جام جم سرا: مواد مخدر اگر پیش از این در چهار راه‌ها و پستو‌ها دست به دست می‌شد، حالا ردپایش در خانه‌ها دیده شده. کنج حیاط خلوت یک خانه معمولی، توی باغچه یکی از همین پلاک‌ها، یا حتی گلدان کوچک کنار آشپزخانه.
اردیبهشت ماه سال گذشته، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر کشت ماری جوانا در کشور را رد کرد و گفت: «شاید عده‌ای اقدام به کشت آن در گلدان‌های خانگی کنند اما این موضوع فراگیر و قابل توجه نیست.»
با این حال سردار مویدی وعده برخورد با همان تعداد کم پرورش دهندگان ماری جوانا در گلدان‌های خانگی را داد؛ وعده‌ای که ۵ ماه بعد عملی شد و نیروی انتظامی ماهان ۶۰کیلوگرم ماریجوانا را از یک منزل مسکونی کشف کرد.
این محصول از ۵۴ بوته ماریجوانا به دست آمده بود که به گفته فرمانده نیروی انتظامی این شهر، می‌توانست هزاران جوان را دچار توهم، خواب آلودگی، ناتوانی در راه رفتن، ترس و اضطراب شدید، توهم‌گویی و هذیان و در نهایت بیماری‌های روانی کند.
کشت گلدانی ماریجوانا در ماهان یک نمونه از پرونده‌های جدیدی بود که پلیس مواد مخدر با آن رو برو شده است. این تولید خانگی، اگرچه آمار شفاف و روشنی ندارد اما یکی از سرفصل‌های مطالعاتی ستاد مبارزه با مواد مخدر است که اعضای این ستاد از صاحبنظران دعوت کرده‌اند نتایج پژوهش‌هایشان را در این باره ارائه کنند.
دکتر محمدرضا یزدان نیاز، درمانگر و پژوهشگر اعتیاد درباره رواج کشت گلدانی مواد مخدر می‌گوید: بشدت زیاد شده و من با موارد فراوانی از این نوع تولید روبرو بوده‌ام. بیشترین ماده مخدری که کشت خانگی میشود، گل است که در واقع یک نوع از ماریجوانا است (با کلیک روی لینک، اینجا را بخوانید). اما گیاه ماری‌جوانای طبیعی، گل‌های کمی دارد. با ایجاد تغییر ژنتیکی در این گیاه، ماری‌جوانایی حاصل شده که گل‌های بسیار زیادی می‌دهد، خاصیت نشئه کنندگی بالایی دارد و بشدت اعتیادآور است.
او ادامه می‌دهد: ماری‌جوانای گل ۱۸۰ نوع متفاوت دارد که مصرف کنندگان، اغلب از آن اطلاعی ندارند و همه را به نام گل می‌شناسند؛ در صورتی که هرکدام از این ۱۸۰ نوع خصوصیات مختلفی دارند و میزان نشئگی و اعتیاددهی آنها متفاوت است. گلی که این روز‌ها در بازار خرید و فروش میشود، یکی از خطرناک‌ترین انواع آنها است.
آن طور که یزدان نیاز می‌گوید، کشت گلدانی و گلخانه‌ای ماریجوانا از نظر اقتصادی برای تولیدکننده‌ها بصرفه است و به همین دلیل، بیشتر از سایر مخدر‌ها کشت میشود.
او ادامه می‌دهد: یکی دیگر از مخدرهایی که کشت گلدانی میشود، قارچ جادویی است که هاگ‌های آن به دو طریق وارد کشور میشود؛ یا در سرنگ و یا روی برگه‌هایی که به آنها پرینت گفته میشود. قارچ، مخدر گرانقیمتی است و به همین دلیل بازار فروش خوبی ندارد.
به گفته دکتر یزدان نیاز، بیشتر مصرف کنندگان آن اقشار خاصی مثل هنرمندان هستند که به واسطه نشئگی عرفانی حاصل از این مخدر، سراغ آن می‌روند چون معتقدند به آفرینش هنریشان کمک می‌کند. با این حال یزدان نیاز می‌گوید: کشت از خانه‌ها به مراکز صنعتی به ویژه در اطراف تهران کشیده شده.
از مرز تا گلدان
دانه‌های ماریجوانا معمولا به صورت قاچاق از مرز افغانستان یا به صورت سفارشی از هلند به افغانستان و سپس ایران وارد می‌شوند. اما خیلی وقت‌ها گل‌های ماریجوانا حاوی این دانه‌ها هستند و کسانی که مخدر گل مصرف می‌کنند، ممکن است بتوانند به این دانه‌ها دسترسی پیدا کنند.
با کاشتن این دانه‌ها در گلدان می‌توان در هر نوبت ۲۰۰ تا ۳۰۰ گل به دست آورد. برخی گلخانه‌ها هم همراه دیگر محصولاتشان اقدام به کاشت و پرورش ماریجوانا می‌کنند که در این صورت، معمولا تعداد گلدان‌ها بیشتر از ۱۰۰عدد است. یعنی تولید انبوه یک ماده مخدر در فضایی که ظاهرا مجوز رسمی فعالیت هم دارد.
