اگر شما هم جزو آن گروه از افراد هستید که وقتی غذای برشته میبینید، دست از پا نمیشناسید و به دیگران مهلت خوردن نمیدهید، این گزارش را با دقت بخوانید و در انتخاب خود تجدیدنظر کنید.
افزایش کالری در غذاهای برشته
دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه درباره گرایش برخی افراد به مصرف نان و سیبزمینی برشته یا سوخته میگوید: اصلی در تغذیه وجود دارد و آن این است که هر چقدر روی یک ماده غذایی فرآیند بیشتر و عمیقتری انجام بگیرد، دو اتفاق برای آن ماده خوراکی میافتد؛ از یک طرف ارزش ویتامینها و املاح آن به خاطر حرارت و اکسیداسیون کمتر میشود دیگر آن که تراکم کالری در آن ماده غذایی بالاتر میرود. درجه حرارت بالا و طولانی بودن مدت زمان پخت، نهتنها باعث تولید مواد مضر و کاهش مواد مغذی در غذا میشود بلکه به گفته دکتر وفا، حتی میوهای که خشک میشود، با وجود کاهش مقدار ویتامین C کالری آن افزایش مییابد. آبمیوه نسبت به میوه وزنش کاهش و کالری اش افزایش مییابد.
وی ادامه میدهد: این یک قانون کلی است هرچه در تهیه غذا، آب، زمان و روغن کمتری استفاده شود، مواد مغذی کمتری از بین خواهد رفت.
مصرف نان برشته برای چه کسانی مفید است؟
به گفته کارشناسان، برشته خوردن نان، سیبزمینی، تهدیگ و غلات از آن نظر مضر است که ماده سمی به نام ماده آکریلآمید در آنها تولید میشود، به گونهای که در طولانیمدت میتواند یکی از دلایل ابتلای فرد به سرطان شود.
دکتر وفا در ادامه میگوید: با وجود مضرات ذکر شده، استفاده از نان برشته برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند، بسیار خوب و مناسب است. هضم نان برشته به شرطی که ترکیبات سوخته در آن به وجود نیاید، راحتتر است، چون ترشح اسید معده و آسیبهای گوارشی کمتر و هضم پروتئین راحتتر میشود.
وی تأکید میکند: ترکیبات سوخته، محرکی برای ترشح اسید معده است که علاوه بر آسیب به جداره روده، باعث بروز سرطان کولورکتال (روده بزرگ و مقعد) میشود.
سیبزمینی، مضرتر از نان
سیبزمینی سرخ کرده و برشته، یکی از موادغذایی پرمصرف بخصوص در زمان تفریح بین ما ایرانیهاست دکتر وفا با بیان این که کالری موجود در سیبزمینی قابل مقایسه با نان نبوده و بسیار بالاست، میگوید: به لحاظ مضرات ناشی از برشته و قهوهای شدن، هر دو در وضعیت مشابه قرار دارند. وی ادامه میدهد: علاوه بر تفاوت کالری و بالاتر بودن میزان قندهای ساده در سیبزمینی نسبت به نان، میزان آکریلآمیدی که در سیبزمینی سرخ شده ایجاد میشود، بسیار زیاد است. بنابراین بهتر است، این فرآورده زیاد مصرف نشود.
این کارشناس تغذیه خاطرنشان میکند: مشکل اغلب افرادی که از سیبزمینی سرخ کرده استفاده میکنند، این است که آن را به عنوان یک وعده غذایی مصرف میکنند و این خیلی مشکلساز است. اگر قرار است سیبزمینی سرخ کرده مصرف شود، بهتر است قبل از آن وعده غذایی مصرف شده باشد.
مسمومیت سیستم عصبی
ورود مداوم آکریلآمید به بدن که در غذاهای گیاهی حاوی کربوهیدرات زیاد و مقدار پروتئین کم به واسطه حرارت بالا هنگام پخت تولید میشود، میتواند باعث مسمومیت سیستم عصبی
شود.
دکتر وفا با تائید این مطلب میگوید: مصرف زیاد (سه تا چهار بار در هفته) غذاهای برشته حاوی آکریل آمید میتواند باعث افزایش ترشح اسید معده، یبوست، رفلاکس معده و در نهایت، افزایش ریسک ابتلا به سرطانهای دستگاه گوارش شود.
