اگرچه پوکی استخوان میتواند یک بیماری پنهان باشد، به طور ویژه افراد مسن را تحت تاثیر قرار میدهد، اما روشهایی وجود دارند که آقایان میتوانند برای تشخیص اینکه در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند، مد نظر قرار دهند.
به گزارش اکتیو بیت، اگرچه پوکی استخوان میتواند یک بیماری پنهان باشد، به طور ویژه افراد مسن را تحت تاثیر قرار میدهد، اما روشهایی وجود دارند که آقایان میتوانند برای تشخیص اینکه در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند، مد نظر قرار دهند. در ادامه با برخی از این نشانهها بیشتر آشنا میشوید.
درد و گرفتگی عضلانی
هنگامی که درباره پوکی استخوان فکر میکنید، احتمالا دردی که از استخوان و نه عضلات ناشی میشود را مد نظر قرار میدهید. اما درد و گرفتگیهای عضلانی میتوانند نشانه ای از روند از دست دادن بافت استخوانی هم در آقایان و هم در بانوان باشد. در حقیقت، بسیاری از مردم درد مرتبط با زوال استخوان را با درد عضلانی اشتباه میگیرند. بر همین اساس است که مراجعه به پزشک و کشف منبع دقیق درد از اهمیت بسیاری برخوردار است. شرایط و مشکل خود را با جزئیات کامل با پزشک در میان بگذارید.
ناتوانی در فعالیت بدنی
بیشتر کارشناسان سلامت به بزرگسالان توصیه میکنند که روزانه حداقل به مدت ۳۰ دقیقه فعالیت جسمانی با شدت متوسط داشته باشند. اما در آقایانی که احساس درد و ناراحتی دارند، تحقق این هدف دشوار است. اگر به واسطه درد در کمر یا مفاصل در انجام فعالیتهای جسمانی دچار مشکل میشوید، زمان آن فرا رسیده تا به پزشک مراجعه کنید. با اعضای خانواده خود به منظور بررسی سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان صحبت کنید. رسیدگی به این شرایط در مراحل اولیه میتواند به مدیریت درد و زیر کنترل داشتن آن در آینده کمک کند.
شکستن راحت ناخنها
برای افرادی که به خوبی از ناخنهای خود نگهداری میکنند، هیچ چیزی بدتر از شکستن ناگهانی آنها نمیتواند باشد. اما جدا از بر هم خوردن زیبایی ظاهری، شاید مشکلی زمینه ای وجود داشته باشد. ناخنهای ضعیف یا شکننده میتواند نشانه ای از ابتلا به پوکی استخوان هم در آقایان و هم در بانوان باشد. البته گاهی اوقات مواجهه با برخی شرایط مانند باغبانی یا استفاده از مواد شیمیایی میتواند موجب ضعف ناخنها شود و مشکل از استخوانها ناشی نشود.
کمبود ویتامین D
سطوح پایین ویتامین D یکی از نشانههای پوکی استخوان نیست، اما میتواند عاملی در کاهش تراکم استخوانی باشد. در حقیقت، آقایانی که کمبود ویتامین D دارند، احتمال بیشتری دارد که پوکی ستخوان را تجربه کنند. بر همین اساس است که کارشناسان اصرار دارند که آقایان، به ویژه افراد بالای ۵۰ سال، به طور مرتب سطوح ویتامین D خود را زیر نظر داشته باشند. برای رفع این مشکل اغلب فعالیتهایی ساده مانند قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا مصرف مکمل توصیه میشود.
کاهش قد
با افزایش سن برای بسیاری از ما کوتاهتر شدن قد رخ میدهد. این مساله ای است که با پوکی استخوان و زوال استخوان تا حدی زیادی مرتبط است. با آغاز روند افت کیفیت استخوانها، قد ما میتواند کوتاهتر به نظر برسد و یا حتی به واقع کوتاه شود. بر همین اساس است که معاینات منظم توسط پزشک توصیه میشود. افراد مسن بهتر است سابقه ای از شرایط قدی خود تهیه کنند و اگر با کاهش قد خود مواجه شدند، احتمال ارتباط آن با پوکی استخوان را با پزشک مطرح کنند.
مشکلات لثه
نخستین نشانه پوکی استخوان ممکن است هیچ ارتباطی با استخوانها یا مفاصل نداشته باشد. در حقیقت، نخستین نشانه قابل رویت زوال چشمگیر استخوانی میتواند در دهان که شاید آخرین جایی باشد که به ذهنتان خطور میکند، پدیدار شود. زوال و التهاب بافت لثه (یا پریودنتیت) اغلب نخستین نشانه پوکی استخوان است. کاهش تراکم استخوان آرواره میتواند به زوال لثه منجر شود.
اشکال در گرفتن اجسام
آیا در به دست گرفتن اجسام مختلف دچار مشکل میشوید؟ مشکلاتی که در دست گرفتن اجسام برای شما ایجاد میشود میتواند نشانگر ابتلا به پوکی استخوان باشد. خبر خوب این است که با انجام تمرینات قدرتی ساده و تقویت عضلات و استخوانهای دست میتوانید با این مشکل مقابله کنید. در این زمینه میتوانید با پزشک خود مشورت کنید.
