راهکارهای تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین E

[ad_1]

به گزارش شفاف؛ وجود ویتامین ها در مواد غذایی که از آن ها تغذیه میکنیم موضوعی مهم است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.برای اینکه بدن بتواند این ویتامین را از مواد غذایی ای که استفاده می کنیم به خوبی جذب کند برخی راهکارهای تغذیه ای وجود دارد که با استفاده از آن ها می تواند به تامین ویتامین E مورد نیاز کمک کند.

این امر می‌تواند سبب بروز مشکلاتی شود زیرا ویتامین E یک ماده مغذی محلول در چربی است که دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است.  ویتامین E همراه با چربی‌های رژیم غذایی جذب شده و اغلب در روغن‌ها، دانه‌ها و آجیل‌ها یافت می‌شود. تخم مرغ یک ماده غذایی غنی از مواد مغذی و حاوی اسیدهای آمینه ضروری، اسیدهای چرب غیراشباع، ویتامین‌های B و مقدار کمی ویتامین E است

نتایج مطالعه ای که اخیرا انجام و منتشر شده، نشان می‌دهد افزودن تخم مرغ کامل پخته به یک سالاد رنگارنگ میزان ویتامین E جذب شده را از سبزیجات توسط بدن افزایش می‌دهد. در این مطالعه متقاطع تصادفی ۱۶ مرد جوان با میانگین سنی ۲۴ سال و میانگین نمایه توده بدنی (BMI) ۲۴ شرکت کردند. این افراد مقدار یکسان سالاد حاوی ۳ گرم روغن کانولا را بدون تخم مرغ یا همراه با ۷۵ یا ۱۵۰ گرم تخم مرغ پخته دریافت کردند. در مطالعه فوق محققان دریافتند هنگامی که ۳ تخم مرغ کامل به سالاد اضافه می‌شود جذب ویتامین E به میزان ۴ تا ۷ برابر بیشتر می‌شود. جدید بودن این مطالعه به این است که در آن جذب ویتامین E به جای اینکه از مکمل‌ها که حاوی مقادیر بالای ویتامین E هستند اندازه‌گیری شود از مواد غذایی اندازه‌گیری شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد چگونه یک ماده غذایی در صورت مصرف همزمان می‌تواند سبب بهبود ارزش غذایی ماده غذایی دیگری شود.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
راهکارهای تغذیه ای به منظور افزایش جذب ویتامین …راهکارهای تغذیه ای به منظور افزایش جذب ویتامین آکاکمبود ویتامین در بدنجذب راهکارهای تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین پزشکی و سلامتتغذیهراهکارهای تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین راهکارهای تغذیه‌ای به منظور راهکارهای تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین وجود ویتامین ها در مواد غذایی که از آن ها تغذیه میکنیم موضوعی مهم است که نمی توان از آن راهکارهای تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین ……راهکارهای تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین ارسال شده توسط خانم انیسی در آذر ۲۳ راهکارهای تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین برای اینکه بدن بتواند این ویتامین را از مواد غذایی ای که استفاده می کنیم به خوبی جذب راهکارهای تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین …در همین زمینه راهکارهای تغذیه ای به منظور افزایش جذب ویتامین راهکارهای تغذیه ای راهکارهای تغذیه ای به منظور افزایش جذب ویتامین …راهکارهای تغذیه ای به منظور افزایش جذب ویتامین به گزارش تیترشهر وجود ویتامین ها در راهکارهای تغذیه ای به منظور افزایش جذب ویتامین …کپی رایت تمام حقوق این سایت متعلق به آکابانو می باشد مسئولیت محتوای ویدیوها با منتشر افزایش جذب ویتامین با مصرف همزمان تخم مرغ و …افزایشجذبویتامیناحتمالا برخی راهکارهای تغذیه ای به منظور ای به منظور افزایش جذب ویتامین می روش تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین روش تغذیه‌ای به منظور افزایش جذب ویتامین راهکارهای تغذیه ای تغذیه‌ای به منظور بهترین تقویت کننده ها برای کودک دلبندتان در انتخاب تور لحظه آخری و مناسب به چه نکاتی باید توجه نمود؟ شاید بارها با واژه هایی از قبیل سالمندان پزشکان ایران با توجه به جذب سریع تر انسولین در فصول گرم لازم است مبتلایان به دیابت به منظور جلوگیری از کلینیک پوست و مو ، لیزر ، زیبایی و لاغری ایرانیان خواص قهوه خواص قهوه قهوه همه روزه در سراسر دنیا توسط افراد مختلف مصرف می ‌شود، اما گاهی اوقات این نکاتی درباره تغذیه دیابت نوع تغذیه درمانی در کنترل دیابت مهم ترین نقش را ایفا می کند هدف از تغذیه درمانی در دیابت، حفظ گیاهان دارویی ضعف اعصاب خوشبختی یعنی گیاهانداروییضعفاعصاب گل های آبی این گیاه را خشک کرده و دم کرده آن را مورد استفاده قرار می‌دهند در سرماخوردگی به تخصصی ترین وبلاگ طیور پرورش در بسیاری از مناطق جوجه های یک روزه را به کمک اسپری ذرات واکسن زنده به داخل جعبه های حمل جوجه برای ارامش اعصاب چه باید بخوریم خوشبختی یعنی برایارامشاعصابچه افسردگی، از جمله بیماری های روانی شایع در جهان است محققان به این نتیجه رسیده اند، که غذاهای داروسازی پزشکان ایران وارفارین، یک داروی ضدانعقاد است که کار آن پیشگیری از لخته شدن خون است گاهی به این دارو مشاهده مقاله فناوری نانو و صنایع غذایی مقدمه استفاده از فناوری‌های نوین در صنایع غذایی رویکرد جدیدی است که بسیار مورد توجه قرار

۶ توصیه تغذیه‌ای برای رشد و تقویت مو‌

جام جم سرا:
برای رشد سالم مو‌ها به ویتامین‌های گروه B مخصوصا بیوتین، B۶، B۱۲ و B۹ نیاز است. علاوه بر این‌ها پروتئین، کربوهیدرات‌ها و چربی‌های مفید نیز موثرند.
به نقل از رشد، مواد غذایی سالم برای سلامت مو‌ها عبارتند از:

۱) غذاهای پروتئینی
بهترین منابع پروتئین رژیمی عبارتند از گوشت‌های کم چرب، مرغ، ماهی، تخم مرغ، فرآورده‌های لبنی، سویا، آجیل‌ها و دانه‌ها. حداقل ۱۵ درصد کالری روزانهٔ شما باید از غذاهای غنی از پروتئین تأمین شود.

۲) کربوهیدرات‌های مفید
کربوهیدرات‌ها منبع اصلی انرژی هستند و به رشد بافت‌های بدن کمک می‌کنند که البته رشد مو‌ها را نیز شامل می‌شود. کربوهیدرات‌ها منبع مهم ویتامین‌های گروه B نیز هستند که برای سلامت مو‌ها حیاتی هستند. به جای مصرف کربوهیدرات‌هایی چون شکر و آرد سفید، تأکیدتان به مصرف سبزیجات، میوه‌ها، دانه‌های کامل و سیب زمینی‌ها باشد. توصیه شده است که ۵۵ تا ۶۰ درصد کالری روزانه‌تان را از کربوهیدرات‌هایی که در این غذا‌ها یافت می‌شود، دریافت نمایید.

۳) چربی‌های لازم
چربی در تولید انرژی به کار گرفته می‌شود و می‌تواند هم در منابع غذایی گیاهی و هم منابع حیوانی یافت شود. بدن شما و همچنین مو‌هایتان به مقادیر کافی چربی برای حفظ سلامتی نیاز دارد. چربی‌ها باید از مخلوطی از منابع گیاهی و حیوانی کم چرب به دست آیند. به طور کلی حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد کالری روزانهٔ شما باید از این منابع حاصل شود.

۴) بیوتین مصرف کنید
کمبود بیوتین (ویتامین H)، دلیل عمدهٔ ریزش مو است. بیوتین در تخم مرغ، گل کلم، جگر گاو، قارچ‌ها، ماهی سالمون، اسفناج، سینهٔ مرغ، پنیر، مخمر آبجو و آجیل‌ها یافت می‌شود. بدن به طور طبیعی مقدار کمی بیوتین تولید می‌کند که عمدتاً کمبود خفیف بیوتین را بی‌اثر می‌کند.

۵) B۶ و B۱۲
ویتامین ۶ B و ۱۲ B برای رشد سالم مو‌ها ضروری هستند و باید در یک رژیم غذایی سالم و متعادل وجود داشته باشند. غذاهای غنی از ویتامین ۶ B عبارتند از اسفناج، فلفل دلمه‌ای و برگ شلغم.
ویتامین ۱۲ B نیز درمواد غذایی‌ای چون جگر، پنیر، تخم مرغ کامل، گوشت گاو، مرغ، گوشت گوسفند، ماهی، شیر و ماست یافت می‌شود.

۶) فولیک اسید
غذاهای غنی از اسید فولیک باید به عنوان بخشی از برنامهٔ غذایی شما هر روز مصرف شوند. این غذا‌ها عبارتند از: دل و جگر و قلوه و سنگدان مرغ، سفیدهٔ تخم مرغ، حبوبات، بادام و آجیل‌ها.
کربوهیدرات‌هایی که دارای اسید فولیک هستند عبارتند از نان‌های تهیه شده از غلات کامل (نان سبوس دار) سیب زمینی و سیب زمینی شیرین. میوه‌ها و سبزیجات حاوی اسید فولیک شامل اسفناج، چغندر، بروکلی، کلم بروکسل، مارچوبه، کلم، هلو، پرتقال و موز‌ها هستند.

مردانه: روابط زناشویی بهتر با تغذیه‌ای مناسبتر

جام جم سرا:
اگر مشکلاتی در خونرسانی بدنتان دارید، اگر دچار مشکلی می‌شوید که مانع تولید اسپرم‌های بالایی می‌شود باچند تغییر ساده در رژیم غذاییتان می‌توانید این شرایط را تغییر دهید:

• تخم مرغ
با خوردن تخم مرغ تحریک پذیری مردان جوان کمتر می‌شود. برای اینکه اعصابتان را آرام کنید، با یک بشقاب تخم مرغ در صبح سعی کنید همه چیز را آسان بگیرید. املت، آب پز، یا تخم مرغ جوشیده یک منبع خوب ویتامین ب می‌باشند و همچنین یک ماده غذایی کلیدی و اصلی برای داشتن رابطه عاری از استرس. هر زمانی که احساس اضطراب، و استرس کردید ویتامین ب اولین چیزی است که در بدنتان به اتمام رسیده و اضطراب دارد نشانتان می‌دهد که به آن نیاز دارید. ویتامین ب شما را از استرس دور می‌کند، به شما کمک می‌کند تا در هنگام رابطه آرام باشید و احساس خشم و عصبانیت را کاهش می‌دهد و به همین دلیل برای کسانی خوب است که از انزال زودرس شکایت دارند.

• کرفس
کرفس خوراکی چسبناکی است که مزه‌ای شبیه آب دارد اما می‌تواند رابطه شما را بهبود بخشد. هر ساقه کرفس حاوی اندرواستنون و اندرواستنول می‌باشد، این دو، دو ماده شیمیایی هستند که به شما در جلب نظر همسرتان کمک می‌کند (نگران نباشید. این استروئید با استروئید اندرواستندیون متفاوت است) وقتی شما یک ساقه کرفس را می‌جوید اندرواستنون و بوی اندرواستنول را درون دهانتان آزاد می‌کنید. سپس آن‌ها از پشت حلق شما به سمت بینیتان به گردش در می‌آیند. فرمون (ماده شیمیایی بودار) تحریک‌های بدنتان را بالا می‌برد و باعث می‌شود تا سیگنالهای خوشبو کننده را به بدنتان بفرستد. دفعه بعد حتما کرفس را امتحان کنید. کرفس یک غذای کم کالری، با فیبر بالا است پس می‌توانید هرآنچه که می‌خواهید از آن بخورید. پشیمان نمی‌شوید.

