جام جم سرا: بیماریهای مختلفی ممکن است این اعضای حیاتی را تهدید کند که شایعترین آنها سنگ کلیه و عفونتهای ادراری است البته بدترین بیماری کلیهها این دو نیست، بلکه نارسایی کلیههاست.
آزمایش ادرار و اندازهگیری اوره و کراتینین خون بهترین روش ارزیابی سلامت کلیههاست که توضیح آن در ادامه میآید:
هر زمان کلیهها کارکردشان نقصان پیدا کند، بلافاصله اوره در خون بالا میرود. اوره، مادهای است که وقتی غلظتش در خون از حد خاصی بالاتر برود باعث اختلال در عملکرد بسیاری از دستگاههای بدن میشود. فردی که اوره بالایی دارد، دچار بیاشتهایی، تهوع و ضعف میشود و در نهایت اختلال عملکرد مغزی پیدا میکند.
متاسفانه تمام این علائم فقط زمانی سراغ فرد میآید که اوره حداقل چهار برابر حالت عادی شده باشد و تا آن زمان هیچ علامتی در فرد وجود ندارد، اما کراتینین چیست؟ کراتینین حاصل شکستهشدن پروتئینهای داخل بدن است که هر روزه نوسازی میشود.
به موازات کمشدن فعالیت کلیهها، کراتینین در خون به نسبت کاملا مستقیم بالاتر میرود؛ یعنی وقتی کلیهها نیمی از کارکردشان را از دست بدهند، کراتینین دو برابر و وقتی کلیهها 90 درصد کارکردشان را از دست بدهند، کراتینین 10 برابر میشود، به این ترتیب کراتینین یکی از بهترین موادی است که اندازهگیری آن در خون به ما نشان میدهد کارکرد کلیهها چگونه است.
به بیماران دچار فشار خون و دیابت توصیه میشود به طور مرتب اوره و کراتینین خونشان را چک کنند، زیرا این دو بیماری سردسته بیماریهایی است که باعث آسیب آرامآرام کلیهها شده و در نهایت میتواند به نارسایی دائم و کامل کلیهها منجر شود.
وقتی مثانه عفونی یا کلیهها دچار عفونت باشد ممکن است باکتریها و سلولهای سفید خون در ادرار به فراوانی دیده شوند.
همینطور وجود پروتئین و خون در ادرار میتواند نشاندهنده آسیب به اجزای کلیهها باشد، ولی در مجموع آنچه کارکرد کلیهها را مشخص میکند میزان اوره و کراتینین خون است.
بیماریهایی وجود دارد که در آنها کارایی سد خونی ـ ادراری در کلیه از بین میرود و آلبومین به مقدار زیاد در ادرار وارد شده و دفع میشود. در این حالت، کبد شروع به تولید بیشتر آلبومین میکند و این نقیصه را تا حدی جبران میکند.
وقتی کبد دیگر نتواند از پس مقدار زیاد آلبومین دفع شده برآید آن وقت مقدار آلبومین خون کم شده و کمکم پلاسما از داخل رگها به فضای زیر پوست تراوش میکند و ورم ایجاد میشود. صبح که فرد از خواب بیدار میشود کاملا پف کرده و معمولا زیر پلکهایش کاملا ورم کرده است.(دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماریهای غدد)
کلیههای ما عضوی فوقالعاده هستند. آنها هورمون ترشح کرده، خون را تصفیه کرده، موادمعدنی را جذب کرده، تولید ادرار کرده و توازن اسیدی-قلیایی بدن را حفظ میکند. زندگی کردن بدون کلیهها ممکن نیست و چینیها آن را خاستگاه انرژی حیاتی بدن میدانند.
مراقبت از کلیهها همردیف مراقبت از سلامت عمومی بدنتان است. اگر میخواهید در تمام طول عمر، کلیههایتان به خوبی برایتان کار کنند، در زیر به عادتهای مضر برای آن اشاره میکنیم:
۱. عادت به مصرف نوشابه
طبق تحقیقی که روی کارمندان دانشگاه اوساکا در ژاپن انجام گرفت، مشخص شد که نوشیدن دو یا بیشتر نوشابه در روز (چه رژیمی و چه عادی) میتواند با بالا رفتن احتمال بروز بیماریهای کلیوی در ارتباط باشد. این تحقیق روی ۱۲۰۰۰ کارمند انجام گرفته و میزان پروتئین یافتشده در ادرار آنهایی که میزان بالایی نوشابه در روز مصرف میکردند، بالاتر بود. وجود پروتئین در ادرار یکی از نشانههای اولیه تخریب کلیههاست اما اگر در این مرحله تشخیص داده شود، میتواند از آن پیشگیری کرد.