وضع اندامی ضعیف
حفظ وضع اندامی مناسب چه در حالت نشسته و چه حالت ایستاده مهم است و به عنوان مثال باید از قوز کردن پرهیز کنیم. اما با زوال استخوانها وضع اندامی ما به صورت مستقیم میتواند تحت تاثیر قرار بگیرد. در صورتی که همانند گذشته نمیتوانید شرایط ایستادن و نشستن خود را حفظ کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و احتمال ابتلا به پوکی استخوان را بررسی کنید.
جام جم سرا:
دکتر ابوالقاسم اباسهل افزود: اکنون برنامه غربالگری در کشورهای دیگر بسیار قوی عمل کرده و نقش موثری در پیشگیری از ابتلا به سرطان معده ایفا میکند.
عضو هیات مدیره جامعه جراحان ایران، راه درمان این نوع سرطان را در وهله اول جراحی عنوان کرد و گفت: کشورهایی که میزان شیوع سرطان معده در آنها زیاد است، درمان پیشگیرانه را مقدم میدانند.
وی افزود: در گذشته قبل از اینکه مسائل آندوسکوپی مطرح شود سرطانها دیر شناسایی میشد و آن موقع خیلی درمان ناامید کننده بود اما از زمانی که آندوسکوپی در اختیار قرار گرفت و با تجهیزات پیشرفته معده را میبینند، سرطانها در مراحل ابتداییتر شناسایی می شوند. ابتلا به بیماری سرطان میتواند زمینه ارثی و ژنتیکی نیز داشته باشد اما این قطعی نیست.
عضوپیشین انستیتو سرطان ایران درباره علائم شایع سرطان معده با بیان اینکه معده حجم نسبتا بزرگ متسعی دارد و اغلب تا زمانی که توده رشد کند علامتی نداشته و یا علائمی مثل خونریزی را از خود نشان می دهد، افزود: زمانی که بیماری گسترش پیدا کند تهوع، درد و بیاشتهایی را به همراه خواهد داشت. درد در ناحیه شکم، قسمت فوقانی، میانی شکم ( اپی گاستریک) و احساس توده در شکم (که از علایم دیررس و پیشرفته این بیماری است)، احساس خستگی و ضعف و بی حالی که می تواند علایم ثانویه کم خونی باشد، از دیگر نشانههای اولیه این عارضه است.
عضو هیات مدیره جامعه جراحان ایران با بیان اینکه بیاشتهایی به ویژه بیاشتهایی به غذاهای گوشتی و کاهش وزن که گاهی با اتساع شکم و آسیت (جمع شدن آب در شکم) در موارد پیشرفته میشود، گفت: ممکن است همراه با توده باشد که دراین صورت میتواند باعث انسداد معده ویا روده شود. گاهی نیز بیماران با علایم متاستاتیک به پزشک مراجعه می کنند مانند درگیری غدد لنفاوی ناحیه گردن که باعث بزرگی در این ناحیه می شود و یا علایم دیگر متاستاز مانند زردی و برآمدگی شکم که نشانه درگیری کبد است. در مراحل ابتدایی، جراحی و برداشتن تومور اولیه می تواند بسیار مؤثر باشد. حتی زمانی که سرطان گسترش یافته باشد میتوان برای جلوگیری از خونریزیهای طولانی و انسداد معده از روش جراحی استفاده کرد.
به گفته دکتر اباسهل، از عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به سرطان معده، رژیمهای غذایی شامل غذاهای دودی، گوشتی و نمک اندود، غذاهای محتوی نشاسته زیاد و فیبر کم است و از سوی دیگر استفاده از غذاهایی که دارای غلات زیاد باشند، ماهی و سبزیجات تازه حاوی ویتامین ها به خصوص ویتامین A و C احتمال ابتلا به سرطان معده را کم می کند.
وی با اشاره به اینکه سرطان معده با زخم معده متفاوت است، گفت: زخم معده نوعی آسیب خوش خیم به مخاط و زیرمخاط دستگاه گوارش است. به طور معمول بین ترشح اسید معده و این آسیب ارتباط وجود دارد. زخم معده اغلب همراه با زخم دوازدهه است و در مردان سیگاری، میانسال یا مسن با گروه خونی O و پراسترس بیشتر دیده میشود. زخم معده با سرعت کمتری از زخم اثنی عشر التیام مییابند، بیشتر احتمال بدخیمی دارند و اغلب همراه با التهاب معده ( گاستریت ) هستند. علایم بیماری زخم معده نیز درد ناحیه فوقانی شکم (اپی گاستر) و سوزش سردل، سوء هاضمه و وجود خون در مدفوع است. اغلب درد مدت کوتاهی پس از مصرف غذا یا در زمان گرسنگی ایجاد میشود. اما تا زمانی که آندوسکوپی ونمونه برداری صورت نگیرد، تشخیص قطعی داده نمی شوند.