• بستنی وانیلی
می‌توانید تا جایی که می‌شود از آن بخورید. بستنی دارای سطح بالایی از کلسیم و فسفر است، کلسیم و فسفر دو ماده‌ای هستند که انرژی ماهیچه‌هایتان را تامین می‌کند و تمایلات جنسی شما را بالا می‌برد. کلسیم (۲۰۰ میلی گرم در یک کاسه) لذت زناشویی را تقویت می‌کند زیرا ماهیچه‌هایی که کنترل کننده انزال است برای گرفتگی و انقباض به کلسیم احتیاج دارد. فقط بستنی از نوع وانیلی آن را انتخاب کنید. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد زمانی که مرد‌ها بوی وانیل را استشمام می‌کنند، به حالت ریلکس می‌روند، و از اضطرابشان کاسته می‌شود.

• آجیل
مصرف سیگار، آلودگی هوا، و مانند این‌ها می‌توانند باعث تخریب اسپرم آقایان شود و دی ان‌ای داخل سلول‌ها را دگرگون کرده، خطرات را در تولید مثل افزایش دهد. برای جنگیدن با این آلاینده‌ها چه باید کرد؟ از آجیل استفاده کنید. آجیل‌ها یک منبع غنی از سلنیوم هستند. سلنیوم مادهٔ معدنی است که به سالم نگه داشتن اسپرم‌ها و همچنین به شناور شدن آلاینده‌ها کمک می‌کند. آجیل همچنین یک منبع غنی از ویتامین‌ای است، آنتی اکسیدانی که از سلولهای اسپرم درمقابل آسیب‌های رادیکال آزد محافظت می‌کند.

• جگر
تعداد اسپرم‌ها را افزایش می‌دهد. مقدار کمی از جگر منبع سرشاری از ویتامین آ است که برای افزایش قدرت باروری مفید می‌باشد. مطالعات نشان می‌دهند که مردانی که روزانه به مقدار فراوانی ویتامین آ مصرف می‌کنند تعداد اسپرم‌هایشان بالا‌تر و روابط جنسی بهتری نسبت به کسانیکه ویتامین آ مصرف نمی‌کنند دارند. زمانی که ویتامین آ بدن کم می‌شود تولید اسپرم هم به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. جگر نیز یک منبع غنی از روی است. بدن ۵ میلی گرم روی دفع می‌کند (یک سوم نیاز روزانه‌تان). بنابراین آخر هفته بدنتان روی را ذخیره کرده است.

• هلو
پرتقال یک منبع عالی ویتامین ث است اما هلوی یخ زده انتخاب بهتری است. اگر به دنبال این هستید که کاستی‌های بدنتان را جبران کنید این بسیار حائز اهیمت است. مردانی که به مقدار کافی ویتامین ث دریافت نمی‌کنند اسپرم‌هایی با کیفیت پایین تولید می‌کنند. مردانی که حداقل ۲۰۰ میلی گرم ویتامین ث به صورت روزانه مصرف می‌کنند اسپرمهای بیشتری تولید می‌کنند تا افرادی که ویتامین ث کمتری مصرف می‌کنند. ویتامین ث همچنین از انبوه شدن اسپرم‌ها جلوگیری می‌کند. یک بسته تکه‌های هلوی یخ زده فریز شده ویتامین ث بیشتری نسبت به هلوی تازه دارد. آن‌ها را یه شیر و غلات صبحانه‌تان اضافه کنید. یک فنجان میوه دوبرابر بیشتر از نیاز روزانه‌تان ویتامین ث دارد.

• بلوبری
بلوبری یکی از بهترین غذاهای مخصوص مردان مسن یا دارای مشکل نعوظ است. آن‌ها به شکل فیبرهای حلال ذخیره شده و قبل از اینکه کلسترول منقطع و شکسته شود یا جذب شده و در طول دیواره سرخگر‌ها ته نشین شود به وارد شدن کلسترول اضافی در دستگاه گوارش کمک می‌کنند تا سریع‌تر دفع شود. همچنین غنی از موادی است که به استراحت مجرای خونتان کمک می‌کند و گردش خون را بهبود می‌بخشد. مزایای کلسترول پایین و جریان خون چیست؟ هرچه سن مردان بالا می‌رود و جریان خونشان بیشترشود نعوظ بیشتری هم خواهند داشت. برای داشتن توان جنسی بالا‌تر و عملکرد بهتر خوردن بلوبری به مقدار ۳ یا ۴ بار در هفته توصیه می‌شود.

• صبحانه دارای غلات
آیا در امور زناشویی زود بی‌حوصله و خسته می‌شوید؟ به صبحانه‌تان دقت کنید و مطمئن شوید موادی را می‌خورید که دارای تیامین و ریبوفلاوین باشد. هر دو این ویتامین به شما کمک می‌کند تا انرژیتان را به طور موثر به کار بگیرید. این دو ویتامین برای سیستم عصبی بسیار اساسی و حیاتی است تا به طور مناسب عمل کند. عملکرد بهتر اعصاب به معنی تحریک و لذت بیشتر هنگام روابط زناشویی است. هر قدر سنتان بالا می‌رود، بدنتان برای جذب ویتامین‌ها که به نحوه عملکرد سیستم عصبیتان کمک می‌کند زمان زیادتری لازم دارد. بنابراین لازم است که نیرو و انرژیتان را افزایش دهید. نان‌ها و غلات منبع خوبی از نیاسین هستند، نیاسین ویتامینی است که برای ترشح هیستامین ضروری است و ماده ای شیمیایی محسوب میشود که بدنتان برای‌‌ رسیدن به لذت به آن نیاز دارد.

• گوشت کبابی
زمانی که احساس میکنید جذابیت‌ همسرتان کم شده روش ساده‌ای که روابطتان را پایدار کند این است که گوشت کبابی و مقداری گوشت راسته گوسفند بخورید. پروتئین موجود در گوشت سطح دوپامین و نور آدرنالین را بالا می‌برد. دوپامین و نور آدرنالین دو ماده شیمیایی در مغز هستند که حساسیت حین روابط زناشویی را بالا می‌برند. مثلا استیک سرشار از روی است، روی یک ماده معدنی است که تمایلات جنسی را با کاهش تولید هورمونی به نام پرولاکتین بالا می‌برد و با تحریک مداخله می‌کند. بهتر از همه خوردن گوشت قرمز است که به بالا بردن تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) کمک می‌کند، درحالی که تولید هورمون جنسی متصل به گلوبولین را محدود می‌کند. گلوبولین ماده‌ای است که از گردش خون در ناحیه تناسلی جلوگیری کرده و توانایی جنسی مردانه را کاهش می‌دهد.

• شکلات
شکلات قهوه‌ای بخورید. کاکائوی موجود در شکلات شامل متیلکسانتین است که حساسیت بدن را بالا می‌برد. شکلات همچنین شامل فنیلتیلامین است، که به مقدار بالایی تحریک کننده است.(ویراسته شده؛ سالم باش)

مهمترین علائم در اختلالات تغذیه‌ای

جام جم سرا به نقل از ایسنا: اختلالات تغذیه‌ای جزو اختلالات و مشکلات مزمنی هستند که به دنبال کاهش و محدودیت مصرف غذا اغلب با برخی از اختلالات و بیماری‌های روانی‌ همچون اضطراب و افسردگی همراه می‌شوند. همچنین به دلیل عوارض جسمی خطرناکی که این اختلال دارد در مقایسه با برخی از بیماری‌های روانی دیگر نرخ مرگ و میر ناشی از آن بیشتر است.

به نقل از روزنامه تنسان: با توجه به خطرات این بیماری و شیوع آن، آگاهی از علائم بروز آن ضروری است. شایع‌ترین علائم آن به شرح زیر است:

- احساس نیاز به کنترل افراطی روی تغذیه

گرچه اختلالات تغذیه‌ای تنها به غذا و رژیم‌های غذایی محدود نمی‌شود اما معمولا افراد مبتلا به این اختلال کنترل شدید و افراطی بر مصرف مواد غذایی و نوع تغذیه خود دارند و این امر موجب کاهش شدید وزن در آنها می‌شود.

- تصویر غلط از وضعیت جسمی

کسانی که دچار این اختلال هستند تصویر صحیح و واقعی از شکل و سایز بدن خود ندارند.

- کم‌غذایی یا پرخوری

کاهش مصرف غذا عمده‌ترین نشانه این اختلال است. همچنین دنبال کردن برنامه‌های غذایی خاص برای کنترل میزان مصرف غذا و مصرف سریع حجم زیاد غذا نیز از علائم این بیماری است که توقف آن برای این افراد عمدتا سخت است.

- روی‌ آوردن به روش‌های ناسالم به امید کاهش وزن

افراد دچار این اختلال تلاش بسیاری برای کاهش وزن حتی از طریق زیاده‌روی در فعالیت‌های ورزشی یا مصرف زیاد داروهای مسهل و ملین می‌کنند.

- بی‌میلی به صرف غذا در کنار دیگران

به دلیل احساس خجالت و گناه که عمدتا در مبتلایان به این اختلال شایع است بسیاری افراد از خوردن غذا در حضور دیگران احساس خوبی نمی‌کنند. همچین به این دلیل که فکر کردن به غذا در این افراد موجب اضطراب آن‌ها می‌شود صرف غذا در فضاهای اجتماعی برای آن‌ها با استرس بیشتری همراه است. به همین خاطر از قرار گرفتن در اجتماع پرهیز می‌کنند یا زمانی که در کنار دیگران هستند بسیار کم غذا می‌خورند.

- والدین مبتلا به اختلالات تغذیه‌ای

در این اختلال تاثیر ژنتیکی هم دخیل است. بنابراین کسانی که سابقه‌ این اختلال در خانواده‌شان وجود دارد احتمال ابتلای آنها به مراتب بیشتر است. همچنین نشانه‌های این اختلال در والدین بر رفتارهای تغذیه‌ای کودکان تاثیر می‌گذارد. برای مثال اگر والدین عادت به کنترل شدید مصرف و رژیم غذایی خاصی داشته باشند، این عادت در کودکان درونی شده و موجب فراهم شدن زمینه‌ای برای بروز اختلال تغذیه‌ای می‌شود.

- علائم روانی

نشانه‌های روانی شایع در این اختلال افسردگی و اضطراب است و در کنار این علائم، فرد احساساتی مشکلات دیگری چون کناره‌گیری‌های اجتماعی، ناامیدی، تفکر به خودکشی، نگرانی و ترس را نیز تجربه می‌کند.

- علائم جسمی

اختلالات تغذیه‌ای عوارض خطرناکی برای بدن دارند. این علائم می‌توانند کاهش وزن، ریزش موی سر، ایجاد موهای زائد در بدن، آسیب‌های دندان و دهان، مشکلات قلبی، خستگی و مشکلات معده و روده را در پی داشته باشد.

- علاقه شدید به تناسب اندام در دیگران

تبلیغات و عکس‌های مجلات مد و عکس افراد در شبکه‌های اجتماعی موجب ایجاد این باور شده که لاغری با زیبایی برابر است. این افراد تمایل بیشتری به مقایسه وضعیت ظاهر و بدن خود با دیگران دارند. همچنین این افراد مکررا از رژیم‌های غذایی،‌ تناسب اندام و وزن متناسب صحبت می‌کنند. علاوه بر این به قضاوت در ارتباط با ظاهر دیگران می‌نشینند.

