اجرای دومین رویداد ایده بازار و فنبازار آب و فاضلاب همزمان با هفدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری کشور در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران آغاز شد.
زاهدان - ایرنا - رئیس حفاظت محیط زیست زابل گفت: شماری از مردم روستاهای سه قلعه، عباس آباد، فتح الله و سنجدی نیمروز که در مسیر انتقال خط فاضلاب هستند با شکستن خط لوله اقدام به آبیاری زمین های کشاورزی خود می کنند که این اقدام تهدیدی برای سلامت انسان ها و محیط پیرامون است.
جام جم سرا:
از زمستان گذشته و در اوج بارندگی ها وزارت نیرو از مردم می خواهد صرفه جویی کنند، فقط ۲۰ درصد. این درحالی است که تا همین الان تهران نسبت به دوره مشابه، ۴۴ درصد کمتر بارندگی داشته است. یعنی بحران جدی است. دکتر پرویز کردوانی، جغرافیدان برجسته ایرانی، می گوید اگر روند مصرف آب به همین منوال ادامه داشته باشد، باید به فکر تصفیه کردن فاضلاب افتاد؛ ابتدا برای آبیاری های درختان شهری و مصرف در صنایع و در مراحل بالاتر، نوشیدن. گفتوگوی خبرآنلاین با دکتر کردوانی را بخوانید:
آقای دکتر، از زمستان سال گذشته تاکنون، هشدارها درباره کمبود آب داده شده است. بحران آب تا چقدر جدی است؟
وزارت نیرو تاکنون نمی گفت. اما از وقتی که این همه کشاورزی تعطیل شد،تالاب ها خشک شدند، این همه شهرها آب ندارند، مثل کرمان که از ۶۴ شهر، ۶۲ تا آب ندارند، هر روز از مردم می خواهند کمتر مصرف کنند و هر روز هم می گویند باید صرفه جویی کنید که اگر نکنید فشار آب کم می شود، قطع می شود، گران می شود و اینها. اوضاع تهران از همه هم بدتر است. تهران بسیاری از استان ها و شهرستان ها را از لحاظ آب نابود کرد تا مشکل خودش را حل کند، اما هنوز هم تشنه است.
چرا؟
دو دلیل دارد، مصرف زیاد آب و آلوده کردن همه آنها.
آب تهران از قبل همین قدر مشکل داشت؟
اول باید یک تاریخچه از آب تهران بگویم؛ تهران از قدیم از آب قنات استفاده می کرد. همان موقع که روستا بود و یواش یواش توسعه پیدا می کرد. تهران رود ندارد. یعنی آبی سطحی از اول نداشت. از قنات استفاده می کرد. آب جوی ها هم آلوده نبود، پس آب جوی را می بستند در آب انبارهایشان. بعد که جوی ها آلوده شد، چاه زدند سر حوض در خانه ها. بعد تلنبه فشاری گذاشتند. از سال ۱۳۲۸ هم شروع کردند به لوله کشی. اما سال ۱۳۰۹ نخستین آب را به تهران انتقال داده بودند؛ آب کرج، همین بلوار کشاورز فعلی. این آب باعث شد سال ۱۳۱۲ دانشگاه تهران در همان محدوده ساخته شود.
باید فاضلاب را تصفیه کنیم و بخوریم. برخی کشورهای دنیا خوشحالند که زباله و فاضلاب زیاد دارند، چون منبع درآمدشان است. اما ما فاضلاب را به وزارت نیرو دادیم. از زباله هم استفاده نمی کنیم |
بعد که جمعیت زیادتر شد، سد ساختند. سد لار را ساختند که آب رودخانه هراز را که می رفت برای برنج کاری شمال، گرفتند. بعد هم سد لتیان را زدند روی رودخانه جاجرود. پس از کوتای ۲۸ مرداد، آمریکایی ها دشت ورامین را انتخاب کردند برای توسعه کشاورزی. تصمیم گرفتند برای آبیاری زمین های کشاورزی ۳۶۰ پارچه آبادی ورامین، سد بسازند. گفتند یک دهم از این آب را هم می دهند به تهران. تهران که بزرگتر شد، یک دهم یک دهم به سهم آب تهران اضافه کردند تا اینکه الان چند سال است یک قطره آب به ورامین نداده اند. به همین دلیل تصمیم گرفتند سد ماملو را بسازند در جنوب دماوند. این سد هم ساخته شد، اما ۷۰ درصد آب آن برای تهران می برند. ۲۰ درصد برای پرند و ۱۰ درصد هم برای شهرهای ورامین و پاکدشت. آن به شهر می دهند و نه به کشاورزی. اما من پیش بینی می کنم به زودی تمام این آب را تهران بگیرد. این را تهران قبلا ثابت کرده. آب سد کرج را هم به تهران می دهند و هیچ آبی برای کرج وجود ندارد. تمام استان البرز همه از آب چاه استفاده می کنند. فاجعه اینجاست که این سدها هم کم کم پر می شود و امکان خارج کردن گل و لای این سد ها را هم ندارند. ضمن اینکه کارهایی که برای پر نشدن سد لازم است را انجام نداده اند. ۴۰ درصد از سد کرج گل و لای است. بعد رفتند از سرشاخه های سفید رود آب آوردند.
الان طرحی وجود دارد که از ارتفاعات قله دو هزار و سه هزار برای تهران آب بیاورند.