وی درباره تاثیر تغذیه بر این بیماری گفت: در جوامع مختلف نوع تغذیه در ایجاد سرطان و شیوع بیشتر آن سرطان، در منطقه مربوطه تفاوت دارد. به عنوان مثال مسئولان وزارت بهداشت چین و سازمان بهداشت جهانی، علاقه وافر چینیها به انواع ترشی و شورها و مصرف غذاهای دودی مثل ماهی دودی و کشیدن سیگار را علت شیوع بیش از حد سرطان معده در این کشور میدانند. البته درکنار مسائل تغذیهای عوامل محیطی نیز بسیار موثر است. در واقع فناوری باعث شده سرطانها مانند قارچهای هرز سر بازکنند. غذاهای پر انرژی، کم تحرکی و چاقی نیز باعث این بیماری شده است.(ایسنا)
جام جم سرا: دکتر امیرحسین جلالی در گفتوگو با جامجم با تاکید بر این که برخی از نشانههای افسردگی در کودکان و بزرگسالان مشترک است، افزود: همچنین افسردگی در کودک ممکن است با نشانههایی مانند انزوا، بیعلاقگی به انجام فعالیتهای اجتماعی و بازی با همسالان بروز پیدا کند. از سوی دیگر بروز ترسهای جدید مثل ترس از تاریکی، تنهایی یا از دست دادن والدین نیز باید شک والدین نسبت به بروز افسردگی در کودک را برانگیزد.
وی تاکید کرد: معمولا روش درمان افسردگی در کودکان و بزرگسالان مشترک است. یعنی دارو درمانی نیز با در نظر گرفتن نوع و میزان دارو برای کودک صورت میگیرد.
متاسفانه سالانه هزاران مورد سرطان تیروئید در سراسر جهان تشخیص داده میشود و خانمها دو تا چهاربرابر بیشتر در معرض این بیماری قرار میگیرند. درخصوص علائم و نشانههای ابتلا به سرطان تیروئید با خانم دکتر محبوبهسادات حسینی، فوقتخصص غدد درونریز و سوختوساز بالغین و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله گفتوگو کردهایم که میخوانید:
گفته میشود خانمها بیشترین قربانیان سرطان تیروئید هستند، آیا این حرف صحت دارد؟
بله. سرطان تیروئید خانمها را بیشتر از آقایان تهدید میکند. در واقع خانمها دو تا چهار برابر بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. بیشترین موارد ابتلا به این نوع سرطان بین 30 تا 50 سال مشاهده میشود.
عوامل افزایشدهنده خطر ابتلا به سرطان تیروئید چیست؟
عوامل متعددی در ابتلا به این سرطان دخیل هستند. سابقه ارثی (در 5 درصد موارد)، وجود گره، کمبود ید و قرارگیری در معرض تشعشات یونی در دوره کودکی جزو عوامل ابتلا به این سرطان محسوب میشود.
آیا سرطان تیروئید انواع مختلفی دارد؟
چهار نوع از این سرطان شناخته شده است: سرطان پاپیلری تیروئید (85 درصد موارد)، سرطان فولیکولار تیروئید، سرطان مدولری تیروئید و سرطان آناپلاستیک تیروئید.
عوامل نشاندهنده ابتلا به سرطان تیروئید کداماست؟
1ـ ندولها یا گرهکهای قابل لمس در انتهای گلو
یکی از نخستین نشانههای ابتلا به سرطان تیروئید بروز ندول یا گرهک است که غالبا در حین معاینه توسط پزشک قابللمس است. این گرهک بدون درد است و مشکلی ایجاد نمیکند، اما گرهک تیروئیدی در 5 درصد موارد تبدیل به غده سرطانی میشود. البته بروز آن الزاما به معنی بدخیمی و سرطانی بودن نیست. بااینحال توصیه میشود حتما مورد آزمایش و معاینه قرار گیرند تا نوع آن مشخص شود. گفتنی است که وجود هر ندول یا گرهک از نوع خوشخیم یا سرطانی آن در اغلب موارد اختلالی در عملکرد غده تیروئید ایجاد نمیکند.
2ـ ناصاف و کلفت شدن صدا
تغییر تدریجی صدا و بم و ناصاف شدن آن (که بدون هیچ معالجهای بیش از سه هفته به طول بینجامد) به همراه بروز گرهک نشانهای از ابتلا به سرطان تیروئید است. واقعیت این است که صدا با بروز سرطان تیروئید تحت تاثیر قرار میگیرد. به این دلیل که تومور قبلا عصب کنترلکننده تارهای صوتی را احاطه کرده و روی آنها تاثیر گذاشته است. این علامت دوگانه یعنی بروز گرهک و تغییر صدا بندرت خود را نشان میدهد، اما باید بهطور جدی از علائم سرطان تلقیشان کنیم و بررسی شوند.
3ـ مشکل بلع غذا و درد در ناحیه گردن
فرد احساس میکند چیزی در گلویش گیر کرده است. با وجود اینکه ابتدا این مشکل صرفا یک ناراحتی جزئی محسوب میشود، اما به مرور جدیتر شده تا آنجا که بلعیدن هر نوع غذای جامد و حتی مایعات نیز مشکل و دردناک خواهد بود. این مشکل معمولا با درد در قسمت پایین گلو همراه است. البته این علامت در مورد سرطان تیروئید چندان شایع نیست، اما زمانی که بروز میکند معمولا نشاندهنده مرحله پیشرفته سرطان است. یعنی اینکه تومور رشد کرده و به نای فشار میآورد.
وجود غده متورم در قسمت انتهایی گلو
بروز یک یا چند غده در قسمت گردن باید جدی گرفته شود؛ بخصوص اگر بیش از سه هفته بدون بهبود و خوابیدن تورم باقی بمانند. اگر تورموهای تیروئید درمان نشود بزرگ شده و غدد لنفاتیک انتهای گردن را احاطه میکند. سپس این تورمورها به غدد دیگر نیز سرایت کرده و متاستاز ایجاد میکند.