اما دکتر یزدان نیاز می‌گوید: ماریجوانا به نور خیلی زیاد نیاز دارد. هر چه نور بیشتر باشد، میزان ماده مخدری که تولید می‌کند بیشتر و در نتیجه گیاه، با کیفیت‌تر است. بنابراین پرورش دهندگان این گیاه از لامپ‌های زنون قوی استفاده می‌کنند که به صورت شبانه روزی روشن است. معمولا همین استفاده زیاد از برق هم عاملی میشود که پرورش دهندگان ماریجوانا در دام قانون بیفتند.
دکتر یزدان نیاز می‌گوید: در برخی از کشورهای دنیا، از روی میزان مصرف برق گلخانه‌ها می‌توانند موارد مشکوک را شناسایی کنند. در واقع پلیس فهرستی از تمام گلخانه‌ها دارد که مساحت، میزان برق مصرفی و مقدار نرمال مصرف در آن قید شده. بر همین اساس هر‌گاه مصرف برق گلخانه‌ای افزایش چشمگیری داشته باشد، دلیل آن را بررسی می‌کند.
او می‌گوید که پیشنهاد استفاده از همین روش به ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور هم داده شده، اما به نظر نمی‌رسد اجرایی شده باشد.
یزدان نیاز، پیش بینی می‌کند که بعد از اشباع بازار از گل، عرضه مواد مخدر به سمت یک مخدر صنعتی جدید به سمت اسپایس (ماریجوانا صنعتی) برود. ماده‌ای که تاثیر آن ۲۰۰ برابر ماریجوانا ارزیابی شده و به همین نسبت تخریبگری آن هم بیشتر است.
در آرزوی شادی از دست رفته
باز شدن پای مواد مخدر به گلدان‌های خانگی، یک معنای ساده و صریح دارد: مصرف کنندگان تصمیم گرفته‌اند خودکفا باشند. آنها راهی را پیدا کرده‌اند تا نیازشان به مواد مخدر را در خانه تامین کنند و هم ریسک کمتری را به جان بخرند، هم هزینه کمتری متحمل شوند. با این حال، عباس دیلمی‌زاده، محقق اعتیاد و مدیر عامل جمعیت تولد دوباره تحلیل متفاوتی از کشت گلدانی مواد مخدر ارائه می‌کند.
او این نوع کشت را نشانه‌ای از بالا رفتن تقاضا برای تامین مواد می‌داند و می‌گوید: مدتی قبل معاون وزیر رفاه اعلام کرد که ایران در میان کشورهای دنیا از لحاظ شادی اجتماعی رتبه ۱۱۰ را دارد. همان زمان قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت که نشاط اجتماعی باعث پیشگیری از اعتیاد میشود. اگر این دو داده را کنار هم بگذارید، جواب مجهولات ما داده میشود.
دیلمی‌زاده ادامه می‌دهد: نظر سیاستمداران شاید این باشد که باید جلوی کشت گلدانی مواد مخدر را بگیریم. به فرض که در این کار موفق شویم. آیا باز هم تقاضا کاهش پیدا می‌کند؟ باید بپذیریم که کتمان تقاضا، مشکلی را حل نمی‌کند. اما مدیریت کردن آن تقاضا میتواند موثر باشد. نشاط اجتماعی یک پاسخ مناسب به تقاضای مواد مخدر است. هر انسانی نیاز به نشاط دارد و نمی‌توان این را نفی کرد.
این نیاز به نشاط، به اعتقاد دیلمی‌زاده با تغییرات هشدار دهنده‌ای هم همراه شده است. تغییر الگوی استفاده از مواد مخدر، تصویر جمعیتی را ترسیم می‌کند که دیگر تنها به دنبال خوشحال شدن نیست. شادی و را با آرامش و شور زندگی را همراه با فراموشکاری و بی‌خیالی، یکجا می‌خواهد.
دیلمی‌زاده می‌گوید: پیش بینی من این است که الگوی مصرف مواد محرک رو به افول است. مصرف کننده‌های دائمی ما به چند مصرفی روی آورده‌اند و مواد محرک و مخدر را همزمان مصرف می‌کنند. مثلا شیشه را با هروئین یا تریاک. این نشان می‌دهد که ذائقه مخاطب ما مدام در حال تغییر است. چیزی که از تحولات اجتماعی و موضوعات مبتلا به جوانان و نوجوانان نشات می‌گیرد. ماده مخدر، فراموشی می‌آورد و ماده محرک بیداری و نشاط. مصرف همزمان این دو مواد، حتما ارتباطی با مسایل اجتماعی کشور دارد. هر تغییر الگوی مصرفی باید با تحولات سیستم اقتصادی، اجتماعی تحلیل شود. (آرزو رستم‌زاد/خبرآنلاین)