مادهای سمی که بر اثر حرارت تولید میشود
سازمان ملی غذای سوئد (NFA) و محققان دانشگاه استکهلم در سال 2002 اعلام کردند، آکریل آمید، یک ترکیب شیمیایی سمی و بالقوه سرطانزاست که در بسیاری از غذاهای آماده یا موادی که در درجه حرارتهای بالا پخته میشوند، تشکیل میشود.
مطالعات سازمان سلامت کانادا نیز گویای آن است که این ماده شیمیایی در غلظتهای زیاد در چیپسهای سیب زمینی، بیسکویت، کلوچه، غلات صبحانه ای، نان و حتی قهوه دیده شده است. در میان غذاهای تست شده چیپس سیبزمینی و سیب زمینی سرخ کرده دارای بیشترین میزان آکریلآمید است و کمترین میزان در نانهای نرم و غلات یافت شده است. سیبزمینی آب پز نیز فاقد این ماده است.
عادتی که سرطانزاست
مصرف روزانه نوشابه و سیب زمینی سرخ کرده، در میان برخی افراد به یک عادت تبدیل شده است که میتواند باعث ابتلای بدن به سرطان روده شود. متخصصان تغذیه توصیه میکنند که مصرف سیبزمینی حداکثر به ماهی یک تا دو بار آن هم به مقدار بسیار کم باشد، ضمن آن که افراد حتما به میزان مصرف متناسب با وزنشان توجه داشته باشند.
امتناع از مصرف روغنهای معمولی برای سرخ کردن
مواد غذایی سرخ شده طرفداران زیادی دارد. نکته بسیار مهمی که هنگام تهیه چنین غذاهایی باید به آن توجه داشت، استفاده از روغنهای مخصوص سرخ کردنی است. استفاده از روغنهای معمولی برای سرخ کردن آسیبزاست چراکه این روغنها برای استفاده در درجه حرارت پایین تولید میشوند. به همین دلیل مقاومتشان در برابر حرارت نیز کم است و باعث تولید آکریل آمید میشوند. البته استفاده از این روغنها برای سرخ کردنهای ملایم با حرارت کم در موارد معدود، اشکال ندارد، اما باز هم بهتر است از روغن مایع مخصوص سرخ کردن استفاده شود.
برای تهدیگ، از نان و سیب زمینی استفاده نکنید
به توصیه کارشناسان، از خوردن نان برشته حاشیه پیتزا پرهیز کنید و آن را دور بیندازید. از نانوا تقاضا نکنید، نان را برایتان برشته کند. نان سوخاری، بیسکویت و کلوچههایی خریداری کنید که رنگ روشن دارند.برای تهیه تهدیگ از نان و سیبزمینی نیز استفاده نکنید. هر چه رنگ این مواد به قهوهای تیره نزدیکتر باشد، مضرات آن بیشتر میشود.
سهیلا فلاحی - دانش و سلامت
جام جم
طرز تهیه:
ابتدا ماهیها را تمیز کنید، سپس شسته و نمک بزنید. نیم ساعت بعد آنها را خشک کنید و کمی فلفل بپاشید و کنار بگذارید.
فر را هم از قبل گرم کنید و در یک ماهیتابه نچسب کمی کره بمالید و آن را چرب کنید. پودر نان و بادامها و نمک و فلفل را با هم مخلوط کنید و در یک سینی بریزید.
تخممرغها را هم در ظرفی بشکنید و خوب بزنید. ماهیها را به مایه تخممرغ آغشته کنید و بعد در بادام و پودر نان بغلتانید و در فر گرم شده به مدت 40 دقیقه با حرارت 180 درجه سانتیگراد بگذارید. همچنین میتوانید روی حرارت مستقیم و کم آن را سرخ کنید. در ظرفی کوچک کره را ذوب کنید، پس از سرد شدن، خیارشور خرد شده و آبلیمو را به آن اضافه کنید. ماهیها را در دیس بگذارید و از این سس روی آنها بریزید و اطراف آنها را با جعفری خرد شده تزئین کرده و میل کنید.
چاردیواری (ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)
وی با اشاره به چگونگی تشکیل آکریل آمید افزود: این ماده در اثر ترکیب اسید آمینه آسپاراژین با یک ماده قندی در مواد غذایی مثل گلوکز یا فروکتوز بهوجود میآید.