اگر درمان و ریشهکنی این تومورها شروع نشود احتمال سرایت و پیشرفت آنها به سمت ریهها، کبد و استخوانها دور از ذهن نیست. توصیه میکنیم در صورت مشاهده غده متورم که بدون هیچ بیماری خاصی بروز کرده و بیش از سه هفته بهبود نیابد به پزشک مراجعه کنید.
مراحل تشخیص این بیماری کداماست؟
بعد از مشاهده گرهک که اغلب با معاینه ساده پزشک نیز قابلتشخیص است، اقدامات لازم برای تشخیص نوع گرهک آغاز میشود. در 95 درصد موارد این گرهکها کیستهای کوچک و خوشبختانه خوشخیم هستند.
پزشک متخصص اقدامات تشخیصی لازم را که در مرحله اول شامل سونوگرافی گردن و تستهای تیروئیدی است، شروع میکند و سپس متناسب با جواب اقدامات تشخیصی بعدی که اصولا اسکن و بیوپسی از گره است، انجام میدهد. در صورت تشخیص سرطان درمان استاندارد این است که بخشی یا تمام قسمتهای تیروئید با عمل جراحی برداشته شده و سپس با شروع دوره ید رادیواکتیو پاکسازی سلولهای سرطانی دیگر آغاز شود. همچنین در برخی موارد برحسب میزان حمله یا شدت تومورهای سرطانی امکان دارد دوره شیمیدرمانی یا پرتودرمانی نیز تجویز شود که این مورد بسیار نادر است.
آیا سرطان تیروئید درمانپذیر است؟
بله، سرطان تیروئید جزو سرطانهایی است که براحتی درمانپذیر است. مهمترین مسالهای که بعد از درمان مشاهده میشود نارسایی و کمبود در هورمونهای تیروئیدی است که به دلیل برداشتن این غده بروز میکند. برای جبران این مشکل نیاز به درمان با هورمونهای جایگزین بهصورت مصرف دارو است. توجه داشته باشید نیاز به هورمونهای تیروئیدی متناسب با جنسیت، سن و درمانهای دیگر متفاوت است.
اقدامات لازم بعد از جراحی شامل چه مواردی است؟
میزان بقای دهساله سرطان تیروئید را بیش از 90 درصد تخمین زدهاند. در صورت منتشر نشدن سلولهای سرطانی (متاستاز) درمان این سرطان ساده است. بعد از درمان و برداشتن این غده، بیمار باید بهطور مرتب تحت نظر باشد؛ چون خطر عود بیماری (5 تا 20 درصد) با افزایش سن بیمار و انتشار تومور بیشتر میشود. (ضمیمه سیب)
فاطمه مهدیپور
جام جم سرا به نقل از همشهری: دوره کمون این بیماری یا فاصله زمانی میان عفونت با ویروس و شروع علائم، از دو تا ۲۱ روز متفاوت است. بیماران هنگامی که شروع به نشان دادن علائم میکنند، واگیردار میشوند.
علائم و اثرات:
در مرحله آغازین بیماری ویروس ابولا (EVD) بیماران دارای التهاب گلو و غشاهای مخاطی چشم (التهاب ملتحمه)، دردهای شکمی و استفراغ هستند. هنگامی که عفونت وارد مرحله تهاجمی میشود، باعث آسیب شدید به پوست میشود. تاولهای کوچک سفید در کنار جوشهای قرمز روی پوست ظاهر میشود که به آن بثورات ماکولوپاپولر میگویند. این جوشها هنگامی که پوست قوام خمیری پیدا میکند به صورت کبودی در میآیند. گسیختگیهای پوستی به طور تصادفی ظاهر میشوند، و امکان خروج خون را میدهند. در این فرآیند، پوست آنقدر ضعیف میشود که به آسانی و با هر حرکت بیمار، پاره میشود.
سطح زبان به رنگ قرمز درخشان درمیآید و نهایتا ریزش میکند، ممکن است قطعات زبان به بیرون تف شوند یا بلعیده شوند.
این ویروس به عنوان عفونتی سیستمیک شناخته میشود؛ یعنی عفونت به هر بافت و اندامی از بدن بجز عضلات اسکلتی و استخوانها حمله میکند.
این ویروس همچنین با ایجاد خونریزی و نیز لخته شدن خون همراه است. لختهها جریان خون را مسدود میکنند و این امر به نوبه خود باعث ایجاد جوشهای قرمز روی پوست میشود. لختهها جریان خونرسانی به اغلب اندامهای بدنی مانند ریهها، مغز، کبد، رودهها، کلیهها و بیضهها را کند میکنند. همه این اندامها بشدت آسیب میبینند و نهایتا از کار میافتند.
به علت اثرات مخرب و فراوان این ویروس بر بدن، مرگ ممکن است به علت شوک، نارسایی کلیه یا از دست رفتن خون روی دهد.
ترتیب زمانی علائم:
روز ۷ تا ۹: سردرد، خستگی، تب، درد عضلانی.
روز ۱۰:تب شدید ناگهانی، استفراغ خون، بیحالی.
روز ۱۱: کبود شدگی،آسیب مغزی،خونریزی از بینی، دهان، چشمها و مقعد.
روز ۱۲: از دست رفتن هشیاری، تشنج، خونریزی گسترده داخلی، مرگ.
