گریه از مهمترین راههای ارتباط کودک با محیط و ابراز نیازهایش است، بنابراین باید گریه او را بشناسیم و به آن اهمیت دهیم. پاسخ به این پرسش که آیا بعضی از کودکان بیشتر گریه میکنند؟ مثبت است. بعضی بچهها حساسترند و نسبت به صدا و عوض کردن لباس واکنش نشان میدهند که این وضعیت، راهحلی ندارد.
در ماههای اول زندگی، گریه کودکان در شب بیشتر است، این وضعیت طبیعی است و کودک بتدریج یاد میگیرد که مدت بیشتری از شب را در خواب بگذراند. در سن قبل از سه ماهگی گریه کودک قطعا نشانه نیاز اوست.
او برای اینکه غمگین است گریه نمیکند، بلکه میخواهد نشان دهد که به مراقبش نیازمند است یعنی یا گرسنه است یا پوشکش را خیس کرده یا به هر علتی ناراحت است. در سن قبل از یکسال لازم است که بلافاصله با گریه کودک به نیازش پاسخ داده شود.
کودکان در این سن لوس نمیشوند، بلکه راضی کردن آنان باعث میشود احساس امنیت کنند. بعد از در آغوش گرفتن کودک بهتر است که با او صحبت کنید، آواز آرام بخوانید و با دستهایش بازی کنید. بعد از سه ماهگی کودکان کمتر گریه میکنند و با حرکات دست و بدن سعی میکنند خواستههای خود را بفهمانند، معمولا در این هنگام مادر یا مراقب از روی نوع جیغ کودک به علت آن پی میبرد.
در این زمان لازم نیست کودک را بلافاصله بغل کرد، میتوان در صورتی که فقط غرغر میکند او را بغل نکرده و مراقب بود تا خودش آرام شود. زمانی که کودک واقعا گریه کند یا مادر متوجه شود که او نیازی دارد، خواستهاش باید مرتفع شود.
در صورتی که نتوانید کودک را آرام کنید لازم است او را به پدرش بسپارید، معمولا در این صورت کودک آرام میشود. به خاطر داشته باشید که با هر گریه کودک او را بلافاصله با پستان مادر شیر ندهید، زیرا کودک به جای پستانک از پستان مادر استفاده خواهد کرد که باعث آزار مادر شده و کنترل کودک سخت میشود.
در سنین بالای یک سال با توجه به این نکته که کودک از زبان گریه برای ابراز خواستههایش استفاده میکند، بهتر است به او نشان دهید که متوجه گریهاش هستید و با او آرام و مهربان صحبت کنید.
زمزمه آرام مادر، کودک مضطرب را مطمئن میکند و در صورتی که نیازی نداشته باشد آرام میشود. اینکه هرگاه کودک گریه میکند او را تنها بگذاریم، کار درستی نیست. اگر کودک احساس کند به او اهمیت نمیدهید، احساس ناامنی روانی کرده و در بزرگسالی روی روانش تاثیر منفی خواهد گذاشت.
هر گاه شدت گریه کودکی در آغوش مادرش بیشتر شد باید مواردی مثل کودک آزاری والدین، شکستگی و عفونت اندامها و بیماریهای سیستم عصبی مرکزی را درنظر داشته باشید. مادران با شناخت گریه کودک میتوانند بهتر با او ارتباط برقرار کنند و این موضوع با عشق فطری و هنر مادری آمیخته خواهد شد.
دکتر فریبا شیروانی - متخصص اطفال و فوق تخصص عفونی اطفال
جام جم سرا: کهیرهای حاد معمولا بعد از مواجهه با عوامل آلرژیزا چه در سطح پوست یا به صورت خوراکی و استنشاقی، گزش حشرات یا ابتلا به بیماری عفونی حاد ایجاد میشود و کهیرهای مزمن ممکن است به دنبال علل مهمتر مانند بیماریهای نسج همبند، بدخیمیها، عفونتهای مزمن و بیماریهای خود ایمن و اختلالات غددی ایجاد شود.