یعقوبی گفت: آکریل آمید در مقادیر نسبتا زیاد در غذاهای غنی از کربوهیدرات مانند چیپس، خلال سیب زمینی سرخ شده، نان برشته، ته دیگ و محصولات غلاتی بهوجود میآید که در حرارت بالای 120درجه سانتیگراد پخته یا سرخ می شوند، همچنین استفاده از سیگار به طور قابل توجهی باعث ایجاد اکریل آمید میشود.
وی با اشاره به رابطه مستقیم بین تشکیل اکریل آمید و قهوه ای شدن در حین پخت افزود: هرچه سطح ماده غذایی، مدت زمان و درجه حرارت پخت بیشتر باشد، مقدار آکریل آمید بیشتری تولید میشود.
کارشناس کنترل کیفی آزمایشگاه، روش های پختنی از جمله سرخ کردن، برشته و کباب کردن را علت به وجود آمدن اکریل آمید برشمرد و گفت: در بین انواع پخت، با جوشیدن و مایکروویو کمتر اکریل آمید تشکیل می شود.
یعقوبی به جذب آسان و توزیع آکریل آمید از طریق جریان خون در سراسر بدن اشاره کرد و افزود: این ماده شیمیایی موجب مسمومیت سیستم عصبی و درنهایت سرطانزایی می شود.
وی، کم کردن حرارت در مراحل مختلف آماده سازی غذایی و یا استفاده از حرارت غیر مستقیم در پخت، قراردادن سیب زمینی در آب، آبلیمو یا سرکه قبل از سرخ کردن و جلوگیری از قهوهای شدن مواد در هنگام پخت را از راههای کاهش اکریل آمید برشمرد.
یعقوبی گفت: به منظور پیشگیری از بیماری های ناشی از آکریل آمید باید از خرید نان های خیلی برشته شده خودداری کرد و آنهایی را که رنگ روشن دارند و در اصطلاح برشته نشده هستند انتخاب و از مصرف نان برشته حاشیه پیتزا به شدت پرهیز کرد و در صورت برشته شدن حاشیه آن را دور انداخت.
وی افزود: برای پختن کیک و پیتزا در سینی فر نیز باید از کاغذ مخصوص استفاده کرد، برای خرید نان سوخاری باید آنهایی را که رنگ روشن دارند انتخاب و از مصرف بیسکویت و کلوچه هایی که سطح زیرین آنها سوخته است، پرهیز و برای تهیه ته دیگ نباید از نان و سیب زمینی استفاده کرد.
اگر شما هم جزو آن گروه از افراد هستید که وقتی غذای برشته میبینید، دست از پا نمیشناسید و به دیگران مهلت خوردن نمیدهید، این گزارش را با دقت بخوانید و در انتخاب خود تجدیدنظر کنید.
افزایش کالری در غذاهای برشته
دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه درباره گرایش برخی افراد به مصرف نان و سیبزمینی برشته یا سوخته میگوید: اصلی در تغذیه وجود دارد و آن این است که هر چقدر روی یک ماده غذایی فرآیند بیشتر و عمیقتری انجام بگیرد، دو اتفاق برای آن ماده خوراکی میافتد؛ از یک طرف ارزش ویتامینها و املاح آن به خاطر حرارت و اکسیداسیون کمتر میشود دیگر آن که تراکم کالری در آن ماده غذایی بالاتر میرود. درجه حرارت بالا و طولانی بودن مدت زمان پخت، نهتنها باعث تولید مواد مضر و کاهش مواد مغذی در غذا میشود بلکه به گفته دکتر وفا، حتی میوهای که خشک میشود، با وجود کاهش مقدار ویتامین C کالری آن افزایش مییابد. آبمیوه نسبت به میوه وزنش کاهش و کالری اش افزایش مییابد.
وی ادامه میدهد: این یک قانون کلی است هرچه در تهیه غذا، آب، زمان و روغن کمتری استفاده شود، مواد مغذی کمتری از بین خواهد رفت.
مصرف نان برشته برای چه کسانی مفید است؟
به گفته کارشناسان، برشته خوردن نان، سیبزمینی، تهدیگ و غلات از آن نظر مضر است که ماده سمی به نام ماده آکریلآمید در آنها تولید میشود، به گونهای که در طولانیمدت میتواند یکی از دلایل ابتلای فرد به سرطان شود.
دکتر وفا در ادامه میگوید: با وجود مضرات ذکر شده، استفاده از نان برشته برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند، بسیار خوب و مناسب است. هضم نان برشته به شرطی که ترکیبات سوخته در آن به وجود نیاید، راحتتر است، چون ترشح اسید معده و آسیبهای گوارشی کمتر و هضم پروتئین راحتتر میشود.