جام جم سرا به نقل از ایسنا: هر ساله شمار زیادی از هموطنان به علت استفاده از بخاریهای گازسوز غیراستاندارد جان خود را از دست میدهند اما با شناسایی علایم گاز گرفتگی میتوانند از خطر مرگ جان سالم بدر برند.
نشانههای مسمومیت ناشی از گاز با بیماری آنفلوآنزا شباهت دارد. سوزش چشم، تنگی نفس، خشونت صدا، کاهش سطح هشیاری از نشانههای مسمومیت با گاز مونوکسید کربن است که در نهایت به اغما و مرگ میانجامد. از این رو برای حصول اطمینان از نصب استاندارد بخاریهای گازسوز خانگی باید به نکات ویژهای توجه کرد:
*در صورتی که بخاری با شعله آبی بسوزد، میتوان مطمئن شد که موردی از جهت تهدید سلامتی و خطر گازگرفتگی در اثر گاز وجود ندارد.
*پس از نصب بخاری گازسوز در صورتی که لوله بخاری گرم باشد؛ مشکلی وجود ندارد اما در صورت سرد بودن لوله، گاز در محیط پخش میشود.
*شبها و هنگام خواب هرگز نباید از شومینه استفاده کرد.
*استفاده از بخاری بدون دودکش در منازل نیز خطر گاز گرفتگی و مرگ را به همراه دارد. (دکتر ایرج خسرونیا - رییس انجمن پزشکان داخلی کشور)
یکی از نشانههای سرطان دهانه رحم، عفونتهای دستگاه تناسلی است که متأسفانه بیشتر زنان آن را جدی نمیگیرند و سعی میکنند با روشهای خانگی و خودسرانه بیماری را درمان کنند یا اینکه وقتی علائم بیماری بهبود پیدا کرد، درمان را رها میکنند اما باید بگوییم همین عفونتها گاهی تبدیل به ضایعات پیش سرطانی شده و بعد از حداقل ۵ سال به سرطان واقعی تبدیل میشوند. سرطانی که عنوان مسری بودن را یدک میکشد و بدون هیچ گونه علائمی خاص- آن هم با دوره نهفتگی طولانی- در میان سلولهای دهانه رحم تودههای بدشکل سرطانی را تشکیل میدهد.
دکتر موسوی رئیس انجمن زنان و زایمان ایران، سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس را از جمله سرطانهایی نام میبرد که علت ویروسی دارد و اغلب از طریق مقاربت جنسی منتقل میشود.
او میگوید: هر دو نوع سرطان کبد و دهانه رحم منشأ ویروسی دارند. سرطان کبد از طریق ویروس هپاتیت و سرطان دهانه رحم از طریق ویروس پاپیلومای انسانی منتقل میشوند. حدود صد نوع مختلف از این ویروس وجود دارد که تنها ۲۰ نوع از آن در دستگاه تناسلی عفونت ایجاد میکنند و ۸۰ نوع دیگر باعث بروز زگیلهای پوستی میشوند. همچنین از ویروسهای عامل عفونت دستگاه تناسلی، ۱۳ نوعشان پرخطر هستند و باعث ایجاد سرطان میشوند و باقی ویروسها زگیلهای عفونی به وجود میآورند که معمولاً بدخیم نیستند و منجر به خارشهای پوستی در بیمار میشوند. انواع عفونتهای دستگاه تناسلی هنگامی که در بافت دهانه رحم، سلولهای سرطانی ایجاد میکنند، معمولاً بدون علامت هستند و بیمار متوجه بیماریاش نمیشود.
به گفته رئیس انجمن زنان و زایمان، دو رده سلول در دهانه رحم وجود دارد. زمانی که این سلولها در حال تکثیر هستند، ویروس فرصت پیدا کرده و وارد هسته سلولها میشود و سلول را از کنترل خارج و به طرف تکثیر تومور پیش میبرد.
او به زنان توصیه میکند، از آنجا که این ویروس مدت زمان طولانی در دستگاه تناسلی باقی میماند و این زمان بین ۵ تا ۱۰ سال طول میکشد، زنان باید در این سالها از آزمایشهای غربالگری سلولهای دهانه رحم استفاده کنند. یکی از این آزمایشها لزوم آزمایش «پاپ اسمیر» است. چنانچه این ویروس در مراحل اولیه کشف شود، سرطان قابل درمان است. روشهایی مانند جراحی، لیزر درمانی، سوزاندن و منجمد کردن، سلولهای تخریبشده سرطانی را از بین میبرد و سلامتی را به بیمار هدیه میدهد. عامل اصلی این سرطان تماس از طریق مقاربت بویژه ارتباط جنسی است.
دکتر موسوی هشدار میدهد که عامل ویروسی سرطان دهانه رحم همچنین در دستگاه تناسلی مردان در چینهای پوستی سالها مخفی شده و به حالت کمون باقی میماند و در مردان سرطانهای دستگاه تناسلی یا سرطان دستگاه مقعد ایجاد میکند.