این آب را هم بیاورند، دیگر اطراف تهران آب سطحی وجود ندارد. هرچه بود را گرفته است. با این روند توسعه، مجبور شدند بروند به سمت آب زیر زمینی. همین الان ۴۰ درصد آب مصرفی تهران از چاه هاست. این درحالی است که آب زیرزمینی پس انداز آبی هر منطقه است. این چاه زدن بسیار مضر است. مثلا دریاچه ارومیه را همین چاه خشک کرد. تعداد چاه های تهران خیلی زیاد شده است. قنات ها را خشک کرده است. کشیدن آب چاه ها موجب نشست زمین می شود. همین الان می گویند هر سال ۳۶ سانتیمتر و به روایتی تا یک متر تهران نشست می کند. با نشست زمین چند اتفاق بد می افتد؛ احتمال شکستن تاسیسات زیرزمین مثل لوله های انتقال گاز و آب بالا می رود. این فاجعه است. ضمن اینکه به دلیل فشردگی لایه های زمین، ذخیره آب در سفره های زیرزمینی هم از بین می رود.
علاوه بر این روز به روز به جمعیت تهران افزوده می شود. خانه های یک طبقه همه خراب می شوند و حداقل ۵ واحدی ساخته می شود. همه اینها آب می خواهند. شهرک های اطراف تهران هم آب زیر زمینی پایین دست تهران را که آلوده است، مصرف می کنند و آب مناسبی ندارند. ضمن اینکه مصرف آب هم بسیار بالاست. مردم در خانه ها هم صرفه جویی نمی کنند. شهرداری هم بی رویه چمن کاری می کند. چمن چند ضرر دارد؛ اول اینکه آب زیاد می خواهد. دوم اینکه به گرم شدن زمین کمک می کند. سرطان زا هم هست. چون کود شیمیایی زیادی برای سبز شدن چمن استفاده می شود و همین موجب افزایش نیترات آب های زیرزمینی می شود. در یک مدت کوتاه هم به زباله بدل می شود. سال به سال نیاز آب تهران بیشتر می شود. ضمن اینکه سال به سال امکان ذخیره آب کمتر می شود.
یکی از معضلات تهران، فاضلاب و پسابد است که به جنوب شهر می رود و اتفاقا با آنها زمین های کشاورزی هم آبیاری می شود. برای کنترل فاضلاب هم کاری نمی شود.
تهران همه آب ها را هم آلوده می کند. چون دشت تهران آلوده است. طبق قانون آب زیرزمینی اول دشت همین تجریش، آب کربناته دارد که خوب است. وسط دشت آب سولفاته است و به درد شرب نمی خورد. آخر دشت آب شور شور است. هر دشتی همین است. همین الان سمت بهشت زهرا آب شور است. پساب شهروندان تهرانی هم این شوری را تشدید می کند. از یک طرف دیگر تهران سه تا رود فاضلاب دارد؛ تمام چشمه ها که از باغات شمیران و مناطق دیگر شمال شهر بیرون می آیند، تا به جوی خیابان می رسند، آلوده می شود. فاضلاب شهری و خانگی هم که بماند. عمده این فاضلاب تصفیه هم نمی شود و امکان تصفیه شدن هم ندارد.
برای مقابله با بحران آب چه کار باید کرد؟
وزارت نیرو فقط می گوید صرفه جویی. اما قبل از آن باید آب را گران کنند.
من پیش بینی می کنم در آینده نزدیک آب فاضلاب را تصفیه می کنند و می خورند. مثل فضانوردان امروزی که ادرارشان را تصفیه می کنند و می خورند |
همین آبی که در بطری مردم می خرند، لیتری ۵۰۰ تومان است. یک متر مکعب آب می شود هزار لیتر، یعنی ۵۰۰ هزار تومان. در حالی که گرانترین آب در ایران هر مترمکعب ۳ هزار تومان است. نباید فقط بگویند صرفه جویی کنید. باید مردم را آگاه کنند. باید به مردم بگویند که آب نیست و از مردم بخواهند که همکاری کنند تا آب قطع نشود. کم کردن فشار آب و قطع کردن آب اتفاق خیلی بدی است. قطع کردن آب مهمترین ضرر را برای لوله های انتقال آب دارد و موجب ترکیدگی لوله ها می شود و همین موجب هدررفت بیشتر آب می شود. به هرحال باید مردم را آگاه کرد. آگاه کردن این نیست که وزارت نیرو از مردم بخواهد صرفهجویی کنند. باید از طرق رسانه ها و حتی خطبه های نماز جمعه و جماعات و بزرگان دینی مردم را آگاه کنند. ما برای همه چیز آب احتیاج داریم. کشاورزی بدون خاک می شود، اما بدون آب امکان پذیر نیست. مردم باید بفهمند هر فرد باید به صرفه جویی کمک کند. نه اینکه بگوید به من چه، دولت انجام دهد. هر کسی اگر در زندگی خودش درست مصرف کند، جامعه درست می شود.
برای اینکه تهران و شهرهای بزرگ همه منابع بکر آبی را هدر ندهد، چه راهکاری وجود دارد که البته طولانی مدت هم بتوان از آن استفاده کرد؟
باید برویم سراغ آب های غیرمتعارف. درست است که آب زیرزمینی از آب سطحی مهمتر است، اما پس اندازی بود که تمام شد و رفت. یکسری کشورها آب زیرزمینی و سطحی برایشان مهم نیست، چون بارندگی زیادی دارند و یا آب سطحی زیادی دارند و با سدسازی مدیریت می کنند. اما در ایران آب زیرزمینی مهم است. چون بارندگی در ایران زیاد نیست. حتی در شمال هم حساب بکنید، در تابستان برای برنج باید آبیاری انجام شود. به همین خاطر در شمال هم چاه زیاد زده اند. آنقدر چاه زده اند که یا آب چاه شور شده و یا سرطان زا شده به خاطر مصرف زیاد کود شیمیایی. مناطق مرکزی ایران مثل یزد اوضاع بدتری دارند. نه رود دارند و نه بارندگی. همه مصرف آب در ایران از پس انداز است. پس انداز را غارت کردیم؛ حواسمان نبوده، همینجور آب را از زمین کشیدیم و شهرها را توسعه دادیم. ضمن اینکه با وجود این همه توسعه کشاورزی، هنوز هم مواد غذایی را وارد می کنیم. چون سطح کشت را بالا بردیم. بهره وری را بالا نبردیم. این همه سد ساختیم، که کشاورزی را توسعه بدهیم، عمر سدها تمام شد، اما الان اول تشنگی هستیم. چون درست استفاده نکردیم. آن همه چاه زدیم، آب چاه هم تمام شد، باز هم اول تشنگی ماست. با وجود این همه سازمان و اداره برای محیط زیست و جنگل و مرتع، تالاب ها بیشتر خشک شده، جنگل ها از بین رفته. الان باید صنایع را در خیلی شهرها کم کنند. باید سطح کشت را پایین بیاورند.
