ابولا، آنفلوآنزا، سرطان پوست، سالمونلا، آمیب مغز خور و نورو ویروس، مخوفترین بیماریهای سال ۲۰۱۴ میلادی محسوب میشوند.
ابولا
ویروس ابولا که از خفاش به انسان منتقل میشود، کشندهترین ویروس دنیا نام گرفت. این ویروس که تا تاریخ ۲۶ دسامبر سال ۲۰۱۴ میلادی، جان ۷۶۹۳ نفر را گرفت، از طریق یک پسر بچه دو ساله آلوده به بشر منتقل شد. اخبار مربوط به ابولا در صدر اخبار حوزه پزشکی تمام رسانهها قرار داشت.
آنفلوآنزا
سال ۲۰۱۴ میلادی با خبر آنفلوآنزای خوکی آغاز شد. پس از آن آنفلوآنزای مرغی دامنگیر انسانها شد و جان حدود ۱۰۰ را در چین گرفت. آنفلوآنزای مرغی از انسان به انسان متقل نمیشود.
سرطان پوست
سرطان پوست بین سالهای ۱۹۷۳ تا ۲۰۱۱ میلادی، رشد دوبرابری داشت و در حال حاضر شایعترین سرطان در بین نوجوانان آمریکایی محسوب میشود. سالانه بیش از ۶۳ هزار مورد سرطان پوست در آمریکا گزارش میشود که از این میان حدود ۹ هزار نفر جان خود را از دست میدهند. نور آفتاب و تختهای برنزه مهمترین دلایل ابتلا به این عارضه هستند.
نورو ویروس
نورو ویروس به نوعی از ویروسها گفته میشود که یکی از مهمترین دلایل عفونتهای روده و معده هستند. گاهی به این ویروس استفراغ زمستانی هم گفته میشود. سال گذشته از بین سه هزار مسافر یک کشتی کروز، ۶۲۶ نفر به این ویروس مبتلا بودند؛ به طوریکه مقامات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، کشتی و مسافران را به منظور قرنطینه در اسکله نیوجرسی نگه داشتند.
این ویروس سمج با محلولهای ضد عفونی و الکل نابود نمیشود و به مدت یک هفته تمام، روی دستگیرهها و صفحه کلید و وسایلی از این دست ماندگاری دارد و به راحتی از طریق تماس، عطسه و مواد غذایی آلوده منتقل میشود. در آمریکا سالانه حدود ۸۰۰ نفر جان خود را بر اثر نورو ویرس از دست میدهند و حدود ۲۰ میلیون نفر به آن مبتلا میشود.
سالمونلا
سالمونلا یک عفونت رودهای است که معمولا از خزندگان و دوزیستان منتقل میشود. اسهال، تب و درد شکمی از مهمترین علایم این بیماری محسوب میشوند.
آمیب مغز خور
یک ارگانیسم تک سلولی است که معمولا در آب دریاچهها وجود دارد و از طریق بینی وارد مغز و مرگ میشود. در سال ۲۰۱۴ این ارگانیسم باعث مرگ دختر بچهای شد که در برکه آلوده به این آمیب شنا کرده بود.(ایرنا)
وی ادامه داد: البته بیماران قلبی باید با توجه به توصیهها و تجویز پزشک خود مدت زمان و نوع حرکات ورزشی متناسب با وضعیت جسمانی و شرایط بیماری خود را انجام دهند.
دکتر رشیدی با اشاره به ضرورت توجه به توصیههای پزشک افزود: در مواردی انجام برخی از حرکات ورزشی برای بیماران قلبی مانند سم است و معمولا ورزشهای سنگین مانند وزنه برداری و کشتی برای بیماران توصیه نمیشود.
این پزشک خاطرنشان کرد: انجام حرکات ورزشی مناسب و سبک روزانه بطور متوسط 30دقیقه برای حفظ سلامتی افراد توصیه میشود.
برای مطالعه اخبار بیشتر از جام جم آنلاین به اینجا کانال تلگرام این سایت مراجعه کنید.
دکتر حمید عمادی متخصص بیماری های عفونی در گفت و گو با خبرنگار جام جم آنلاین بیان کرد : وبا یک بیماری عفونی و واگیردار است که در اثر تولید و تجمع سم در روده انسان، نوعی بیماری حاد اسهالی را بوجود می آورد ، میکروب این بیماری بیشتر در آب وجود دارد که در اکثر موارد باعث از دست رفتن سریع آب و املاح بدن میشود و در صورتی که درمان نشود، باعث شوک و سرانجام مرگ میشود.
وی افزود : میکروب این بیماری از طریق مدفوع انسان در محیط پخش شده و می تواند آب و غذا را آلوده کند . شایع ترین راه انتقال آن آب آشامیدنی است. معمولا در زمستان هایی که بارندگی زیاد است و در اواخر تابستان شیوع وبا را بیشتر مشاهده می کنیم .علامت بالینی این بیماری اسهال خفیف بدون درد و بدون تب است بصورتی که بیمار ممکن است تمام آب بدن خود را از دست بدهد ، اسهال میتواند به سرعت در عرض چند ساعت موجب کم آبی شدید بدن شده و در صورتی که آب و املاح بدن جبران نشود، سبب مرگ میشود.
این متخصص در خصوص راه های انتقال این بیماری اظهار کرد : راه های انتقال این بیماری خوردن آب آلوده به مدفوع مانند آب چاه، جویبارها و دریاچههای آلوده منتقل شود.مصرف سبزی و میوه خام آلوده، استفاده از غذاهای پخته یا نیم پخته مثل برخی سبزیها یا انواع ماهی که توسط دست، آب آلوده و یا حشرات آلوده شده باشد.در اکثرموارد شایع ترین راه انتقال، مصرف خوراکی میوه و سبزی هایی است که به طور سنتی با کود انسانی غنی شده ولی به طریقه صحیح گندزدایی نشدهاند.
عمادی در رابطه با درمان وبا متذکر شد : شناسایی سریع و درمان به موقع، اساس موفقیت در جلوگیری از انتشار بیماری وبا است و اصلی ترین درمان، نوشاندن آب و الکترولیت به بیمار است که اگر به موقع آب و الکترولیت بدن بیمار جبران شود مریض بهبود میاید.
وی تاکید کرد : برای پیشگیری از بیماری وبا رعایت بهداشت فردی اساسی ترین کار است و توصیه می شود از آب آشامیدنی سالم استفاده کنید ،اگر به سفر می روید در مناطقی که دسترسی به آب تصفیه شده و لوله کشی وجود ندارد و از آب چاه، آب تانکرها، آب چشمه ها و ... استفاده می شود ، حتماً آب را قبل از مصرف بجوشانید یا کلرزنی کنید، از خریدن موارد خوراکی به خصوص یخ از دست فروش ها به شدت اجتناب کنید ، در آب رودخانه ، جوی ها یا استخرهای آلوده به هیچ وجه شنا نکنید،از میوه های شسته شده و سبزیجات ضدعفونی شده استفاده کنید.
