یکی از موضوعاتی که ممکن است ذهن هر انسانی را به خود درگیر کند این است که رابطه رزّاقیت خداوند متعال با فقر برخی مردم در چیست؟ مگر نمی گوییم و معتقد نیستیم که پروردگار رزاق و قادر و بخشنده و مهربان است؟ پس با این صفات بزرگ چرا باز هم در گوشه و کنار عالم افراد فقیر و حتی گرسنه و شدیدا نیازمند وجود دارند؟
برای پاسخ به این سوال چهار نکته بیان خواهیم کرد:
۱- مساوات یا عدالت!؟
اولا باید بدانیم عدالت به معنای مساوات نیست. یعنی لازمه عدالت این نیست که همه مردم از نعمت های یکسان برخوردار باشند که اتفاقا این مساله درست عکس عدالت است زیرا اگر خداوند به افراد مختلف با تلاش و کوشش و زحمات مختلف پاداش یکسان بدهد که عدالت نیست! عدالت یعنی هرکس به اندازه تلاش و زحمتش پاداش دریافت نماید.
۲- دنیا محل پاداش نیست
ثانیا این جمله غلطی است که بگوییم چون خدا رزاق است پس نباید فقیر داشته باشیم. خداوند گاهی هدایای معنوی می بخشد که آنها هم ارزشمندترند و هم شامل رزاقیت او می شوند. گاهی هم انسانها را به دلایل مختلف امتحان می کند زیرا این دنیا محل پاداش و حساب و کتاب نیست، محل آزمایش است. در امتحان و آزمایش هم این استاد است که تشخیص می دهد از هر شاگرد چه چیزی را بپرسد و هرکس را با چه امری مورد آزمایش قرار دهد.
۳- همان خدای رزاق، عالم و حکیم هم هست
همانطور که معتقدیم خدا رزاق است معتقدیم خدا عالم و حکیم هم هست. لذا باید بدانیم که هزاران هزار حکمت و قاعده و رابطه علت و معلولی و قواعد دیگری برای کسب رزق و روزی و علم و سایر کمالات مادی و معنوی وجود دارد که ما از آن بی خبریم. از جمله: نظام هستی؛ ضرورتهای چرخه حیات؛ حکمت وجودی هر موجود؛ مرتبه و ظرفیت هر یک؛ جبر و اختیار؛ علت و معلول؛ حرکت و سکون و…
پس، رازق خداست، اما رزّاقیت نیز حساب و کتاب و اندازه و قانون و قَدَر دارد. یه یکی به تناسب نقش او در کارگاه هستی زیادتر داده شده و به یکی کمتر داده شده و برای هر دو دستور العمل های لازم آمده تا چرخه به سلامت بچرخد و همه به کمال برسند. حتی انسان مؤمن نیز ممکن است به خودش ظلم کند، ظرفیت وجودیش بالا نیست، از خدا طلب رزق و گشایش می‌کند، اما زمینه و ظرفیت آن را فراهم نمی‌کند و خدا می داند که اگر ذره ای بیشتر به او بدهد، طغیان خواهد کرد و چون به حفظ ایمانش اعتقاد و علاقه دارد، به او نمی دهد تا حفظ بماند.
۴- پاسخ زیبای امیرالمؤمنین (ع) / چگونگی نفوذ رزق به درون اتاق بسته!
در همین رابطه کلام بسیار زیبایی از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شده که می فرمایند:
از حضرت پرسیدند شما که می فرمایید خدا رازق است حالا اگر یک نفر را داخل اتاق یا محفظه ای محبوس کنند و هیچ راهی به بیرون نداشته باشد، روزی اش از کجا می رسد!؟
امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «از همانجا که مرگش می رسد!» (یعنی همان خدایی که قادر است مرگ را به درون آن اتاق بفرسد می تواند روزی او را نیز (اگر عمرش به دنیاست) برساند.)