سدسازی مخالفان بسیاری دارد. می شود از سدسازی چشم پوشی کرد؟
دولت باید آب های سطحی را مدیریت کند تا آب هدر نرود. همین سدسازی بخشی از مدیریت آب است. علاوه بر این باید در انتقال آب هم مدیریت داشته باشند. در همین تهران ۳۰ تا ۴۰ درصد آب به دلیل فرسودگی لوله ها هدر می رود. مدیریت در مصرف آب هم باید در کشاورزی، صنعت، خانه ها، شهرداری ها و ادارات انجام شود.
سه تا رود فاضلاب در تهران داریم، برگردانیم تصفیه کنیم و سپس استفاده کنیم، دو تا رود کرج و لتیان آب می شود |
سدها مشکل نیستند. اگر درست مصرف کنیم، حالا حالاها آب داریم. حتی سمنان و قم و هم آب دارند. گذشت آن روزهایی که با شیلنگ ماشین می شستیم و یا آنقدر آب به صورت می ریختیم که تا چند دقیقه آب چکه می کرد. آبهایی که در اختیار داریم را باید درست مصرف کنیم. آب را چهار جور می شود مصرف کرد. یکی اسراف در مصرف، بیش از نیاز مصرف کردن. یکی دیگر امساک در مصرف، خسیسی کردن. راه سوم مصرف استفاده از بهینه از آب است. نه کم و نه زیاد. همه چیز به اندازه. همینجاست که می گویند اگر ۲۰ درصد کمتر مصرف کنید، آب جیره بندی نمی شود. به نظر من تا ۵۰ درصد هم می شود در مصرف آب صرفه جویی کرد. چهارمین شیوه مصرف آب هم، هدر دادن است؛ اینکه شیر آب چکه کند. نوع شستن ظرف و لباس و نظافت شخصی و ...
برای صرفه جویی باید وسایلی باشد که کم مصرف کند. اما همه مردم که امکان خرید وسایل کم مصرف را ندارند.
دولت باید کمک کند، مثلا شیر و دوش کم مصرف به مردم بدهد. در کشاورزی هم باید دولت سیستم آبیاری قطره ای را توسعه دهد. اما این کارها را نمی کنند. به کشاورز بگوییم فلان قدر حقابه داری، با همین قدر آب باید در نصف مساحت قبلی، بیشتر از قبل، محصول داشته باشی. علاوه بر این باید کنتورها آب هم مجزا باشد. اما چون هزینه اش بالاست، این کار را نمی کنند. نه دولت و نه مردم.
شما در گفتگوهای مختلفی که داشته اید پیشنهاد داده اید دولت باید برود به سمت استفاده از آب های غیر متعارف. این آبها چیست؟
استفاده از فاضلاب. برخی کشورهای دنیا خوشحالند که زباله و فاضلاب زیاد دارند، چون منبع درآمدشان است. اما ما فاضلاب را به وزارت نیرو دادیم. از زباله هم استفاده نمی کنیم. زمانی که من در آلمان درس می خواندم، حتی یک ماهی هم در رود راین آلمان نبود، حیات در آن نبود از بس فاضلاب در آن ریخته می شد. اما ۲۵ سال است که ریختن فاضلاب به راین ممنوع شده. حیات برگشته. فاضلاب را تصفیه می کنند. مصرف اول فاضلاب تصفیه شده برای فضای سبز و مصارف صنعتی، در مرحله بعد و بی آبی هم برای خوردن. من پیش بینی می کنم در آینده نزدیک آب فاضلاب را تصفیه می کنند و می خورند. بیچاره آنهایی که ۳۰ -۴۰ سال بعد به دنیا می آیند؛ نه آب زیرزمینی هست و نه آب سطحی. همه سدها را ساخته ایم. مجبورند فاضلاب را تصفیه کنند و بخوردند. مثل فضانوردان امروزی که ادرارشان را تصفیه می کنند و می خورند. یکی از آب های غیرمتعارف، فاضلاب است. سه تا رود فاضلاب در تهران داریم، برگردانیم تصفیه کنیم و سپس استفاده کنیم، دو تا رود کرج و لتیان آب می شود.
غیر از فاضلاب چه آب هایی را می شود استفاده کرد؟
آب غیرمتعارف بعدی، جمع آوری از پشت بام خانه هاست. این همه در سطح تهران و شهرهای دیگر بارندگی می شود، می ریزد روی آسفالت و سنگ فرش، استفاده نمی کنیم، آب پاک باران، فاضلاب می شود. در کشورهای دیگر آب باران را جمع آوری می کنند از پشت بام خانه ها. می گویند هر خانواده ای باید مشکل خودش را خودش حل کند. در همدان که سالی ۳۰۰ میلیمتر بارندگی دارد می توانند این کار را بکنند.