۲. سیگار کشیدن
سیگار کشیدن با بیماری آترواسکلروز (تصلب شراین) در ارتباط است. باریک و سخت شدن رگهای خونی بر تامین خون برای اندامهای حیاتی بدن ازجمله کلیهها اثر میگذارد. طبق یک تحقیق کشیدن دو سیگار در روز برای دوبرابر کردن سلولهای اندوتلیال موجود در خون کافی است. این یک هشدار برای تخریب رگهاست. تحقیقات بسیار زیادی کشیدن سیگار را با مشکلات کلیوی مرتبط دانستهاند.
۳. کمبود ویتامین B6
دنبال کردن یک رژیمغذایی سالم برای سلامت عملکرد کلیهها خیلی مهم است. براساس تحقیقاتی که در مرکز پزشکی دانشگاه مریلند انجام گرفته است، کمبود ویتامین B6 خطر ابتلا به سنگکلیه را بالا میبرد. برای عملکرد خوب کلیهها باید در روز حداقل 1.3 میلیگرم ویتامین B6 مصرف کنید. غنیترین منابع این ویتامین ماهی، نخود، جگر، سیبزمینی و سبزیجات نشاستهدار و میوهها غیر از مرکبات هستند.
۴. ورزش نکردن
ورزش یک راه عالی دیگر برای محافظت از کلیههایتان است. در یک تحقیق که در سال ۲۰۱۳ انجام گرفت مشخص شد که زنانی که بعد از یائسگی ورزش میکردند تا ۳۱٪ کمتر به سنگکلیه مبتلا شدند. به طور کل حفظ وزن سالم احتمال سنگکلیه را کاهش میدهد.
۵. کمبود منیزیم
اگر به اندازه کافی به بدنتان منیزیم نرسانید، کلسیم به درستی در بدن جذب نشده و در جایی انباشته میشود که این میتواند منجر به اضافهبار کلسیم و ایجاد سنگ کلیه شود. برای جلوگیری از بروز این مشکل، از سبزیجات، حبوبات، دانهها و آجیل استفاده کنید. آوکادو نیز منبعی بسیار عالی از منیزیم است.
۶. اختلال خواب
همه ما یک خواب خوب در شب را دوست داریم. کلیههایمان هم همینطور. اختلالات خواب مزمن میتواند منجر به بیماریهای کلیوی شود. باید بدانید که بافت کلیهها در طول شب تجدید میشوند و به همین دلیل اختلال خواب میتواند به طور مستقیم به آنها آسیب برساند.
۷. ننوشیدن آب کافی
کلیهها برای اینکه بتوانند به درستی عمل کنند، باید به آنها آب برسد. اگر به اندازه کافی آب ننوشید، سموم در خونتان جمع میشود زیرا مایعات کافی برای بیرون کشیدن آنها از طریق کلیهها وجود ندارد. توصیه میشود که در روز حداقل ۱۲ لیوان آب بنوشید. چک کردن رنگ ادرار روش خوبی برای تشخیص کمآب شدن بدن است.
۸. خالی نکردن بهموقع مثانه
وقتی احساس میکنید باید به دستشویی بروید، معطل نکنید. نگه داشتن ادرار در مثانه اصلاً کار درستی نیست چون اگر به طور منظم ادامه پیدا کند، میتواند فشار وارد بر کلیهها را زیاد کرده و موجب نارسایی کلیه شود.
۹. مصرف بالای سدیم
نمک برای بدن حیاتی است اما باید مصرف آن را محدود کنید. مصرف زیاد سدیم میتواند فشارخونتان را بالا برده و فشار زیادی به کلیههایتان وارد کند. نباید در روز بیشتر از 5.8 گرم نمک مصرف کنید.
۱۰. مصرف زیاد کافئین
معمولاً خیلی بیشتر از چیزی که فکر میکنیم در روز کافئین مصرف میکنیم. در بسیاری از نوشیدنیها و سوداها کافئین وجود دارد و قبل از اینکه بدانید فشارخونتان بالا رفته و کلیههایتان شروع به شکایت میکنند.