این متخصص بیماری های عفونی در ادامه به عنوان آخرین توصیه بیان کرد : قبل از تهیه، توزیع و خوردن غذا و قبل از دادن غذا یا شیر به کودک حتما دست ها را با آب و صابون بشویید. دست ها را بعد از رفتن به توالت و نیز قبل از دست زدن به مواد غذایی و خوراکی حتما با آب و صابون بشویید، با مشاهده هر مورد از ابتلا به اسهال شدید سریعا به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنید.
بیتا نوروزی - خبرنگار جام جم آنلاین
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران، آسوشیتدپرس گزارش داد که سازمان غذا و دارو آمریکا مرغ هایی را آلوده به آرسنیک کشف کرد.
براساس این گزارش گوشت مرغ هایی که در بسیاری از فروشگاه ها در ایالات متحده به فروش میرسند، حاوی آرسنیک ماده سمی شیمیایی بوده که سلامتی را به خطر انداخته و عامل سرطان و حتی مرگ می شود.
در بررسی ها معلوم شد که 70 درصد مرغها در آمریکا با مواد غذایی حاوی آرسنیک تغذیه شده بودند که این ماده برای افزایش وزن و بهبود رنگ گوشت پرندگانی مانند مرغ و بوقلمون مورد استفاده قرار گرفته است.
سازمان غذا و دارو آمریکا در مورد تاثیر آرسنیک بر سلامتی گزارش داد که نیمی از آرسنیک غذای مرغ وارد کبد می شود.
وال استریت ژورنال نیز در گذشته گزارش هایی در این باره منتشر کرده بود که در آن اعلام شده کبد 100 جوجه گوشتی مرغ به دلیل مصرف آرسنیک بزرگ شده که همین روند با خوردن گوشت مرغ آلوده برای انسان اتفاق می افتد.
گفتنی است؛ آرسنیک بسیار سمی بوده و برای سلامتی عوارض جانبی بسیار شدیدی دارد.
محققان دانشگاه کارولینای جنوبی هشدار دادند که آرسنیک 4 برابر سمی تر از جیوه بوده و تأثیرات مخربی بر سلامت جنین های مادران باردار و کودکان خردسال می گذارد.
گزارشهای متعددی نشان می دهد که مصرف آرسنیک اثرات مخربی بر سلامتی میگذارد و به اندام هایی مانند کبد، کلیه، مثانه و ریه آسیب رسانده و عامل ابتلا به سرطان پوست است.
بدون شک سم یکی از سلاح های مهلکی بوده که در طول تاریخ برای کشتن انسان ها مورد استفاده قرار گرفته است. امروزه داستان های جنایی هرکول پوآرو و شرلوک هولمز باعث افزایش علاقه مخاطبان به سم های کشنده و غیرقابل ردیابی شده اند. اما در واقعیت، داستان این سم های کشنده بسیار جالب تر از فیلم به نظر می رسد پس در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با تعدادی از مشهور ترین و مهلک ترین سم هایی که در طول تاریخ برای کشتن انسان ها استفاده شده است آشنا کنیم.
گیاه شوکران (Hemlock)
گیاه شوکرانگیاه شوکران با نام علمی “Hemlock” یا “Conium” یک گیاه گل دار بسیار سمی است که در اروپا و آفریقای جنوبی رشد می کند. استفاده از این گیاه سمی به دوران یونان باستان باز می گردد که از آن برای کشتن زندانیان استفاده می شده است. برای یک فرد بالغ خوردن 100 میلی گرم از ماده سمی شوکران یا 8 برگ از گیاه شوکران کشنده خواهد بود و بعد از فلج شدن، مرگ قربانی فرا خواهد رسید. کسانی که با این گیاه مسموم شوند از لحاظ مغزی کاملا هوشیار و سالم هستند اما جسم به فرامین مغز هیچ واکنشی نشان نمی دهد و در نهایت سیستم تنفسی از کار می افتد و فرد به سرعت می میرد.
به نظر می رسد مشهورترین مورد مسموم شدن با گیاه شوکران مربوط به سقراط فیلسوف یونانی باشد که در سال 399 قبل از میلاد مسیح به جرم بی ایمانی به مرگ محکوم شده و با خوراندن مقداری عصاره گیاه شوکران به زندگی وی پایان داده شد.
گیاه تاج الملوک (Aconite)
گیاه تاج الملوکگیاه تاج الملوک که با اسم علمی “Aconite” و “wolfsbane” نیز شناخته می شود تنها یک نشانه بعد از مرگ قربانی خود به جای می گذارد و آن خفگی است. برگ این گیاه سمی در خود دارد که باعث نامنظم شدن ضربان قلب شده که در نهایت خفگی قربانی را در پی دارد. سم این گیاه به سرعت جذب پوست می شود پس حتی تماس دست با برگ این گیاه بدون استفاده از دستکش نیز می تواند مرگ را به دنبال داشته باشد. از آن جا که این سم قابل ردیابی نیست افرادی که به دنبال کشتن دشمنان خود بدون هیچ رد و نشانه ای هستند از این گیاه استفاده می کنند. بر طبق مطالعات انجام شده احتمال مرگ در قربانیان این سم بسیار بالا است.
گفته می شود که امپراطور کلاودیوس (Claudius) توسط همسرش آگریپینا (Agrippina) و با استفاه از همین سم که در بشقاب خوراک قارچ امپراطور ریخته شده بود کشته شده است.
گیاه بلادون (Belladonna)
گیاه بلادوناسم این گیاه از زبان ایتالیایی گرفته شده و به معنی زن زیبا است. از این رو اسم آن در میان خانم ها محبوبیت فراوانی دارد. در قرون وسطی از این گیاه برای زیبایی و آرایش استفاده می شد بدین ترتیب که چند قطره از عصاره رقیق شده این گیاه باعث انبساط مردمک چشم شده و شخص زیباتر به نظر می رسید (یا تصور می کرد که زیباتر به نظر می رسد). علاوه بر این زنان قرون وسطی مقدار کمی از این عصاره را به آرامی به گونه هایشان می مالیدند تا سرخ شوند که امروزه به آن رژ گونه گفته می شود.
