حرم حضرت معصومه برای اولین بار توسط دختر امام جواد (ع) ساخته شد. حرم حضرت معصومه در طول تاریخ تغییرات فراوانی پیدا کرده است و بزرگتر شده است
زیارت حرم معصومه (س) بارقه امیدی در فضای غبارآلود زمانه، فریاد روح مهجور در هنگامه غفلت و بی خبری و نسیمی فرحناک و برخاسته از باغستان های بهشت است.
وفات حضرت معصومه (س)
حضرت معصومه (س) در روز دهم ربیع الثانى و بنا بر قولى دوازدهم ربیع الثانى سال ٢٠١ هجرى پیش از آن که دیدگان مبارکش به دیدار برادرش امام رضا (ع) روشن شود، در شهر قم دیده از جهان فرو بست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند.
مراسم تدفین حضرت معصومه (س)
مردم قم بعد از وفات حضرت معصومه (س) با تجلیل فراوان پیکر پاکش را به سوى محل فعلى که در آن روز بیرون شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود تشییع نمودند.
پس از دفن حضرت معصومه (س) موسى بن خزرج سایبانى از بوریا بر فراز قبر شریفش قرار داد.
پس از آن حضرت زینب فرزند امام جواد (ع) به سال ٢٥٦ هجرى قمرى اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا کرد.
به مرور زمان دو گنبد دیگر در کنار گنبد اول ساخته شد که سومین آنها مدفن حضرت زینب دختر امام جواد (ع) شد.
این سه گنبد تا سال ۴۵۷ هجری قمری برقرار بودند، تا اینکه در همان سال میرابوالفضل عراقی (وزیر طغرل کبیر) به تشویق شیخ طوسی به جای آن سه گنبد، یک گنبد مرتفعی ساخت. از آن زمان تا ظهور خاندان صوفی، بارگاه به همان وضع بود؛
تعمیرات حرم حضرت معصومه (س)
تعمیرات مهم حرم حضرت معصومه از زمان سلطنت خاندان صفوی شروع شد.
در سال ۹۲۵ قمری شاه اسماعیل اول، ایوان قسمت شمالی (ایوان طلا) را ساخت و شالوده صحن کهنه (کوچک) را ریخت. پس از او شاه طهماسب اول برای مرقد ضریحی از کاشی درست کرد و نیز بنای تاریخی ایوان جنوب مدرسه فیضیه را که به صحن کهنه چسبیده است، ساخت.
در سال ۱۰۷۷ هجری قمری شاه صفی صحن زنانه را که اکنون به صورت محوطه سر پوشیده به نام مسجد طباطبائی است و سابقاً سقف و گنبد نداشته است ساخت که در سمت جنوبی آستانه است. این صحن برای مقبره شاه عباس و شاه سلیمان و شاه سلطان حسین راه مخصوصی شد.
سپس شاه عباس ضریحی از فولاد سفید ترتیب داد و ضریح فعلی همان ضریح فولادی است که صفحه هایی از نقره را بر آن افزوده اند.
پس از پایان حکومت صفویان، دیگر تعمیرهای قابل توجهی در بارگاه و اطراف آن نشد تا وقتی که سلطنت ایران به دست قاجاریه رسید. در سال ۱۲۱۸ قمری فتحعلی شاه با دوازده هزار خشت با پوشش طلا، گنبد را طلا نمود و در سال ۱۲۳۶ مسجد بالا سر بنا شد.
در سال ۱۲۷۶ ایوان شاه اسماعیل صفوی را طلا کردند.
در سال ۱۳۷۵ ضریح فولادین شاه عباس را نقره نمودند.
در آخر قرن ۱۳
هجری قمری، شالوده
صحن جدید (بزرگ) به وسیله آقا ابراهیم امین السلطان ریخته شد و ساختمان آن را پسرش
میرزا علی اصغر خان اتابک صدر اعظم ایران در اواخر سلطنت ناصر الدین شاه، در سال ۱۳۰۳ قمری به پایان رسانید
پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسجد اعظم قم به آستانه ملحق شد.
در حال حاضر حرم حضرت معصومه دارای ۴ رواق (محدوده هاى نزدیک تر به ضریح مطهر را رواق می گویند) به نام های زیر می باشد:
همچنین حرم حضرت معصومه دارای سه صحن است:
حرم حضرت معصومه دارای ۳ گلدسته می باشد:
این اثر مذهبی در ۱۵ دی ۱۳۱۰ به شماره ۱۲۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
احادیثی پیرامون زیارت حرم حضرت معصومه (س)
در مورد پاداش زیارت حرم حضرت معصومه (س) روایات متعددی از امام معصوم (ع) نقل شده که نظر شما را به هشت روایت زیر، که هر کدام پیام ویژه ای از عظمت مقام حضرت معصومه (س) می دهد، جلب می کنیم:
امام صادق (ع) فرمود: «خداوند حرمى دارد که مکه است، پیامبر حرمى دارد و آن مدینه است و حضرت على (ع) حرمى دارد و آن کوفه است و قم کوفه کوچک است که از 8 درب بهشت سه درب آن به قم باز مى شود. زنى از فرزندان من در قم از دنیا مى رود که اسمش فاطمه دختر موسى (ع) است و به شفاعت او همه شیعیان من وارد بهشت مى شوند.» |
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره