مجله مهرگان نو: وقتی شخصی در زمینه ای سرآمد می شود، روش زندگی، اندیشه، گفتار، رفتار، رفت و آمدهایش و حتی جزیی ترین بخش های زندگی خصوصی اش برای مردم مهم می شود. دیدن محل زندگی، عکس ها، یادداشت ها و جزییات زندگی شخصیت های بزرگ به ما می آموزد و به نوعی تاریخ زنده ای است که از گذرگاه آن می توان به گذشته ها و سرنوشت انسان های بزرگ نقب زد. از سوی دیگر اگر اهل دل باشی، دیدن این خانه ها ساعت خوشی را برای تان رقم می زند. این بار به خانه بزرگان سر زده ایم. بیایید فرض کنیم چند تن از بزرگان تهران به استقبال مان آمده اند تا در خانه خود پذیرای ما باشند.
گران ترین خانه جهان/ خانه موزه مقدم
شاید تماشای گران ترین خانه تاریخی ایران و جهان وسط یکی از شلوغ ترین خیابان های مرکز شهر تهران برای تان تعجب آور باشد. این جا خانه ای است که زمانی یک زوج باستان شناس در آن زندگی می کردند و آثار تاریخی ارزشمندی را در این خانه برای مان به جا گذاشته اند. استاد محسن مقدم که فرزند یکی از درباریان قاجار (محمدتقی خان احتساب الملک)، باستان شناس و استاد دانشگاه تهران بود، همراه همسر فرانسوی خود در خانه پدری ساکن شد. او و همسرش تصمیم می گیرند با جمع آوری اشیا و آثار تاریخی ارزشمند در خانه شان و بعد از آن وقف این خانه به دانشگاه تهران، یکی از قشنگ ترین موزه ها شهر را از خود به جای بگذارند.
دقیقا به دلیل همین آثار تاریخی است که این جا را به گران ترین خانه تاریخی ایران و جهان معروف کرده است. این خانه که متعلق به دوران قاجار است، حالا موزه مقدم نام دارد و در خیابان امام خمینی (ره) تهران قرار گرفته است. وقتی به این خانه موزه پا می گذارید، سه قسمت حیات بیرونی، اندرونی و حیات سرایداری پیش روی تان قرار می گیرد که هرکدام آن ها از بخش های مختلف تشکیل شده است. قسمت بیرونی این عمارت که بیشتر در تابستان ها مورد استفاده قرار می گرفته، شاید جالب توجه ترین بخش ساختمان باشد. اتاق پذیرایی (که حالا آثار و اشیای تاریخی فلزی، شیشه، ابزارهای سنگین، سفالینه، مفرغینه ها، مهرها و... از دوره های تاریخی مختلف را در خود جای داده) زمانی محل کار و پذیرایی از میهمانان بوده است.
اتاق پیشخوان که در نزدیکی اتاق پذیرایی قرار گرفته هم به عنوان پذیرایی از میهمان مورد استفاده قرار می گرفته که حالا بخشی از لوازم شخصی، عکس ها و آثار استاد مقدم را در بر می گیرد و به معرفی او می پردازد. وسایل تزیینی این اتاق هم می تواند نظرتان را به خود جلب کرده و صندوقچه های قدیمی این جا، نوستالژی مادربزرگ ها را به ذهن تان متبادر می کند.
حوض خانه (که در زیرزمین قرار گرفته و قطعات کاشی و سفالینه هایی از سده های چهار تا 13 را در خود جای داده)، آتلیه استاد مقدم (که حالا به کتابخانه ای برای نگهداری کتاب های تاریخی تبدیل شده)، برج (همان ساختمان اربابی که به شکل قلعه و برج های اروپایی قرون وسطی ساخته شده و اتقا کدخدا و حمام و... را در بر می گیرد)، ایوان قاجار (که با کاشی هایی از دوران زندیه و قاجاریه تزیین شده، در وسط آن حوضچه مرمری متعلق به حمام فتحعلی شاه قرار گرفته و به استخر حیات بیرونی می ریزد)، دیوار تجدد و حوضچه ژاپنی از دیگر قسمت های حیات تابستانی هستند.
یکی از نکات قابل توجه دیوار تجدد که دو حیات اندرونی و بیرونی را از هم جدا می کند، این است که از چند ستون مارپیچی ساخته شده و پایه این ستون ها توسط خود استاد مقدم و از کاخ خواهر ناصرالدین شاه به این جا منتقل شده است، به علاوه استخری که در قسمت تابستانه این عمارت قرا رگرفته، به سبک آب نماهای یکی از باغ های اسپانیا (باغ الحمراء) ساخته شده و لطف و صفای خاصی را به این قسمت از ساختمان داده است.
بعد از این جا وارد قسمت اندرونی ساختمان می شویم که بیشتر زمستان ها استفاده می شده است. اتاق قاجار و نشیمن دو اتاق اصلی این بخش ساختمان هستند که محل اصلی سکونت استاد مقدم و همسرشان بوده است؛ به طوری که آثار نقاشی، قلمدان، جعبه و... متعلق به استاد مقدم در این جا به معرض نمایش گذاشته شده است.
رنگ آبی و فیروزه ای اتاق قاجار، پیش از هر چیزی دیگری ایرانی بودن این جا را به رخ می کشد. به علاوه در این اتاق، شومینه ای که از قصر فیروزه آورده شده و متعلق به سوگلی ناصرالدین شاه بوده هم توجه تان را به خود جلب می کند. زیرزمین (که حمام بوده و حالا به عنوان گنجینه آثار استفاده می شود) و ایوان (با گچ بری های سنتی، کاشی کاری های صفوی و آینه کاری دوران زندیان تزیین شده) هم دیگر بخش های قسمت زمستانی را تشکیل می دهند.
حوض زیبایی با سبک ایرانی که توسط استاد مقدم و همسرش در وسط حیات ساخته شده هم بر حال و هوای ایرانی و تاریخی این قسمت ساختمان می افزاید. تماشای این خانه شاید ساعاتی از وقت تان را به خود اختصاص دهد، اما حرف های زیادی از تاریخ را طی همین چند ساعت برای تان خواهدگفت.
استاد مقدم که یکی از نخستین باستان شناسان ایران بوده، در کاوش های تاریخی خود، با گردآوری آثار مختلف تاریخی از کاخ های تخریب شده و نگهداری و حفاظت از این آثار در خانه پدری و بعد وقف آن، کار بزرگی در جهت زنده نگه داشتن تاریخ ایران انجام داد.
خانه «ملت»/ خانه موزه شهید بهشتی
یکی از شخصیت های تاریخ ساز معاصر که هنوز هم بعد از سال ها، اندیشه و آثارش مورد توجه بسیاری از علما و متفکران است، شهید سید محمد حسینی بهشتی بود. اگر از فعالیت های سیاسی، آثار و اندیشه های شهید بهشتی بدانید یا درباره مبارزات او برای پیروزی انقلاب اسلامی شنیده باشید، لابد دل تان می خواهد خانه و محل سکونت او را ببینید تا با سبک زندگی این شهید بیشتر آشنا شوید. ما شما را به خیابان شهید دستجردی (همان خیابان ظفر سابق) دعوت می کنیم تا محل زندگی او را که حالا به موزه سرای شهید بهشتی تبدیل شده، به تماشا بنشینید.
حیات این ساختمان قدیمی هنوز همان حوضچه و همان گلکاری های قدیم خود را حفظ کرده است. قسمت های مختلف این ساختمان دو طبقه، یادگارهایی از اسناد و اطلاعات تاریخی را به شما عرضه می کند که می توانید بیش از پیش این شهید و مبارزاتش در روزهای پیش از انقلاب اسلامی را لمس کنید.
در طبقه اول این موزه می توانید جلسات شورای انقلاب را به شکل عینی، ملموس و در قالب تندیس اعضای این شورا ببینید. به علاوه بانک جامعی از نشیات، روزنامه ها، اعلامیه ها و اسناد محرمانه آن دوران به اضافه سخنرانی ها، آثار شهید بهشتی و مجموعه کاملی از درس گفتارهای او را هم در بخش پژوهشی همین طبقه گردآوری کرده اند.
امکانات سمعی بصری حرفه ای و مجهز بخش پژوهشی، کار را برای پژوهش گران و افزودن بر دامنه اسناد و کتاب های این قسمت راحت تر کرده است. طبقه دوم ساختمان هم کتابخانه بزرگی با بیش از دو هزار جلد کتاب در حوزه های قرآن، فلسفه و اخلاق، زیست شناسی، جامعه شناسی، فیزیک و... را در خود جای داده که بخش پژوهشی این موزه را پربارتر می کند. به علاوه تصاویز زیادی از شخصیت ها و حوادث دوران انقلاب از جمله حادثه هفتم تیر و لحظه شهادت شهید بهشتی، به علاوه برخی از اسناد و دست نوشته ها هم بر دیوارهای این موزه در معرض دید قرار داده شده است.
در میان این عکس ها، صحنه هایی از زندگینامه شهید بهشتی شامل کودکی، سفر به پاریس، دستگیری و بازداشت توسط ساواک، سفر به ترکیه، لبنان و سوریه، سفر به هامبورگ و تاسیس مرکز تحیقات اسلامی، تاسیس دبیرستان تدین نو دانش، جلسات گفتار ماه و... را هم خواهید دید. تلویزیون های هوشمند قابل لمس، تندسی هایی از شهید بهشتی که زندگی روزمره او را به نمایش می گذارد هم از دیگر قسمت های این موزه است؛ حتما برای تان جالب خواهدبود که در این جا می توانید امکانات دیجیتالی مدرن، اسناد و اطلاعاتی تاریخی را یک جا در کنار هم د اشته باشید.
به علاوه برگزاری مراسم و گردهمایی های مختلف در این موزه سرا بر اهمیت این خانه تاریخی افزوده است. در پایان بازدید از این موزه و برای رفع خستگی می توانید لحظاتی را در چایخانه زیرزمین این موزه سرا استراحت کنید.در همین حین برای تان بگوییم که شهید بهشتی سیاستمدار و روحانی متولد اصفهان، نخستین رییس دیوان عالی کشور و همچنین نخستین دبیر کل حزب جمهوری اسلامی بود. او از نزدیکان و دوستان امام خمینی (ره) بود و مبارزات زیادی برای پیروزی انقلاب اسلامی انجام داد تا آن جا که امام خمینی (ره) بعد از شهادت ایشان در روز هفتم تیر 1360 که در پی افنجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی رخ داد، درباره او گفتند: «بهشتی به تنهایی یک ملت بود برای ملت ما.»
خانه عاشقانه صحنه/ خانه موزه استاد انتظامی
وقتی از بلوار کاوه در خیابان قیطریه تهران به خیابان احمدی وارد می شویم، تابلوی «خانه موزه استاد عزت الله انتظامی» خود را نشان می دهد. یک ساختمان آجری که در چوبی آن با گچ بری های زیبا نخستین چیزی است که می گوید قرار است در بین این برج های بلند، ساعاتی را غرق در هنر و تئاتر شویم. وارد حیات خانه که می شویم، درختکاری های زیبا وسط این همه شلوغی شهر برای مان جالب است. بعد از آن که وارد ساختمان می شویم، تابلویی به دست خط خود استاد است و روی آن نوشته: «تا چندی پیش این جا خانه من بود، اما اکنون خانه همه عاشقان صحنه و نمایش است، خانه ام آباد است، خانه ام نورانی است؛ چون شما این جایید».
نخستین یادگاری و نشانه حضور استاد به استقبال مان می آید که با امضای استاد و به تاریخ سال 93 تزیین شده است. حالا دیگر وارد موزه ای می شویم که بر دیوارهای آن عکس و پوستر نمایش هایی نقش بسته که طی این سال ها در تئاتر شهر اجرا شده است، قاب هایی در اندازه کوچک و یک شکل که اگر اهل تئاتر باشید، می توانید مجموعه ای از پوستر تئاترهای اجرا شده را ببینید و خاطره بازی کنید.
در بخش های دیگر این موزه اتاق آینه، شهر فرنگ، تماشاخانه، گالری و... انتظارمان را می کشد. اتاق شهر فرنگ، یک شهر فرنگ تمام عیار است. روی دیوارهای این اتاق اسامی هنرمندان و شخصیت های مختلف هنر نمایش نوشته شده است؛ از علی نصیریان و حمید سمندریان تا جمیله شیخی، علی حاتمی و بزرگان دیگر نمایش و سینمای ایران. اگر به دیوار رو به رو هم نگاهی بیندازید، اسم شخصیت های ماندگار تئاتر و سینمای ایران را می بینید؛ پهلوان کچل، بی بی جان، جی جی ویجی و... .
دریچه دوربین های شهر فرنگ شما را به فیلم های کوتاهی دعوت می کند که باز هم محتوای نمایش و تئاتر دارند. البته یادتان نرود که دست های تان را هم کنار گوش تان بگذارید و از صدای این فیلم ها لذت ببرید. در اتاق تماشاگه زمان هم یک صحنه نمایش کوچک برای تان طراحی شده که تندیس هایی از استاد انتظامی، فخری خوروش، داوود رشیدی و... را در حال اجرای نمایش نشان می دهد. صحنه نمایش تقریبا تاریک است و بعد نورهایی روی این تندیس ها می افتد که حالت حرکت و اجرای نمایش را نشان می دهد. در این اتاتق احتمالا دل تان عجیب می خواهد که ای کاش واقعا شاهد بازی این استادان بودید و تندیس ها، واقعی بودند.
قسمت دیگر این موزه، راهرویی است که عکس هایی از زندگی استاد انتظامی روی آن قرار گرفته و بعد از گذر از آن، وارد اتاق گالری می شویم که پر از عکس های شخصیت ها، عکس های استاد انتظامی و صحنه هایی از نمایش های مختلف است.
نمایش تندیس ها و جوایز استاد انتظامی، تابلوی سایه بازی که با پروژکتور نورپردازی اجرا می شود و بیتی از خیام را نمایش می دهد و تابلوی از امضای بزرگان هم بخش های دیگر این موزه را تشکیل داده اند. تندیس هایی از عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، علی نصیریان، جمیله شیخی و... نشان از روزهای دوری دارد که این بزرگان در این خانه رفت و آمد داشته و گفت و گو راجع به بسیاری از آثار ماندگار تئاتر و سینما در همین جا انجام شده است.
جالب است این را هم بگوییم که بعد از تصمیم گیری درباره این که خانه استاد به موزه تبدیل شود، زیرزمینی هم به این مجموعه افزوده شده که به عنوان سالن نمایش مورد استفاده قرار می گیرد. اجرای نمایش، برگزاری جشنواره، جلسات نقد و بررسی و.... از برنامه های این سالن است. می توانید فایل اسناد چندصد نمایش اجراشده را هم از بخش مرکز اسناد همین موزه دریافت کنید. اگر بتوانید از تماشای این خانه موزه دل بکنید و بخواهید کمی استراحت کنید، لازم نیست راه دوری بروید. کافی شاپی که در پشت بام سرسبز همین موزه قرار دارد، از شما پذیرایی می کند.
حدود 20 نفر از هنرمندان ایرانی هم نمایی از تکیه دولت (بنایی که در زمان ناصرالدین شاه قاجار به عنوان محل اجرای تعزیه و عزاداری از آن استفاده می شده و اگرچه از جمله شاهکارهای معماری محسوب می شده اما متاسفانه اثری از آن باقی نمانده است) را به شکل یک تابلوی بزرگ خلق کرده اند که می توانید در حین استراحت از تماشای آن لذت ببرید.
همه چیز، همان طور که بود/ خانه موزه دکتر شریعتی
معمولا خانه های تاریخی که باری مردم جاذبه گردشگری دارند، برجستگی هایی همچون معماری خاص یا اشیای تاریخی و متفاوت دارند که این اماکن را از سایر اماکن عمومی متفاوت می کند. اما برخی از خانه های شخصی هم وجود دارند که از این جاذبه های بصری برخوردار نیستند، ولی حضور بزرگان به آن خانه ارزش و منزلت ویژه داده است.
وقتی از خیابان جمال زاده به سمت خیابان فاطمی حرکت می کنیم، به خانه هایی بر می خوردیم که در سطح شهر بسیارند و توجه کمتر کسی را به خود جلب می کند، اما در بین همین خانه های معمولی، خانه ای هم وجود دارد که در نگاه اول بسیار ساده به چشم می آید، اما یک ویژگی خاص دارد و آن گره خوردن تاریخ این خانه با بزرگ مردی به نام دکتر علی شریعتی است.
دکتر شریعتی به عنوان یکی از ایدئولوگ های انقلاب اسلامی در سال 57 همواره کانون توجه محققان و متفکران بوده است. آثار این استاد فرهیخته شور و شعور عمیقی در میان جوانان آن دوران به وجود می آورد و حالا هم که نزدیک به 40 سال از انقلاب اسلامی می گذرد، آثار این معلم بزرگ همچنان مورد توجه اهل فن و جزو آثار پرفروش است.
سکونت دکتر علی شریعتی در این منزل ساده و بی ریا، نشان از تلفیق اندیشه و روش زندگی این متفکر انقلابی است؛ او ساده گفت و ساده زیست. هر چند که او با توجه به فعالیت های سیاسی و علمی اش دو سال بیشتر در این خانه زندگی نکرده، اما خانواده شریعتی تا سال 76 در این منزل سکونت داشتند.
شخصیت بزرگ این استاد دانشگاه باعث شد تا خانه او به موزه ای برای علاقه مندان تاریخ معاصر و مکانی برای حفظ شیوه و منش زندگی دکتر علی شریعتی تبدیل شود. اگر می خواهید از این موزه بازدید کنید، باید بگوییم که انتظار یک خانه مجلل و باشکوه را نداشته باشید. از دل اصلی این خانه که وارد می شویم، با حیاتی باصفا و کوچک مواجه می شویم که تندیس دکتر شریعتی در مقابل در ورودی قرار دارد، گویی قرار است از همین جا به ما خوش آمد بگوید.
همچنین اتومبیل مسکوویچ سرمه ای رنگ متعلق به دکتر در حیات پارک شده؛ اتومبیلی که روزی که دکتر را به نشست ها و سخنرانی های مختلف می برده است. در این خانه دو طبقه که به صورت موزه درآمده است، لوازم شخصی و اثار دکتر علی شریعیت به معرض دید عموم قرار داده شده است. در طبقه اول این ساختمان هال، پذیرایی و اشپزخانه قرار دارد که محل رفت و آمد افراد بزرگ و مهم آن دوران به خانه بوده است.
فرش های ساده و قرمزرنگ هنوز در وسط خانه پهن است، تلویزیون سر جای خود قرار دارد و میز و صندلی ها هم طوری چیده شده که انگار هنوز هم قرار است کسی در این جا زندگی کند. در طبقه دوم هم اتاق کار دکتر شریعتی قرار دارد که دور تا دور آن را کتاب های مختلف در بر گرفته و محل مطالعه و فعالیت های علمی- سیاسی او بوده است. این جا می توانید لباس ها، جانماز، میز کار و رادیویی که از طرف مادربزرگ به او هدیه شده و متعلق به دکتر است را ببینید.
به علاوه در گوشه و کنار اتاق ها و همچنین داخل کتابخانه آثاری از او و همچنین نوشته هایی از نویسندگانی که درباره او نوشته اند، به چشم می خورد؛ کتاب های قدیمی که تصور می کنید هیچ وقت نباید به آن ها دست بزنید. در جای جای این خانه قاب عکس هایی از دکتر شریعتی و خانواده اش وجود دارد که شاید برخی از آن ها را در منابع مختلف دیده باشید؛ به این عکس ها تندیسی از استاد را که روی زمین نشسته و غرق تفکر است هم اضافه کنید.