با این تفاسیر به نظر می رسد که این گیاه کاملا بی خطر است، اینطور نیست؟ خیر در واقع اگر یک برگ از این گیاه خورده شود به مرگ فرد منجر خواهد شد. به همین دلیل در گذشته از این گیاه برای زهرآگین کردن نوک تیرها استفاده می شده است. میوه های آلبالویی این گیاه نیز به شدت سمی هستند و خوردن 10 عدد از این میوه های زیبا به مرگ شما منجر خواهد شد.
دی متیل جیوه (Dimethylmercury)
دی متیل جیوهاین سم بسیار آرام آرام قربانی را از پای در می آورد و ساخته دست انسان است. جذب مقادیر بسیار کمی از این ماده (0٫1 میلی لیتر) کشنده خواهد بود اما اولین علائم مربوط به مسمومیت چندین ماه بعد از تماس با این ماده سمی آغاز خواهد شد که در آن زمان دیگر برای انجام هرگونه درمانی بسیار دیر شده است. در سال 1996 یک استاد شیمی در کالج دارتموث (Dartmouth College) در ایالت نیوهمپشایر (New Hampshire) دو سه قطره از این ماده سمی را روی دستکشی که به دست داشت ریخت. دی متیل جیوه از لایه پلاستیکی دستکش عبور کرد و علائم مسمومیت بعد از 4 ماه در وی پدیدار شد. 10 ماه بعد از آن بی احتیاطی وی درگذشت.
تترودوتاکسین (Tetrodotoxin)
تترودوتاکسیناین ماده سمی در بدن دو جانور دریایی وجود دارد: یکی اختاپوس حلقه آبی و دیگری ماهی بادکنکی. با این وجود اختاپوس حلقه آبی بسیار خطرناک تر است زیرا زهر خود را به بدن قربانی تزریق می کند و در چند دقیقه وی را می کشد. مقدار سم تزریقی اختاپوس در هر بار آن قدر زیاد است که می تواند 26 انسان بالغ را از پای در بیاورد و جالب این که نیش این موجود آبزی به هیچ عنوان درد ندارد. از اینرو قربانیان زمانی می فهمند این حیوان آن ها را نیش زده است که دیگر کار از کار گذشته و علائم زهر خود را نشان می دهند.
در طرف مقابل ماهی بادکنکی زمانی خطرناک است که بخواهید آن را به عنوان غذا بخورید. با این وجود اگر زهر این ماهی را از بدنش خارج کرده و به خوبی آن را بپزید می توانید از خوردن آن لذت ببرید و آدرنالینی که از ترس در بدنتان ترشح می شود را حس کنید.
پولونیوم (Polonium)
پولونیومپولونیوم یک سم رادیو اکتیو است که به آرامی قربانی را می کشد و هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. تنها یک گرم از پلونیوم بخار شده می تواند بیش از 1٫5 میلیون انسان را در طول چند ماه زجر آور ذره ذره از بین ببرد. معروف ترین مرگ با استفاده از این ماده سمی مربوط به قتل الکساندر لیتویننکو (Alexander Litvinenko) جاسوس سابق روسیه است. در فنجان چای وی پلوتونیوم پیدا شد که مقدار آن 200 برابر بیشتر از مقداری بود که در صورت خوردن کشنده محسوب می شود. وی در عرض 3 هفته جان سپرد.
جیوه (Mercury)
جیوهسه نوع جیوه وجود دارد که بسیار خطرناک هستند. عنصر جیوه همانی است که می توانید در دماسنج های شیشه ای ببینید. تماس با این نوع جیوه هیچ خطری ندارد اما اگر آن را استنشاق کنید بسیار خطرناک خواهد بود. نوع دیگر جیوه غیر ارگانیک است که از آن در ساخت باتری استفاده می شود و تنها زمانی که خورده شود خطرناک خواهد بود. جیوه ارگانیک نیز نوع سوم است که در بدن ماهی هایی مانند ماهی تون و اره ماهی یافت می شود (مصرف این نوع از جیوه نباید بیشتر از 170 گرم در هفته باشد) و استفاده دراز مدت از آن به راحتی می تواند کشنده باشد.
آمادئوس موتزارت (Amadeus Mozart) توسط این نوع جیوه کشته شد زیرا برای درمان بیماری سفلیس به وی قرص های جیوه داده شده بود.
سیانور (Cyanide)
سیانورسیانور (سیانید) از دیگر انواع مواد سمی شناخته شده تر است و معمولا توسط جاسوسان در هنگام دستگیری برای خودکشی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده سمی در بسیاری از مواد مانند بادام تلخ، هسته سیب، مغز زردآلو، دود سیگار، حشره کش ها، علف کش ها و غیره یافت می شود. معمولا در بسیاری از موارد مسمومیت با این ماده اتفاقی صورت می گیرد از جمله ورود حشره کش به بدن به طور غیرعمدی و ناخواسته. مقدار کشنده سیانور برای بدن انسان به میزان 1٫5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است.
این سم بسیار سریع انسان را از پای در می آورد به نحوی که بسته به مقدار سم مرگ بین 1 تا 15 دقیقه بعد از ورود آن به بدن به وقوع می پیوندد. بخار این ماده سمی که سیانید هیدروژن (hydrogen cyanide) نام دارد توسط نیروهای آلمانی در ماجرای هولوکاست برای کشتار دسته جمعی یهودیان در اتاق های گاز مورد استفاده قرار می گرفت.
سم بوتولینوم (Botulinum Toxin)
سم بوتولینوماگر تاکنون سریال شرلوک هولمز را تماشا کرده باشید با این ماده سمی آشنا هستید. سم بوتولینوم به مسمومیت بوتولیسم (Botulism) منجر می شود که مسمومیتی مرگبار است و خیلی سریع باید مورد درمان قرار گیرد. این سم باعث فلج شدن عضلات شده و در نهایت از کار افتادن سیستم تنفسی را در پی خواهد داشت که به مرگ قربانی منجر می شود. باکتری این سم از طریق زخم یا خوردن غذای مسموم وارد بدن می شود. البته از این ماده سمی در درمان چین و چروک های پوست نیز استفاده می شود که بوتاکس نام دارد.
آرسنیک (Arsenic)
آرسنیکآرسنیک به خاطر قدرت کشندگی و تاثیر بالایش به عنوان “شاه سم ها” نام گذاری شده است. این ماده سمی هیچ ردی از خود به جای نمی گذارد بنابراین همواره از آن به عنوان اسلحه ای پنهان برای کشتن دشمنان استفاده شده است. اما این مربوط به گذشته می باشد زیرا روشی به نام آزمایش مارش (Marsh test) وجود این ماده سمی را در آب، غذا و دیگر مواد به اثبات می رساند. با این وجود این ماده سمی بدنام جان بسیاری از انسان های معروف را گرفته است که از مشهور ترین آن ها می توان به ناپلئون بوناپارت، شاه جرج سوم پادشاه انگلستان و سیمون بولیوار اشاره کرد.
