگ در کلیه منجر شوند.

دکتر امیرعباس رشیدی، متخصص کلیه و مجاری ادرار در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: در بعضی از موارد با تشخیص نادرست نوع سنگ، رژیم‌های غذایی نادرستی به بیماران تجویز می‌شود؛ مثلا این که شیر و لبنیات نخورند. متاسفانه این افراد پس از چند سال دچار پوکی استخوان شدید خواهند شد که علت اصلی بروز آن تغذیه نامناسب است.

باورهای اشتباه را دور بریزید

به گفته دکتر رشیدی حتی بیماران دارای سنگ‌های کلسیمی کلیه هم مجاز به مصرف کلسیم معمولی موجود در مواد غذایی ازجمله لبنیات هستند. البته با توجه به تشخیص نوع سنگ کلیه، درمان هم فرق می‌کند.

به این منظور افراد مبتلا به سنگ‌های اسید اوریکی باید جوش شیرین مصرف کنند تا ادرار آنها قلیایی شود. در مبتلایان به سنگ‌های عفونی عمل جراحی تنها راه درمان است تا همه سنگ‌ها برداشته شود.

همچنین این افراد پس از عمل باید تا مدتی آنتی‌بیوتیک مصرف کنند. البته سنگ‌هایی که در قسمت تحتانی کلیه هستند یا سنگ‌هایی که عرض کمتر از شش تا هفت میلی‌متر دارند، نیاز به عمل جراحی ندارند.

در عوض برای سنگ‌هایی که در ناحیه لگنچه قرار دارند یا دارای عرضی حدود شش میلی‌متر تا دو سانتی‌متر هستند، از روش سنگ‌شکن استفاده می‌شود. امروزه عمل باز برای سنگ‌های کلیه منسوخ شده و لاپاراسکوپی و سنگ‌شکن از طریق پوست، تنها روش‌های جراحی سنگ‌های کلیه است.

سابقه‌دارها مراقب باشند

هر چند به دلیل بروز کم‌آبی میزان بروز سنگ کلیه در تابستان بیشتر است، اما کسانی که یک بار دچار سنگ کلیه شده‌اند، بیشتر از بقیه افراد در معرض ابتلای دوباره به این بیماری هستند. بنابراین مصرف مایعات بویژه آب به مقدار کافی نقش مهمی در پیشگیری از ایجاد سنگ دارد. در این میان، مصرف مداوم آب معدنی اصلا توصیه نمی‌شود چون این آب‌ها میزان املاح بدن را افزایش می‌دهند و زمینه ایجاد سنگ کلیه را بویژه در افرادی که سابقه سنگسازی دارند، فراهم می‌کنند.

اگر مشکل کلیوی دارید...

با این که مصرف مایعات مانع بروز سنگ کلیه می‌شود و در دفع آن هم موثر است، اما بیماران دیالیزی نباید در مصرف مایعات زیاده‌روی کنند چون به گفته دکتر رشیدی این کار سلامت بیماران را به خطر می‌اندازد. در واقع هر بیمار کلیوی با توجه به نوع بیماری‌اش، باید میزان متفاوتی از نوشیدنی‌ها مصرف کند. ب

یمارانی که کلیه آنها سنگ‌ساز است یا دچار عفونت‌های ادراری‌اند، باید در طول روز مایعات زیادی بنوشند تا سنگ کلیه دفع شود. میزان مصرف مایعات در این دسته از بیماران بسیار بالاست و در فصل تابستان و زمستان فرقی نمی‌کند.

آنها باید مایعات زیاد بخورند. همچنین بیمارانی که عفونت ادراری دارند باید توجه کنند که در فصل گرما به دلیل تبخیر آب بدن و تعریق زیاد، آب بیشتر بنوشند تا دچار غلظت ادرار و سنگ کلیه نشوند.

