دانش > پزشکی - همشهری آنلاین:
فقط یک وعده تمرین سر زدن به توپ میتواند به اختلال گذرای حافظه و به هم ریختن تعادل طبیعی مواد شیمیایی در مغز بینجامد.
سر زدن در فوتبال ممکن است کاری بیدردسر به نظر رسد، اما بسیاری از دانشمندان معتقدند که این کار واقعاً به مغز بازیکن آسیب میزند. ممکن است سر زدن با پیامدهایی واقعی همراه باشد- ما میدانیم که آسیب مغز با افزایش خطر زوال عقل همراهی دارد. اما معلوم شده است که دریافتن اثر حقیقی سر زدن در فوتبال کار بسیار سخت است، تا حدی بهاینعلت که آسیب خفیف مغزی ناشی از آن را مشکل بتوان شناسایی کرد.
یک پژوهش جدید که در ژورنال EBioMedicine منتشر شده است، نشان میدهد که یک وعده معمول تمرین فوتبال شامل موارد مکرری از زدن سر با توپ است. اما هنگامیکه توپ بارها و بارها به سر میخورد- بهخصوص اگر این موارد از سنین کم شروع باشد، چه اتفاقی در مغز میافتد.
پژوهشگران در ابن تحقیق جدید برای یافتن پاسخ از یک تکنیک حساس پژوهشی به نام «شبیهسازی مغناطیسی فراجمجمهای» استفاده کردند.
پژوهشگران از این شیوه برای اندازهگیری میزان «مواد شیمیایی مهارکننده» در مغز استفاده کردند. این مواد شیمیایی میتوانند برخی از فعالیتهای مغزی را قطع یا مهار کنند و بالقوه کنترل عضلات را مهار میکنند.
این پژوهشگران بهخصوص بر روی یک ماده شیمیایی پیامدهنده مغز به نام گابا (GABA) متمرکز شدند که قدرتمندترین مهارکننده در دستگاه حرکتی مغز است. اگر پس از سر زدن مهار بیشتری در مغز وجود داشته باشد، به معنای آن است که شیمی طبیعی مغز پس از خوردن توپ به سر تغییر کرده است.
این پژوهشگران گروهی از بازیکنان فوتبال خواستند ۲۰ بار به توپهایی که از یک ماشین پرتابکننده به سویشان فرستاد میشد، سر بزنند تا به این ترتیب سرعت و قدرت سر زدن پس از شوت از گوشه زمین شبیهسازی شود.
میزان مهار مغز این افراد قبل و بعد از سر زدنها با استفاده از شبیهسازی مغناطیسی فراجمجمهای سنجیده شد و کارکردهای شناختی آنان مانند حافظه هم اندازهگیری شد. روز بعدازاین تمرین و دو هفته پسازآن این اندازهگیریها مجدد انجام شد.
نتایج نشان داد که سر زدن در فوتبال باعث تغییرات فوری و قابلاندازهگیری در کارکرد مغز میشود. افزایش مهار در مغز حتی پس از یک وعده سر زدن شناسایی شد. آزمون کارکرد حافظه نیز بین ۴۱ تا ۶۷ درصد کاهش نشان داد.
خوشبختانه این تغییرات در کارکرد مغز گذرا بودند و اثرات در طول ۲۴ ساعت به حالت عادی بازمیگشتند. خبر بد این است که معلوم نیست آیا در صورت تکرار این بههمریختگی بیوشیمیایی در مغز در طول تمرینات هفتگی سر زدن یک اثر تجمعی رخ میدهد یا اینکه پیامدهای درازمدت سر زدن برای سلامت مغز چیست. به همین دلیل پژوهش بیشتری موردنیاز است. بههرحال به نظر میرسد که سر زدن در فوتبال باعث آزادی ماده شیمیایی مهارکننده گابا میشود.