از طرف دیگر آرسنیک نیز مانند بلادون در دوران ملکه ویکتوریا به عنوان ماده ای آرایشی مورد استفاده قرار می گرفت. تنها چند قطره از این ماده سمی ترکیبی را تشکیل می داد که صورت زنان را سفید و رنگ پریده می کرد. / روزیاتو
علیرضا بیرانوند/کارشناس حوزوی - بخش نهج البلاغه تبیان
از جمله اهداف ارزشمند نظام اقتصادی، از بین بردن فقر و تهیدستی در جامعه اســت. بر خلاف بعضی فرق و مکاتب عرفانی و نوظهور که جامعه را به سوی فقر و نداری تشویق می نمایند؛ آموزه های دین مبین اسلام از فقر استقبال ننموده اســت، از این رو با وضع قوانین مشخص، به دنبال ارائه راهکارهایی برای نجات آحاد جامعه از معضل فقر بوده اســت. تا اینکه افراد را از آن موقعیت نامناسب معیشتی رهایی بخشد.
به راستی می بایست فقر و تهی دستی را در هر جامعه به منزله ی غده ای سرطانی و مهلک دانست، که هرگاه به درستی و سرعت درمان نشود، می تواند تبعات شوم و خطرناک اجتماعی را برای آحاد جامعه به دنبال داشته باشد؛ کما اینکه در منابع روایی نیز شاهد هستیم که از فقر به شدت مذمت و نکوهش شده اســت.
«ای مالک! کارهای تو باید خشنودی رعیت را به دنبال داشته باشد؛ زیرا خشم توده های مردم، خشنودی خواص را پایمال می کند و حال آن که خشم نزدیکان، اگر توده های مردم از تو خشنود باشند، ناچیز اســت»
در کتاب شریف نهج البلاغه از امام علی(علیه السلام) خطاب به فرزندشان محمد حنفیه این چنین نقل شده اســت: « وَ قَالَ ع لِابْنِهِ مُحَمَّدِ ابْنِ الْحَنَفِیَّةِ یَا بُنَیَّ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکَ الْفَقْرَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّینِ مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ دَاعِیَةٌ لِلْمَقْت [نهج البلاغه، حکمت 319] ای فرزند! من از تهیدستی بر تو هراسناکم، از فقر به خدا پناه ببر که همانا فقر دین انسان را ناقص و عقل را سرگردان و عامل دشمنی اســت».
محرومیت ها و کاستی های اقتصادی و مادی در افرادی که علاوه بر فقر اقتصادی از فقر مذهبی و دینی نیز برخوردارند، می تواند موجب تزلزل در پایه های اعتقادی و رفتاری ایشان شود. به طور مثال در مواردی می بینیم، کسانی که به دلایلی در محرومیت و نداری زندگی می نمایند، مسبب اصلی این زندگی فلاکت بار را خدای متعال معرفی می نماید و زبان به شکایت از باری تعالی می گشاید، به همین جهت اســت که در متون و منابع روایی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) این چنین نقل شده اســت: «لَوْ لَا رَحْمَةُ رَبِّی عَلَى فُقَرَاءِ أُمَّتِی کَادَ الْفَقْرُ یَکُونُ کُفْراً؛[جامع الأخبار(للشعیری)، ص109] اگر رحمت پروردگارم بر فقرا نبود، نزدیک بود فقر به کفر بی انجامد». صاحب کتاب الحیاه از کلام امام علی(علیه السلام) این چنین برداشت را می نماید که حضرت، فقر را موجب ضعف ایمان و سستی دین می داند. [الحیاه، ج4، ص283]
در قرآن کریم نیز خدای متعال سخن از گروهی می نماید که به واسطه محروم شدن از رزق و روزی الهی به گونه ای از حد و حدود توحید خود را خارج نموده و زبان به شکایت باز می نمایند: «وَ أَمَّا إِذا مَا ابْتَلاهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَهانَن؛[سوره فجر آیه 16] و اما چون او را بیازماید و روزى اش را بر او تنگ سازد، گوید: پروردگارم مرا خوار و زبون کرد به سبب این ابتلا».
یکی دیگر از آثار شوم و آزار دهنده ی فقر و تهیدستی را می توان، محرومیت های اجتماعی دانست، چه بسیار امکانات و موقعیت های اجتماعی که بسیاری از نیازمندان و فقرا به واسطه فقر و تهی دستی از آن محروم مانده اند. در بعضی از اجتماعات محرومیت های اجتماعی موجبات آزار و حقارت افراد را نیز فراهم می نماید و چه بسیار افراد کم بضاعتی که در جوامع مختلف مورد بی مهری قرار می گیرند و کسی به حق و حقوق ایشان توجهی نمی نماید. از این جهت اســت که امام علی(علیه السلام) در خصوص اوضاع وخامت بار فقرا و نیازمندان در بعضی از اجتماعات این چنین می فرماید: «الفَقرُ یُخرِسُ الفَطِنَ عن حُجَّتِهِ ، والمُقِلُّ غَریبٌ فی بَلدَتِهِ؛[نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص469] فقر ، زبان شخص زیرک را از بیان دلیلش، فرو مى بندد و آدم فقیر در شهر خود ، غریب اســت».
محرومیتها و کاستی های اقتصادی و مادی در افرادی که علاوه بر فقر اقتصادی از فقر مذهبی و دینی نیز برخوردارند، می تواند موجب تزلزل در پایه های اعتقادی و رفتاری ایشان شود.
در روایت دیگری از امام علی(علیه السلام) به فرزند گرامیش این چنین نقل شده اســت: «لا تَلُمْ إنسانایَطلُبُ قُوتَهُ، فَمَن عَدِمَ قُوتَهُ کَثُرَت خَطایاهُ. یابُنَیَّ، الفقیرُ حَقیرٌ لا یُسمَعُ کلامُهُ، ولا یُعرَفُ مَقامُهُ، لو کانَ الفَقیرُ صادِقا یُسَمُّونَهُ کاذِبا، و لو کانَ زاهِدا یُسَمُّونَهُ جاهِلاً. یابُنَیَّ، مَن ابتُلِیَ بالفَقرِ فقدِ ابتُلِیَ بأربَعِ خِصالٍ: بالضَّعفِ فی یَقینِهِ، والنُّقصانِ فی عَقلِهِ، والرِّقَّةِ فی دِینِهِ، وقِلَّةِ الحَیاءِ فی وَجهِهِ، فَنَعُوذُ باللّه ِ مِن الفَقرِ؛[جامع الأخبار(للشعیری)، ص110] کسى را که در پى روزى اســت، سرزنش مکن؛ که هر کس بى روزى مانَد، خطاهایش بسیار مى شود. فرزندم ! آدم فقیر، حقیر اســت. سخنش خریدار ندارد و مقام و مرتبتش شناخته و دانسته نمى شود. فقیر اگر راستگو باشد، او را دروغگو مى نامند و اگر زاهد و دنیاگریز باشد، نادانش مى خوانند. فرزندم ! هر که به فقر گرفتار آید، به چهار خصلت مبتلا شود: به سستى در یقین و کاستى در خِرد و شکنندگى در دین و کمى شرم و حیا در چهره . پس، پناه مى بریم به خدا از فقر».
