جام جم سرا: مطابق نتایج این مطالعه باوجود باور عمومی متخصصان، نمک ممکن است چندان هم برای سلامت قلب ضرر نداشته باشد. طبعا اولین چیزی که به ذهن خطور می‌کند این است که چقدر می‌توانیم به نتایج این پژوهش جدید اعتماد کنیم و باور قبلی خود را دور بریزیم؟
نتایج این مطالعه جدید، که در نشریه هایپرتنشن آمریکا منتشر شده، شامل اطلاعاتی است که از حدود 8000 زن و مرد فرانسوی به دست آمده و نشان می‌دهد که BMI (شاخص توده بدنی)، سن، و عواملی از رژیم غذایی مانند میزان مصرف الکل نسبت به میزان دریافت سدیم نقش بسیار مهم‌تری در افزایش فشار خون افراد بازی می‌کند. در واقع، محققان حتی به این نتیجه نیز رسیده اند که دریافت نمک در افرادی که به فشار خون بالا مبتلا نیستند «اهمیت آماری چندانی» در ابتلا به فشار خون بالا ندارد.
دکتر استیون نیسن، رئیس بخش قلب و عروق کلینیک کلیولند، می‌گوید: «کاملا درست است که شواهد متعدد گوناگونی در هر دو سوی بحث بر سر نمک وجود دارد، اما قواعدی هم هست که ما به آنها کاملا اطمینان داریم.
یکی این که اگر شما در مرحله پرفشاری خون یا در مرحله پیش از پرفشاری خون قرار داشته باشید، هرچه نمک بیشتری مصرف کنید، طبعا فشار خون‌تان بالاتر خواهد رفت. به همین دلیل مطمئن‌ترین کاری که افراد مبتلا به این عوارض باید انجام دهند آن است که مصرف نمک را تا آنجا که می‌توانند کم کنند.»
اما تکلیف افرادی که نه به فشار خون بالا مبتلا هستند و نه در مرحله پیش از فشار خون بالا قرار دارند چیست؟ دکتر نیسن می‌گوید: «تصور نمی‌کنم سدیم آن هیولای بدنهادی باشد که پیش از این تصور می‌کرده‌ایم.» مطالعاتی هم که میزان سدیم را در ادرار افراد اندازه‌گیری کرده‌اند عموما ارتباطی میان افزایش دریافت نمک و بروز عوارض سوء در افراد سالم نشان نمی‌دهد. لازم به ذکر است اندازه‌گیری سدیم موجود در ادرار روش دقیق‌تری از اندازه‌گیری نمک مصرفی در برنامه غذایی روزانه افراد است. با وجود این شواهد، دکتر نیسن می‌گوید: «با همه این تفاصیل باز هم نمی‌توانیم بگوییم که مصرف بی‌حد و حساب نمک برای افراد سالم بی‌ضرر و بدون خطر است.»
در واقع نتیجه‌ای که از این بحث می‌توان گرفت آن است که مطالعه فرانسوی از این حیث حائز اهمیت است که برای پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا صرفا نباید حواس‌مان را بر میزان مصرف نمک متمرکز کنیم؛ بلکه چند عامل دیگر را نیز باید کاملا مد نظر قرار دهیم. دکتر نیسن توضیح می‌دهد: «در این کارزار فقط نمک دشمن ما محسوب نمی‌شود. چاقی، رایج‌ترین عامل بروز پرفشاری خون در ایالات متحده به شمار می‌رود. به همین دلیل شاخص توده بدنی بیش از 25 حتما تهدید به حساب خواهد آمد. به‌علاوه مصرف الکل نیز ممکن است در ابتلا به فشار خون بالا موثر باشد.»
در همین زمینه توصیه میشود:
ـ نخست این که برنامه‌ریزی برای محدود کردن میزان نمک روزانه کار بسیار دشوار و تقریبا ناممکنی است. هیچ فرد یا خانواده‌ای نمی‌تواند برای خود هدف دقیقی تعیین کند و مثلا بگوید من در طول روز صرفا فلان مقدار میلی گرم نمک مصرف خواهم کرد و نه بیشتر. این کاری نشدنی است. بهجای آن بکوشید به تقریب و تخمین از میزان نمک مصرفی روزانه خود بکاهید. بخصوص از قرار دادن نمکدان سر میز یا سفره جدا خودداری کنید. توجه داشته باشید که پرفشاری خون در بسیاری از موارد عارضه‌ای خاموش است و فرد مبتلا از مشکل خود بی‌اطلاع است.
ـ تا می‌توانید ورزش و تحرک را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
ـ از برنامه غذایی سالمی پیروی کنید. بویژه میوه و سبزی فراوان مصرف کنید، گوشت و پروتئین کم چرب بخورید و تا می‌توانید از ماهی‌های سالم استفاده کنید و در کنار همه اینها و شاید مهم‌تر از همه از غذاهای بسته‌بندی‌شده، فرآوری‌شده و در یک کلام خوراکی‌های صنعتی تا می‌توانید اجتناب کنید؛ زیرا این دسته از خوراکی‌ها نمک فراوانی در خود جای داده‌اند. (ضمیمه سیب)
مسعود ایثاری
به گزارش جام جم سرا به نقل از ایسنا، دکتر سید هدایت حسینی در همایش کشوری برچسب‌گذاری مواد غذایی و نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای در مرکز همایش‌های دانشگاه علوم پزشکی همدان، تصریح کرد: حد مطلوب مصرف نمک برای هر فرد پنج گرم در روز است، اما متوسط مصرف روزانه هر فرد در کشور ما برابر با 12 گرم است.