اما این یافتهها چه معنایی برای بازیکنان این بازی زیبا دارد؟ اگر مهار بیشتری در مغز بلافاصله پس از زدن توپ با سر رخ بدهد، آیا ممکن است کنترل عضلات تحت تأثیر قرار گیرد و درنتیجه کارکرد فرد مختل شود و بازیکنان در معرض خطر جراحت بیشتر قرار گیرند- چیزی که قبلاً در افرادی که دچار ضربه مغزی شده بودند، گزارش شده بود.
از طرف دیگر مغز کودکان و نوجوانان در وضعیت ویژهای قرار دارد.
اغلب آنچه میدانیم بر اساس پژوهشها بر روی مغز بالغ است، اما مغز انسان تا اوایل دهه سوم زندگی هنوز بهطور کامل رشد نیافته است. قطعات پیشانی مغز بهخصوص بسیار دیر بالغ میشوند. این بخش مغز که ضربه توپ را جذب میکند، محل برخی از صفات یگانه انسانی مانند کنترل تکانه یا میل آنی و برنامهریزی خودآگاه است. مواد شیمیایی مغز در دوران نوجوانی در حالتی از سیلان هستند و مغز از جنبههای گوناگون بسیار حساس است. پیش از آنکه مغز به حالت بالغش برسد؛ یک فرایند گسترده نظم دهی مجدد اتصالات در آن رخ میدهد.
همچنین مهم است که دریافت هیچ میزان ایمن شناختهشدهای برای سر زدن در فوتبال وجود ندارد. نامحتمل است یک بار سر زدن باعث آسیب مغزی شود، اما چند بار سر زدن این آسیب را ایجاد میکند. با رسیدن به چه میزانی از سر زدن به منطقه خطر وارد میشویم.
با توجه به تأثیر گستردهای که مختل شدن شیمی مغز در جریان رشد مغز در دوران کودکی تا انتهای نوجوانی ممکن است ایجاد کند، در زدن توپ با سر در این گروه سنی باید احتیاط بیشتری کرد.
در طول ۴۰ سال گذشته نقاشی کودکان به عنوان بخش مهمی از تشخیصهای متخصصان اطفال به کار میرود. نقاشی به آنها کمک میکند مراحل رشد کودک را در همان لحظه مشاهده کنند و درباره مشکل احتمالی آگاهی یابند. یک نقاشی ساده میتواند نگاهی اجمالی به جهانبینی کودک، نقش او در خانواده و روابطش با دیگر اعضای خانواده و البته اعتماد به نفس او باشد.
وقتی خانواده شکل کلونی به خود میگیرد
مهارت
نقاشی معمولا در دوران پیشدبستانی بهتر بروز میکند. بچهها در این سن
تمایل به استفاده از چهرههای نزدیک به هم میکنند. بنابراین میتوان از
حالت چهره، مکانی که خانواده در آن قرار دارد و کاری که در حال انجام
هستند، برداشتهایی داشت. این نقاشی توسط یک دختر ۵ ساله کشیده شده است. او
مادرش را در سمت چپ خود کشیده و خودش، پدرش و برادر ۸ سالهاش هم در کنار
هم قرار دارند. این دختر خود را بزرگتر از خانواده کشیده که این
نشاندهنده اعتماد به نفس بالای اوست. شایان ذکر است که او خودش را بین پدر
و برادرش قرار داده و این به این دلیل است که کودکان ۴ تا ۶ ساله در تلاش
برای یافتن هویت جنسیشان هستند. بهعنوان بخشی از روند طبیعی رشد و نمو،
دختران از نظر عاطفی و فیزیکی به پدرشان نزدیکتر هستند (پسرها در این سن
به مادرشان وابسته هستند) اما این احساسات موقتی است.
وقتی نگاه شخص سوم وجود دارد
پسر
۷ سالهای که این نقاشی را کشیده میگوید ما در حال بازی هستیم، این
نشان میدهد پسربچه نقاشی را از دید فردی که در حال تماشای بازی آنهاست،
کشیده است. همین موضوع نشان میدهد او قوه بصری و فضایی بالایی دارد.