گسترش فقر و بی کاری در هر جامعه ای می تواند زمینه های بدبینی و دلسردی آحاد جامعه را از مسئولین و متولیان امر فراهم نماید، امر خطرناک و شومی که در طول تاریخ حمایت و پشتیبانی ملت ها را از حکومت ها سلب نموده اســت. چه بسیار جوامعی که به خاطر سرشکستگی اقتصادی و مالی حاضر به حمایت از دولت خود نبوده اند.
«فقر ، زبان شخص زیرک را از بیان دلیلش ، فرو مى بندد و آدم فقیر در شهر خود ، غریب اســت».
از این رو در نامه ی ارزشمندی که امام علی(علیه السلام) به مالک اشتر نخعی می نویسند ایشان را متوجه حال محرومان و مستمندان می نماید حضرت در نامه خود به مالک به نقل از نهج البلاغه می فرماید: «کارهای تو باید خشنودی رعیت را به دنبال داشته باشد؛ زیرا خشم توده های مردم، خشنودی خواص را پایمال می کند و حال آن که خشم نزدیکان، اگر توده های مردم از تو خشنود باشند، ناچیز اســت همانا عامه ی مردم ستون های دین و ساز و برگ در برابر دشمنان شمرده می شوند؛ پس باید توجه به آنان بیشتر و میل تو به ایشان فزون تر باشد».[نهج البلاغه، ترجمه آیتی، ص324]
با توجه به آثار شوم و خطرناک فقر و بیکاری، سزاوار اســت متولیان امر بیش از پیش با تکیه بر نیرو و توان داخلی و بدون انتظار از حمایت و یاری دول خارجی، تلاش خود را دو چندان نمایند.
نکاتی درباره پیشگیری از بیماری مهلک قرن
پزشکانی که به تغذیه درمانی به عنوان یک درمان مهم و اضافی برای درمان سرطان نگاه میکنند، رژیم غذایی کم چرب، کم قند، کم نمک و عمدتاً گیاهخواری را برای بیماران سرطانی توصیه میکنند.
سیر ابتلا به سرطان درجوامع صنعتی در حال سرعت گرفتن است. درباره علل ایجاد و رشد سرطان، دانش محققان روز به روز پیشرفت میکند و همواره در پی جستوجوی راههای نوین و مناسبی برای پیشگیری، تشخیص، درمان و تولید داروهایی با بهترین بازدهی و کمترین عوارض درمانی، کنترل و همچنین سعی در کاهش هزینههای درمانی آن هستند. دانشمندان علوم پزشکی در جستوجوی راههایی هستند که کیفیت زندگی جوامع بشری مخصوصاً مبتلایان به سرطان در طول دوره و زمان ابتلا و حتی پس از آن، بهبود ببخشند.
تغییرات سلول طی رشد، تغییراتی سازشی و برگشت پذیر است. اما سرطان از تکثیر غیر طبیعی سلولهای بدن ناشی میشود. سلول های سرطانی از تقسیم نامتقارن و بدون کنترل سلولهای بدن ایجاد و این سلول های سرطانی خودکار شروع به رشد کرده و کنترل تقسیم سلولی از بین میرود و به طورکلی از چرخه متعادل سلولی خارج میشود. علت دقیق این رخداد هنوز مشخص نشده است. اما مشخص است که جهش ژنهای کنترلکننده چرخه سلولی، موجب پیدایش سرطان میشود.
علت ایجاد سرطان
به طور کلی برای پیدایش سرطان یک جهش کفایت نمیکند، چندین جهش و عوامل محیطی برای ایجاد سرطان لازم است. به همین دلیل، معمولاً سرطان بیشتر در افراد مسن مشاهده میشود. دانشمندان احتمال میدهند عوامل مختلفی در ایجاد این بیماری مهلک قرن دخیل باشد.
درهسته سلول اشکال آسیبزا و مضرمواد مانند مواد رادیواکتیو، مواد شیمیایی که آثار سرطان زایی این موادشیمیایی مانند مواد شیمیایی موجود در دود اتومبیلها، کارخانهها و... و همچنین استنشاق هوای آلوده، باعث ناپایداری ژنتیکی و جهش سلولی میشود. امروز نگرانی در مورد بسیاری از سرطان زاهای شیمیایی وجود دارد خصوصاً توتون و دود سیگار و به طور کلی، ترکیبات و افزودنیهای غذایی یا تابش بیش از حد اشعههای مضر نور خورشید مانند پرتوهای فرابنفش، اشعه ایکس (که متأسفانه نقاط ابهام زیادی در مورد وسعت آثار پرتوها خصوصاً پرتوتابی در سطح کم بر خطر سرطان زایی آنها وجود دارد)، رادیکالهای آزاد (ویروسها)، الگوی غلط سبک زندگی مانند استفاده از مواد غذایی مضر مثل سوسیس و کالباس و به طور کلی فست فودها بروز این بیماری را افزایش میدهد.
قرار گرفتن در معرض گازهای سمی نیز به عنوان عامل زمینه ساز سرطان شناخته شده است. بسیاری از موادغذایی ناسالم از دیگر عوامل زمینه ساز سرطان به شمار میروند و ثابت شده مواد غذایی حاوی نیترات، سرطانزا هستند در حالی که بیشترین نیترات در سبزیجات وجود دارد. همچنین فلزات سنگین مانند آرسنیک، سرب و جیوه نیز در بروز سرطان مهم هستند.
مصرف سیگار ازدیگر عوامل بروز سرطان است. در دود سیگار 50 ماده سرطانزا شناسایی شده است که یکی از عوامل مهم در بروز سرطانهای دهان، ریه، دستگاه گوارش، مثانه و... به شمار میرود، بنابراین بخشی از عوامل بروز سرطان را ما انسانها میتوانیم ایجاد نکنیم.