به گفته این متخصص زنان و زایمان، آمارهای کشوری و مرکز کنترل سرطان، سرطان دهانه رحم را جزو سیزدهمین سرطان شایع در کشور اعلام کرده است ولی آلودگی ویروسی که به آن «مرحله پیش سرطانی» (دیس پلازی) میگویند و هیچگونه علامتی نیز ندارد، نسبت به گذشته افزایش داشته و در حال شیوع است. (در مرحله دیس پلازی ویروس وارد سلولها شده و سلولها را تخریب میکند و فرمان تکثیر بیرویه سلولها را صادر میکند و تغییرات سرطانی در سلول ایجاد میشود). (فریبا خان احمدی/ایران)
تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) نقش مهمی در حفظ سلامت و کیفیت زندگی مردان ایفا میکند و آندروپوز یا یائسگی مردانه یک سندرم بالینی و بیوشیمیایی در مردان پا به سن گذاشته است که با کاهش تستوسترون، بیماریها و ناتوانیهای مرتبط با سن و تضعیف سلامت عمومی همراه است. این رخداد ممکن است به کاهش قابل ملاحظه کیفیت زندگی انجامیده و روی عملکرد ارگانهای متعدد بدن عوارض و اثراتی را ایجاد کند.
شیوع این بیماری در مردان بالای ۴۰ سال براساس سمپتومهای کلاسیک بیماری و سطح سرمی تستوسترون قابل ملاحظه بوده و حدود ۵ درصد بیان میگردد. اگرچه بنظر میرسد که میزان شیوع آن در جمعیت عام بیش از این باشد ولی تعداد زیادی از مبتلایان تشخیص داده نشده و درمان نشده باقی میمانند.
پاتوفیزیولوژی این بیماری مختلط است. کاهش مرتبط با سن در سطوح سرمی تستوسترون ناشی از نقص در عملکرد بیضهها و همچنین محور هیپوتالاموس - هیپوفیز است. البته گوناگونی قابل ملاحظهای بین افراد، در سن آغاز و سرعت و شدت این کاهش وجود دارد. در حال حاضر تشخیص آندروپوز نیازمند وجود علائم و نشانههای بالینی موید کمبود تستوسترون است.
علائم و نشانهها
کاهش انرژی، بیانگیزگی و عدم اعتماد به نفس، احساس غم و اندوه، کاهش تمرکز و اختلال حافظه، اختلالات خواب، آنمی (کم خونی) خفیف و کاهش توانایی انجام کارها از جمله نشانههای یائسگی در مردان است.
فاکتورهای خطر برای رویداد آندروپوز در مردان مسن شامل بیماریهای مزمن، دیابت قندی نوع ۲، اختلال عملکرد تیروئید، هیپرپرولاکتینمی، COPD، آرتریت روماتوئید، چاقی، سندرم متابولیک، استرس و هموکروماتوزیس هستند، کمبود ویتامین Dنیز ممکن است نقشی اساسی در پاتوژنز این بیماری ایجاد کند. اگرچه غربالگری برای این بیماری در جمعیت عمومی توصیه نمیشود، اما بیماریابی در مردان با اختلالات بالینی کاهش لیبیدو، اختلال عملکرد جنسی، کاهش خلق و خستگی و ضعف، اختلالشناختی، مقاومت به انسولین، چاقی، سندرم متابولیک، دیابت نوع ۲، کاهش توده و قدرت عضلانی بدن، کاهش دانسیته استخوانی و اوستئوپروز، کاهش سر زندگی، کمبود ویتامین D و موارد مصرف گلوکوکورتیکوئیدها و اوپیوئیدها توصیه میشود.
پذیرفته شدهترین پارامتر برای اثبات وجود آندروپوز اندازهگیری سطح تستوسترون تام سرم است.
هدف از درمان عبارت است از بهبود نشانههای بیماری و حصول سطوح فیزیولوژیک تستوسترون. تستوسترونتراپی برای مردان دارای نشانههای بیماری که مستعد درمانند و علائم و نشانههای کلاسیک کمبود تستوسترون را دارند توصیه میشود.
ترکیبات مختلف تستوسترون باید برای درمان جایگزینی تستوسترون بکار روند. در حال حاضر اشکال داخل عضلانی، زیر جلدی، روی جلدی، خوراکی و بوکال وجود دارند که بیخطر و موثرند. به دلیل احتمال ایجاد عوارض ناخواسته در حین درمان بویژه افزایش هماتوکریت که نیازمند قطع سریع درمان جایگزینی تستوسترون است، ترکیبات تستوسترونی کوتاه اثر بر انواع طولانی اثر در شروع درمان بیماران مبتلا ارجحند.
بهبود در تظاهرات بیماری را به دنبال درمان باید رصد نمود. عدم رویداد بهبودی در یک دوره زمانی معقول منجر به قطع درمان و جستجو برای سایر علل نشانههای بیمار میشود. ارزیابی بیمار ۳، ۶ و ۱۲ ماه بعد از آغاز درمان و سپس سالیانه توصیه میشود تا مشخص شود که آیا نشانههای بیماری به درمان پاسخ دادهاند و آیا بیمار دچار عارضه درمان نشده و مایل به ادامه درمان میباشد یا خیر.
بهبودی در علائم و نشانههای آندروپوز یا هیپوگنادیزم برای ارگانهای مختلف در زمانهای مختلفی روی میدهد، مثلا بهبودی در لیبیدو ظرف سه هفته از شروع درمان جایگزینی با تستوسترون آغاز میشود، اما تا ۶ هفته از شروع درمان برای بروز بهبودی قابل ملاحظه در عملکرد جنسی، زمان لازم است. بهبودی در وضعیت استخوانی نیز بعد از ۶ ماه از شروع درمان آغاز میشود و در ۱۴ تا ۳۶ ماه به حداکثر میرسد.