در مقابل بیمارانی که دچار نارسایی مزمن کلیه هستند، بیمارانی که کلیه آنها پروتئین دفع می‌کند، بیماران دیالیزی و افرادی که ورم کلیه دارند، نباید مایعات زیادی بخورند. به عبارتی مصرف مایعات برای این افراد، باید در حد رفع تشنگی باشد. بنابراین بیماران دیالیزی تنها مجاز به مصرف روزانه حدود 1.5 تا 2 لیتر مایعات هستند.

از طب سنتی کمک بگیرید

هر چند مصرف مایعات، میوه و سبزی و افزایش تحرک تا حد زیادی مانع بروز سنگ کلیه می‌شود، اما براساس توصیه‌های طب سنتی مصرف لیموترش تاثیر زیادی در پیشگیری از بروز این بیماری دارد.

به همین دلیل توصیه می‌شود روزی یکبار مقداری آبلیموی تازه را داخل یک لیوان آب بریزید و بدون اضافه کردن شکر آن را بنوشید.

همچنین می‌توانید هنگام صرف غذا هم از لیموترش به عنوان چاشنی و طعم‌دهنده استفاده کنید. این موضوع بویژه در مورد افرادی که سابقه ارثی سنگ کلیه دارند یا این بیماری را تجربه کرده‌اند، اهمیت دارد.

عرقیات گیاهی ضدسنگ کلیه

اگر جزو افراد گرم‌مزاج هستید و می‌خواهید از شر سنگ کلیه خلاص شوید یا از بروز آن بویژه در فصل تابستان پیشگیری کنید، باید مقدار مساوی از عرق خارشتر، عرق خارخسک یا عرق کاسنی و عرق بابونه (مثلا یک استکان از هر کدام) و اگر هم مزاج سردی دارید باید مقدار مساوی از عرق خارشتر، عرق بابونه و عرق بادرنجبویه یا اسطوخدوس را با هم مخلوط کنید و روزی دو تا سه فنجان و به مدت یک تا دو ماه از این عرق گیاهی بنوشید.

جادوی هندوانه‌ای

برای پیشگیری از سنگ کلیه می‌توانید سراغ یک میوه تابستانی خوشمزه یعنی هندوانه بروید. کافی است یک هندوانه کوچک شسته شده را پس از خرد کردن با پوست و تخمه‌های آن به مدت نیم تا یک ساعت بجوشانید تا آب آن غلیظ شود. سپس باقیمانده مواد آن را صاف کرده به آن یک تا دو قاشق چایخوری سرکه اضافه کنید و روزی دو تا سه فنجان از این نوشیدنی گیاهی بنوشید.

جام جم - پریسا اصولی‌‌

۱۵ عادت آسیب ‌رسان به کلیه‌ ها

مجموعه: پیشگیری بهتر از درمان

۱۵ عادت آسیب ‌رسان به کلیه‌ ها
آیا می‌دانستید فقط با ۲۰٪ کارکرد کلیه‌ هایتان هم می‌توانید زندگی طبیعی داشته باشید؟ به همین دلیل ممکن است برای مدتی طولانی متوجه تخریب تدریجی کلیه‌ هایتان نشوید. گاهی‌ اوقات حتی عادت‌های بسیار متداول می‌تواند موجب آسیب رسیدن به کلیه‌ هایتان شود و ممکن است وقتی مشکل تشخیص داده شود، دیگر خیلی دیر شده باشد.