آمارها نشان میدهد که سرطان میتواند به نوعی بیش از یک سوم جمعیت را گرفتار کند و مسئول بیش از 20درصد تمام موارد مرگ و میر است. در کشورهای پیشرفته، سرطان عامل بیش از 10درصد کل هزینههای مراقبتهای پزشکی است. سرطان در صورت درمان نشدن همواره کشنده است. تشخیص و درمان زودرس آن اهمیت حیاتی دارد و شناسایی افراد در معرض خطر سرطان از طریق تستهای غربالگری یکی از اهداف مهم درمان سرطان است. خطر سرطان در بین جمعیتهای مختلف و در داخل یک جمعیت در محیطهای متفاوت تنوع قابل ملاحظهای نشان میدهد.
راه های درمان بیماری
مسأله دیگر در زمینه سرطان هزینههای تحمیل شده بر جامعه و خانواده است. برای درمان سرطان از راههای مرسوم اقدام میشود.
معالجه معمولی: داروی شیمی درمانی یک داروی شیمیایی است که جزو سلاحهای شیمیایی جنگ جهانی اول بوده و در حال حاضر در مورد 75درصد بیماران سرطانی به کار گرفته میشود.
تابش درمانی: تقریباً 60درصد بیماران سرطانی تحت درمان اشعه قرار میگیرند. این روش با تکنیک از بین بردن و تخریب محلی بافتهای ناخواسته به وسیله اشعه انجام میشود. اشعه درمانی میتواند از خارج یا داخل به مقدار دلخواه به وسیله دستگاه مخصوص و رایانه انجام پذیرد.
جراحی: عمل جراحی نخستین وسیله معالجه برای 67%بیماران سرطانی است. با بریدن و برداشتن غده، پزشکان احساس میکنند که بهترین شانس را برای موفقیت در درمان دارند، اما متأسفانه تعدادی از غدهها آنچنان به اعضای ظریف بدن مانند کبد و مغز پیچ خوردهاند که بریدن و جدا کردن آنها ممکن نیست.
روشهای درمانی دیگری هم وجود دارد. درمان فیزیکی که شامل استفاده از داروهای گیاهی طبی، رژیم غذایی، واکنشهای بیوشیمی، شیمی درمانیهای بیولوژیکی، بهبود بخشی بر سوخت و ساز بدن، معالجه سلولی و اکسیژن درمانی است و روش غیرفیزیکی که شامل معالجات مربوط به دفاعهای روحی و عصبی، هدایت خیالات و تصورات، معالجات تمدد اعصاب و رهایی بخش، ایمان درمانی و روشهای دیگری که ذهن و روح بدن را به کمک میطلبد.
روشهای دیگری نیز هست مانند کم کردن چربی بدن، استفاده از مواد فیبری مانند گندم، جو، برنج، ذرت، حبوبات، مصرف سبزیها و میوههای تازه، تصحیح کردن مصرف نمک و پتاسیم و استفاده از قدرت فوقالعاده مواد ضد سرطان و آنتی اکسیدان ها.
یکی از درخشانترین وجوه سرطان آن است که انواع زیادی از سرطانها قابل پیشگیری به نظر میرسند. بسیاری از متخصصان معتقدند که حداقل 50درصد سرطانها را با تغییر در رژیم غذایی میتوان برگشت داد اما از آنجایی که تغییر در رژیم غذایی کار سادهای نیست میتوان رژیم غذایی را با افزودن برخی مکملها بهبود بخشید. تغذیه اثر خود را روی مراحل پیش سرطانی اعمال میکند که به نام مراحل آغازین معروفند.
این مراحل شامل تغییرات قابل پیشگیری و حتی قابل برگشت در ماده ژنتیکی سلول هستندکه اغلب در نتیجه آسیب ناشی از واکنشهای شیمیایی در بدن است، با این حال به محض اینکه تغییرات ژنتیکی کامل شد و سلول سرطانی شروع به تکثیر کرد، تغذیه دیگر به عنوان عامل درمانی مستقل محسوب نمیشود. وقتـی صحـبت از سـرطان میشود همه مواد دارویی، غذایی و ویتامینها میتوانند روی پیشرفت یا کنترل سرطان نقش مثبت یا منفی داشته باشند.
تغییر سبک زندگی
به دلیل تغییر الگوی زندگی، استرس و آلودگیهای ایجاد شده ناشی از زندگی ماشینی، امراض گوناگونی مانند سرطان، دیابت و... در زندگی بشر مشاهده میشود. استفاده از مواد غذایی و آنتی اکسیدانها در این زمینه میتواند صدمات ناشی از این عوامل را به حداقل کاهش دهد. آنتی اکسیدانها مانند ویتامینهای E،C، A، بتاکاروتن و... که با مصرف به اندازه و کافی سبزیها، میوهها و مواد غذایی طبیعی میتوان آنها را تأمین کرد و این مواد میتواند ایجاد سرطان را از طریق پاکسازی بدن از مواد سرطانزا منتفی کند.
موادی مانند:
لیکوپن: یک عضو از کارتنوییدها و یک رنگدانه طبیعی است. لیکوپن عامل رنگ قرمز در بسیاری از میوهها و مخصوصاً گوجه فرنگی است. ثابت شده است لیکوپن یکی از آنتی اکسیدانهای قوی است و سلولهای بدن را در برابر رادیکالهای آزاد محافظت میکند. گوجه فرنگی، گریپ فروت قرمز، پرتقال قرمز، هندوانه، خرمالو و زردآلو منابع خوبی از لیکوپن هستند.
معمولاً در هر صد گرم گوجه فرنگی خام بسته به میزان رسیده بودن آن 3-9میلی گرم لیکوپن یافت میشود، افرادی که هفت عدد یا بیش از آن در هفته گوجه فرنگی مصرف میکنند 60 درصد کمتر از افراد دیگر به سرطانهای روده، معده، مری وکلیه مبتلا میشوند. میوهها و سبزیها از مواد ضد سرطان هستند و هر چه رنگدانه آنها بیشتر باشد دارای قدرت مبارزه بیشتری در برابر سرطان هستند.
ویتامین C: خانواده کلمها شامل کلم چینی وکلم بروکلی حاوی 93درصد ویتامینC است. مرکبات مانند پرتقال، لیمو شیرین و... حاوی مقادیر فراوانی از این ویتامین هستند. کیوی حاوی 80میلی گرم ویتامین C و مواد فیتو شیمیایی است که در جلوگیری از سرطان مؤثر است. آناناس حاوی 20میلی گرم و سیب زمینی حاوی 25 میلی گرم از این ویتامین است. مواد غذایی غنی از ویتامینC در پیشگیری از سرطانهای مری، دهان و لوزالمعده نقش محافظتی دارد. همچنین اثر محافظتی این ویتامین در برابر سرطانهای گردن، رحم، راست روده و سینه نیز وجود دارد.