- علائم ثانویه و تشدید‌کننده

اختلال تغذیه‌ای بیماری شایعی است که در همه مناطق جهان دیده می‌شود. توجه بیش از حد افراد به مسائلی مثل وزن، تناسب اندام و غیره موجب تشدید غیرعمدی این اختلال می‌شود. همچنین به دلیل صرف زمان زیاد روی رژیم‌های غذایی، هویت فرد با بیماری درگیر می‌شود. بنابراین رهایی از آن به دلیل درونی شدن در جسم و روان فرد بسیار سخت است.

خوشبختانه منابع خوبی در این زمینه وجود دارد و همچنین متخصصان تغذیه با درمان‌های روانی، روانپزشکی و دارویی به مبتلایان به اختلالات تغذیه‌ای کمک می‌کنند. بنابراین بر خلاف بسیاری از بیماری‌های تضعیف‌کننده، این بیماری با حمایت‌های لازم بهبود می‌یابد.

بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای در سردردها

جام جم سرا: دکتر عاطفه شریف، پزشک و پژوهشگر طب سنتی ایران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: در پزشکی نوین 90 درصد سردردهای خوش‌خیم را میگرن، سردرد فشاری و سردرد خوشه‌ای در بر می‌گیرد و 10 درصد باقی مانده طیف گسترده‌ای از انواع سردردها بخصوص سردردهای با منشأ ناشناخته را شامل می‌شود که با وجود تنوع زیاد سردردها، در طب نوین درمان آنها بسیار شبیه هم بوده و خط اول درمان نیز داروهایی است که باید به طور مداوم مصرف شود ضمن این که توصیه‌های غذایی جایگاهی از نظر متخصصان مغز و اعصاب ندارد.

اما در طب سنتی ایرانی که انواع سردردها ذکر شده است، اصول تشخیص و درمان انواع آن ویژه و اغلب به مزاج فرد بستگی دارد و زمانی، تشخیص درست است که به یک متخصص متعهد و مجرب طب سنتی مراجعه شود تا پس از گرفتن یک شرح حال کامل و معاینه، مزاج و سوءمزاج‌های مخصوص فرد شناسایی و سپس توصیه‌های لازم ارائه شود.

به گفته دکتر شریف، مرحله اول درمان در طب سنتی، اصلاح سبک زندگی است. یعنی تا زمانی که نوع خواب، ورزش، مسائل روحی روانی، آب و هوا و بخصوص نوع تغذیه اصلاح نشود نباید اقدام به مصرف دارو حتی از نوع گیاهی آن کرد، زیرا در صورت رعایت نکردن تدابیر، داروها کم‌اثر می‌‌شود؛ بنابراین به افرادی که مدعی درمان با طب سنتی هستند و برای همه یک داروی مشابه را تجویز می‌کنند و کاری به اصلاح تدابیر ندارند نباید اعتماد کرد.

نقش تغذیه در درمان سردردها

تغذیه درمانی در طب سنتی ایرانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و در واقع یکی از مهم‌ترین تدابیر برای رفع یا پیشگیری از انواع سردردها به حساب می‌آید. در طب سنتی به نکات کلی و کلیدی تغذیه‌ای در همه انواع سردرد و سپس بعضی سردردها به طور اختصاصی اشاره شده است. دکتر شریف درباره توصیه‌های کلی تغذیه‌ای برای التیام سردرد‌ها می‌گوید: در زمان بروز سردرد اگر علت آن ضعف و خالی بودن معده نباشد باید تا حد امکان در زمان درد از دریافت غذا و نوشیدنی‌ها اجتناب کرد ضمن این‌که شرایط لازم برای اجابت مزاج را فراهم کرد که تقریبا درهمه انواع بیماری‌ها این توصیه جزو اقدامات اولیه و به این معنی است که بیمار به ازای هر بار دریافت غذا طی روز، یک نوبت دفع بدون فشار و رضایت بخش داشته باشد؛ زیرا اگر مواد زائد باقی مانده در روده‌ها بموقع و به درستی دفع نشود سموم حاصل از ماندگاری مواد دفعی از طریق روده‌ها به سمت مغز راهی شده و سبب وخامت یا بروز سردرد می‌شود.

این پزشک و پژوهشگر به برخی پرهیزهای غذایی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: از غذاهای نفاخ و تمام غذاهای سرد یا گرمی که بخارانگیز باشد، مثل سیر، پیاز، گردو، تره، شاهی، ریحان، شنبلیله، شوید، خردل، شاهدانه، خرما، باقلا، عدس، لوبیا، بادنجان، کلم، شلغم، ترب، قارچ و پنیر، غذاهای ترش بخصوص سرکه، غذاهایی که دیرهضم‌اند مانند غذاهایی که از رشته، ماکارونی، سیب‌زمینی، تخم‌مرغ آب‌پز و گوشت گاو درست شوند، ادویه‌جات بخصوص زعفران، دارچین و همچنین از مصرف شیر و سکنجبین به این دلیل که انسدادها را باز می‌کند و می‌تواند نفوذ بخارات و در نتیجه فشار را به مغز افزایش دهد، باید اجتناب کرد.

تغذیه در سردردهای با منشأ مغزی

دکتر شریف با اشاره به این‌که در تقسیم‌بندی سردردها، علت بروز درد یا داخل مغز است یا در اثر مشارکت اعضای دیگر بدن ایجاد می‌شود، می‌گوید: در طب سنتی هر اندامی، مزاج ویژه خود را دارد و تا زمانی که در حالت تعادل باشد عملکرد درستی دارد، ولی اگر از حالت طبیعی خارج شود به سوءمزاج دچار می‌شود.

در مغز، غلبه سوءمزاج‌ها می‌تواند باعث بروز اختلالاتی ازجمله سردرد شود. در صورت وجود این اختلالات باید تدبیر غذایی متفاوتی را به کار برد. مثلا در صورت غلبه گرمی و خشکی، تدابیر و غذاهای سرد و تر توصیه می‌شود. یکی از ملاک‌های تشخیص گرمی و سردی بیماری‌ها تسکین و آرامش یافتن یا تشدید و بدتر شدن علائم است. برای نمونه، سردرد سرد با برخورد باد سرد به سر بدون کلاه یا خوردن غذاهای با طبع سرد مثل ماست و دوغ و ترشی‌ها تشدید می‌شود و با گرم کردن سر تسکین می‌یابد. برخلاف آن، در مقابل آفتاب قرار گرفتن یا خوردن غذاهای گرم، سردرد گرم را تشدید می‌کند.

یکی دیگر از علل ایجاد سردرد، ضعف مغز است. اگر مغز ضعیف باشد بعد از غذا بخصوص اگر معده ضعیف باشد و نتواند غذا را خوب هضم کند یا غذاهای نفاخ و بخارانگیز مصرف شده باشد بخاراتی به سمت مغز متصاعد می‌شود که باعث بروز درد می‌شود یا گاهی با شنیدن صداها یا استشمام بوها سردرد عارض می‌شود. از علائم دیگر ضعف مغز می‌‌توان به تیز نبودن حواس، ضعف در تفکر و تخیل و بروز مشکلاتی در اثر مصرف گرمی‌ها و سردی‌ها اشاره کرد.

دکتر شریف با اشاره به این‌که در صورت وجود ضعف مغز می‌توان با مصرف غذاهایی به تقویت آن پرداخت، می‌گوید: مصرف غذاها و نوشیدنی‌های لطیف و معطر مثل غذایی که از گوشت پرندگان، نخود، زعفران، گلاب، دارچین و میخک درست شده باشد، توصیه می‌شود. ضمن این که باید از میزان مصرف غذا کاست تا هضم به درستی انجام شود و بهتر است در غذا از موادی که مانع بالارفتن بخارات به سمت مغز می‌شود مثل گشنیز خشک استفاده شود. همچنین تقویت هاضمه با ورزش و حمام قبل از غذا و پرهیز از پرخوری و درهم خوری و اجتناب از خوردن مایعات با غذا باعث می‌شود بخارهای کمتری به سمت مغز صعود کند.

در این مورد مربای سیب و به بسیار مفید است ضمن این‌که بادام غذایی با طبع ملایم و اندکی رو به گرمی و تری است که برای اغلب افراد با طبع‌های مختلف سودمند است. می‌توان بادام را به شکل‌های مختلف مانند حلوا، حریره و مربا مصرف کرد. همچنین اتمام غذا با قابضات برای تقویت دهانه معده مانند زیتون با نان و استفاده از گلاب و عرق گاوزبان به جای آب توصیه می‌شود.

تغذیه در سردردهای با منشأ غیرمغزی!

دکتر شریف با اشاره به این که دسته‌ای از سردردها با مشارکت اعضای دیگر بدن ایجاد می‌شود، می‌گوید: در این حالت ابتدا عضو مورد نظر آسیب می‌بیند و سپس سردرد بروز می‌کند، اما به علت ملموس نبودن این مساله در پزشکی نوین امکان دارد بسیاری از افراد سال‌ها علت زمینه‌ای سردرد خود را ندانند و پزشکان نیز برای رفع درد فقط مسکن تجویز کنند.

اما در طب سنتی معمولا این نوع سردردها را براساس علائم بالینی آن تقسیم‌بندی کرده‌اند. به گفته این پژوهشگر در سردردهایی که درد از جلوی سر شروع می‌شود و شیوع بیشتری دارد معمولا با مشارکت معده ایجاد می‌شود و دارای علائمی چون تشدید سردرد هنگام پر یا خالی بودن معده، سردرد بعد از خواب، بروز سردرد با خوردن غذاهای نفاخ، تلخی دهان و تشنگی در زمان خالی بودن معده، زیادی آب دهان، نفخ، سوزش معده، تخامه و حالت تهوع و سرگیجه است که معمولا در اثر سردی و ضعف معده ایجاد می‌شود.

برای رفع این مشکل بهتر است غذا را خوب جویده و در زمان غذاخوردن، آرامش کامل داشته باشید. از مصرف مایعات بویژه مایعات سرد و گازدار به همراه غذا و تا یک و نیم ساعت بعد از آن پرهیز کنید و از پرخوری و درهم خوری دوری کنید. این متخصص طب سنتی به چند مورد از تقویت‌کننده‌های معده که به هضم بهتر غذا کمک می‌کند اشاره کرده و می‌گوید: رب به، سیب و غوره، آب سیب، به و انار، شربت انار، زرشک و سیب و همچنین گوشت‌‌های لطیف با ادویه‌جات گرم از این جمله‌اند.

دکتر شریف می‌افزاید: اگر سردرد از سمت راست سر شروع شود با مشارکت کبد و اگر درد از سمت چپ سر آغاز شود در اثر عملکرد نادرست طحال است؛ ضمن این‌که سردرد ناشی از کلیه از پشت‌سر نمایان می‌شود و مثانه و رحم نیز قسمت جلویی سر را درگیر می‌کند. روده نیز جلوی سر را درگیر کرده، علاوه بر آن که بوی بدی در بینی و دهان احساس می‌شود. به گفته این پژوهشگر، اندام‌های دیگر نیز می‌‌توانند ایجاد سردرد کنند که تشخیص دقیق آنها با گرفتن شرح حال کامل و معاینه عملی بیمار ممکن و قابل درمان خواهد بود.

فاخره بهبهانی / گروه سلامت

توصیه‌های تغذیه‌ای به مبتلایان نقرس

نگین رمضانی اظهار کرد: نقرس یک ناهنجاری در متابولیسم پورین است که علامت مشخصه آن، سطوح غیرطبیعی و بالای اسید اوریک خون و رسوب اورات سدیم در بافت‌های نرم و استخوانی نظیر مفاصل، غضروف‌ها و تاندون‌ها است و رژیم غذایی محدود از پورین (نوعی اسید آمینه) به عنوان یک کمک فرعی برای درمان دارویی جهت کاهش ترشح اسید اوریک می‌تواند در کنترل این بیماری کمک‌کننده باشد.