اسنادی نیز از مکاتبات محرمانه ساواک و اسناد دوران تحصیلی دکتر شریعتی وجود دارد که اسنادی دست اول از فعالیت های سیاسی او به حساب می آید. به علاوه لوازم شخصی دکتر شریعتی از قبیل شطرنج، دوربین عکاسی، رادیو و... که در این موزه وجود دارد، در این موزه انگار چیزی عوض نشده و همه چیز همان طور است که بود.
دو هنرمند در یک اقلیم/ خانه موزه استاد امیر جاهد و دکتر معین
وقتی داماد و پدر همسر هر دو هنرمند و اهل فرهنگ باشند و در همسایگی هم زندگی کنند، قطعا سال ها بعد یکی از بهترین خانه موزه های شهر در محل سکونت شان شکل خواهدگرفت. دکتر محمد معین، نخستین دکترای ادبیات فارسی و پدیدآورنده فرهنگ معین، یکی از برجسته ترین استادان ادبیات بود که در سال 1321 به دامادی استادمحمدعلی امیرجاهد موسیقی دان، نوازنده و شاعر صاحب نام ایران درآمد.
از آن پس، شرق تهران دو هنرمند بزرگ ایران را در کنار هم داشت و خانه آن ها مرکز فرهنگ، شعر، موسیقی و ادبیات بود. شما هم اگر می خواهید از این مرکز هنری و ادبی دیدن کنید، می توانید در میدان چهارصد دستگاه در خیابان پیروزی تهران، سراغ خانه موزه استاد معین را بگیرید.
البته این جا قبلا به مجموعه فرهنگی الغدیر معروف بود، اما مدت هاست این مجموعه فرهنگی را به جای دیگری منتقل کرده اند. حالا به جی اسم مرکز فرهنگی عبارت «خانه استاد امیرجاهد و دکتر معین» نقش بسته است. که بهتر از هر چیز دیگری هویت آن را برای مان مشخص می کند. این جا خانه ای 80 ساله را می بینیم که فقط یک موزه معمولی و مورد توجه دوستان شعر و ادبیات نیست. معماری این خانه هم مورد توجه بسیاری از دانشجویان قرار گرفته که همین ویژگی به تنهایی هم می تواند عده ای را به خود جلب کند.
با عبور از حیات کوچک و گذر از یک راهرو به حیات بزرگ می رسیم. جوی آب و کاشی های فیروزه ای آن و حوضی که وسط حیات قرار گرفته، پیش از هر چیز دیگری، پیشه ساکنان آن را نشان مان می دهد؛ پیشه هنرمند و ادیب بودن. این خانه از دو ساختمان تشکیل شده که در یکی استاد امیرجاهد و در دیگری دکتر معین و همسرش زندگی می می کردند.
ابتدا وارد ساختمان محل زندگی دکتر معین می شویم؛ جایی که چند اتاق و کتابخانه در آن قرار دارد. اتاق استراحت و نشیمن دکتر معین هنوز همان مبلمان، دکوراسیون و چیدمان را حفظ کرده است. اتاق دیگر هم کاربری محل کار داشته است. مجلدهای مختلف فرهنگ معین و کتاب های دیگری در این جا وجود دارد که متعلق به دکتر معین است. میز کار او، عکس های خانوادگی، لوح های تقدیر و... بخش هایی از زندگی دکتر معین و خانواده او را نشان می دهد.
ساختمان کناری که از آن دیدن می کنیم هم محل زندگی و کار استاد امیر جاهد بوده است؛ ساختمانی با معماری منحصر به فرد و طراحی اثر دست خود استاد. این جا یک سالن پذیرایی و یک اتاق کوچک برای کار وجود دارد که پرده های کنفی آن زیبایی اش را دوچندان کرده است. حال و هوای اینجا روزهایی را به یاد می آورد که استاد حسن صبا و دیگر موسیقی دانان بزرگ را به خود می خوانده است.
در کنار همه ویژگی ها و جاذبه های گردشگری این خانه موزه، کتابخانه ای هم که در این موزه قرار دارد، به محل رفت و آمد جوانان این محله تبدیل شده است. برگزاری جلسات حافظ خوانی، مولوی خوانی، مثنوی خوانی و... در این خانه موزه به شناخت شهروندان از این موزه و فضای فرهنگی- هنری آن کمک بیشتری کرده است. به علاوه با پرداختن به ادبیات و شعر در این خانه موزه، یاد دکتر معین در خانه اش بیش از پیش زنده خواهدماند.