ابتلا به سرطان ریه در کسانی که مطالعات نشان میدهد مصرف روزانه حداقل140 میلی گرم ویتامین C معادل دو پرتقال بزرگ مصرف میکنند، نصف کسانی است که 90 میلیگرم ویتامین C در روز به دست میآورند و این نشان میدهد ویتامین C یک آنتی اکسیدان قوی است چون ویتامینC همراه خود مواد مغذی خاص دیگری دارد که توانایی خنثی کردن رادیکالهای آزاد را دارند. (رادیکالهای آزاد مولکولهای مضری در بدن هستند که طی واکنشهای شیمیاییای که اکسیژن در آن نقش دارد، تولید میشوند. ) ویتامینC به حفظ دستگاه ایمنی سالم کمک میکند که این، به نوبه خود عامل مقابلهکننده مهم، اساسی و قوی برای مبارزه با سرطان است. همچنین این ویتامین موجب فعال کردن ویتامین E نیز میشود.
ویتامین E: یکی دیگر از مواد ضد سرطان است. بر اساس اعمال محافظتی این ویتامین در برابر برخی از سرطانها، تعداد روزافزونی از پژوهشگران معتقدند که این ویتامین ممکن است به عنوان یک عامل در برنامه پیشگیری از سرطان گنجانده شود. ویتامینE موجب تقویت دستگاه ایمنی میشود تا این سیستم به سلولهای سرطانی حمله کند و تولید نیتروزآمینها را مهار کند.
بسیاری از پزشکان مصرف 400 تا 600 واحد ویتامینE را در روز توصیه میکنند. چنین مقادیر زیادی را نمیتوان فقط از طریق رژیم غذایی به دست آورد. میتوان این ویتامین را در جوانه گندم، تخمه و روغن آفتابگردان، آجیل، اسفناج، کلم بروکلی، برگ شلغم، گوجه فرنگی و برگ خردل جستوجو کرد. ویتامین E میتواند سلولها را از آسیبی که منجر به سرطان میشود محافظت کند. ویتامین E آثار محافظتی در برابر سرطانهای روده بزرگ، دهان و سینه دارد.
بتا کاروتن: میوهها و سبزیها مبارزان اصلی با سرطان هستند. یکی از مواد مهم و شاخص در میوهها و سبزیها بتاکاروتن است. بتاکاروتن یک رنگدانه زرد در برخی میوهها و صیفیها است و خطر سرطان سینه را در زنان یائسه کاهش میدهد. این ماده در کلم پیچ، گل کلم، کلم بروکلی و کلم برگ وجود دارد و میزان نوعی استروژن را که در ایجاد سرطان سینه نقش دارد تجزیه و بیاثر میکند.
همچنین سایر ترکیبات مفید موجود در سبزیها ممکن است تولید آنزیمهای مهارکننده سرطان را افزایش دهد و اخیراً روشن شده است مصرف دراز مدت رژیم غذایی که دارای بتاکاروتن باشد مانند هویج و سایر سبزیجات، خطر ابتلا به سرطان سینه پس از یائسگی را کاهش میدهد. بتاکاروتن فقط یکی از ترکیبات ضد سرطان به نام کارتنویید است، کارتنوییدها که در میوه ها و سبزیها بوفور یافت میشود جزو آنتی کسیدانهای قوی است. بتاکاروتن در بدن به ویتامین A تبدیل میشود و این ویتامین یک تنظیمکننده رشد و تمایز سلولی است و به سلولها کمک میکند تا به اشکال بالغ خود تبدیل شوند و این فعل و انفعالات به پیشگیری از سرطانی شدن سلولها کمک میکند.
بهترین بتاکاروتن مورد نیاز بدن را میتوان با مصرف پرتقال با رنگ قرمز، صیفیهای زرد و سبزیهای با رنگ سبز پررنگ، اسفناج، هویج، کلم برگ، سیب زمینی و طالبی به دست آورد. امروزه اکثر پژوهشها در مورد تغذیه و سرطان به سمت پیشگیری از ایجاد این بیماری جهتگیری شده است. با این حال، برخی از پزشکان معتقدند تغذیه عالی میتواند به بیماران سرطانی کمک کند.
پزشکانی که به تغذیه درمانی به عنوان یک درمان مهم و اضافی برای درمان سرطان نگاه میکنند، رژیم غذایی کم چرب، کم قند، کم نمک و عمدتاً گیاهخواری را برای بیماران سرطانی توصیه میکنند. امید است با مطالعات و تحقیقات گستردهای که در این زمینه صورت میگیرد تأثیرات درمانی شگرفی در درمان این بیماری پیش روی پزشکان قرار گیرد و امید به بهبودی کامل برای بیماران افزایش یابد.
منبع : iran-newspaper.com
علیرضا بیرانوند/کارشناس حوزوی - بخش نهج البلاغه تبیان
از جمله اهداف ارزشمند نظام اقتصادی، از بین بردن فقر و تهیدستی در جامعه اســت. بر خلاف بعضی فرق و مکاتب عرفانی و نوظهور که جامعه را به سوی فقر و نداری تشویق می نمایند؛ آموزه های دین مبین اسلام از فقر استقبال ننموده اســت، از این رو با وضع قوانین مشخص، به دنبال ارائه راهکارهایی برای نجات آحاد جامعه از معضل فقر بوده اســت. تا اینکه افراد را از آن موقعیت نامناسب معیشتی رهایی بخشد.
به راستی می بایست فقر و تهی دستی را در هر جامعه به منزله ی غده ای سرطانی و مهلک دانست، که هرگاه به درستی و سرعت درمان نشود، می تواند تبعات شوم و خطرناک اجتماعی را برای آحاد جامعه به دنبال داشته باشد؛ کما اینکه در منابع روایی نیز شاهد هستیم که از فقر به شدت مذمت و نکوهش شده اســت.
«ای مالک! کارهای تو باید خشنودی رعیت را به دنبال داشته باشد؛ زیرا خشم توده های مردم، خشنودی خواص را پایمال می کند و حال آن که خشم نزدیکان، اگر توده های مردم از تو خشنود باشند، ناچیز اســت»
در کتاب شریف نهج البلاغه از امام علی(علیه السلام) خطاب به فرزندشان محمد حنفیه این چنین نقل شده اســت: « وَ قَالَ ع لِابْنِهِ مُحَمَّدِ ابْنِ الْحَنَفِیَّةِ یَا بُنَیَّ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکَ الْفَقْرَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّینِ مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ دَاعِیَةٌ لِلْمَقْت [نهج البلاغه، حکمت 319] ای فرزند! من از تهیدستی بر تو هراسناکم، از فقر به خدا پناه ببر که همانا فقر دین انسان را ناقص و عقل را سرگردان و عامل دشمنی اســت».