مسئول واحد تغذیه مرکز درمانی آموزشی امام خمینی (ره) اهواز افزود: این رژیم به عنوان یک عامل کمکی در بیماری نقرس و سایر ناهنجاری‌های موثر بر متابولیسم پورین تجویز می‌شود و برای پایین آوردن سطح اوریک در بدن طراحی شده است.

وی با اشاره به انواع منابع غذایی حاوی پورین گفت: منابع غذایی سرشار از پورین نظیر جگر، مغز، دل و قلوه و کله‌پاچه گوسفند، مخمر (ماءالشعیر)، عصاره گوشت، اندام‌های غده‌ای، ماهی و غذاهای دریایی، گوشت، لوبیا، نخود، زردچوبه، قارچ، گل کلم و اسفناج با توجه به شرایط بیمار محدود می‌شود.

رمضانی با اشاره به لزوم پرهیز از مصرف منابع غذایی حاوی پورین در هنگام حملات حاد نقرس عنوان کرد: مصرف این غذا‌ها در حمله حاد نقرس، مجاز نیست و هنگامی‌ که مرحله حاد فروکش می‌کند، فرد مجاز به مصرف یک سهم غذایی ۶۰ گرمی ‌از این غذا‌ها خواهد بود. بیماران می‌توانند غذاهایی را که اساسا عاری از پورین است همچون نان و غلات، شیر و فرآورده‌های لبنی، تخم‌مرغ، میوه‌‌ها، ‌ سبزی‌ها و نوشیدنی‌های غیرالکلی را به دلخواه مصرف کنند.

این کار‌شناس تغذیه با اشاره به راهکارهای تغذیه‌ای برای افزایش دفع اسیداوریک در بیماران نقرسی گفت: برای افزایش دفع اسید اوریک لازم است که بیماران، رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات (مانند نان، برنج، ماکارونی، غلات و …) و کم‌چربی داشته باشند و خصوصا در وعده‌ شام از خوردن غذاهای سنگین و زیاد پرهیز کنند.

وی کنترل وزن استاندارد را از دیگر نیازهای بیماران مبتلا به نقرس دانست و افزود: کنترل و حفظ وزن مطلوب برای این بیماران از اهمیت خاصی برخوردار است بنابراین باید سعی کنند با رعایت رژیم غذایی متعادل و انجام حرکات ورزشی و خصوصا پیاده‌روی وزن خود را در حد ایده‌آل حفظ کنند.

رمضانی مبتلایان به بیماری نقرس را به مصرف آب فراوان توصیه و اظهار کرد: برای رقیق کردن ادرار و تسریع در دفع اسید اوریک و پیشگیری از رسوب اسید اوریک در کلیه‌ها و تشکیل سنگ‌های کلیوی، نوشیدن آب و مایعات به مقدار فراوان برای این بیماران توصیه می‌شود، به طوری که روزانه نوشیدن حدود ۳ لیتر مایعات برای این بیماران ضروری است، ضمن این‌که بیماران باید از نوشیدن نوشیدنی‌های حاوی الکل اجتناب کنند، زیرا الکل دفع اسید اوریک توسط کلیه‌ها را مهار می‌کند.

مسئول واحد تغذیه مرکز درمانی آموزشی امام خمینی (ره) اهواز گفت: داشتن وزن ایده‌آل و رژیم غذایی مطلوب و مناسب می‌تواند تا حدود زیادی بیماران را از مصرف دارو و عوارض حاصل از بیماری محفوظ نگه دارد. (ایسنا)

828

باید و نبایدهای تغذیه‌ای برای روزه‌داران در ماه رمضان

کمی درباره وعده سحری و اهمیت آن بگویید. این وعده چقدر اهمیت دارد و بهتر است چه چیزهایی در این وعده خورده شود؟
از آنجایی که روزه‌داران ساعت‌ها بعد از این وعده نمی‌توانند چیزی بخورند، این وعده از اهمیت بالایی برخوردار است و باید غذاها و موادی در آن گنجانده شود که از نظر ویتامین، پروتئین و انواع مواد معدنی و مایعات کامل بوده و نیاز بدن را در طول روز تامین کند.
وعده سحری یک صبحانه کامل است که باید از تنوع برخوردار باشد و از انواع مواد لبنی کم‌چرب، سوپ تهیه شده با آب مرغ، آب‌ گوشت بدون چربی، سالادهایی که حبوبات پخته مثل لوبیا، کنجد، زیتون و تخم‌مرغ دارند، استفاده شود تا انرژی لازم در بدن ذخیره شود. غذاهای سرشار از پروتئین و ‌چرب در وعده سحری توصیه نمی‌شود، چراکه زود هضم می‌شود و فرد سریع‌تر احساس گرسنگی می‌کند. در این میان، ماکارونی به شرط کم‌چرب بودن گزینه مناسبی برای وعده سحری است. همچنین انواع سبزیجات با جذب آب در بدن، به صورت ژل درآمده و آب را در بدن نگه می‌دارد و مانع از دفع سریع مایعات از بدن و تشنگی می‌شود. حذف سحری از وعده غذایی روزه‌داران تبعات خوبی به دنبال ندارد و علاوه بر ایجاد ضعف و ناتوانی، ممکن است باعث سرگیجه، حالت تهوع و نداشتن تمرکز شود.
در سحری باید غذاهایی مثل غلات و حبوبات نیز میل شود که در زمان طولانی‌تری هضم می‌شوند و کمتر فرد را گرسنه می‌کنند. همچنین توجه به این نکته مهم است که در وعده سحر فقط باید یک واحد میوه مصرف شود، چراکه باتوجه به مواد قندی موجود، ترشح انسولین را بیشتر می‌کند و به مرور در طول روز باعث افت قند خون می‌شود.
در وعده سحری باید غذاهای دیرهضم مثل نان‌های سبوس‌دار و حلیم‌های خانگی مصرف کرد تا به مرور در طول روز مقدار انرژی مورد نیاز بدن را تامین کند.

‌چه مایعاتی بهتر است مصرف شود؟

چای پررنگ، قهوه و نوشابه به دلیل ادرارآور بودن، باعث از دست رفتن آب بدن در طول روز و در نتیجه تشدید تشنگی فرد روزه‌دار می‌شود، بنابراین مصرف آنها در سحری توصیه نمی‌شود.
بهترین نوع مایعات مصرفی در سحری شربت آبلیمو است و بهتر است افراد سعی کنند آن را تا حد امکان کم‌شیرین تهیه کنند، زیرا شکر ترشح انسولین را به دنبال دارد و این هورمون، مواد قندی را در بدن کاهش می‌دهد و در میانه روز قند خون را پایین می‌آورد و باعث ضعف می‌شود.

برای رفع تشنگی در روز چه باید کرد؟

مصرف آب فقط آب از دست رفته بدن را بر اثر تعریق جبران می‌کند، ولی نمی‌تواند الکترولیت‌های ضروری بدن را برطرف کند و این مواد ‌‌از طریق سایر مایعات از قبیل آبمیوه‌های طبیعی، لیموترش و نارنج تامین می‌شود. در این میان، دوغ به‌عنوان یک نوشیدنی سنتی ایرانی گزینه مناسبی است. این نوشیدنی سرشار از سدیم، پتاسیم و کلسیم است و بخوبی الکترولیت‌های از دست رفته بدن را جبران می‌کند. شربت خاکشیر بهترین انتخاب در فصل گرماست، چراکه علاوه بر رفع تشنگی، الکترولیت‌ها را هم جبران ‌کرده و با تنظیم فعالیت روده، بدن را سم‌زدایی می‌کند.
همچنین به حداقل رساندن مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل چای، قهوه و نوشابه‌های گازدار به دلیل ادرارآور بودن آنها، می‌تواند تا حدی عطش افراد را در طول روز کاهش دهد.
‌‌برای تشنگی کمتر در طول روز، افراد باید از مقدار بالایی سبزیجات پخته، خام یا حبوبات و فیبرهای مختلف استفاده کنند که با ذخیره آب، بتدریج آن را در بدن آزاد می‌کنند و مانع از کم‌آبی بدن می‌شوند.

خیلی از روزه‌داران در طول روز دچار سردرد می‌شوند. دلیل این سردردها چیست؟

بسیاری از روزه‌داران از سردردهای خفیف یا شدید در طول این ماه شکایت دارند و بسیاری علت اصلی آن را گرسنگی و ضعف می‌دانند، ولی علت اصلی این سردردها این است که خیلی از افراد به مصرف مداوم چای، قهوه، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و کشیدن سیگار در طول روز عادت کرده‌اند و مصرف نکردن آنها باعث بروز این سردردها می‌شود. برای خلاص شدن از این سردردها در طول ماه رمضان باید در روزهای باقی‌مانده این ماه، مقدار مصرف مواد کافئین‌دار را کاهش دهند تا از این طریق بدن بتواند هر چه سریع‌تر با شرایط سازگار شود.

از سوی دیگر، طولانی بودن روز و مدت زمان روزه‌داری افت قند و فشار خون را به دنبال دارد و افراد به دلیل مصرف مواد قندی زود هضم، به سرعت دچار کاهش قند خون می‌شوند و بدن با ضعف و گرسنگی شدید و در نتیجه سردرد و بی‌حالی مواجه می‌شود.

بنابراین مصرف کربوهیدرات‌های مرکب و سبزیجات پخته و خام، نان‌های سبوس‌دار، انواع مغزها و آجیل به مقدار کم، شیر و پنیر و ماست، سالاد حاوی روغن زیتون و آبلیموی تازه و گردو، حلیم و سینه مرغ، سوپ و آش‌هایی که حبوبات زیادی دارند، مانع از افت سریع قند و گرسنگی در طول روز می‌شود.

آیا روزه با رژیم‌های لاغری سازگاری دارد؟

بسیاری از افراد در طول سال برای لاغر شدن و حفظ تناسب اندام ‌شان رژیم‌هایی را در پیش می‌گیرند ولی برخی معتقدند باوجود روزه گرفتن نمی‌توان این رژیم‌ها را دنبال کرد و حتی عده‌ای بعد از این ماه دچار اضافه وزن می‌شوند، اما حتی باوجود روزه‌داری هم می‌توان برنامه غذایی خاصی را در پیش گرفت. از آنجایی که اصل روزه‌داری براساس یک رژیم مشخص و به منظور استراحت دادن به سیستم گوارش بدن برنامه‌ریزی شده، افراد می‌توانند با حرکت در مسیر صحیح موفق شوند.

کسانی که به‌دنبال رژیم‌های غذایی هستند، چنانچه بر مبنای اصول درست تغذیه‌ای عمل کنند و‌ ریزمغذی‌های لازم برای بدن را در دستور غذایی روزانه خود بگنجانند و انواع ویتامین‌ها و پروتئین‌ها را باوجود روزه‌داری مصرف کنند، می‌توانند رژیم غذایی مناسب خود را در طول این ماه ‌‌دنبال کنند.
به طور کلی، افراد در طول هر روز از روزهای ماه رمضان بین 500 تا 600 کالری کم می‌کنند و با این شرط، افرادی که به طور اصولی این روند را طی کرده باشند، در انتهای ماه رمضان 2 کیلوگرم وزن
کم می‌کنند.