وی با بیان این که حد مطلوب مصرف شکر در سبد غذایی هر فرد 40 گرم است، افزود: سرانه مصرف شکر در کشور 51 گرم است. همچنین دریافت 20 درصد انرژی بیش از حدمجاز در افراد جامعه منجر به چاقی، افزایش وزن و شیوع بیماری‌های قلبی عروقی شده است و تنها 30 درصد از افراد جامعه دارای وزن مناسب هستند.
وی در خصوص میزان مصرف چربی در کشور گفت: حد مطلوب مصرف چربی در هر فرد 35 گرم است، اما متوسط میزان مصرف چربی در کشور ما 50 گرم در روز گزارش شده است.
حسینی عنوان کرد: یک میلیارد نفر در جهان دچار گرسنگی پنهان هستند؛ به طوری که غذا می‌خورند اما نیاز سلول‌های بدن به غذای مطلوب رفع نمی‌شود. همچنین 800 میلیون نفر در جهان دچار گرسنگی هستند و غذای مطلوبی برای خوردن پیدا نمی‌کنند. این در حالیست که غذا با ترکیب سالم و ایمن و تنوع مواد غذایی و رعایت آن، بر سلامت جامعه تاثیرگذار است.
حسینی با بیان این که در سال‌های اخیر صدا و سیما تبلیغات زیادی را در حوزه موادغذایی مانند چیپس و پفک داشته که موجب کشش کودکان و نوجوانان به این گونه موادغذایی شده است، افزود: خوشبختانه در حال حاضر تبلیغات بسیار کمتر شده و ارزش افزوده مواد غذایی بر روی محصولات غیرمفید اعمال شده است.
وی درباره برچسب‌گذاری مواد غذایی نیز گفت: بسیاری از افراد از نوع برچسب‌گذاری‌ها رضایت نداشتند که موجب اقدامات ما در زمینه افزایش کیفیت و اثربخشی برچسب‌ها و طرح نشانگر رنگی تغذیه‌ای شد.
حسینی افزود: در این نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای چهار فاکتور چربی، اسیدهای چرب ترانس، نمک و قند با سه رنگ قرمز، زرد و سبز به نمایش گذاشته شده و هریک نشان‌دهنده مقادیر مجاز و غیرمجاز فاکتورهای یاد شده در محصولات است.
وی گفت: صنایع غذایی در ابتدا نگران نصب برچسب بودند که با پیشرفت برنامه‌ها نگرانی آنها هم کاهش یافته است و در حال کاهش فاکتورهای قرمز محصولات خود و نزدیک کردن آن به رنگ سبز از نشانگر تغذیه‌ای هستند.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز گفت: برچسب‌گذاری و نشانگر رنگی تغذیه‌ای روشی برای تامین امنیت، سلامت و بهداشت مردم است. سازمان غذا و دارو در ایران طرح جدید استفاده از نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای را طراحی کرد که نوشته‌ای بر روی آن نیست. نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای که نوشته‌ای بر روی آن درج نشده، همانند چراغ راهنما است و در سه رنگ سبز به معنای اطمینان، زرد نشانگر احتیاط و قرمز بیانگر خطر مورد استفاده مصرف‌کنندگان محصولات قرار می‌گیرد.
دکتر ایرج خدادادی تصریح کرد: نشانگر رنگی تغذیه‌ای برای همه سنین و اقشار کم‌سواد، بی‌سواد و تحصیلکرده قابل تشخیص و استفاده است و آموزش مخاطبان را نیز آسان می‌کند. در حال حاضر در برخی از محصولات نشانگر رنگی تغذیه‌ای درج شده است و تلاش می‌کنیم در آینده‌ای نه چندان دور همه محصولات دارای برچسب و نشانگر باشند و صنایع نیز سعی کنند تا کیفیت محصولات خود را به رنگ سبز ارتقاء دهند.
معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان غذا و دارو نیز در این همایش گفت: یکی از وظایف مهم ما فعالیت در حوزه ایمنی غذا بوده که اقدامات زیادی برای تامین آن انجام داده‌ایم و می‌کوشیم تا اعتماد مردم را از نظر امنیت غذایی به دست آوریم. وظایف ما در حیطه تامین امنیت غذایی، کنترل محصولات پیش از عرضه آن به بازار و استفاده مردم است.
دکتر عبداللهی در خصوص برچسب‌گذاری و نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای افزود: از سال گذشته درصدد اجرای این طرح هستیم تا با نصب نشانگر رنگی، مردم را از میزان چهار فاکتور که مصرف زیاد آن برای سلامتی مضر است، آگاه سازیم. چهار فاکتور در نشانگر تغذیه‌ای شامل نمک، قند، چربی و اسیدهای چرب ترانس است که قرمز بودن هر یک از آن نشان دهنده خطر، رنگ زرد بیانگر احتیاط و سبز نشان از اطمینان است.
وی با بیان این که باید مشتری محور باشیم و بدانیم که مشتری چه می‌خواهد، اعلام کرد: آنچه میتواند موجب پیروز شدن طرح برچسب‌ها در کشور باشد، احترام به خریدار است که آن هم از طریق نوع برچسب، محل قرار گرفتن آن در محصول و قابل مشاهده بودن آن تحقق می‌یابد. ارتباط خوب و مستمری با مردم نداریم که این امر خود منجر به کم بودن اعتماد مردم به ما شده است. بنابراین باید در جهت کسب اعتماد مردم و افزایش ارتباطات گام برداریم.