کلیه‌های ما عضوی فوق‌العاده هستند. آنها هورمون ترشح کرده، خون را تصفیه کرده، موادمعدنی را جذب کرده، تولید ادرار کرده و توازن اسیدی-قلیایی بدن را حفظ می‌کند. زندگی کردن بدون کلیه‌ها ممکن نیست و چینی‌ها آن را خاستگاه انرژی حیاتی بدن می‌دانند. مراقبت از کلیه‌ها هم‌ردیف مراقبت از سلامت عمومی بدنتان است. اگر می‌خواهید در تمام طول عمرُ کلیه‌هایتان به خوبی برایتان کار کنند، در زیر به عادت‌های مضر برای آن اشاره می‌کنیم:

1- عادت مصرف نوشابه ــ طبق تحقیقی که روی کارمندان دانشگاه اوساکا در ژاپن انجام گرفت، مشخص شد که نوشیدن دو یا چند لیوان نوشابه در روز (چه رژیمی و چه عادی) می‌تواند با بالا رفتن احتمال بروز بیماری‌های کلیوی در ارتباط باشد. این تحقیق روی ۱۲۰۰۰ کارمند انجام گرفته و  میزان پروتئین یافت‌شده در ادرار آنهایی که میزان بالایی نوشابه در روز مصرف می‌کردند، بالاتر بود. وجود پروتئین در ادرار یکی از نشانه‌های اولیه تخریب کلیه‌هاست اما اگر در این مرحله تشخیص داده شود، می‌تواند از آن پیشگیری کرد.

2- ورزش نکردن ــ ورزش یک راه عالی دیگر برای محافظت از کلیه‌هایتان است. در یک تحقیق که در سال ۲۰۱۳ انجام گرفت مشخص شد که زنانی که بعد از یائسگی ورزش می‌کردند تا ۳۱٪ کمتر به سنگ‌کلیه مبتلا شدند. به طور کل حفظ وزن سالم احتمال سنگ‌کلیه را کاهش می‌دهد.

3- سیگار کشیدن ــ سیگار کشیدن با بیماری آترواسکلروز (تصلب شراین) در ارتباط است. باریک و سخت شدن رگ‌های خونی بر تامین خون برای اندام‌های حیاتی بدن ازجمله کلیه‌ها اثر می‌گذارد. طبق یک تحقیق کشیدن دو سیگار در روز برای دو برابر کردن سلول‌های اندوتلیال موجود در خون کافی است. این یک هشدار برای تخریب رگ‌هاست. تحقیقات بسیار زیادی کشیدن سیگار را با مشکلات کلیوی مرتبط دانسته‌اند.

4- کمبود ویتامین B6 ــ دنبال کردن یک رژیم‌غذایی سالم برای سلامت عملکرد کلیه‌ها خیلی مهم است. براساس تحقیقاتی که در مرکز پزشکی دانشگاه مری‌لند انجام گرفته است، کمبود ویتامین B6 خطر ابتلا به سنگ‌کلیه را بالا می‌برد. برای عملکرد خوب کلیه‌ها باید در روز حداقل 1.3 میلی‌گرم ویتامین B6 مصرف کنید. غنی‌ترین منابع این ویتامین ماهی، نخود، جگر، سیب‌زمینی و سبزیجات نشاسته‌دار و میوه‌ها غیر از مرکبات هستند.

5- ننوشیدن آب کافی ــ کلیه‌ها برای اینکه بتوانند به درستی عمل کنند، باید به آنها آب برسد. اگر به اندازه کافی آب ننوشید، سموم در خونتان جمع می‌شود زیرا مایعات کافی برای بیرون کشیدن آنها از طریق کلیه‌ها وجود ندارد. توصیه می‌شود که در روز حداقل ۱۲ لیوان آب بنوشید. چک کردن رنگ ادرار روش خوبی برای تشخیص کم‌آب شدن بدن است.

6- کمبود منیزیم ــ اگر به اندازه کافی به بدنتان منیزیم نرسانید، کلسیم به  درستی در بدن جذب نشده و در جایی انباشته می‌شود که این می‌تواند منجر به اضافه‌بار کلسیم و ایجاد سنگ کلیه شود. برای جلوگیری از بروز این مشکل، از سبزیجات، حبوبات، دانه‌ها و آجیل استفاده کنید. آوکادو نیز منبعی بسیار عالی از منیزیم است.