محرومیت ها و کاستی های اقتصادی و مادی در افرادی که علاوه بر فقر اقتصادی از فقر مذهبی و دینی نیز برخوردارند، می تواند موجب تزلزل در پایه های اعتقادی و رفتاری ایشان شود. به طور مثال در مواردی می بینیم، کسانی که به دلایلی در محرومیت و نداری زندگی می نمایند، مسبب اصلی این زندگی فلاکت بار را خدای متعال معرفی می نماید و زبان به شکایت از باری تعالی می گشاید، به همین جهت اســت که در متون و منابع روایی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) این چنین نقل شده اســت: «لَوْ لَا رَحْمَةُ رَبِّی عَلَى فُقَرَاءِ أُمَّتِی کَادَ الْفَقْرُ یَکُونُ کُفْراً؛[جامع الأخبار(للشعیری)، ص109] اگر رحمت پروردگارم بر فقرا نبود، نزدیک بود فقر به کفر بی انجامد». صاحب کتاب الحیاه از کلام امام علی(علیه السلام) این چنین برداشت را می نماید که حضرت، فقر را موجب ضعف ایمان و سستی دین می داند. [الحیاه، ج4، ص283]
در قرآن کریم نیز خدای متعال سخن از گروهی می نماید که به واسطه محروم شدن از رزق و روزی الهی به گونه ای از حد و حدود توحید خود را خارج نموده و زبان به شکایت باز می نمایند: «وَ أَمَّا إِذا مَا ابْتَلاهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَهانَن؛[سوره فجر آیه 16] و اما چون او را بیازماید و روزى اش را بر او تنگ سازد، گوید: پروردگارم مرا خوار و زبون کرد به سبب این ابتلا».
یکی دیگر از آثار شوم و آزار دهنده ی فقر و تهیدستی را می توان، محرومیت های اجتماعی دانست، چه بسیار امکانات و موقعیت های اجتماعی که بسیاری از نیازمندان و فقرا به واسطه فقر و تهی دستی از آن محروم مانده اند. در بعضی از اجتماعات محرومیت های اجتماعی موجبات آزار و حقارت افراد را نیز فراهم می نماید و چه بسیار افراد کم بضاعتی که در جوامع مختلف مورد بی مهری قرار می گیرند و کسی به حق و حقوق ایشان توجهی نمی نماید. از این جهت اســت که امام علی(علیه السلام) در خصوص اوضاع وخامت بار فقرا و نیازمندان در بعضی از اجتماعات این چنین می فرماید: «الفَقرُ یُخرِسُ الفَطِنَ عن حُجَّتِهِ ، والمُقِلُّ غَریبٌ فی بَلدَتِهِ؛[نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص469] فقر ، زبان شخص زیرک را از بیان دلیلش، فرو مى بندد و آدم فقیر در شهر خود ، غریب اســت».
محرومیتها و کاستی های اقتصادی و مادی در افرادی که علاوه بر فقر اقتصادی از فقر مذهبی و دینی نیز برخوردارند، می تواند موجب تزلزل در پایه های اعتقادی و رفتاری ایشان شود.
در روایت دیگری از امام علی(علیه السلام) به فرزند گرامیش این چنین نقل شده اســت: «لا تَلُمْ إنسانایَطلُبُ قُوتَهُ، فَمَن عَدِمَ قُوتَهُ کَثُرَت خَطایاهُ. یابُنَیَّ، الفقیرُ حَقیرٌ لا یُسمَعُ کلامُهُ، ولا یُعرَفُ مَقامُهُ، لو کانَ الفَقیرُ صادِقا یُسَمُّونَهُ کاذِبا، و لو کانَ زاهِدا یُسَمُّونَهُ جاهِلاً. یابُنَیَّ، مَن ابتُلِیَ بالفَقرِ فقدِ ابتُلِیَ بأربَعِ خِصالٍ: بالضَّعفِ فی یَقینِهِ، والنُّقصانِ فی عَقلِهِ، والرِّقَّةِ فی دِینِهِ، وقِلَّةِ الحَیاءِ فی وَجهِهِ، فَنَعُوذُ باللّه ِ مِن الفَقرِ؛[جامع الأخبار(للشعیری)، ص110] کسى را که در پى روزى اســت، سرزنش مکن؛ که هر کس بى روزى مانَد، خطاهایش بسیار مى شود. فرزندم ! آدم فقیر، حقیر اســت. سخنش خریدار ندارد و مقام و مرتبتش شناخته و دانسته نمى شود. فقیر اگر راستگو باشد، او را دروغگو مى نامند و اگر زاهد و دنیاگریز باشد، نادانش مى خوانند. فرزندم ! هر که به فقر گرفتار آید، به چهار خصلت مبتلا شود: به سستى در یقین و کاستى در خِرد و شکنندگى در دین و کمى شرم و حیا در چهره . پس، پناه مى بریم به خدا از فقر».
گسترش فقر و بی کاری در هر جامعه ای می تواند زمینه های بدبینی و دلسردی آحاد جامعه را از مسئولین و متولیان امر فراهم نماید، امر خطرناک و شومی که در طول تاریخ حمایت و پشتیبانی ملت ها را از حکومت ها سلب نموده اســت. چه بسیار جوامعی که به خاطر سرشکستگی اقتصادی و مالی حاضر به حمایت از دولت خود نبوده اند.
«فقر ، زبان شخص زیرک را از بیان دلیلش ، فرو مى بندد و آدم فقیر در شهر خود ، غریب اســت».
از این رو در نامه ی ارزشمندی که امام علی(علیه السلام) به مالک اشتر نخعی می نویسند ایشان را متوجه حال محرومان و مستمندان می نماید حضرت در نامه خود به مالک به نقل از نهج البلاغه می فرماید: «کارهای تو باید خشنودی رعیت را به دنبال داشته باشد؛ زیرا خشم توده های مردم، خشنودی خواص را پایمال می کند و حال آن که خشم نزدیکان، اگر توده های مردم از تو خشنود باشند، ناچیز اســت همانا عامه ی مردم ستون های دین و ساز و برگ در برابر دشمنان شمرده می شوند؛ پس باید توجه به آنان بیشتر و میل تو به ایشان فزون تر باشد».[نهج البلاغه، ترجمه آیتی، ص324]
با توجه به آثار شوم و خطرناک فقر و بیکاری، سزاوار اســت متولیان امر بیش از پیش با تکیه بر نیرو و توان داخلی و بدون انتظار از حمایت و یاری دول خارجی، تلاش خود را دو چندان نمایند.