کودکانی که فضا را بهتر از دیگران حس میکنند دارای قابلیت درک بهتری
هستند. بهکارگیری فضا نشاندهنده ارتباط و طریقه واکنش کودک و محیط اطراف
اوست. بچههایی مانند این کودک معمولا هنرمند هستند و در حل معماها و
بازیها خوب عمل میکنند. این خانواده هم در خانه مشغول بازی است و نشان
از رابطه خوب این خانواده با هم دارد. اینکه پسر بچه خود را در راس میز
کشیده نشان از ایجاد حس هویت در او دارد.
با نگاه به لباسهای هرکس تفاوتهای جنسیتی کاملا مشخص میشود. در این نقاشی کودکان و والدین به عنوان واحدی منسجم مشخص شدهاند که به نظر میرسد از انجام کارهای روزمره لذت میبرد.
وقتی زمین سوراخ میشود
این
نقاشی توسط یک دختر ۷ ساله که به تازگی با پدر و مادر و برادر کوچکترش
به مراسم خاکسپاری پدربزرگش رفته، کشیده شده است. این نقاشی توانایی این
دختر را در ایجاد تفکیک چهره کودکان و بزرگسالان نشان میدهد و اینکه
چهرههای غمگین را کشیده است. او خود و پدرش را در یک پیوند قوی نشان
داده. همین اتفاق غمانگیز باعث شده او همه اعضای خانواده را به هم نزدیک
بکشد. این نشان میدهد خانواده در لحظههای غمانگیز زندگی کنار هم هستند.
واقعیت این است که این وابستگی زیاد بین مادر و کودک میتواند در روند رشد او اخلال ایجاد کند و این نکته در نقاشیای که این دختر کشیده بود، مشخص شد. این طور که در نقاشی مشخص است این دو بسیار به هم نزدیک هستند و یک خط باریکی مادر و دختر را به هم وصل کرده است.
وقتی از مادر سؤال شد که «درباره این نقاشی چه فکر میکنید؟» او با افتخار درباره مهارت نقاشی دخترش صحبت کرد. اما پس از آن اعتراف کرد آن چیزی را که روانشناس در پی نشان دادن آن در رابطه او و دخترش است، میبیند. بعد از آنکه با این مادر صحبت شد، او با انگیزه بهتری در پی یافتن راهی برای جدایی روانی اما همراه با عشق و رابطه نزدیک بود.
وقتی خانواده فوتبالیست میشود
این
نقاشی بسیار خوب است. این نشان میدهد خانواده در حال لذت بردن از ورزش
است. وقتی از پسربچه ۹سالهای که این نقاشی را کشیده خواسته شد آن را
توضیح دهد، گفت: «ما در حال بازی فوتبال هستیم. پدر گفت بهش پاس بدم، منم
این کار رو کردم و اون هم به مامان پاس داد و مامان هم توپ رو داد به برادر
کوچیکم.» نمایش حرکت در نقاشی نزد نوجوانان و کودکان سنین بالا به عوامل
عاطفی، فرهنگی یا به استعداد مهارت خلاقیت آنها بستگی دارد. میتوان گفت
که کشیدن تصاویر مختلف به حالت ثابت یا در حال حرکت بیانگر شخصیت کودک در
یک محیط هماهنگ و یکنواخت است.
کودکی که در نقاشیهایش تصاویر در حرکت را معرفی میکند، معمولا فردی باهوش و فعال و از همسالانش اجتماعیتر است. توصیف این پسر از نقاشی تعامل فعالش را با دیگر اعضای خانواده مشخص میکند. اما سؤال اینجاست که چرا مادر خانواده بزرگتر از بقیه اعضا کشیده شده است. آیا او نقش رئیس خانواده را دارد؟
رنگها چه مفهومی دارند؟
سیاه و سفید
به معنای ترس، اضطراب، اندوه و ناامیدی است.