۱۱. سوءمصرف داروهای مُسکِن
معمولاً خیلی زود به سراغ مسکنها میرویم، آن هم به میزان بالا و در زمان نامناسب. وقتی درد دارید، سادهترین فکر این است که یک مسکن بخورید اما بهتر است کمی بیشتر فکر کنید. همه داروها عوارضجانبی دارند و خیلی از آنها به کلیهها آسیب میرسانند. بااینحال مصرف بعضی داروها برایتان لازم است که بهتر است به مورد بعد رجوع کنید.
۱۲. مصرف نامنظم داروها
فشارخون بالا و دیابت نوع ۲ دو مشکل متداول هستند که معمولاً در اثر سبکزندگی و رژیمغذایی بد ایجاد میشود. اگر به آن مبتلا هستید، مراقب آسیبی که میتوانند به کلیههایتان برسانند باشید و از اعضای بدنتان با مصرف بهموقع داروهای تجویزشده برایتان، محافظت کنید.
۱۳. مصرف زیاد پروتئین
براساس تحقیق دانشگاه هاروارد، بالا بودن میزان پروتئین در برنامهغذایی، میتواند به کلیهها ضرر برساند. آمونیا یکی از محصولات فرعی است که در اثر هضم پروتئین در بدن تولید میشود - سمی که کلیههای پُرکارتان باید آن را خنثی کنند. هرچه مصرف پروتئین شما بیشتر باشد، فشار بیشتری به کلیهها وارد شده و این مسئله به مرور زمان موجب ضعف عملکرد آنها میشود.
۱۴. عدم رسیدگی بموقع به بیماریها و عفونتها
همه ما خیلی اوقات بیماریهای کوچکی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا را نادیده میگیریم اما این میتواند به کلیههایمان آسیب برساند. تحقیقات نشان داده است که کسانیکه به خوبی از خود مراقبت نکرده و استراحت کافی برای درمان بیماریهایشان ندارند، دچار مشکلات کلیوی میشوند.
۱۵. سوءمصرف نوشیدنیهای الکلی
سموم موجود در الکل نهتنها به کبدتان آسیب میرساند، بلکه روی کلیههایتان نیز اثر منفی دارد. یک راه برای جلوگیری از بیماریهای کلیوی، مصرف نکردن نوشیدنیهای الکلی است. (مردمان)
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از healthy holistic living، نکته حائز اهمیت برایمان تکرار و تداوم این علائم است که میتواند ناشی از مشکلات جدی گوارشی و کلیوی باشد حال در گزارش گیاهانی که میتواند بطور بالقوه و طبیعی از این دسته مشکلات جلوگیری کند و علاوه بر آن کلیههایتان را تقویت نیز میکند معرفی کردهایم.
گلپر: این گیاه مفید علاوه بر کاهش نفخ برای کاهش ناراحتیهای هورمونی نیز بسیار سودمند است. این گیاه باعث تسکین نفخ و افزایش ادرار شده بخصوص در زنانی که در دوره عادت ماهیانه دچار این عارضهها میشوند. بطرز شگفت انگیزی این گیاه برای عملکرد صحیح کلیه در مردان مفید است، همچنین باعث ترشح هورمون بیشتر در آقایان شده و سلامت جنسی آنان را بهبود میبخشد. زنان باردار و شیر دهنده با مشورت پزشک مصرف کنند.
زالزالک: این گیاه فوق العاده برای کاهش احتباس آب اضافی و حمایت از عملکرد کلیهها بهترین انتخاب است. برای هزاران سال، مردم نپال و تبت از زالزالک به عنوان یک گیاه مهم و مفید در بهبود عملکرد کلیه ها و بینایی استفاده میکنند. همچنین برای داشتن یک خواب آرام میتوانید آن را در چایتان ریخته و میل کنید، افرادی که قند خون پایینی دارند از مقدار کم این گیاه استفاده نمایند.
جینسنگ: انرژی زا، ارزش غذایی بالا، محافظ کلیهها و حفظ شرایط سالم بدن همگی در این گیاه خلاصه میشود. به گفته سازمان بهداشت جهانی جینسنگ سرشار از مزایای بالقوه برای سلامت بدن بدون حتی یک عارضه جانبی است. این ریشه خارق العاده به تنظیم جریان خون، کنترل سطح قندخون، تمرکز اعصاب، افزایش حافظه و از همه مهم تر بهبود در سیستم گوارش و کلیهها کمک شایانی میکند. توصیه میشود افراد مبتلا به دیابت نوع 2 از این گیاه استفاده کنند.