در این بحث، عوامل ایجادکننده کهیر حاد بیشتر مورد تاکید قرار میگیرد. این کهیرها زمانی ظاهر میشود که بدن، یک ماده شیمیایی به نام هیستامین را آزاد کند.
عوامل ایجادکننده آن گزیدگی و نیش حشرات مانند زنبورها یا مورچههای قرمز، مواد غذایی مانند آجیلها، بادام زمینی، تخم پرندگان، نرمتنان صدفدار، ماهی، شیر، توتهای تازه یا فریزشده، گوجهفرنگی و برخی افزودنیها و نگهدارندههای خاص غذایی و حتی پروتئین موجود در غذاست، حتی تماس با برخی غذاهای خاص (مثلا آب توتفرنگی) باعث کهیر میشود، تماس با حیوانات مانند گربهها، سگها و دیگر حیوانات و پرندگان نیز موجب بروز کهیر میشود.
گرده گل در گیاهان چه از طریق تماس یا استنشاق نیز ممکن است باعث ایجاد کهیر شود. همچنین کاهش و افزایش ناگهانی دما باعث آزاد شدن هیستامین و ایجاد کهیر میشود.
از سوی دیگر، ابتلا به بسیاری از بیماریهای ویروسی باعث ایجاد ضایعات کهیری یا شبیه کهیر میشود که خودبهخود بهبود پیدا میکند، حتی ابتلا به هپاتیت A نیز میتواند قبل از بروز زردی با ضایعات کهیری خودش را نشان دهد.
مصرف بسیاری از داروها و آنتیبیوتیکها باعث عوارض پوستی ازجمله کهیر میشود. در بیمارانی که دچار آلرژی شدید و خطرناک میشوند ممکن است در مراحل ابتدایی در سطح پوست ضایعات کهیری بروز کند و پس از آن اختلالات تنفسی به صورت تنگی نفس و کاهش فشارخون رخ دهد که در چنین شرایطی لازم است بسرعت تحت درمان قرار گیرند.
برای درمان کهیر اول باید علت آن را شناسایی کرد تا از درمانهای مضر و نابجا جلوگیری شود. در صورت احتمال آلرژی داروهای آنتیهیستامین کمککننده است و گاهی از داروهای کورتونی استفاده میشود. در بیماریهای عفونی لازم است بیمار تحت نظر گرفته شده و درمان شود.
مادران توجه داشته باشند در صورت بروز کهیر، خودسرانه بخصوص از داروهای کورتونی استفاده نکرده و با پزشک مشورت کنند.
دکتر فریبا شیروانی - متخصص اطفال و فوقتخصص عفونی اطفال
در سنین کودکی و نوجوانی بسیاری از بچهها ترجیح میدهند به جای خوردن غذا بازی و تفریح کنند و غذاهایی که این جنبه را به همراه داشته باشد، ترجیح میدهند. بهعنوان مثال بیشتر کودکان، ساندویچ را به پلو و خورشت ترجیح میدهند یا پیتزا را دوست دارند.
والدین میتوانند با در نظر داشتن سلامت مواد غذایی و صرف وقت کافی اینگونه غذاها را به نحو سالم و مقوی به کودکان بدهند. مثلا در منزل از گوشت و سویا همبرگر بسازند و در هفته چند وعده برای کودکان از این غذا استفاده کنند.
مهم این است که مواد مغذی مثل لبنیات، گوشت، سبزیجات، میوهها، غلات و حبوبات را به اندازه کافی در غذای کودکشان بگذارند و صرفا به حجم زیاد نان یا برنج توجه نکنند. موضوع تغذیه کودکان را با همین چند جمله به پایان میبرم و به مطلب جالبتری که برای این هفته در نظر گرفتهام میپردازم:
چند روز پیش کودکی را برای معاینه آوردند. کودک از بستگان یکی از پزشکان دوست و همکارم بود و از طرف او معرفی شده بود. مادر از اینکه او در بین همسن و سالانش از بقیه لاغرتر است، شکایت داشت و از من میخواست که بررسی و درمان لازم را انجام دهم. وقتی وزن و قد کودک را اندازهگیری و با منحنیهای طبیعی کودکان سالم مقایسه کردم به موضوع عجیبی برخورد کردم.