روز به روز به جمعیت تهران افزوده می شود. خانه های یک طبقه خراب می شود حداقل ۵ واحدی ساخته می شود. همه اینها آب می خواهند. شهرکهای اطراف تهران هم آب زیر زمینی پایین دست تهران را که آلوده است، مصرف می کنند. مصرف آب بسیار بالاست. مردم هم صرفه جویی نمی کنند. شهرداری هم بی رویه چمن کاری می کند |
هر یک میلیمتر بارندگی می شود یک لیتر آب در مترمربع. یک خانه با ۲۰۰ متر مربع مساحت در همدان در سال ۶۰ هزار لیتر آب ذخیره می کند، یعنی ۶۰ مترمکعب آب. مخزن کوچکی هم می خواهد؛ یعنی مخزنی با ابعاد ۴ متر در ۵ متر در ۳ متر نیاز دارد. در همان پشت بام فقیرانه ۲۰۰ مترمربعی در همدان، می تواند اینقدر آب ذخیره کند و آب سال را داشته باشد. سومین راه شیرین کردن آب شور است.
اما این طرح شکست نخورده است؟
در گرمسار، قم و سمنان آب شور است، باید استفاده کنند. باید بخورند. کارخانه و دستگاه آب شیرین کن بگذارند و استفاده کنند. نه اینکه از کوه های غرب کشور برایشان آب بیاورند. البته نه اینکه آب دریا را بیاورند در کویر و شیرین کنند. آب دریا را شیرین کنند و در لوله بیاورند برای قم و گرمسار و سمنان، مردم را بد عادت می کنند، چون فکر می کنند آب دارند و بی اندازه مصرف می کنند. اوضاع آب آنقدر بد می شود که در آینده به جای تانکر نفت و بنزین، تانکر آب بین شهرها حرکت می کند. راه چهارم هم جذب رطوبت هواست. در بندرعباس و چابهار می توانند از رطوبت هوا برای تامین آب کشاورزی استفاده کنند. در چابهار، تابستان رطوبت هوا بالاست. رطوبت صد در صد است. کار خیلی ساده ای است؛ یک صفحه فلزی به طور عمودی می گذارند، رطوبت را جذب می کند و بعد هم روانه مخزن زیرش می شود. ضمن اینکه باید کشاورزی منطقه ای داشته باشند. هندوانه را در قم نکارند. موز را در شمال نکارند. ضمن اینکه کشاورز نمونه کشاورزی است که با کمترین آب، بیشترین و بهترین محصول را داشته باشد. به این می گویند. آب مجازی. گندم کاران ما نباید چغندر بکارند.
معمولا در سالهای گذشته برای رفع کم آبی مناطق خشک، آب را انتقال داده اند. این راهکاری خوبی برای مقابله با خشکسالی است؟
انتقال آب راهکار آخر برای تامین آب است. اما نه به این روشی که الان مطرح است. باید آب را در زمانی که حوضه های آبریز، آب سر ریز دارند، انتقال داد. مثلا آب کارون را در دوره ای که سرریز دارد باید انتقال بدهند و نه در تابستان که خود منطقه به آب نیاز دارد. مردم مناطق خشک را هم باید آموزش داد در ۵-۶ ماهی که آب ندارند، بتوانند خودشان را سرپا نگه دارند. انتقال اشتباه آب در سالهای گذشته موجب شده الان کارون خشک شود و مردم در ان کشاورزی کنند. همین مشکلات دعواهای قومی و منطقه ای را هم در پی دارد.(شیماسادات عطری)
*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوما به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر میشود.
جام جم سرا:
کاظم ندافی افزود: بر اساس آمار وزارت بهداشت در نیمه اول سال 89 حدود 8819 هکتار از زمینهای کشاورزی کشور با فاضلاب خام آبیاری میشد اما تا پایان سال 92 با اقدامات وزارت بهداشت سطح این مزارع به 2500 هکتار کاهش پیدا کرد.
به نوشته آرمان، او گفت: به این ترتیب طی سه سال گذشته سطح زیر کشت زمینهای کشاورزی که با فاضلاب آبیاری میشود به یک سوم کاهش پیدا کرده است.
این مقام مسئول افزود: اخیراً نیز در دولت یازدهم شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، استانداریها و وزارت جهاد کشاورزی را موظف کرده است که با همکاری وزارت بهداشت برای حذف آبیاری با فاضلاب در مزارع اقدام کنند.
او ادامه داد: به هر حال هنوز هم آبیاری مزارع با فاضلاب ادامه دارد و بخش مهمی از مزارع سبزیکاری و صیفی کاری در جنوب تهران با فاضلاب خام آبیاری میشود.
ندافی گفت: اقدام وزارت بهداشت برای پیشگیری از این کشتها این است که مطابق ماده 688 قانون مجازات اسلامی با آنها برخورد میشود و معمولاً دادگاه حکم به تخریب زمینهای زیر کشت با فاضلاب و اصلاح آن میدهد.به گزارش فارس رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در پاسخ به پرسشی درباره آبیاری برنج کاری با فاضلاب خام اضافه کرد: اگر هم چنین مواردی باشد از نظر بهداشتی آّبیاری مزارع سبزی و صیفی با فاضلاب بسیار بدتر از برنج است زیرا سبزی و صیفی به صورت خام یا سالادی مصرف میشود ولی برنج بعداً به صورت پخته مصرف میشود و آلودگیهای آن در حین پخت از بین میرود بنابراین فعلاً جای نگرانی جدی ندارد.
پیش از این استاندار تهران با هشدار به مزارعی که در آن با آب فاضلاب صیفیجات را آبیاری میکنند، گفته بود: با توجه به این که گزارشهایی مبنی بر آبیاری صیفیجات در جنوب تهران با آب فاضلاب دریافت شده و این به شدت برای سلامت شهروندان مضر است لذا براساس مصوبه شورای تامین و تایید وزارت بهداشت هر کجا زمین زراعی با فاضلاب آبیاری شود، تخریب میشود.