قاصدک: برای کسانی که به دنبال گیاهی موثر برای کاهش احتباس آب اضافی بدنشان هستند و علاوه بر آن میخواهند گیاه مورد نظر دارای مواد معدنی فراوان باشد گیاه قاصدک یکی از کارامدترین گیاهان در این زمینه است. قاصدک یک گیاه موثر برای عملکرد صحیح سیستم گوارش و کلیه ها است. مطالعات نشان داده است افرادی که هنگام بیدار شدن دچار پف میشوند این گیاه سریع پف آنان را کاهش میدهد علاوه بر آن برای کاهش قند خون بالا بسیار مفید است.
1- ورزش کنید
تحرک و ورزش از راهکارهای موثر برای تنظیم فشار خون و کنترل دیابت به شمار میآیند. این بیماریها از شایعترین دلایل بروز نارسایی کلیوی هستند. ۳۰ درصد افرادی که تحت درمان دیالیزی قرار میگیرند دچار دیابت هستند.
2- مراقبت از قند خون
مراقب میزان قند خونتان باشید و آن را در وضعیتی ثابت قرار دهید. دیابت به عروق آسیب میرساند. کلیهها از رگها و شریانهای کوچکی تشکیل شدهاند که همچون فیلتر عمل میکنند: آنها مواد مورد نیاز را در بدن نگه میدارند و مواد زائد و سموم را دفع میکنند. هرچقدر این عروق بیشتر آسیب ببینند، عملکرد کلیهها در دفع مواد زائد کاهش مییابد وهر چقدر میزان قند خون مطلوبتر باشد آسیب کمتری به عروق وارد میشود.
3- فشار خونتان را مرتب کنترل کنید
فشار خون دومین علت شایع نارسایی کلیوی اسـت. هنگامیکه رگهای خونی به مدت طولانی تحت فشار قرار گیرند، دچار آسیب میشوند. برای سلامتی کلیهها لازم اسـت فشار خون پائینتر از ۱۴۰/۹۰ میلیمتر جیوه باشد. فشار خون بالا باید به وسیله دارو تحت کنترل درآید.
4- رژیم غذایی سالم داشته باشید
یک رژیم غذایی سالم سرشار از میوه، سبزیها و فیبر مانع از اضافه وزن و در نتیجه آسیب کلیوی میشود. اضافه وزن اغلب باعث افزایش فشار خون و دیابت میشود. بنابراین باید از مصرف نمک و غذاهای پرنمک پرهیز کرد، زیرا باعث افزایش فشار خون میشود.
5- به حد کافی آب بنوشید
مصرف آب و مایعات برای کمک به کلیه برای دفع مواد زائد لازم اسـت. توصیه میشود روزانه ۱/۵ تا ۲ لیتر آب بنوشید. کسانی که فعالیتهای ورزشی دارند میتوانند مقدار بیشتری آب مصرف کنند، در غیر این صورت نوشیدن بیش از حد آب و مایعات نیز ممکن اسـت باعث بروز مشکل شود. این میزان آب به افرادی توصیه میشود که از کلیههای سالم برخوردارند. بیمارانی که دیالیز میشوند باید میزان مصرف آب و مایعات را کاهش دهند.
6- سیگار را ترک کنید
سیگار دشمن درجه یک عروق اسـت و از آنجایی که کلیه پوشیده از عروقی اسـت که نقش فیلتر و تصفیه خون را به عهده دارند، سیگار نه تنها به این عروق بلکه به کلیهها نیز آسیب وارد میکند.
7- از مصرف داروهای مسکن به مدت طولانی پرهیز کنید
کلیهها به مصرف طولانی داروهای ضد درد حساس هستند. کلیههای ناسالم ممکن اسـت بر اثر استفاده از این داروها به نارسایی حاد دچار شوند. در صورت نیاز مداوم به داروهای ضددرد باید با پزشک معالج خود مشورت کنید. چنانچه کلیههای شما دچار آسیب شده باشند راهکارهای مناسبتری وجود دارند که کمتر به کلیهها صدمه میزنند.
8- بررسی سالانه سلامت کلیهها
هر سال به طور منظم وضعیت سلامت کلیههای خود را کنترل کنید، بهویژه چنانچه سن شما بالاتر از ۶۰ سال اسـت، مبتلا به دیابت، فشار خون و اضافه وزن هستید یا یکی از افراد درجه یک خانواده دچار نارسایی کلیه اسـت. تشخیص زودهنگام نارسایی کلیوی از طریق آزمایش منظم خون و ادرار موجب میشود بیماری پیش از آسیب جدی درمان شود.
5454