در حال حاضر هیچ شاهد قطعی مبنی بر اینکه درمان جایگزینی تستوسترون باعث افزایش ریسک ایجاد بزرگی خوشخیم پروستات یا بدتر شدن علائم ادراری گردد، وجود ندارد، با این حال شواهدی وجود دارد که درمان جایگزینی با تستوسترون باعث بهبودی علائم ادراری در مردان هیپوگنادال مبتلا به BPHخفیف میشود. در عین حال شواهدی وجود ندارد که درمان جایگزینی با تستوسترون سبب تبدیل ضایعات ساب کلینیکال پروستات به سرطان پروستات آشکار بالینی شود. لذا شواهدی وجود دارد که تستوسترون میتواند سبب تحریک رشد و تشدید سمپتومها در مردان مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته و متاستاتیک شود.
پس، قبل از شروع درمان جایگزینی با تستوسترون، باید ریسک سرطان پروستات در بیمار را با استفاده از معاینه پروستات و اندازهگیری PSA سرم ارزیابی کرد. پس از شروع درمان جایگزینی تستوسترون، باید بیمار را در ماههای ۳، ۶، ۱۲ و پس از آن حداقل سالیانه بررسی کرد و اگر به هر دلیل ریسک سرطان پروستات در بیمار بالا باشد، بیوپسی پروستات تحت هدایت سونوگرافی توصیه میشود.
پیشگیری از چاقی و سندرم متابولیک و حفظ شیوه زندگی سالم، شامل فعالیت فیزیکی و مغزی کافی و مصرف غذای سالم ممکن است رویداد بیماری را به تاخیر انداخته یا از بروز آن پیشگیری کند. (دکتر علی حمیدی مدنی، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان)
عامل دیگر ترس از بیماری ایدز به دلیل نهفته بودن آن در دوران پنجرهای به مدت حدود ده سال است؛ دورهای که طی آن، فرد به ویروس اچآیوی آلوده شده، اما خودش از آن خبر ندارد و میتواند بیماریاش را از طریق روابط جنسی کنترل نشده، وسایل آلوده به خون مشترک مثل سرنگ تزریق در معتادان، تیغهای جراحی یا هر وسیله آلوده به خونش به افراد سالم منتقل کند.
با وجود این، توجه به علائم هشداردهنده بیماری ایدز در دوران پنجرهای، کمک میکند تا بیماری به طور احتمالی شناسایی و با آزمایشهای تشخیصی تائید شود و درمانهای کنترلی زودتر برای بیمار آغاز شود. یکی از نشانههای هشداردهنده ایدز، عوارض دهانی ناشی از این بیماری است که به گفته متخصصان بیماریهای دهان و فک معمولا به صورت ضایعات تاولی لثه، زخمهای دهانی و آفتهای عودکننده و مقاوم به درمان بروز میکند.
دکتر فریبرز بیات، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم دندانپزشکی شهید بهشتی و متخصص سلامت دهان در گفتوگو با جامجم میگوید: معمولا اغلب بیماریهایی که در دیگر قسمتهای بدن، بخصوص خون ایجاد میشود، به تغییراتی در دهان از جمله زبان و کام منجر میشود. بر این اساس، اولین علائم بیماری ایدز نیز در بسیاری از موارد در دهان پدیدار میشود. به این ترتیب، دندانپزشکان نقش مهمی را در تشخیص زودهنگام این بیماری ایفا میکنند.
معمولا در افرادی که مبتلا به بیماریهای سیستم ایمنی یا ضعف سیستم ایمنی از طریق آلودگی با ویروس ایدز، ابتلا به دیابت و مصرف سیگار هستند، عوارض و ضایعات لثه و دهان بیشتر بروز میکند.
به گفته متخصصان بیماریهای دهان، یکی از نشانههایی که از نظر ابتلای به بیماری ایدز باید جدی گرفته شود، بروز آفتهای دهانی است که هر ماه، شش یا هفت بار تکرار شود و با هیچ روشی نیز قابل کنترل نباشد. توجه داشته باشید که ضایعات دهانی شامل ضایعات ویروسی، لثه و ضایعات ناشی از نقص در سیستم ایمنی میشود. یعنی در صورت مشاهده هر نوع ضایعه عودکننده در داخل دهان اعم از آفت، تبخال یا خونریزیهای مکرر لثه باید به دندانپزشک مراجعه و علت را بررسی کرد.
انتقال ایدز از طریق دندانپزشکی
از زمان ورود ویروس به بدن فرد سالم، تا ظهور علائم بیماری دورههای زمانی مختلفی وجود دارد که ممکن است تا ده سال هم طول بکشد. در دوره اول که سه تا شش هفته پس از ورود ویروس است، هیچ راه تشخیصی برای اینکه فرد مبتلا به ویروس است، وجود ندارد.
دکتر بیات با اشاره به این مطالب میگوید: پس ازگذشت یکماه از آلودگی، تستهای آزمایشگاهی قادر به تشخیص وجود ویروس در بدن خواهد بود. از این زمان تا مرحله بروز نشانههای بالینی بیماری بتدریج قدرت دفاعی بدن کاهش مییابد که همراه با تب، ضعف، سستی و اسهال است. بیماری ایدز در واقع مرحله آخر ابتلا به ویروس نقص ایمنی یا اچآیوی است. در این مرحله تعداد گلبولهای سفید خون که وظیفه دفاع در برابر میکروبها را دارند، بشدت کاهش یافته و منجر به ابتلا به انواع عفونتها میشود. در واقع، علت مرگ ناشی از آلودگی با اچآیوی نیز معمولا عفونتهای ریوی است.