وی تأکید میکند: ترکیبات سوخته، محرکی برای ترشح اسید معده است که علاوه بر آسیب به جداره روده، باعث بروز سرطان کولورکتال (روده بزرگ و مقعد) میشود.
سیبزمینی، مضرتر از نان
سیبزمینی سرخ کرده و برشته، یکی از موادغذایی پرمصرف بخصوص در زمان تفریح بین ما ایرانیهاست دکتر وفا با بیان این که کالری موجود در سیبزمینی قابل مقایسه با نان نبوده و بسیار بالاست، میگوید: به لحاظ مضرات ناشی از برشته و قهوهای شدن، هر دو در وضعیت مشابه قرار دارند. وی ادامه میدهد: علاوه بر تفاوت کالری و بالاتر بودن میزان قندهای ساده در سیبزمینی نسبت به نان، میزان آکریلآمیدی که در سیبزمینی سرخ شده ایجاد میشود، بسیار زیاد است. بنابراین بهتر است، این فرآورده زیاد مصرف نشود.
این کارشناس تغذیه خاطرنشان میکند: مشکل اغلب افرادی که از سیبزمینی سرخ کرده استفاده میکنند، این است که آن را به عنوان یک وعده غذایی مصرف میکنند و این خیلی مشکلساز است. اگر قرار است سیبزمینی سرخ کرده مصرف شود، بهتر است قبل از آن وعده غذایی مصرف شده باشد.
مسمومیت سیستم عصبی
ورود مداوم آکریلآمید به بدن که در غذاهای گیاهی حاوی کربوهیدرات زیاد و مقدار پروتئین کم به واسطه حرارت بالا هنگام پخت تولید میشود، میتواند باعث مسمومیت سیستم عصبی
شود.
دکتر وفا با تائید این مطلب میگوید: مصرف زیاد (سه تا چهار بار در هفته) غذاهای برشته حاوی آکریل آمید میتواند باعث افزایش ترشح اسید معده، یبوست، رفلاکس معده و در نهایت، افزایش ریسک ابتلا به سرطانهای دستگاه گوارش شود.
مادهای سمی که بر اثر حرارت تولید میشود
سازمان ملی غذای سوئد (NFA) و محققان دانشگاه استکهلم در سال 2002 اعلام کردند، آکریل آمید، یک ترکیب شیمیایی سمی و بالقوه سرطانزاست که در بسیاری از غذاهای آماده یا موادی که در درجه حرارتهای بالا پخته میشوند، تشکیل میشود.
مطالعات سازمان سلامت کانادا نیز گویای آن است که این ماده شیمیایی در غلظتهای زیاد در چیپسهای سیب زمینی، بیسکویت، کلوچه، غلات صبحانه ای، نان و حتی قهوه دیده شده است. در میان غذاهای تست شده چیپس سیبزمینی و سیب زمینی سرخ کرده دارای بیشترین میزان آکریلآمید است و کمترین میزان در نانهای نرم و غلات یافت شده است. سیبزمینی آب پز نیز فاقد این ماده است.
عادتی که سرطانزاست
مصرف روزانه نوشابه و سیب زمینی سرخ کرده، در میان برخی افراد به یک عادت تبدیل شده است که میتواند باعث ابتلای بدن به سرطان روده شود. متخصصان تغذیه توصیه میکنند که مصرف سیبزمینی حداکثر به ماهی یک تا دو بار آن هم به مقدار بسیار کم باشد، ضمن آن که افراد حتما به میزان مصرف متناسب با وزنشان توجه داشته باشند.
امتناع از مصرف روغنهای معمولی برای سرخ کردن
مواد غذایی سرخ شده طرفداران زیادی دارد. نکته بسیار مهمی که هنگام تهیه چنین غذاهایی باید به آن توجه داشت، استفاده از روغنهای مخصوص سرخ کردنی است. استفاده از روغنهای معمولی برای سرخ کردن آسیبزاست چراکه این روغنها برای استفاده در درجه حرارت پایین تولید میشوند. به همین دلیل مقاومتشان در برابر حرارت نیز کم است و باعث تولید آکریل آمید میشوند. البته استفاده از این روغنها برای سرخ کردنهای ملایم با حرارت کم در موارد معدود، اشکال ندارد، اما باز هم بهتر است از روغن مایع مخصوص سرخ کردن استفاده شود.