کودک دقیقا روی صدک 50 منحنی بود. به عبارت ساده این کودک در وسط منحنی سلامت قرار داشت و از نظر قد و وزن در بهترین شرایط ممکن بود. از مادر سوال کردم که آیا مطمئن است که کودک لاغرتر از همکلاسیهایش است. او که فردی با درایت بود به من اطمینان داد کودکش جزو کم وزنترین در بین همکلاسیهایش است.
بله، واقعیت همین است. وزن بیشتر کودکان شهرنشین بالاتر از منحنیهای استاندارد است و در واقع این کودکان چاق هستند. اشتباهی که بسیار اتفاق میافتد این است که بخواهیم وزن و قد کودک را مثل بزرگسالان با فرمول ساده ارزیابی کنیم و بگوییم که یک دختر پانزده ساله با قد 158 سانتیمتر باید 58 کیلوگرم باشد.
این کاملا اشتباه است. براساس منحنیهای کودکان و نوجوانان سالم، برای چنین دختر خانمی وزن 49 کیلوگرم مناسب است و اگر او 58 کیلوگرم باشد، 9 کیلو اضافه وزن دارد. متاسفانه بیشتر والدین تصور میکنند وزن زیاد نشانه سلامتی است، در حالی که در بیشتر موارد، عکس این مطلب صادق است.
به این نکته توجه کنیم که چاقی دوران کودکی و نوجوانی یکی از اصلیترین عوامل چاقی دوران بزرگسالی است و متاسفانه باید گفت دادن غذای اضافی به کودک در واقع هل دادن او به سوی مرگ زودرس است.
دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماریهای غدد
جام جم سرا:این انگل کوچک در اثر تماس نزدیک بین کودکان ایجاد میشود. بیشتر در کودکان خردسال و مهدکودک و در کودکان دوران ابتدایی شیوع دارد.
این بیماری با تماس نزدیک سر و به اشتراک گذاشتن کلاه، شانه، روسری و سنجاق بین کودکان منتشر میشود و وقتی کودک مبتلا شود بقیه افراد خانواده نیز مبتلا میشوند.
این حشره نمیتواند مدت زیادی بدون تماس با پوست بدن زنده بماند و فقط از طریق تماس مستقیم منتقل میشود.
شپشها بسیار کوچکند، از خون انسان تغذیه میکنند، ولی با چشم غیر مسلح دیده میشوند و سفید رنگ یا خاکستری تیره یا قهوهای هستند.
وجود شپش در سر باعث ایجاد خارش در سر میشود که به علت حساسیت پوست در محل نیش حشره است.
خارش سر باعث میشود تا کودک تلاش در خاراندن سر کند و این امر باعث ایجاد زخم در پوست سر میشود.
وجود زخم در پوست راه را برای ورود باکتریها باز میکند و به همین دلیل غدد لنفاوی قاعده گردن ممکن است بزرگ شود.
تشخیص این بیماری با مشاهده تخم شپش است که مانند دانههای شوره به مو میچسبند.
تفاوت آنها با شوره این است که تخمها سفت هستند و حرکت نمیکنند، ولی شورهها نرم بوده و متحرک است.
درمان شپش با استفاده از شامپوهای مخصوص است که از سوی پزشک تجویز میشود. این داروها برای کودکان و زنان باردار با احتیاط و تحت کنترل تجویز میگردد.
برای خارج کردن تخمها لازم است موهای فرد کوتاه شود و از شانههای دانه ریز برای شانه کردن مو استفاده شود.
بهتر است نیم ساعت قبل از حمام از سرکه تازه استفاده شود (شانه را به سرکه آغشته کنید)، و موها را با حوصله شانه کرد. این عمل باعث میشود اتصال تخمها به تنه مو کم شده و تخمها خارج شود.
انجام اقدامات بهداشتی برای از بین بردن شپش و عود مجدد آن لازم است. لباسها و ملافههای فرد شپش زده را حتما بشویید.