این دندانپزشک میافزاید: از جنبه انتقال بیماری ایدز از دندانپزشکی به بیمار نیز تاکنون گزارشی دیده نشده؛ زیرا مهمترین راه انتقال، خون است و اینکه خون آلوده به ویروس، هنگام اعمال دندانپزشکی به بیمار انتقال پیدا کند، بسیار غیرمحتمل است. بزاق نیز نمیتواند عامل انتقال ویروس و بیماریزایی آن شود. بر اساس تحقیقات به عمل آمده خطر انتقال از بیمار به دندانپزشک نیز حدود 0/3 درصد است.
وی تاکید میکند: ویروس اچآیوی با این که بسیار خطرناک است، اما رعایت اصول کنترل عفونت و استفاده از وسایل استریل شده یا یکبار مصرف در مطبها و کلینیکهای دندانپزشکی به طور قطعی، مانع انتقال ویروس از طریق وسایل دندانپزشکی میشود.
اچآیوی و بروز عفونتهای قارچی در دهان
به گفته دکتر بیات، ایجاد عفونتهای قارچی مثل برفک روی زبان یا حلق، تغییرات خاص در سطح یا زیر زبان، تبخالهای مکرر، التهاب و چرکی شدن تمامی لثه، خشکی دهان و تورم غدد بزاقی از علائم دهانی ابتلا به بیماری ایدز محسوب میشود.
وی تاکید میکند: توجه داشته باشید که حضور هر یک از این علائم به تنهایی، دلیل ابتلا به بیماری نیست. بلکه این نشانهها در دیگر بیماریها نیز دیده میشود و مجموع این علائم و تستهای آزمایشگاهی است که ابتلای قطعی را مشخص میکند. بنابر این مراجعه منظم به پزشک یا دندانپزشک یکی از راههای اصلی برای تشخیص آلودگی به اچآیوی است.
این متخصص سلامت دهان میافزاید: ضایعات دهانی به دنبال ابتلا به ایدز ممکن است با ترشحاتی نیز همراه باشد. ویروس در بزاق نیز وجود دارد، اما بزاق نمیتواند باعث انتقال بیماری باشد مگر اینکه آلوده به خون شود. خوشبختانه ضایعات دهانی معمولا قابل درمان است و فقط در مواردی که این ضایعات به درمان مقاومت نشان دهد یا دوباره ایجاد شود باید به ابتلا به بیماری ایدز شک کرد.
پونه شیرازی / گروه سلامت
125
طبق اعلام انجمن اپتومتریک آمریکا، کوررنگی ناتوانی در تمیز دادن طیفی از رنگها به دلیل نوعی اختلال در بینایی است که میتواند به صورت کوررنگی قرمز - سبز، آبی - زرد و کوررنگی تمامی رنگها بروز کند. کوررنگی قرمز - سبز شایعترین نوع این اختلال است. برخی گزارشها حاکی از آن است که ۷۵ درصد از افرادی که به کوررنگی قرمز - سبز مبتلا هستند و به طور کلی در تشخیص رنگ سبز مشکل دارند در حالی که برای دیدن رنگ قرمز ۲۴ درصد با مشکل روبرو هستند.
از سوی دیگر موارد ابتلا به اختلال کوررنگی از نوع زرد - آبی یا تمامی رنگها بسیار نادر است. به گفته دکتر «کرستن آلبرچت» از اپتومتریستهای کارولینای شمالی کوررنگی از طریق کروموزوم X به ارث میرسد و این امر توجیه میکند که چرا از هر ۱۰ مرد یک نفر این عارضه را تجربه میکند در حالی که این رقم در زنان ۰. ۵ درصد است.
همچنین آلبرچت افزود: این اختلال میتواند در نتیجه بیماریهایی همچون دیابت، آلزایمر و آب مروارید بوجود آید. برخلاف اختلالات بینایی ارثی، مشکلات و تغییرات بینایی اکتسابی اغلب قابل درمان هستند و با رفع عامل بوجودآورنده آنها، قدرت بینایی دوباره به چشمهای فرد بازمیگردد. به طور مثال در صورتی که عارضه آب مروارید برطرف شود قدرت بینایی و تشخیص درست رنگها باز میگردد.
برای تشخیص کوررنگی تستهای مختلفی وجود دارد که شناخته شدهترین آن تست «ایشیهارا» است. در این آزمایش از صفحات نقشدار حاوی نقطهها، اعداد و خطوط رنگی استفاده میشود که به عنوان شیوه سریع و دقیق تشخیص نارسایی بینایی به حساب میآید.
به نقل از مدیکال دیلی، از آنجایی که درمانی برای کوررنگی ارثی وجود ندارد افراد مبتلا روی استراتژیها و راهکارهای مقابله با آن تمرکز میکنند. افراد مبتلا به این اختلال یاد میگیرند چگونه از فیلترهای رنگی استفاده کنند و اینکه کدام رنگها برای طیف نور بالا، میانی و انتهایی تعیین شدهاند و بنابراین قادر خواهند بود بین آنها تمایز قائل شوند. همچنین بیماران میتوانند از لنزهای چشمی هم استفاده کنند. (خبرگزاری ایسنا)
270