7- اختلال خواب ــ همه ما یک خواب خوب در شب را دوست داریم. کلیه‌هایمان هم همینطور. اختلالات خواب مزمن می‌تواند منجر به بیماری‌های کلیوی شود. باید بدانید که بافت کلیه‌ها در طول شب تجدید می‌شوند و به همین دلیل اختلال خواب می‌تواند به طور مستقیم به آنها آسیب برساند.

8- خالی نکردن به‌موقع مثانه ــ وقتی احساس می‌کنید باید به دستشویی بروید، معطل نکنید. نگه داشتن ادرار در مثانه اصلاً کار درستی نیست چون اگر به طور منظم ادامه پیدا کند، می‌تواند فشار وارد بر کلیه‌ها را زیاد کرده و موجب نارسایی کلیه شود.

9- مصرف بالای سدیم ــ نمک برای بدن حیاتی است اما باید مصرف آن را محدود کنید. مصرف زیاد سدیم می‌تواند فشارخونتان را بالا برده و فشار زیادی به کلیه‌هایتان وارد کند. نباید در روز بیشتر از 5.8 گرم نمک مصرف کنید.

10-  مصرف زیاد کافئین ــ معمولاً خیلی بیشتر از چیزی که فکر می‌کنیم در روز کافئین مصرف می‌کنیم. در بسیاری از نوشیدنی‌ها کافئین وجود دارد و قبل از اینکه بدانید فشارخونتان بالا رفته و کلیه‌هایتان شروع به شکایت می‌کنند.

11-  سوء‌مصرف داروهای مُسکِن ــ معمولاً خیلی زود به سراغ مسکن‌ها می‌رویم، آن هم به میزان بالا و در زمان نامناسب. وقتی درد دارید، ساده‌ترین فکر این است که یک مسکن بخورید اما بهتر است کمی بیشتر فکر کنید. همه داروها عوارض‌جانبی دارند و خیلی از آنها به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند. بااین حال مصرف بعضی داروها برایتان لازم است که بهتر است به مورد بعد رجوع کنید.

12- مصرف نامنظم داروها ــ فشارخون بالا و دیابت نوع ۲ دو مشکل متداول هستند که معمولاً در اثر سبک‌زندگی و رژیم‌غذایی بد ایجاد می‌شود. اگر به آن مبتلا هستید، مراقب آسیبی که می‌توانند به کلیه‌هایتان برسانند باشید و از اعضای بدنتان با مصرف به‌موقع داروهای تجویزشده برایتان، محافظت کنید.

13- مصرف زیاد پروتئین ــ براساس تحقیق دانشگاه هاروارد، بالا بودن میزان پروتئین در برنامه‌غذایی، می‌تواند به کلیه‌ها ضرر برساند. آمونیا یکی از محصولات فرعی است که در اثر هضم پروتئین در بدن تولید می‌شود - سمی که کلیه‌های پُرکارتان باید آن را خنثی کنند. هرچه مصرف پروتئین شما بیشتر باشد، فشار بیشتری به کلیه‌ها وارد شده و این مسئله به مرور زمان موجب ضعف عملکرد آنها می‌شود.

14- عدم رسیدگی به‌موقع به بیماری‌ها و عفونت‌ها ــ همه ما خیلی اوقات بیماری‌های کوچکی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا را نادیده می‌گیریم اما این می‌تواند به کلیه‌هایمان آسیب برساند. تحقیقات نشان داده است که کسانیکه به خوبی از خود مراقبت نکرده و استراحت کافی برای درمان بیماری‌هایشان  ندارند، دچار مشکلات کلیوی می‌شوند. 

15- سوء‌مصرف نوشیدنی‌های الکلی ــ سموم موجود در الکل نه‌تنها به کبدتان آسیب می‌رساند، بلکه روی کلیه‌هایتان نیز اثر منفی دارد. یک راه برای جلوگیری از بیماری‌های کلیوی، مصرف نکردن نوشیدنی‌های الکلی است.
منبع : mardoman.net