به گفته سیدحسین هاشمی، عوارض ناشی از مصرف صیفیجاتی که به این نحو کشت و برداشت میشود، بسیار خطرناک و مضر است.همچنین، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران از تصفیه پلکانی مخازن آب در مناطق مختلف شهر به منظور آبیاری سبزیجات در جنوب شهر تهران خبر داده است.
حافظی عضو شورای شهر تهران هم با اشاره به اینکه پس از جاری شدن آب از قسمتهای شمال شهر به سمت پایین در طول مسیر با آلودگی آب مواجه هستیم، گفته بود: این آب پس از جاری شدن از شمال شهر حالت غیرقابل استفاده پیدا کرده و صرف آبیاری میشود.گفته میشود علاوه بر جاری شدن آب فاضلاب از شمال به جنوب تهران، برخی از کشاورزان جنوب تهران نیز بالا بودن هزینه آب یا در دسترس نبودن آن را علت استفاده از فاضلاب عنوان میکنند.
جام جم سرا: در این میان آلودگی هوای پایتخت یکی از مسائلی است که هرسال با نزدیک شدن به فصلهای سرد سال، رنگ و بوی جدیتری به خود میگیرد در حالی که کمتر از یک ماه به آغاز فصل پاییز و بازگشت روزهایی که در آن آلودگی هوا به مرحله هشدار میرسد باقی نمانده به سراغ محمدهادی حیدرزاده، مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست استان تهران رفتیم و با او درباره آلودگیهای پایتخت حرف زدیم.
با توجه به نزدیک شدن به فصلهای سرد سال که معمولا با اوج آلودگی هوا در کلانشهرها همراه است، وضع آلودگی هوای پایتخت را چطور پیشبینی میکنید؟
در این رابطه اخیرا دولت مصوبه خوبی داشته زیرا این مصوبه اختیارات سازمان حفاظت محیط زیست را خیلی افزایش داده و ایرادهای برنامه اول و دوم برنامه آلودگی هوا را نیز برطرف کرده است، افزون بر این لایحه هوای پاک نیز قرار است به مجلس فرستاده شود.
در لایحه هوای پاک چه نکاتی گنجانده شده است؟
چنانچه این لایحه به قانون تبدیل شود اختیارات سازمان حفاظت محیط زیست بیشتر خواهد شد به این شکل برخورد با مشکلات و تخلفات راحتتر میشود، برای نمونه اگر صنایع یا وزارت نفت استانداردها را رعایت نکنند، سازمان حفاظت محیط زیست اختیارات لازم برای برخورد با آنها را ندارد، اما در لایحه هوای پاک پیشبینی شده اختیارات سازمان افزایش پیدا کند،این لایحه حکم بارقه امیدی برای کاهش آلودگی هوا را دارد.
ایران اولین کشور دنیا در سرعت بیابانی شدن است، تا مدتی دیگر اکوسیستم ما بیابانی شده و با بحران جدی آب مواجه خواهیم شد که تبعات اجتماعی و امنیتی به همراه دارد |
به نظر میرسد اکنون آلودگیهای ناشی از بنزین بیکیفیت و ریزگردها، علت اصلی آلودگی هوای کلانشهرهاست.
با توجه به بحث بهبود کیفیت سوخت و توزیع سوخت یورو 4 در تهران، البرز و اراک به نوعی آلایندههای گازی و ذرات معلق کاهش پیدا کرده، زیرا یکی از دلایل آلودگی هوا وجود ذرات معلق بنزین پتروشیمی است، افزون بر این پدیده گرد و غبار نیز مشکل جدی تهران است؛ برای نمونه توفان اخیر امنیت اکولوژیک را در تهران به حداقل رساند، زیرا این توفان بافت خاک بیابانهای اطراف تهران را تخریب کرده، به همین دلیل با حداقل وزش باد نیز گرد و خاک به هوا بلند میشود، بافت خاک به دلیل خشکسالی سست شده بود، اما اکنون تخریب نیز شده است.
این وضع ناشی از مدیریت بد منابع آب در کشور است؟
بله، تمام این مشکل به همین دلیل است. ایران اولین کشور دنیا در سرعت بیابانی شدن است، تا مدتی دیگر اکوسیستم ما بیابانی شده و با بحران جدی آب مواجه خواهیم شد که تبعات اجتماعی و امنیتی به همراه دارد. مهمترین علت آن نیز ضعف مدیریت منابع آب در چند دهه گذشته است، چاههای غیرقانونی و سدهایی که زده شد سبب این مشکلات شده، این بحران بیشتر از آن که زیستمحیطی است میتواند امنیتی باشد.
بحران اجتماعی این مساله اکنون در کدام شهرها دیده شده است؟
اکنون مردم اصفهان از خشک شدن زایندهرود بشدت ناراحت و مردم اهواز از انتقال آب کارون نگران هستند و بتازگی نیز جنبش اجتماعی در کرج ایجاد شده و برخی میپرسند چرا آب رودخانه کرج باید به تهران برود، چون کرج مشکل قطعی آب دارد، به همین دلیل این محدودیت در منابع آب ممکن است امنیت داخلی کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
شما سابقه فعالیت در شهرداری تهران را دارید، اکنون مسائل زیستمحیطی یا مدیریت آب در شهر درست صورت نمیگیرد، برای نمونه به ساخت دریاچه خلیج فارس میتوان اشاره کرد که در آن سالانه دو میلیون مترمکعب آب تبخیر میشود، آیا سازمان محیط زیست، برای برخورد با چنین عملکردهایی اهرمهای لازم را در اختیار دارد؟
ساخت دریاچه خلیج فارس ارزیابی محیط زیستی داشته است و این ارزیابی نیز جواب داده بوده، این دریاچه یک بار در سال آبگیری میشود، نکته اینجاست که خشکسالی و کمبود آب باعث شده پیشبینیهای گذشته تحت تاثیر قرار بگیرد.