بسیاری از مردم از بیماری رنج می‌برند، اما باز هم خود را ملزم به گرفتن روزه می‌دانند. برای مثال ‌‌بیماران دیابتی و مبتلایان به قند خون آیا می‌توانند روزه بگیرند؟

هورمون انسولین در بدن افراد دیابتی به اندازه کافی ترشح نمی‌شود یا اثر آن خیلی ناچیز است و ذخیره‌سازی قندها در بدن آنها دچار مشکل می‌شود، بنابراین در افرادی که سال‌ها از دیابت نوع یک و دو رنج می‌برند این مساله خیلی مهم است و هنگام گرسنگی می‌تواند باعث افت شدید قند و بروز اختلال در سلول‌های مغزی شود. نبود انسولین کافی در بدن تولید کتون‌ها را بیشتر می‌کند. کتون‌ها موادی هستند که در نبود مواد قندی در کبد تولید می‌شوند و جایگزین قند در بدن هستند.
زمانی که مقدار این مواد در خون بالا می‌رود، فرد دچار تهوع، بی‌حالی و سردرد می‌شود. روند تولید این مواد در بدن مبتلایان به دیابت بیشتر از بقیه افراد است و با روزه گرفتن ممکن است این وضعیت تشدید شود. در این افراد تولید هورمون‌های تولیدکننده قند خون هنگام گرسنگی دچار اختلال می‌شود و در نتیجه در روزه‌داری احتمال افت قند خون در افراد دیابتی بسیار بالاتر است و حتی ممکن است فرد بعد از چند ساعت گرسنگی هوشیاری خود را از دست بدهد.

مبتلایان به دیابت خفیف با شرط مصرف منظم داروهایشان موقع سحر و افطار و ‌با نظر پزشک معالج می‌توانند روزه بگیرند. ولی در دیابتی‌هایی که سن آنها بالاست و به طور همزمان مبتلا به فشار خون یا بیماری‌های قلبی و ریوی هستند، خطر روزه‌داری بالاست و روزه گرفتن برای آنها توصیه نمی‌شود.

در افرادی که دیابت آنها تحت کنترل نیست و میزان قند خون آنها بین 150 تا 300 است، خطر بسیار بالاست و به هیچ عنوان نباید روزه بگیرند. همچنین بیمارانی که انسولین یا «گلی بن‌‌کلامید» مصرف می‌کنند هنگامی که روزه هستند در معرض خطر افت شدید قند خون قرار دارند که ممکن است آسیب‌های مغزی به آنها وارد شود.

از سوی دیگر، زنان بارداری که از دیابت حاملگی رنج می‌برند، دیابتی‌هایی که در طول روز کارهای سخت انجام می‌دهند، دیابتی‌هایی که تحت دیالیز قرار می‌گیرند، همز‌مانی ابتلا به دیابت و بیماری‌های حاد و افت شدید قند خون در ماه‌های اخیر خطراتی است که مبتلایان به دیابت را تهدید می‌کند و نباید روزه بگیرند.

آیا روزه برای زنان باردار و جنین خطرناک است؟

روزه‌داری بویژه در روزهای بلند و طاقت‌فرسای تابستان برای بسیاری از افراد دشوار است، ولی این شرایط برای مادران بارداری که جنینی را درون خود می‌پرورانند، سختی زیادی دارد چراکه علاوه بر اهمیت دادن به سلامت خود، باید به فکر سلامت موجود دیگری هم باشند. زنان باردار در سه‌ ماه‌ اول و سه ماه‌ آخر بارداری باید با احتیاط خیلی زیادی روزه بگیرند و به‌طور قطع ‌‌زنان باردار اگر قصد روزه دارند باید تحت نظر پزشک معالج باشند.

در این بین، وضعیت زنان بارداری که به خصوص در سه ماه‌ اول دچار کمبود وزن هستند اهمیت زیادی دارد، چراکه این دوران نقش موثری در رشد سیستم‌های عصبی جنین دارد و کوچک‌ترین نقصی در این بین می‌تواند مشکلات جبران‌ناپذیری را برای جنین به همراه داشته باشد.

به طور کلی روزه گرفتن برای چه کسانی ممنوع است؟

بسیاری از بیماران گروه‌های مختلف طبق نظر پزشک و مصرف داروهایشان موقع افطار و سحر می‌توانند روزه بگیرند، ولی بعضی دیگر از بیماران باتوجه به شرایطی که دارند نمی‌توانند روزه بگیرند. در این بین، افراد مبتلا به میگرن‌های شدید و مبتلایان به بیماری‌های قلبی ـ عروقی که باید برای کنترل چربی و فشار خون دارو مصرف کنند، مجاز به روزه گرفتن نیستند.
همچنین‌ بیماران کلیوی و بیمارانی که کلیه آنها مستعد سنگ‌سازی است، به‌دلیل کم‌آب شدن بدن در طول روز و گرمای هوا نمی‌توانند روزه بگیرند.
همان‌طور که ‌ اشاره شد، مبتلایان به دیابت که از انسولین استفاده می‌کنند و دچار افت شدید قند خون می‌شوند، مجوز روزه گرفتن ندارند.
ولی از اینها گذشته، روزه‌داری تاثیر شگرفی در تنظیم فشار خون، کنترل دیابت، از بین رفتن چربی‌های اضافه بدن و کاهش وزن و ترمیم بافت‌ها و سلول‌های بدن و درمان بعضی از بیماری‌های
روحی ـ روانی دارد.

‌ روزه‌داران باید چگونه افطار را شروع کنند و چه بخورند؟

روزه‌داران بهتر است روزه ‌شان را در وعده افطار با نمک و آب جوش باز کنند تا بدن آماده دریافت مواد غذایی شود.
به دلیل خالی بودن معده، مصرف مایعات گرم در ابتدای افطار معده را برای پذیرش مواد غذایی بعدی آماده می‌کند.
شیر با خرما، عسل یا کشمش که مواد قندی طبیعی دارند، به آرامی قند خون فرد را بالا می‌برد. ولی مصرف انواع شیرینی‌ها و قندهای مصنوعی مثل زولبیا و بامیه توصیه نمی‌شود. دنبال کردن چنین رژیم نادرستی در طول یک ماه، خطراتی مثل افزایش قند خون و اوره را برای افراد به همراه دارد. مصرف آبمیوه‌های تازه، سوپ رقیق جو ‌همراه سبزیجات، غلات که در کنار آب مرغ یا آب گوشت خورده شود، شیربرنج یا فرنی همراه میوه‌های خشک و خلال بادام و همچنین نان سنگک و پنیر و گردو، گزینه‌های مناسبی برای وعده افطار است، اما باید به خاطر داشت که مصرف نوشیدنی‌های خیلی سرد مثل نوشابه‌های گازدار و چای داغ عطش فرد روزه‌دار را تشدید می‌کند.
مصرف آبلیمو و روغن زیتون همراه سالاد و سبزیجات مواد مغذی ضروری شادابی روزه‌داران را تأمین می‌کند.
درواقع، در وعده افطار باید غذاهای زود جذب و اسیدآمینه‌ها مصرف شود؛ به عبارتی، افطار باید حکم یک صبحانه ساده را داشته باشد.
اما باید این نکته را در نظر داشت که افراد در این مدت نباید وعده شام را حذف کنند، بلکه افطار را سبک بخورند و مدت کوتاهی بعد از آن حدود 30 تا 45 دقیقه، شام میل کنند، به طوری که بیشترین انرژی دریافتی در طول روز را داشته باشند. البته روزه‌داران باید به خاطر داشته باشند، بین ساعت صرف شام و زمان خواب 2 تا 3 ساعت فاصله بیندازند تا خوردن این مقدار از مواد غذایی، باعث ایجاد نفخ و مشکلات بیشتر نشود.
هر چه مقدار مصرف مواد قندی بیشتر شود، تولید انسولین در بدن بیشتر می‌شود و فرد روزه‌دار مدام احساس گرسنگی و ضعف می‌کند. تکرار چنین روندی افت فشار خون و ضعف عمومی بدن را به دنبال دارد و فرد ممکن است دچار اضافه وزن شود. بهترین زمان مصرف میان‌وعده‌هایی مانند دانه‌های خوراکی و میوه‌ها هم در فاصله شام تا زمان خوابیدن است تا بدن بتواند توان از دست رفته‌اش را به دست آورد.

ندا اظهری / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

باید و نبایدهای تغذیه‌ای برای روزه‌داران در ماه رمضان

کمی درباره وعده سحری و اهمیت آن بگویید. این وعده چقدر اهمیت دارد و بهتر است چه چیزهایی در این وعده خورده شود؟
از آنجایی که روزه‌داران ساعت‌ها بعد از این وعده نمی‌توانند چیزی بخورند، این وعده از اهمیت بالایی برخوردار است و باید غذاها و موادی در آن گنجانده شود که از نظر ویتامین، پروتئین و انواع مواد معدنی و مایعات کامل بوده و نیاز بدن را در طول روز تامین کند.
وعده سحری یک صبحانه کامل است که باید از تنوع برخوردار باشد و از انواع مواد لبنی کم‌چرب، سوپ تهیه شده با آب مرغ، آب‌ گوشت بدون چربی، سالادهایی که حبوبات پخته مثل لوبیا، کنجد، زیتون و تخم‌مرغ دارند، استفاده شود تا انرژی لازم در بدن ذخیره شود. غذاهای سرشار از پروتئین و ‌چرب در وعده سحری توصیه نمی‌شود، چراکه زود هضم می‌شود و فرد سریع‌تر احساس گرسنگی می‌کند. در این میان، ماکارونی به شرط کم‌چرب بودن گزینه مناسبی برای وعده سحری است. همچنین انواع سبزیجات با جذب آب در بدن، به صورت ژل درآمده و آب را در بدن نگه می‌دارد و مانع از دفع سریع مایعات از بدن و تشنگی می‌شود. حذف سحری از وعده غذایی روزه‌داران تبعات خوبی به دنبال ندارد و علاوه بر ایجاد ضعف و ناتوانی، ممکن است باعث سرگیجه، حالت تهوع و نداشتن تمرکز شود.
در سحری باید غذاهایی مثل غلات و حبوبات نیز میل شود که در زمان طولانی‌تری هضم می‌شوند و کمتر فرد را گرسنه می‌کنند. همچنین توجه به این نکته مهم است که در وعده سحر فقط باید یک واحد میوه مصرف شود، چراکه باتوجه به مواد قندی موجود، ترشح انسولین را بیشتر می‌کند و به مرور در طول روز باعث افت قند خون می‌شود.
در وعده سحری باید غذاهای دیرهضم مثل نان‌های سبوس‌دار و حلیم‌های خانگی مصرف کرد تا به مرور در طول روز مقدار انرژی مورد نیاز بدن را تامین کند.

‌چه مایعاتی بهتر است مصرف شود؟

چای پررنگ، قهوه و نوشابه به دلیل ادرارآور بودن، باعث از دست رفتن آب بدن در طول روز و در نتیجه تشدید تشنگی فرد روزه‌دار می‌شود، بنابراین مصرف آنها در سحری توصیه نمی‌شود.
بهترین نوع مایعات مصرفی در سحری شربت آبلیمو است و بهتر است افراد سعی کنند آن را تا حد امکان کم‌شیرین تهیه کنند، زیرا شکر ترشح انسولین را به دنبال دارد و این هورمون، مواد قندی را در بدن کاهش می‌دهد و در میانه روز قند خون را پایین می‌آورد و باعث ضعف می‌شود.