خاکستری
رنگی خنثی که چیزی را بیان نمیکند.
قهوهای
به معنای مقابله با فشار والدین برای نظافت است.
بنفش
به معنی تمایل به چیزهای مخالف است. اگر زیاد استفاده شود به معنی اضطراب است.
آبی
صلح و آرامش و تسلیم شدن در این رنگ نهفته است، ضمن آنکه به معنی درونگرایی کودک است.
سبز
این رنگ به معنای نیاز به جلب توجه و تمایل به برقراری ارتباط و سرسختی است.
قرمز
برونگرایی کودک در استفاده از این رنگ نشان داده میشود.
زرد
شادی و خوشبینی و میل به مشارکت در این رنگ مشخص است.
صورتی
وقتی کودک از این رنگ استفاده میکند نشان میدهد تمایل به صلح و تعادل دارد.
سیب سبز
دکتر محمد غفرانی در گفتگو با مهر، اظهارداشت: حدود ۸۰ نفر فارغ التحصیل فوق تخصص اعصاب اطفال در کشورداریم که مشغول به کار هستند و از هر ۲۵ درصد تخت های بیمارستانی اطفال، کودکان با بیماریهای اعصاب و یا وابسته به اعصاب بستری هستند. بنابراین حجم عظیمی از بیماری ها را بیماری های اعصاب تشکیل می دهد و مهمترین نکته ای که در بیماری های اعصاب باید مورد توجه قرار گیرد وجود حملات تشنجی مانند صرع است.
وی گفت: البته تشنج به خودی خود صرع نیست چون علت های مختلفی منجر به تشنج می شود و ۶۰ تا ۷۰ درصد مراجعه به متخصصین اعصاب با علائم تشنج مراجعه می کنند که علت های زیادی دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ادامه داد: مسئله مهمی که در طب اعصاب اطفال مورد توجه است وجود اختلالات یادگیری و عقب ماندگی ذهنی و اختلالات رفتاری است و خیلی از این بیماریها که جنبه ژنتیک دارند درمان پذیر نیستند.
به گفته رئیس انجمن اعصاب اطفال ایران، صرع بیماری کودکان است زیرا ۹۰ درصد حملات صرعی زیر سن ۲۰ سال اتفاق می افتد و درباره صرع باید گفت که درمان آن مشخص شده و با داروهای جدید می توان این بیماری را درمان کرد.
غفرانی اظهار داشت: از هر ۱۰۰ بیمار صرعی ۲۵ تا ۳۰ درصد آنها به درمان های دارویی جواب نمی دهند و این افراد به عنوان صرع مقاوم به درمان نامیده می شوند و باید با راههای دیگری شامل رژیم های غذایی مخصوص یا داروهای خاص درمان شوند و از هر ۱۰۰۰ نفر، ۵ نفر به این بیماری مبتلا می شوند.
وی افزود: شایع ترین علائم صرع به صورت حملات تشنجی همراه با خارج شدن کف از دهان و کاهش سطح هوشیاری فرد است و در بعضی مواقع فرد کاملا بیهوش می شود و چون صرع انواع مختلفی دارد، علائم متفاوتی نیز دارد. مثلا فرد ممکن است به مدت ۵ تا ۶ دقیقه به جایی خیره شود و یا احساس گز گز در قسمت هایی از بدن داشته باشد.
غفرانی توصیه کرد بهتر است هر فرد به پزشک خانواده خود مراجعه کند و پزشک خانواده می تواند بیش از ۵۰ درصد موارد را تشخیص و درمان کند و درصورت نیاز به فوق تخصص اعصاب ارجاع داده می شوند.
کلمات کلیدی: صرع،علائم صرع،تشنج،انجمن اعصاب اطفال،دکتر محمد غفرانی