خانه دین و مبارزه
تاریخ ایران همواره با نام بزرگ مردان و اسطوره ها گره خورده و در هر دوره تاریخی، یادی از رشادت ها و ازخودگذشتگی های این دلیران به گوش مان رسیده است. یکی از این اسطوره هایی که انقلاب اسلامی در تاریخ معاصر همیشه به آن افتخار خواهدکرد، شهید دکتر مصطفی چمران است. دکتر چمران نماد انسانی متعهد و متخصص، چه در مبارزات خارج از کشور به ویژه در لبنان و چه در داخل کشور و هدایت جنگ های نامنظم که نقطه قوت نیروهای نظامی ایرانی در دفاع مقدس به حساب می آمد، همواره مورد توجه بوده است.
روش و منش زندگی دکتر چمران الگویی برای همگان است تا رسم رشادت مبتنی بر تخصص و نگاه علمی را به نسل های بعدی بیاموزد. موزه شهید چمران ما را هرچه بیشتر با این منش و روش زندگی آشنا می کند. حضور در این موزه که دربردارنده اسناد، آثار، عکس ها و لوازم شخصی این شهید است، می تواند برای نسل امروز یادآور رشادت ها و سبک زندگی آزادگان باشد.
منزل پدری دکتر چمران که امروز به عنوان موزه شهید چمران از آن یاد می شود، در محله چهارراه سیروس واقع شده، محله ای که همچنان فضای سنتی خود را حفظ کرده و بقایای فرهنگ را از قدیم الایام همچنان با خود به همراه دارد. از در اصلی موزه که کاملا با فضای سنتی کنونی محله همخوان است، وارد یک حیات می شویم، حوضی که در وسط حیات قرار گرفته نشان از نشاط و شور زندگی در دوران گذشته دارد. از همین جا می توانید تندیس دکتر چمران را در بالکن یکی از اتاق ها ببینید که در حال مطالعه است و ورحیه علمی و متخصص این شهید را هرچه بیشتر به تصویر می کشد.
حیات دل باز، دالان ها و اتاق های این خانه به یکدیگر راه دارند و در اتاق های خانه عکس ها، آثار و لوازم شخصی دکتر چمران قرار دارد. روی دیوار اتاق ها هم عکس هایی از دوران مختلف سنی از نوجوانی یا میانسالی دکتر چمران و همچنین مناطق مختلف جنگی اعم از خوزستان و کردستان به چشم می خورد که قسمیت از حضور دکتر چمران را در این مناطق جنگی نشان می دهد.
به علاوه می توانید بخشی از آثار و نوشته های او به علاوه چند تابلوی نقاشی را که اثر دست دکتر چمران است، در اتاق ها ببینید. یک چمدان، جانماز و مهر و سجاده، عینک و... در کنار نوشته ها و آثار نقاشی همگی نشان می دهد که این شهید مبارز به تمام ابعاد زندگی خود پرداخته و دین، مبارزه، سیاست، هنر و... را یک جا جمع کرده است. این را هم بگوییم که اگر به سبک معماری دوره قاجار علاقه مند هستید و دوست دارید یکی از خانه هایی که به این سبک ساخته شده را داخل شهر تهران ببینید، حتما موزه دکتر چمران یکی از بهترین گزینه هاست.
یکی از نکات بارز خانه شهید مصطفی چمران که همچنان به چشم می آید، سادگی زندگی این شهید است. شهید چمران با وجود آن که به لحاظ علمی یکی از نخبگان کشور بود و از نظر سیاسی و مبارزاتی هم از پیشگامان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به حساب می آمد اما زندگی ساده ای داشت و این موضوع با دیدن جا یجای خانه موزه او قابل ردیابی است. این خانه موزه در سال 1387 از سوی شهرداری تهران از وراث مرحوم حسن چمران (پدر شهید چمران) خریداری و سپس به خانه موزه تبدیل شد.
