مصرف دارو بین ایرانیان همواره با مشکلات متعددی از مصرف بی رویه دارو تا توقف خودسرانه مصرف دارو همراه بوده و از جمله مشکلات نظام دارویی کشور به شمار می رود.
کارشناسان دارویی در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، قوانین و نکاتی را درباره مصرف دارو به مردم توصیه می کنند که می توان در چهار قانون طلایی مصرف دارو آنها را خلاصه کرد.
قانون اول برای مصرف دارو
نخستین قانونی که کارشناسان و متخصصان دارویی برای مصرف دارو بر آن تاکید می کنند، «مصرف هنگام نیاز» است.
این متخصصان دارو را به مثابه چتری تشبیه کرده اند که فقط هنگام نیاز
استفاده می شود و لازم نیست که در هر موقعیتی از آن استفاده کنیم. به طور
مثال سرماخوردگی های ویروسی نیازی به مصرف آنتی بیوتیک ها ندارند و هر
بیماری عفونی نیز آنتی بیوتیک خاص خود را دارد و نباید سرخود از آنها
استفاده کنیم.
گاهی علائم بیماری مانند سردرد به دلیل استرس، تغذیه ناسالم یا خواب ناکافی به جود می آیند و بدون مصرف دارو با راهکارهای ساده ای برطرف می شوند. بطورمثال با کمی استراحت یا یک نوشیدنی گرم می توان علائم بیماری را از بین برد.
مسئولیت پذیری بیماران در موضوع «مصرف دارو» بسیار حائزاهمیت است ؛ این مساله به آن معنا است که تنها در مواقع نیاز و تجویز پزشک ، دارو را مصرف کنیم.
تغییر سبک زندگی و داشتن برنامه ریزی منظم برای آن مانند داشتن یک برنامه ورزشی می تواند در کاهش مصرف دارو، نقش موثری داشته باشد.
مصرف دارو در کودکان نیز گاهی با اشتباهاتی همراه است زیرا برخی والدین با دیدن اولین علامت بیماری در کودک خود به او خودسرانه ها داروهایی مانند آسپرین می خورانند که منطقی نیست و می تواند برای سلامت کودک ، مضر باشد.
برخی دیگر از افراد نیز خودسرانه انواع قرص ها و شربت های مکمل و ویتامین را مصرف می کنند در حالیکه هرگونه فرآورده طبیعی و مکمل ها باید از سوی پزشک متخصص ، تجویز شود.
اما داشتن کیسه های پر از داروهای قدیمی باقیمانده از بیماری های قبلی جزو عادات اغلب خانواده های ایرانی شده و اعضای خانواده با ابتلا به بیماری از همان داروهای قبلی استفاده می کنند که می تواند خطرآفرین باشد.
البته داروهایی موسوم به داروهای او تی سی ( مسکن و داروهایی که با توجه به وضعیت بیمار تجویز می شود) در داروخانه ها بدون نسخه به مردم تحویل می شود اما مردم در مورد این داروها حتما باید با داروساز داروخانه مشورت کنند.
درمان های ناقصی و مقاومت های دارویی نتیجه مصرف بی رویه داروها و آنتی بیوتیک ها است که موجب می شود هنگام بروز یک بیماری عفونی دیگر این داروها کارآ نباشند.
قانون دوم در مصرف دارو
دومین قانونی که کارشناسان دارویی در مصرف دارو مردم را به آن توصیه می کنند «میانهروی در مصرف دارو» است.
کارشناسان دارویی ، دارو را در اینجا به مثابه غذا می دانند که افراط در مصرف آن ، آسیب های متعددی را به سلامت وارد می کند.
متاسفانه برخی از افراد سرخود ، مقادیر دارو را بنا به سلیقه خود افزایش یا کاهش می دهند و فکر می کنند اگر مقدار دارو را افزایش دهند اثربخشی آن افزایش می یابد در حالیکه اینگونه نیست و حتی خطرناک است.
برخی افراد نیز دوره درمانی دارویی خود را کامل نمی کنند و در مقابل آنان نیز افرادی هستند که با تمام شدن قرص ها و داروهای خود، سرخود باز از روی آن تهیه کرده و به مدت طولانی تری از زمان توصیه شده از سوی پزشک، مصرف می کنند؛ این مساله خطر ایجاد وابستگی دارویی را در پی دارد و می تواند عوارض ثانویه ای را نیز ایجاد کند.
برخی بیماران نیز با آنکه نزد پزشک می روند اما گاهی به پزشک خود اعتماد نکرده و انتظار دارند پزشک ، داروهای مورد نظر یا قوی تری برای آنان تجویز کند.
برخی از داروها مانند داروهای قلبی و عروقی از حساسیت ویژه ای برخوردار بوده و مصرف آنها حتما باید زیر نظر پزشک باشد.
قانون سوم مصرف دارو
سومین قانون برای مصرف دارو این است که «دارو شخصی است». کارشناسان دارویی در این قانون، دارو را به مثابه کفش می دانند که فقط برای یک شخص تهیه شده است.
در حقیقت در این قانون ، داروها استفاده انحصاری و فردی دارد زیرا بر اساس علائم و ویژگی های فردی مانند سن ، تجویز شده است. بطور مثال دارویی که برای یک بیماری برای سالمند تجویز می شود با داروی همان بیماری برای کودک متفاوت است.