بنابراین ساخت دریاچه را تائید میکنید.
از لحاظ ارزیابی زیستمحیطی توجیه داشته، طرح نیز قبل از پیروزی انقلاب مطرح شده، افزون بر این اکنون نمیتوان با دریاچه کار دیگری کرد.
بیشترین مقدار آب در کشورمان در کدام بخش هدر میرود؟
بیشترین هدررفت آب در کشور با 92 درصد در کشاورزی، 6 درصد آب آشامیدنی و حدود 2 درصد نیز در بخش صنعت است. ما باید بخش کشاورزی را مدیریت کنیم که بیشتر به علت روشهای نامناسب آبیاری و الگوی کشت اشتباه مشکلساز شده، کشاورزی اکنون آب کشور را هدر میدهد. برای نمونه گوجه فرنگی یا سیب جزو محصولات پرمصرف آب هستند، بیشتر کشورهای دنیا به علت میزان مصرف آب بالای این دو محصول، کاشت آنها را ممنوع کردهاند و چنانچه کشاورزی این محصولات را پرورش دهد، کارش تخلف محسوب میشود، اما در کشور ما مرتب گلخانههای گوجهفرنگی و توتفرنگی ساخته میشود، بنابراین باید به سمت کاشت محصولات کم مصرف آب و دیم برویم، علاوه بر این سیستم آبیاری کشور نیز باید مکانیزه و قطرهای شود تا هدررفت آب به حداقل برسد.
علاوه بر مدیریت نادرست منابع آب در شهر تهران، مدتی است تغییر کاربریها سبب شده درختان کهنسال را نیز قطع کنند. در این باره چه کارهایی انجام دادهاید؟
این موضوع به کمیسیون ماده 5 در تغییر کاربریها مربوط میشود که سازمان حفاظت محیط زیست نیز در آن عضو است، اما متاسفانه ما فقط یک حق رای داریم، ولی شورای عالی شهرسازی نیز ورود جدی به مصوبات کمیسیون ماده 5 شهرداری تهران کرده و سعی دارد عبور از طرح جامع تفضیلی متوقف شود، نگاه جدید نیز در دولت این است که با ساخت و سازهای جدید و تغییر کاربری که مغایر با طرح جامع تفضیلی است به طور جدی برخورد شود.
مساله زیستمحیطی دیگری که در شهر تهران با آن روبهرو هستیم، خرید و فروش گونههای حیات وحش است. برای این مساله چه راهکاری دارید؟
فروش غیرقانونی و قاچاق حیات وحش در تهران بشدت توسعه پیدا کرده و انرژی زیادی از یگان حفاظت محیط زیست گرفته است، اکنون در فضای مجازی نیز بحث قاچاق و خرید و فروش حیات وحش مشکلساز شده، دلیل آن این است که جریمه با تخلف همخوانی ندارد، اکنون مجرمان با پرداخت جریمه دوباره کارشان را شروع میکنند، بنابراین باید قوانین سختگیرانهتری وضع شود.
مراکز نگهداری حیوانات نیز در استان وضع مناسبی ندارد.
نگهداری از حیوانات در برخی نقاط مخصوصا سیرکها بشدت غیراخلاقی است، بنابراین سازمان حفاظت محیطزیست در اعطای مجوز نگهداری از حیوانات حساسیت بیشتری نشان خواهد داد، در برههای از زمان مجوز نگهداری از حیوانات خیلی راحت داده میشد، اما سازمان حفاظت محیط زیست دستورالعمل جدیدی تدارک دیده که در آن شیوهنامه نظارت روی این مراکز و نحوه کار آنها بررسی شده است.
برنامهای برای توقف فعالیت سیرکها در تهران دارید؟
ما چنین برنامهای در سازمان حفاظت محیط زیست نداریم، هیچ جای دنیا سیرک متوقف نمیشود، بلکه سیرکها باید براساس استانداردها عمل کنند. نکته اینجاست که کاربری سیرک در ایران صرفا آزار حیوان است، اما دربسیاری از کشورها سیرک جنبه آموزشی دارد. هرچند سیرک کلا نمیتواند موضوع زیستمحیطی باشد، اما سازمان نیز این اختیار را ندارد که مانع فعالیت آنها شود.
برای تفکیک زباله از مبدأ در تهران چه برنامهای دارید؟
تفکیک زباله وظیفه شهرداری است.
درباره استفاده از کیسههای نایلونی تجزیهپذیر چه؟
در همه جای دنیا قوانین سختگیرانه برای توزیع کیسههای پلاستیکی وجود دارد، اما در کشورمان کیسههای پلاستیک در فروشگاهها رایگان توزیع میشود. سیستم خرید باید به سمت زنبیل برود و محدودیتهایی برای فروشگاهها ایجاد کر،د نکته اینجاست که مدیریت فروشگاههای خرد سخت است.
پرونده شلیک به گوزن زرد ایرانی در پارک پردیسان هنوز در جریان است؟
پلیس آگاهی از چند نفر در این باره بازجویی کرد، اما هنوز به شواهد کافی برای شناخت مجرم اصلی دست پیدا نکردهاند، ولی پرونده هنوز در جریان است.
امکانات یگان حفاظت محیط زیست برای برخورد با چنین مسائلی مناسب نیست، برای نمونه مدتی پیش محیطبانان استان تهران از نبود سلاح بیهوشی گلایه داشتند؟
محیطبانان درباره بهکارگیری سلاح بیهوشی آموزش ندیده بودند، اما آموزشهای لازم به آنها داده شد.