برای رفع تشنگی در روز چه باید کرد؟

مصرف آب فقط آب از دست رفته بدن را بر اثر تعریق جبران می‌کند، ولی نمی‌تواند الکترولیت‌های ضروری بدن را برطرف کند و این مواد ‌‌از طریق سایر مایعات از قبیل آبمیوه‌های طبیعی، لیموترش و نارنج تامین می‌شود. در این میان، دوغ به‌عنوان یک نوشیدنی سنتی ایرانی گزینه مناسبی است. این نوشیدنی سرشار از سدیم، پتاسیم و کلسیم است و بخوبی الکترولیت‌های از دست رفته بدن را جبران می‌کند. شربت خاکشیر بهترین انتخاب در فصل گرماست، چراکه علاوه بر رفع تشنگی، الکترولیت‌ها را هم جبران ‌کرده و با تنظیم فعالیت روده، بدن را سم‌زدایی می‌کند.
همچنین به حداقل رساندن مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل چای، قهوه و نوشابه‌های گازدار به دلیل ادرارآور بودن آنها، می‌تواند تا حدی عطش افراد را در طول روز کاهش دهد.
‌‌برای تشنگی کمتر در طول روز، افراد باید از مقدار بالایی سبزیجات پخته، خام یا حبوبات و فیبرهای مختلف استفاده کنند که با ذخیره آب، بتدریج آن را در بدن آزاد می‌کنند و مانع از کم‌آبی بدن می‌شوند.

خیلی از روزه‌داران در طول روز دچار سردرد می‌شوند. دلیل این سردردها چیست؟

بسیاری از روزه‌داران از سردردهای خفیف یا شدید در طول این ماه شکایت دارند و بسیاری علت اصلی آن را گرسنگی و ضعف می‌دانند، ولی علت اصلی این سردردها این است که خیلی از افراد به مصرف مداوم چای، قهوه، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و کشیدن سیگار در طول روز عادت کرده‌اند و مصرف نکردن آنها باعث بروز این سردردها می‌شود. برای خلاص شدن از این سردردها در طول ماه رمضان باید در روزهای باقی‌مانده این ماه، مقدار مصرف مواد کافئین‌دار را کاهش دهند تا از این طریق بدن بتواند هر چه سریع‌تر با شرایط سازگار شود.

از سوی دیگر، طولانی بودن روز و مدت زمان روزه‌داری افت قند و فشار خون را به دنبال دارد و افراد به دلیل مصرف مواد قندی زود هضم، به سرعت دچار کاهش قند خون می‌شوند و بدن با ضعف و گرسنگی شدید و در نتیجه سردرد و بی‌حالی مواجه می‌شود.

بنابراین مصرف کربوهیدرات‌های مرکب و سبزیجات پخته و خام، نان‌های سبوس‌دار، انواع مغزها و آجیل به مقدار کم، شیر و پنیر و ماست، سالاد حاوی روغن زیتون و آبلیموی تازه و گردو، حلیم و سینه مرغ، سوپ و آش‌هایی که حبوبات زیادی دارند، مانع از افت سریع قند و گرسنگی در طول روز می‌شود.

آیا روزه با رژیم‌های لاغری سازگاری دارد؟

بسیاری از افراد در طول سال برای لاغر شدن و حفظ تناسب اندام ‌شان رژیم‌هایی را در پیش می‌گیرند ولی برخی معتقدند باوجود روزه گرفتن نمی‌توان این رژیم‌ها را دنبال کرد و حتی عده‌ای بعد از این ماه دچار اضافه وزن می‌شوند، اما حتی باوجود روزه‌داری هم می‌توان برنامه غذایی خاصی را در پیش گرفت. از آنجایی که اصل روزه‌داری براساس یک رژیم مشخص و به منظور استراحت دادن به سیستم گوارش بدن برنامه‌ریزی شده، افراد می‌توانند با حرکت در مسیر صحیح موفق شوند.

کسانی که به‌دنبال رژیم‌های غذایی هستند، چنانچه بر مبنای اصول درست تغذیه‌ای عمل کنند و‌ ریزمغذی‌های لازم برای بدن را در دستور غذایی روزانه خود بگنجانند و انواع ویتامین‌ها و پروتئین‌ها را باوجود روزه‌داری مصرف کنند، می‌توانند رژیم غذایی مناسب خود را در طول این ماه ‌‌دنبال کنند.
به طور کلی، افراد در طول هر روز از روزهای ماه رمضان بین 500 تا 600 کالری کم می‌کنند و با این شرط، افرادی که به طور اصولی این روند را طی کرده باشند، در انتهای ماه رمضان 2 کیلوگرم وزن
کم می‌کنند.

بسیاری از مردم از بیماری رنج می‌برند، اما باز هم خود را ملزم به گرفتن روزه می‌دانند. برای مثال ‌‌بیماران دیابتی و مبتلایان به قند خون آیا می‌توانند روزه بگیرند؟

هورمون انسولین در بدن افراد دیابتی به اندازه کافی ترشح نمی‌شود یا اثر آن خیلی ناچیز است و ذخیره‌سازی قندها در بدن آنها دچار مشکل می‌شود، بنابراین در افرادی که سال‌ها از دیابت نوع یک و دو رنج می‌برند این مساله خیلی مهم است و هنگام گرسنگی می‌تواند باعث افت شدید قند و بروز اختلال در سلول‌های مغزی شود. نبود انسولین کافی در بدن تولید کتون‌ها را بیشتر می‌کند. کتون‌ها موادی هستند که در نبود مواد قندی در کبد تولید می‌شوند و جایگزین قند در بدن هستند.
زمانی که مقدار این مواد در خون بالا می‌رود، فرد دچار تهوع، بی‌حالی و سردرد می‌شود. روند تولید این مواد در بدن مبتلایان به دیابت بیشتر از بقیه افراد است و با روزه گرفتن ممکن است این وضعیت تشدید شود. در این افراد تولید هورمون‌های تولیدکننده قند خون هنگام گرسنگی دچار اختلال می‌شود و در نتیجه در روزه‌داری احتمال افت قند خون در افراد دیابتی بسیار بالاتر است و حتی ممکن است فرد بعد از چند ساعت گرسنگی هوشیاری خود را از دست بدهد.

مبتلایان به دیابت خفیف با شرط مصرف منظم داروهایشان موقع سحر و افطار و ‌با نظر پزشک معالج می‌توانند روزه بگیرند. ولی در دیابتی‌هایی که سن آنها بالاست و به طور همزمان مبتلا به فشار خون یا بیماری‌های قلبی و ریوی هستند، خطر روزه‌داری بالاست و روزه گرفتن برای آنها توصیه نمی‌شود.

در افرادی که دیابت آنها تحت کنترل نیست و میزان قند خون آنها بین 150 تا 300 است، خطر بسیار بالاست و به هیچ عنوان نباید روزه بگیرند. همچنین بیمارانی که انسولین یا «گلی بن‌‌کلامید» مصرف می‌کنند هنگامی که روزه هستند در معرض خطر افت شدید قند خون قرار دارند که ممکن است آسیب‌های مغزی به آنها وارد شود.

از سوی دیگر، زنان بارداری که از دیابت حاملگی رنج می‌برند، دیابتی‌هایی که در طول روز کارهای سخت انجام می‌دهند، دیابتی‌هایی که تحت دیالیز قرار می‌گیرند، همز‌مانی ابتلا به دیابت و بیماری‌های حاد و افت شدید قند خون در ماه‌های اخیر خطراتی است که مبتلایان به دیابت را تهدید می‌کند و نباید روزه بگیرند.

آیا روزه برای زنان باردار و جنین خطرناک است؟

روزه‌داری بویژه در روزهای بلند و طاقت‌فرسای تابستان برای بسیاری از افراد دشوار است، ولی این شرایط برای مادران بارداری که جنینی را درون خود می‌پرورانند، سختی زیادی دارد چراکه علاوه بر اهمیت دادن به سلامت خود، باید به فکر سلامت موجود دیگری هم باشند. زنان باردار در سه‌ ماه‌ اول و سه ماه‌ آخر بارداری باید با احتیاط خیلی زیادی روزه بگیرند و به‌طور قطع ‌‌زنان باردار اگر قصد روزه دارند باید تحت نظر پزشک معالج باشند.

در این بین، وضعیت زنان بارداری که به خصوص در سه ماه‌ اول دچار کمبود وزن هستند اهمیت زیادی دارد، چراکه این دوران نقش موثری در رشد سیستم‌های عصبی جنین دارد و کوچک‌ترین نقصی در این بین می‌تواند مشکلات جبران‌ناپذیری را برای جنین به همراه داشته باشد.

به طور کلی روزه گرفتن برای چه کسانی ممنوع است؟

بسیاری از بیماران گروه‌های مختلف طبق نظر پزشک و مصرف داروهایشان موقع افطار و سحر می‌توانند روزه بگیرند، ولی بعضی دیگر از بیماران باتوجه به شرایطی که دارند نمی‌توانند روزه بگیرند. در این بین، افراد مبتلا به میگرن‌های شدید و مبتلایان به بیماری‌های قلبی ـ عروقی که باید برای کنترل چربی و فشار خون دارو مصرف کنند، مجاز به روزه گرفتن نیستند.
همچنین‌ بیماران کلیوی و بیمارانی که کلیه آنها مستعد سنگ‌سازی است، به‌دلیل کم‌آب شدن بدن در طول روز و گرمای هوا نمی‌توانند روزه بگیرند.
همان‌طور که ‌ اشاره شد، مبتلایان به دیابت که از انسولین استفاده می‌کنند و دچار افت شدید قند خون می‌شوند، مجوز روزه گرفتن ندارند.
ولی از اینها گذشته، روزه‌داری تاثیر شگرفی در تنظیم فشار خون، کنترل دیابت، از بین رفتن چربی‌های اضافه بدن و کاهش وزن و ترمیم بافت‌ها و سلول‌های بدن و درمان بعضی از بیماری‌های
روحی ـ روانی دارد.

‌ روزه‌داران باید چگونه افطار را شروع کنند و چه بخورند؟

روزه‌داران بهتر است روزه ‌شان را در وعده افطار با نمک و آب جوش باز کنند تا بدن آماده دریافت مواد غذایی شود.
به دلیل خالی بودن معده، مصرف مایعات گرم در ابتدای افطار معده را برای پذیرش مواد غذایی بعدی آماده می‌کند.
شیر با خرما، عسل یا کشمش که مواد قندی طبیعی دارند، به آرامی قند خون فرد را بالا می‌برد. ولی مصرف انواع شیرینی‌ها و قندهای مصنوعی مثل زولبیا و بامیه توصیه نمی‌شود. دنبال کردن چنین رژیم نادرستی در طول یک ماه، خطراتی مثل افزایش قند خون و اوره را برای افراد به همراه دارد. مصرف آبمیوه‌های تازه، سوپ رقیق جو ‌همراه سبزیجات، غلات که در کنار آب مرغ یا آب گوشت خورده شود، شیربرنج یا فرنی همراه میوه‌های خشک و خلال بادام و همچنین نان سنگک و پنیر و گردو، گزینه‌های مناسبی برای وعده افطار است، اما باید به خاطر داشت که مصرف نوشیدنی‌های خیلی سرد مثل نوشابه‌های گازدار و چای داغ عطش فرد روزه‌دار را تشدید می‌کند.
مصرف آبلیمو و روغن زیتون همراه سالاد و سبزیجات مواد مغذی ضروری شادابی روزه‌داران را تأمین می‌کند.
درواقع، در وعده افطار باید غذاهای زود جذب و اسیدآمینه‌ها مصرف شود؛ به عبارتی، افطار باید حکم یک صبحانه ساده را داشته باشد.
اما باید این نکته را در نظر داشت که افراد در این مدت نباید وعده شام را حذف کنند، بلکه افطار را سبک بخورند و مدت کوتاهی بعد از آن حدود 30 تا 45 دقیقه، شام میل کنند، به طوری که بیشترین انرژی دریافتی در طول روز را داشته باشند. البته روزه‌داران باید به خاطر داشته باشند، بین ساعت صرف شام و زمان خواب 2 تا 3 ساعت فاصله بیندازند تا خوردن این مقدار از مواد غذایی، باعث ایجاد نفخ و مشکلات بیشتر نشود.
هر چه مقدار مصرف مواد قندی بیشتر شود، تولید انسولین در بدن بیشتر می‌شود و فرد روزه‌دار مدام احساس گرسنگی و ضعف می‌کند. تکرار چنین روندی افت فشار خون و ضعف عمومی بدن را به دنبال دارد و فرد ممکن است دچار اضافه وزن شود. بهترین زمان مصرف میان‌وعده‌هایی مانند دانه‌های خوراکی و میوه‌ها هم در فاصله شام تا زمان خوابیدن است تا بدن بتواند توان از دست رفته‌اش را به دست آورد.