برای تهدیگ، از نان و سیب زمینی استفاده نکنید
به توصیه کارشناسان، از خوردن نان برشته حاشیه پیتزا پرهیز کنید و آن را دور بیندازید. از نانوا تقاضا نکنید، نان را برایتان برشته کند. نان سوخاری، بیسکویت و کلوچههایی خریداری کنید که رنگ روشن دارند.برای تهیه تهدیگ از نان و سیبزمینی نیز استفاده نکنید. هر چه رنگ این مواد به قهوهای تیره نزدیکتر باشد، مضرات آن بیشتر میشود.
سهیلا فلاحی - دانش و سلامت
مجله آشپزی مثبت: امروز طرز تهیه صبحانه ای مقوی با جوی دو سر را به شما آموزش می دهیم. این صبحانه را باید گرم و بهتر اسـت تازه مصرف کنید.
مواد لازم:
1. فر را با دمای 175 درجه سانتیگراد روشن کنید سپس یک ظرف گود به ابعاد حدودا 20 سانتیمتر را با روغن نارگیل یا هر روغن گیاهی دیگر چرب کنید.
2. تخم کتان را با آب در ظرفی بریزید کنار بگذارید نارگیل رنده شده را در سینی بریزید و در فر در حال گرم شدن بگذارید. وقتی نارگیلها بعد از 4-3 دقیقه طلایی، قهوهای شدند سینی را بیرون بیاورید.
3. کاسهای بزرگ بردارید و جو، بادام و نیمی از نارگیل برشته را در آن بریزید. میوه خشک، شکر و نمک را هم اضافه کرده، مواد را با هم مخلوط کنید.
4. تخم کتان را دریک کاسه بزرگ بریزید. عسل و شیر را هم به آن بیفزایید و هم بزنید. در حین هم زدن روغن نارگیل را هم اضافه کنید تا با دیگر مواد مخلوط شود. حالا مواد خشک را به این کاسه افزوده و مخلوط کنید.
5. مواد را در ظرف چرب شده بریزید و در فر قرار دهید تا به مدت 40 دقیقه حرارت ببینند. وقتی کنارههای مواد طلایی، قهوهای شد، حرارت را تا 200 درجه سانتیگراد زیاد کنید و مواد را ۵ تا ۸ دقیقه دیگر حرارت دهید.
6. بعد از این مدت ظرف را بیرون بیاورید. در این حالت مواد باید حالت چیپسی پیدا کرده باشند؛ یعنی گوشهها قهوهایرنگ و برشته شده باشند.
مجله آشپزی مثبت: امروز طرز تهیه صبحانه ای مقوی با جوی دو سر را به شما آموزش می دهیم. این صبحانه را باید گرم و بهتر اسـت تازه مصرف کنید.
مواد لازم:
1. فر را با دمای 175 درجه سانتیگراد روشن کنید سپس یک ظرف گود به ابعاد حدودا 20 سانتیمتر را با روغن نارگیل یا هر روغن گیاهی دیگر چرب کنید.
2. تخم کتان را با آب در ظرفی بریزید کنار بگذارید نارگیل رنده شده را در سینی بریزید و در فر در حال گرم شدن بگذارید. وقتی نارگیلها بعد از 4-3 دقیقه طلایی، قهوهای شدند سینی را بیرون بیاورید.
3. کاسهای بزرگ بردارید و جو، بادام و نیمی از نارگیل برشته را در آن بریزید. میوه خشک، شکر و نمک را هم اضافه کرده، مواد را با هم مخلوط کنید.
4. تخم کتان را دریک کاسه بزرگ بریزید. عسل و شیر را هم به آن بیفزایید و هم بزنید. در حین هم زدن روغن نارگیل را هم اضافه کنید تا با دیگر مواد مخلوط شود. حالا مواد خشک را به این کاسه افزوده و مخلوط کنید.
5. مواد را در ظرف چرب شده بریزید و در فر قرار دهید تا به مدت 40 دقیقه حرارت ببینند. وقتی کنارههای مواد طلایی، قهوهای شد، حرارت را تا 200 درجه سانتیگراد زیاد کنید و مواد را ۵ تا ۸ دقیقه دیگر حرارت دهید.
6. بعد از این مدت ظرف را بیرون بیاورید. در این حالت مواد باید حالت چیپسی پیدا کرده باشند؛ یعنی گوشهها قهوهایرنگ و برشته شده باشند.