برنامهای برای افزایش تعداد محیطبان استان تهران دارید؟
بتازگی قرارداد 48 نفر از محیطبانان ما که قراردادی بودند، پیمانی شد و تلاش میکنیم به همین تعداد نیز دوباره نیروی قراردای استخدام کنیم.
پای موتورسیکلتهای برقی چه زمانی به تهران باز میشود؟
برای اجرایی شدن این طرح دو مشکل وجود دارد؛ اول عمر کوتاه باتریهای موتورسیکلتهای برقی است، بنابراین باید شارژرهایی در سطح شهر برای شارژ دوباره آنها ساخته شود، مساله دیگر شیب تهران است که محدودیت ایجا کرده، اما قرار است ورود موتورسیکلتهای بنزینی به محدوده طرح ترافیک ممنوع و ورود موتورسیکلتهای برقی به این محدوده آزاد شود.
امحای درست زبالههای بیمارستانی هنوز یکی از مشکلات تهران است. برای رفع این مشکل چه کارهایی انجام شده؟
براساس قانون، وزارت بهداشت متولی رسیدگی به این موضوع است، اما به نظر ما باید به جای اتوکلاو از زبالهسوز برای امحای زبالههای بیمارستانی استفاده کرد، به همین دلیل برای واردات چند زباله سوز با دولت ژاپن مذاکراتی شده که اکنون کارهای کارشناسی این طرح در حال پیگیری است.
قدردانی از آندرانیک تیموریان برای نجات جان سنجاقک در بازی فوتبال کار زیبایی بود، آیا برای گسترش کارهایی از این دست و مسائل فرهنگی برنامهای دارید؟
مدتی قبل نیز از بازیکنان فولاد خوزستان به دلیل جمعآوری زبالههای استادیوم قدردانی شد. این در حالی است که میخواهیم باشگاهی به نام ورزش و محیط زیست تاسیس کنیم تا ورزشکارانی که به محیط زیست علاقهمند هستند در آن عضو شوند و ارتباطی بین ورزش و محیط زیست ایجاد شود. یکی از محورهای کمیته بینالمللی المپیک نیز موضوع محیط زیست است. اکنون هنگام اعطای میزبانی جامهای جهانی یا المپیکها به موضوع محیط زیست نیز توجه میشود بنابراین باید به این مساله بیشتر توجه شود.
مهمترین بحران شهر تهران نبود شبکه فاضلاب است که باید هر چه سریعتر برطرف شود. تهران جزو ده کلانشهر آخر دنیاست که شبکه فاضلاب ندارد |
وضع حیات وحش استان تهران چگونه است؟
محدویتهای حیات وحش زیاده شده اکنون به دلیل ساخت و ساز در محل گذار حیات وحش گونههای جانوری برای حیات با مشکل روبهرو شدهاند؛ برای نمونه طرح مسکن مهر پردیس سبب شده گلههای کل، بز و قوچ دیگر نتوانند با یکدیگر قاطی شوند، به همین علت درونآمیزی در گلهها زیاد شده به این شکل مشکلات ژنتیکی در گلهها به وجود آمده و آمار حیات وحش کاهش پیدا میکند. این در حالی است که آمار تخلفات زیستمحیطی در تهران نیز بیشتر از شهرهای دیگر است، زیرا مناطق مسکونی فاصله کمی با زیستگاهها دارند.
با چه کمبودهایی در استان تهران روبهرو هستید؟
استان تهران معادل چند استان است، برای نمونه اسلامشهر حدود 700 هزار نفر، شهر تهران حدود 9 میلیون و شهر ملارد 400 هزار نفر جمعیت دارد، اما ادارات استان تهران زیر سایه وزارتخانه و سازمانها قرار گرفته و در توزیع امکانات مشکل دارند، برای نمونه اکنون بودجه کلان استان تهران با حدود 13 میلیون جمعیت در رده استانهای هفتم و هشتم کشور است، زیرا توزیع اعتبار با توجه به وسعت جغرافیایی استانها انجام میشود، به همین دلیل اعتبار استانهایی مانند کرمان و یزد از تهران بیشتر است، نکته اینجاست در توزیع اعتبار باید به پارامترهایی مانند ظرفیتهای اکولوژیک منطقه و مقدار تخریب زیستمحیطی به ازای هر نفر توجه کرد.
آبیاری مزارع اطراف تهران با فاضلاب نیز مساله دیگری است که تاکنون برطرف نشده، چرا؟
مهمترین بحران شهر تهران نبود شبکه فاضلاب است که باید هر چه سریعتر برطرف شود. تهران جزو ده کلانشهر آخر دنیاست که شبکه فاضلاب ندارد، ابتدا باید این مشکل برطرف شود تا این آلودگیها که عمده آنها از مصارف خانگی است وارد کانال و مسیلها نشود. هنوز بسیاری از جاها از گرفتن انشعاب فاضلاب قصور میکنند.
برای حل این مشکل چه تصمیمهایی گرفته شده؟
کارگروهی در استانداری تشکیل شده که آبیاری زمینهای کشاورزی به وسیله فاضلاب را ممنوع کرده، سازمان حفاظت محیط زیست نیز عضو این کارگروه است. وظیفه ما برخورد با آلایندههای صنعتی مانند قالیشویی و کارواش هاست، زیرا پسابهای این کارگاهها حاوی فلزات سنگین است و با وارد شدن به رودها و کانالها مشکلساز میشود، ریشه اصلی همه مشکلات نبود شبکه کامل فاضلاب در شهر تهران است.