ندا اظهری / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

باید و نبایدهای تغذیه‌ای برای دیابتی‌ها

وقتی فرد با مراجعه به پزشک، متوجه افزایش قند خون خود می‌شود، طبق تجویز متخصص، قند بالای خونش را کنترل می‌کند و برای جلوگیری از تشدید بیماری فکر می‌کند تا آخر عمر جز کدو، کرفس و برخی سبزیجات دیگر، هیچ خوردنی دیگری نمی‌تواند بخورد در حالی که مبتلایان قند خون بالا پس از دریافت دارو باید به متخصص تغذیه مراجعه و براساس میزان داروی مصرفی، برنامه غذایی روزانه خاصی را از متخصص دریافت کنند. اغلب مبتلایان، به دلیل نا آگاهی چنین کاری نمی‌کنند و خودسرانه از خوراکی‌هایی استفاده می‌کنند که منجر به تشدید بیماری می‌شود یا در اثر نخوردن و محروم کردن خود از گروه‌های غذایی مختلف دچار تضعیف قوای بدن، لاغری و ناراحتی روحی می‌شوند.

به این توصیه‌ها توجه کنید

ـ ورزش به‌عنوان جزئی از برنامه درمان دیابتی‌ها در کنار دارو و رژیم درمانی مورد تاکید است. دست‌کم سه روز در هفته و هر بار 30 تا 40 دقیقه برنامه مرتب ورزشی داشته باشید.

ـ برای جلوگیری از نوسانات قند خون، تعداد وعده‌های غذایی را زیاد، اما در هر وعده مقدار کمتری میل کنید.

ـ بین صبحانه و ناهار میان‌وعده‌ای همچون یک عدد سیب، یک بوته کاهو یا یک لیوان شیر میل کنید.

ـ از گوشت سفید مانند مرغ، ماهی و بوقلمون و از حبوبات و سبزیجات خام به دلیل فیبر بالا، بیشتر استفاده کنید.

ـ برای کنترل قند از نان گندم و جو بسته‌بندی‌شده شناسنامه‌دار که بیشترین میزان سبوس روی بسته‌بندی آن قید شده است، استفاده کنید. نان حجیم جو و نان سنگک امروزی به اندازه نان لواش و تافتون سبوس دارد. نان جو اصل، خشبی، نیمه‌خشک و سفت است. در بافت نان سبوس‌دار باید خرده‌های سبوس دیده شود. بیسکویت‌های تهیه شده با شهد خرما و توت و انگور، حاوی میزانی شربت شکر هستند و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شوند.

ـ خوردن توت خشک، کشمش سبز و قرمز و خرمای زرد (خارک کال‌) به مقدار کم با چای مناسب‌تر از رطب و خرمای مضافتی است.

ـ در این فصل میوه‌هایی مانند انگور، انجیر، خرمالو، موز، پرتقال و نارنگی شیرین قند بیشتری دارند و بهتر است یک واحد کامل آن در یک زمان استفاده نشود.

ـ سیب‌زمینی و هویج پخته و باقلای بدون پوست آب‌پز کمتر مصرف کنید و چربی حیوانی و روغن مایع به میزان زیاد و تنقلات شور و شیرین و عسل نخورید.

ـ هر سه ماه یکبار به پزشک و متخصص تغذیه مراجعه کنید تا دچار نوسانات قند خون و عوارض ناشی از آن نشوید.

فاخره بهبهانی

خط قرمزهای تغذیه‌ای برای ١٨ ساعت روزه‌داری

به گزارش جام جم سرا ، با این‌که روزه‌داری تاثیرات مثبت روحی، معنوی و جسمی فراوانی دارد، اما بی‌شک رعایت نکردن اصول تغذیه نه‌تنها فایده‌ای برای سلامت بدن ندارد بلکه به شدت می‌تواند خطرناک باشد. به همین دلیل در چند‌سال گذشته پزشکان و متخصصان تغذیه به بحث تغذیه ایام ماه‌رمضان تأکید زیادی دارند.

به اعتقاد کارشناسان تغذیه، روزه‌داران با پیروی از اصول علمی و درعین‌حال ساده تغذیه در ماه رمضان می‌توانند به اهداف سلامتی چون افزایش سوخت‌و‌ساز چربی‌ها، کاهش وزن در افراد چاق، کاهش فشارخون، درمان بیماری‌های دستگاه گوارش، کاهش کلسترول خون و ورم مفاصل، ترک سیگار و حتی بهبود سلامت‌روان دست یابند.

روش‌های کاهش تشنگی در ایام روزه‌داری

تشنگی یکی از نشانه‌های روزه‌داری به‌خصوص در ایام گرم‌ سال است. گرمای هوا، تعریق را افزایش می‌دهد و همین تعریق باعث کاهش آب بدن و درنهایت احساس تشنگی می‌شود. اما راهکارهایی برای جلوگیری از تشنگی در ایام روزه‌داری وجود دارد. پزشکان و متخصصان تغذیه راهکارهایی جالب و درعین‌حال ساده‌ای برای غلبه‌بر تشنگی و کاهش عوارض کمبود آب بدن در طول مدت روزه‌داری پیشنهاد می‌کنند.

محمد پناهی، معاون طب‌سنتی دانشگاه علوم‌پزشکی البرز دراین‌باره، می‌گوید: «کم‌آبی و تشنگی، باعث اختلال در وضع آب و الکترولیت‌ها در بدن می‌شود و سلامتی بدن را تهدید می‌کند. به‌همین خاطر، یکی از اقداماتی که روزه‌داران باید به آن توجه کنند، این است که آب را بین وعده‌های غذایی مصرف نکنند چون باعث بروز نفخ و اختلال در هضم غذا می‌شود، همچنین در وعده افطار و سحر از غذاهای نشاسته‌دار کمتر مصرف کنند چون این غذاها برای هضم به آب زیادی احتیاج دارند.»

او ادامه می‌دهد: «چون مزاج گرم در بیشتر مناطق ایران غالب است و در بعضی مناطق این مزاج گرم با مزاج خشک همراه است، به روزه‌داران به‌خصوص افرادی که مزاج گرم و خشک دارند، توصیه می‌شود، درفاصله سحر تا افطار حتما به اندازه کافی آب بنوشند.» تشنگی ماه رمضان به‌خصوص در سال‌های اخیر که با ماه‌های گرم‌ سال مقارن شده است به قدری به روزه‌داران فشار می‌آورد که به‌محض رسیدن زمان افطار، خیلی‌ها، لیوان‌ها را با آب‌یخ پر کرده و شروع به نوشیدن مقدار زیادی آب می‌کنند.

متخصصان تغذیه اما معتقدند، این روش نادرست است. به گفته آنها، برای رفع تشنگی پس از افطار نیز آب سرد را نباید به یک‌باره نوشید، بلکه باید مزه‌مزه کرد و به آرامی نوشید، نوشیدن آب به یک‌باره، حرارت بدن را از بین نمی‌برد. پناهی دراین‌باره می‌گوید: «مصرف آب‌یخ به‌سرعت به ساختار بدن آسیب می‌رساند، به‌ویژه کارکرد کبد را مختل می‌کند به همین علت ما به روزه‌داران توصیه می‌کنیم که از آب‌ولرم برای رفع تشنگی استفاده کنند، اگر این آب را با کمی عسل مخلوط کنند، نتیجه بسیار بهتری برای بدن دارد.»

مصرف چای و مواد قندی، یکی دیگر از مواردی است که آب زیادی از بدن خارج می‌کند به همین خاطر به روزه‌داران توصیه می‌شود که از مصرف چای پررنگ به‌خصوص در زمان سحری خودداری کنند. پرهیز از انجام فعالیت‌های شدید بدنی، استحمام با آب داغ و خودداری از رفتن به سونا از دیگر توصیه‌های پزشکان برای کاهش تعرق روزه‌داران است.

هندوانه فراموش نشود

پزشکان و متخصصان تغذیه در عین حال تأکید زیادی بر رعایت میزان و نوع تأمین آب موردنیاز بدن در فاصله افطار تا سحر دارند. مواردی که روزه‌داران در صورت رعایت آن کمتر به مشکل کم‌آبی و تشنگی دچار می‌شوند. مصرف ٨تا ١٢لیوان آب در فاصله افطار تا سحر، استفاده از میوه و سبزیجات و کاهش مصرف مواد قندی از توصیه‌های عمومی پزشکان و متخصصان تغذیه در این ایام است، موضوعی که به‌گفته محمد پناهی، می‌تواند کمبود آب بدن را به خوبی جبران کند: «خوشبختانه در این فصل از ‌سال میوه‌های متنوعی در بازار وجود دارد که صیفی‌جات با حجم بالای آب می‌توانند مکمل خوبی برای رفع تشنگی در طول روز باشند.

هندوانه، طالبی، خربزه و خیار از میوه‌هایی است که مصرف آن در فاصله افطار تا سحر به روزه‌داران توصیه می‌شود.» او همچنین توصیه‌ای هم به بیماران کلیوی دارد: «به همه بیماران به‌خصوص مبتلایان به نارسایی کلیه توصیه اکید می‌شود که با مشورت و تأیید پزشک روزه بگیرند و درصورت اجازه پزشک علاوه‌بر نوشیدن ١٠ تا ١٢لیوان آب حتما از صیفی‌جات به‌خصوص هندوانه و طالبی در وعده افطار و سحر استفاده کنند.»

روزه‌داران، افطار و شام را یکی نکنند

رفع گرسنگی به اندازه رفع تشنگی در ماه رمضان اهمیت دارد. روزه‌دار پس از تحمل ١٨ساعت گرسنگی پس از افطار باید تغذیه‌درستی داشته باشد. برخی روزه‌داران در ﻣﺎه‌رﻣﻀﺎن ﯾﺎ ﺑﻌﺪ از آن به دلیل تغییر الگوی غذایی دﭼﺎر اﺧﺘﻼﻻﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﺒﻮﺳﺖ، ﺳﻨﮓ‌کلیه یا ﻣﺠﺎری ادراری، ﺳﺮدرد، بی‌حوصلگی، عصبانیت و پرخاشگری می‌شوند درحالی‌که با یک‌رژیم غذایی درست نه‌تنها هیچ عارضه‌ای برای روزه‌دار ایجاد نمی‌شود بلکه کمکی هم به سلامت‌بدن می‌کند.

از طرف دیگر، همزمانی ساعت افطار با صرف شام باعث می‌شود که خیلی از روزه‌داران یکی از وعده‌های غذایی را حذف می‌کنند یا افطار و شام را با هم میل می‌کنند؛ موضوعی که به شدت از سوی پزشکان و متخصصان تغذیه نهی شده است. معاون طب‌سنتی دانشگاه علوم‌پزشکی البرز دراین‌باره توضیح‌می‌دهد: «پس از ١٨ساعت استراحت دستگاه گوارش، حجم بالای موادغذایی برای بدن مضر است و ‌درصد جذب مواد مغذی را کاهش می‌دهد، ما توصیه می‌کنیم که حتما ٣ وعده‌غذایی افطار، شام و سحری را مصرف کنند.