بر اساس این قانون ، مردم نباید داروهای خود را برای بیماران دیگر توصیه کرده یا آن را به دیگران بدهند حتی اگر علائم بیماری مشابه باشد ممکن است علت بیماری متفاوت بوده و مصرف مشترک دارو ممکن است منجر به تشخیص دیرهنگام یا بروز عوارض ثانویه شود.
حتی هنگامی که بیماری کاملا در دو فرد شبیه است نباید دارویی که برای یکی از آنان تجویز شده را به دیگری توصیه کرد زیرا ویژگی های فردی متفاوت است و شاید آن فرد واکنش متفاوتی به آن دارو نشان دهد.
قانون چهارم مصرف دارو
چهارمین قانون مصرف دارو آن است که مردم باید اصول و قوانین مصرف دارو را رعایت کنند زیرا در صورت رعایت نکردن این اصول، داروها ، اثربخشی مورد نظر را نخواهند داشت.
به طور مثال بیمار باید داروهای خود را سر وقت و طبق توصیه پزشک مصرف کند و به مندرجات برچسب روی آن توجه کند.
متخصصان دارویی به مردم توصیه می کنند که هرگز دارو را در تاریکی مصرف نکنند حتی اگر از محل قرارگیری آن مطمئن باشند.
رئیس شعبه 54 تعزیرات استان تهران از جریمه سنگین 4 بیمارستان متخلف در شهر تهران خبر داد.
وی در ادامه افزود: بر همین اساس با احراز تخلف انتسابی پرونده از کمیسیون 11 تخلفات دارایی و بهداشتی جهت رسیدگی به تعزیرات ارجاع شد.
خدایی عنوان کرد: در همین راستا این چهار بیمارستان علاوه بر استرداد مبلغ اضافی از بیماران به پرداخت جریمه بالغ بر سه میلیارد و 500 میلیون ریال در حق خزانه دولت محکوم شدند.
وی در پایان گفت: تمامی مبالغ اضافی دریافتی به بیماران پرداخت شد و با توجه به شکایات متهمان پرونده جهت رسیدگی مجدد به شعبه تجدید نظر ارجاع شد.
اختلالات خلقی مانند تحریک پذیری،اضطراب،افسردگی،ضعف در توانمندی های هیجانی و عاطفی یکی دیگر از مشکلاتی است که افراد مبتلا به آلزایمر با آن رو به رو هستند.
پدر علم ژنتیک ایران و استاد دانشگاه افزود: فردی که به آلزایمر مبتلا می شود در انجام وظایف روزانه زندگی خود با مشکلات عدیده ای رو به رو می شود. از سوی دیگر این بیماری با آسیب به حافظه کوتاه مدت افراد شروع می شود سپس به دلیل درگیری قسمت های دیگر مغز علائمی مانند اختلالات شناختی را به وجود می آورد.
به گفته وی، اختلالات رفتاری نیز در این افراد مشهود است و اغلب با رفتار غیر قابل پیش بینی رو به رو می شوند.همچنین افراد مبتلا به آلزایمر بی قراری و پرتحرکی یا بی حرکتی واضحی را از خود بروز می دهند.بروز رفتارهای وسواس گونه یا حتی برداشتن وسایل دیگران نیز از دیگر علائم این بیماری به شمار می رود.
این استاد دانشگاه افزود: تغییر شخصیت، کاهش تعادل حرکتی و بروز برخی رفتارهای ناپسند در این افراد دیده می شود.
فرهود با اشاره به شیوع بیماری آلزایمر و آمارهای موجود در جهان تصریح کرد:بر اساس آمارهای موجود هم اکنون در جهان در 4 ثانیه یک نفر به بیماری آلزایمر مبتلا می شود.بر مبنای داده های همه گیر شناسی موجود امروزه 36 میلیون نفر به دمانس عقلی مبتلا هستند و تعداد افراد مبتلا ممکن است هر 20 سال دو برابر شود و از طرف دیگر تخمین زده می شود که در سال 2040 تعداد افراد مبتلا به آلزایمر به 82 میلیون نفر می رسد.
پدر علم ژنتیک ایران با اشاره به عوامل مهم دخیل در این بیماری افزود: سابقه خانوادگی،سن بالاتر از 65 سال،سکته مغزی،سابقه ضربه شدید به مغز،کمبود فعالیت های فکری، سابقه افسردگی و استرس های روانی و اجتماعی نیز در بروز این بیماری دخیل است.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی ایران در پایان خاطر نشان کرد:با توجه به اینکه ژنتیک یکی از عوامل اصلی به شمار می رود باید به این مهم توجه کرد که بیماری آلزایمر در دو نوع زودرس و دیررس بروز پیدا می کند و نوع زودرس این بیماری به علت ژنتیک در سن پایین شدت و بروز پیدا می کند.
تبریز- ایرنا- رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به ادعای یکی از مجلات آمریکایی در خصوص سرقت علمی توسط 230 مولف ایرانی در 58 مقاله، گفت: کمیته وِیژه ای در حال بررسی تخلف چهار عضو هیات علمی این دانشگاه است.