سلامت آب تهران را تائید میکنید؟ آیا شهروندان راحت میتوانند آب لولهکشی را به عنوان آب شرب مصرف کنند؟
در جلسهای که شورای عالی امنیت ملی داشت، وجود نیترات در آب تهران تائید شد، اما نمیتوان گفت آب صددرصد آلوده است. به دلیل این که آبهای سطحی ما کاهش پیدا کرده و نمیتواند به طور کامل مصرف آب شرب را پوشش دهد، بنابراین باید از منابع زیرزمینی استفاده کرد، این در حالی است که تهران روی دریاچه فاضلاب قرار دارد، به همین علت قطعا سفرههای آب زیر زمینی به نیترات آلوده شده است.
در این شرایط میتوان نسبت به سلامت آبهای بستهبندی اطمینان داشت؟
این پرسش را باید وزارت بهداشت پاسخ دهد.
مهدی آیینی / گروه جامعه
در منطقه شهرری در جنوب تهران که این مقام مسئول به آن اشاره کرده، زمینهای زراعی زیادی را میبینید که با انبوه محصولات متنوع کشاورزی، سرسبز شدهاند، اما فقط این وسط انگار یک نکته مهم در بین این همه سرسبزی فراموش شده است و دیگر کسی را متعجب نمیکند؛ «اغلب زمینهای زراعی این منطقه با فاضلاب آبیاری میشود.»
به طور مثال، وقتی از جاده امامزاده ابوالحسن در منطقه شهرری دور میشوید، به هکتارها زمین کشاورزی میرسید که در آن انواع و اقسام محصولات کشاورزی، کشت میشود.
بوی نامطبوع فاضلاب در مزارع سبزیکاری هم مشهود است؛ بهگونهای که این بوی فاضلاب مانع از آن میشود که حتی در این زمینهای سرسبز، بوی نعناع و انواع سبزیها را بدرستی تشخیص دهید.
به گفته اهالی، تا همین هشت سال قبل هم کشاورزان جنوب تهران میتوانستند از آب قنات این منطقه استفاده کنند، ولی هماکنون آب قنات این منطقه را به سمت مناطق مسکونی مرقد مطهر کشاندهاند و دیگر آبی برای کشاورزی سالم در جنوب پایتخت باقی نمانده است.
در این منطقه از شهرری، مزارع لبو، بامیه، گوجهفرنگی، بادمجان، خیار، گندم و بسیاری از محصولات کشاورزی دیگر نیز بهوفور دیده میشود که اغلب این زمینها هم با آب فاضلاب آبیاری میشود.
با وجود برخوردهای گاه و بیگاه مسئولان با مزارع آلوده به فاضلاب، باز هم کشاورزان بسیاری از مناطق جنوبی پایتخت از آب فاضلاب استفاده میکنند؛ طوری که فاضلاب در همه نقاط کشاورزی این منطقه وجود دارد و کشاورزان نمیگذارند حتی یک قطره آن هم هرز برود.
در چنین شرایط نامطلوبی، انگار تنها چیزی که فراموش شده است، نظارت بر سلامت تولید محصولاتی است که هر روز آنها را به عنوان فرآوردههای سالم و طبیعی مصرف میکنیم، در حالی که انبوه آلودگیها در همین محصولات بظاهر سالم موج میزند.
امین جلالوند - گروه جامعه
جام جم سرا: این حادثه شب گذشته اتقاف افتاد و گروه امداد و نجات ۱۲ این سازمان بیدرنگ به سمت میدان ۵۴ نارمک روانه شدند.
محسن عسگریان فرمانده آتش نشانان در این باره گفت: پسر بچه هشت سالهای بنام ایلیا که با والدین خود در حال رفتن به منزل بود به داخل چاه ۴ متری فاضلاب شهری سقوط کرده بود و آتش نشانان با استفاده از تجهیزات امداد و نجات، وارد چاه شده و پسر بچه را از آن خارج کردند.
تعدادی از عوارض مانند پوسیدگی، عدم توازن یا بیماری لثه میتوانند فرد را به کشیدن دندان مجبور کنند. هرچند ادامه ...
عدم تحمل کربوهیدراتهای پیچیده عارضهای است که در آن بدن قادر به هضم مواد غذایی سرشار از کربوهیدراتهای ادامه ...
آیا میدانید که طعم بستنی که انتخاب میکنید، میتواند شخصیت شما را بازگو کند؟ خب، آماده باشید تا با پی ادامه ...
روند کاهش وزن روندی بلند مدت است. برای رسیدن به هدف کاهش وزن، باید تعدادی تغییرات در زندگی خود ایجاد ادامه ...
قلب به عنوان یکی از برجستهترین اندامها در بدن انسان، چیزی جز پمپ ماهیچهای نیست که خون را در کل بدن ادامه ...
آیا از مشکلات ریزش مو رنج میبرید؟ اگر پاسخ مثبت است باید به دنبال روشهایی برای ضخیمتر کردن موهای خود ادامه ...
کمبود خواب میتواند بر زندگی شخصی و حرفهای شما تاثیر بگذارد و باعث مشکلات سلامتی مختلفی شود. در حالی ادامه ...
این روزها روزهای نزدیک به اربعین است. پدیدهی بینظیر و بیسابقهای هم در این سالهای اخیر بهوجود آمده ادامه ...
نام کیانیت (kyanite) از واژه ی یونانی به معنای "آبی رنگ" گرفته شده است. سیلیمانیت نیز به خاطر نام شیمیدان ادامه ...
اجرای دومین رویداد ایده بازار و فنبازار آب و فاضلاب همزمان با هفدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری کشور در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران آغاز شد.
زاهدان - ایرنا - رئیس حفاظت محیط زیست زابل گفت: شماری از مردم روستاهای سه قلعه، عباس آباد، فتح الله و سنجدی نیمروز که در مسیر انتقال خط فاضلاب هستند با شکستن خط لوله اقدام به آبیاری زمین های کشاورزی خود می کنند که این اقدام تهدیدی برای سلامت انسان ها و محیط پیرامون است.