البته در مصرف این ٣ وعده باید نکاتی رعایت شود.» او ادامه می‌دهد: «اول آن‌که بین زمان افطار تا شام فاصله یک‌ساعته یا بیشتر در نظر گرفته شود، چراکه دستگاه گوارش احتیاج به زمان برای هضم وعده‌اول یا همان افطاری را دارد. یک استکان آب‌جوش یا چای کم‌رنگ همراه دوعدد خرما، چند برش نان‌ همراه مقدار کمی پنیر و گردو، حلوا، حلیم، شله‌زرد، سبزی، سوپ و یک لیوان شیر بهترین پیشنهاد برای وعده اول است. البته با توجه به تقارن ماه رمضان با فصل تابستان بهتر است به جای حلوا، حلیم و شله‌زرد از میوه‌ها و مواد فیبری استفاده شود. در وعده شام هم باید از تمام گروه‌های اصلی مواد غذایی مصرف شود.

یکی از بهترین دستورات غذایی وعده‌شام ماه‌رمضان شامل سالادسبزی، کمتر از ١٠٠گرم مرغ یا گوشت‌قرمز یا ماهی، یک پیاله ماست، همراه چند قاشق برنج پخته است. برای سحری هم مصرف چای کم‌رنگ، سبزی و میوه‌های آب‌دار به‌همراه کمی عسل و آبلیمو برای رفع تشنگی در طول روز بسیار مفید است.» او درعین‌حال به روزه‌داران توصیه می‌کند، از مصرف شربت‌های خیلی‌شیرین و نوشابه‌های گازدار و فست‌فود در وعده‌های افطار، شام و سحری خودداری کنند.

سحری را حذف نکنید

اما سحری یکی از وعده‌های غذایی روزه‌داران در ایام ماه مبارک رمضان است، وعده‌ای که باوجود توصیه پزشکان و متخصصان تغذیه در بسیاری از موارد به آن توجه نمی‌شود. حذف سحری یا پرخوری در این وعده، مشکل اصلی بیشتر روزه‌داران است. مشکلی که به گفته پزشکان و متخصصان تغذیه، سلامت فرد روزه‌دار را به مخاطره می‌اندازد.

پناهی، درباره فواید و نوع موادغذایی مصرفی در وعده سحری می‌گوید: «با توجه به طولانی‌بودن ساعت‌های روزه‌داری، توصیه می‌شود که به هیچ‌وجه وعده سحر حذف نشود چراکه نخوردن سحری، منجر به افت قندخون، سردرد و سرگیجه می‌شود و در درازمدت آسیب‌های بیشتری به بدن وارد می‌کند. هنگام سحر باید از خوردن غذای چرب خودداری شود، پرخوری هنگام سحر از احساس تشنگی نمی‌کاهد. مصرف غذا در وعده سحر و افطار باید به‌گونه‌ای باشد که هیچگاه احساس سیری کامل نشود، همچنین باید از مصرف زیاد چای در سحر خودداری کرد.»

او تأکید می‌کند: «خوردن غذاهای پروتیینی در وعده سحری به دلیل افزایش هورمون‌های القاکننده سیری باید موردتوجه قرار بگیرد. مصرف کافی کربوهیدرات‌ها نیز برای تأمین ذخایر گلیکوژنی در این وعده‌غذایی توصیه می‌شود. همچنین مصرف دو تا ٣ واحد میوه در وعده‌سحری برای تأمین آب و موادمغذی موردنیاز بدن ضروری است.» با این وجود یکی از بهترین دستورهای غذایی برای سحر یک لیوان شیر، چند برش نان سبوس‌دار، پنیر و گردو، چای‌شیرین، همراه عسل و کره و مربا است و نباید بلافاصله پس از صرف وعده سحری، دراز کشید یا خوابید چراکه این کار منجر می‌شود تا فرد دچار رفلاکس معده شود.

ماه رمضان و فرصت مناسب برای ترک سیگار

به‌طورکلی روزه‌گرفتن هیچ منافاتی با سلامت بدن ندارد. اگر هم افرادی در طول ماه مبارک رمضان با مشکلاتی مواجه می‌شوند، به‌دلیل رعایت‌نکردن موارد تغذیه‌ای است. این را سیدضیاالدین مظهری، رئیس انجمن تغذیه ایران می گوید: : «در ماه رمضان از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ‌شده و غذاهای حاوی قند ساده مانند زولبیا و بامیه تا حدامکان باید خودداری شود. همچنین قطع مصرف سیگار و چای پررنگ برای جلوگیری از سوء‌هاضمه و نفخ نیز توصیه می‌شود.»

به‌گفته مظهری، ماه رمضان فرصت بسیار خوبی برای افرادی است که قصد دارند مصرف سیگار را برای همیشه قطع کنند. ١٨ساعت نکشیدن سیگار می‌تواند فرد را از لحاظ روحی و جسمی برای قطع مصرف نیکوتین آماده کند: «این افراد برای جبران نیکوتین موردنیاز بدنشان می‌توانند از گوجه‌فرنگی کمک بگیرند.

گوجه‌فرنگی جایگزین مناسبی برای رفع نیاز نیکوتین بدن است، سالاد و مصرف گوجه و خیار می‌تواند میل به سیگار را کاهش دهد.» همچنین قطع مصرف نوشیدنی‌های گازداری مانند نوشابه، با افزایش توانایی بدن در جذب کلسیم میل و اشتها به سیگار را به‌شدت کاهش می‌دهد. علاوه‌بر این، مصرف نوشابه، اشتها را برای مواد‌غذایی مفیدی مانند سبزی‌های تازه، میوه‌ها، پروتیین‌ها و لبنیات به شدت کاهش می‌دهد.

درمقابل به روزه‌داران پیشنهاد می‌شود، از آبمیوه‌های تازه مانند هندوانه و توت‌فرنگی، ‌طالبی و نعنا، آناناس، خیار و سکنجبین برای رفع تشنگی استفاده کنند. این نوشیدنی‌ها علاوه‌بر رفع تشنگی، ویتامین‌های طبیعی بدن را هم تأمین می‌کنند. از عسل می‌توان به‌عنوان یک شیرین‌کننده مناسب برای این نوشیدنی‌ها استفاده کرد.

یکی از مهم‌ترین نشانه‌های عدم تناول غذا در ماه رمضان، تلخکامی و بوی بد دهان است. موضوعی که علاوه‌بر آزار فرد روزه‌دار، باعث ناراحتی دیگران هم می‌شود. موضوعی که به‌گفته رئیس انجمن تغذیه ایران، می‌تواند دلایل مختلفی چون عفونت لثه‌ و دندان‌ها، دخانیات، مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی، ویتامین‌های تجویزی در دوران بارداری و حتی آنتی‌بیوتیک‌ها، رفلاکس معده، تغییرات هورمونی (استروژن) در دوران قاعدگی و بارداری، دیابت، کارکرد نادرست کلیه‌ها و کبد و درست مراقبت‌نکردن از دهان و دندان داشته‌باشد.

او درباره روش‌های پیشگیری از بوی بد دهان در ایام روزه‌داری می‌گوید: «روزه‌داران می‌توانند در وعده افطار، با مصرف مرکبات و نوشیدن آب پرتقال یا آب‌لیمو که منجر به تولید بیشتر بزاق و شسته‌شدن طعم تلخ دهان در طول روز می‌شود، این مشکل را برطرف یا کم‌رنگ کنند.» او ادامه می‌دهد: « البته تلخکامی در دوران روزه‌داری، با بوی بد دهان نیز همراه است که این مسأله موقتی است و مشکل جدی به‌شمار نمی‌رود، دلیل آن هم این است که فرد برای ساعت‌های طولانی غذا نمی‌خورد، به همین خاطر بدن به شکل طبیعی هنگام مصرف‌نکردن کربوهیدرات یا با مصرف رژیم کم کربوهیدرات، مکانیسم تأمین انرژی سلول‌ها را از طریق متابولیسم چربی‌های ذخیره‌ای بدن انجام می‌دهد که باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود.

به همین دلیل به روزه‌داران توصیه می‌شود در روز چندبار بعد از وعده‌های سحر، افطار و پیش از خواب، مسواک بزنند و پس از آن از نخ دندان و دهان‌شویه برای جلوگیری از تجمع جرم و باکتری‌ها استفاده کنند. استفاده از نمک نیز در جلوگیری از تجمع باکتری‌ها بسیار مفید است.»

روزه‌داری ورزشکاران حرفه‌ای

اصولا افراد در ماه رمضان، باید سطح ورزش را از نظر شدت و مدت کاهش دهند. متخصصان پیشنهاد می‌کنند، یک‌ساعت پس از افطار بهترین زمان برای انجام تمرین‌های ورزشی در ماه رمضان است. مظهری معتقد است: «ورزش نه‌تنها با روزه منافاتی ندارد، بلکه اگر به صورت درست و اصولی انجام شود، روزه‌دار را در مقابل خستگی‌ها و دشواری‌های روزه به‌ویژه در هوای گرم مقاوم‌تر می‌کند، اما نکته مهم این است که زمان مناسب برای ورزش یک‌ساعت پس از افطار تا دو ساعت قبل از سحر است.» به‌گفته مظهری، ورزش باعث سوختن چربی‌های بدن می‌شود و ذخایر چربی بدن را کاهش می‌دهد، همچنین تعادلی میان سوختن کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها صورت می‌گیرد.

در زمان روزه‌داری به‌علت این‌که کربوهیدرات کمتری وارد بدن می‌شود، بدن چربی‌ها را بیشتر می‌سوزاند. این متخصص تغذیه توصیه می‌کند که روزه‌داران پس از افطار از خوردن غذاهای چرب و شیرین پرهیز کرده و مایعات زیادی بنوشند، همچنین لازم است قبل و هنگام ورزش به مقدار کافی آب مصرف شود تا تعادل آبی بدن حفظ شود.

بیمارانی که می‌توانند روزه بگیرند

روزه‌داری در بهبود و درمان بسیاری از بیماری‌ها به‌خصوص بیماری‌ها و نارسایی‌های گوارشی بسیار مفید است. سکته قلبی یکی از همین بیماری‌هاست که فرد با روزه گرفتن می‌تواند ریسک ابتلا به این عارضه خطرناک قلبی را به شدت کاهش دهد. به‌گفته مظهری، حدود ٢٠روز پس از شروع ماه مبارک رمضان میزان «هموسیستئین» اصلی‌ترین عامل بروز سکته‌قلبی در خون به‌‌شدت کاهش و میزان کلسترول خوب (HDL) نیز افزایش می‌یابد و غلظت خون هم در حد طبیعی قرار می‌گیرد.

او در توضیح بیشتر فواید روزه‌داری برای کاهش خطر ابتلا به برخی از بیماری‌ها می‌گوید: «در این ماه به‌دلیل این‌که افراد از پرخاشگری، رفتارهای تهاجمی، استرس و هیجان، کشیدن سیگار، مصرف چای و قهوه دوری می‌کنند، امکان بروز سکته قلبی در آنها کاهش می‌یابد که مجموعه این تغییرات در وضع رفتار و تغذیه افراد، دو عامل مهم برای حفظ سلامتی فرد در طول ماه مبارک رمضان است.»

او توصیه‌هایی هم به بیماران مبتلا به فشارخون می‌کند: «افراد مبتلا به پرفشاری خون، باید در طول روز به‌صورت مداوم فشارخون خود را چک کنند. اگر در طول روز بیمار دچار تغییر و بالا رفتن فشار خون شود، نباید روزه بگیرد اما اگر در طول روز فشارخون فرد تغییر نکرد، روزه‌گرفتن موردی ندارد.»

منبع : روزنامه شهروند