تمامی لباسهایی که وی در مدت 48 ساعت گذشته بر تن کرده را باید با آب داغ شستوشو داد البته تمام وسایل کودک لازم نیست شسته شود.
اگر کودک عادت دارد که شبها با عروسک مورد علاقه اش بخوابد، میتوان آن عروسک را با نگهداری به مدت 20 دقیقه در خشککن داغ از آلودگی پاک کرد.
این مدت زمان، تمام آلودگیهای موجود در وسایل را از بین خواهد برد. یک کودک شپش زده بعد از تکمیل دوره درمان، نباید از حضور در سر کلاس محروم شود حتی توصیه میشود کودکان در کلاسهای خود حضور داشته باشند، اما از تماس مستقیم سر آنان با دیگران اجتناب شود.
بعد از پاک شدن کودک از شپش، بررسی منظم مو و پوست فرزندان لازم است. بنابراین میتوان آلودگی را در همان مراحل اولیه شناسایی و برای درمان مناسب اقدام کرد.(دکتر فریبا شیروانی - متخصص اطفال و فوقتخصص عفونی اطفال)
این نگرانی بیدلیل هم نیست چراکه این کودک مبتلا به مننژیت شده است؛ بیماریای که با وجود شباهت به آنفلوآنزا و عفونت شدید تنفسی در صورت رسیدگی دیر هنگام بسیار خطرناک و حتی مرگبار است. بیماری مننژیت منجر به التهاب پرده مغزی میشود و نوع باکتریایی آن برخلاف نوع ویروسی بسیار خطرناک است.
دکتر ساسان ساکت، فوقتخصص مغز و اعصاب کودکان با اشاره به این که مننژیت علت اصلی چهار درصد مرگ نوزادان است و از شش ماهگی تا پنج سالگی شیوع بیشتری دارد، به جامجم میگوید: تب و سردرد در بیماریهای مختلفی دیده میشود که یکی از آنها آنفلوآنزاست. با وجود این، همراهی تب، سردرد، استفراغ و سفتی گردن که از نشانههای مننژیت است به ندرت در بیماریهای خوش خیم دیده میشود و نیازمند توجه ویژه و مراجعه فوری به پزشک است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی میافزاید: مراجعه هر چه سریعتر و بدون فوت وقت به پزشک، تنها اقدام اصلی والدین در چنین شرایطی محسوب میشود، چراکه استفاده خودسرانه از داروهای مسکن و تببر ممکن است تشخیص و درمان را با تأخیر مواجه کند و در مننژیت باکتریایی عوارض مرگبار دارد. این بیماریها بهخصوص در هفتهها و ماههای اول تولد، اثری نامطلوب بر کودک دارد و اگر با تب شدید همراه باشد و منجر به حالت اغما شود، احتمال تاثیر بر رشد هوشی کودک و در نتیجه عقبماندگی ذهنی بیشتر میشود. مننژیت ازجمله بیماریهایی است که اگر در دوران خردسالی به زودی و به موقع تشخیص داده و درمان نشود، موجب اختلالات مغز و سلسله اعصاب و بروز عقبماندگی ذهنی میگردد.
آلوده شدن به عفونتهای ویروسی و میکروبی
عمدهترین دلایل ابتلا به مننژیت، آلوده شدن به عفونت باکتریایی، ویروسی و با احتمال کمتر، عفونت قارچی است.
دکتر ساکت با بیان این مطالب میافزاید: از علل غیرویروسی و غیرشایع مننژیت غیرچرکی نیز میتوان به داروهایی چون بروفن و IVIG (ایمونوگلبولین وریدی) و نیز بیماریهای کاوازاکی، لوسمی، لوپوس (بیماریهای خودایمنی) و میگرن اشاره کرد.
عفونت دوران بارداری، عامل اصلی خطر
خیلی از والدین تصور میکنند، نوزاد تازه به دنیا آمده آنها از طریق عفونت بیمارستانی مننژیت گرفته در حالی که عمدهترین عامل خطر ابتلا به مننژیت باکتریایی در نوزادان، عفونت مادری است. به همین دلیل، این متخصص تاکید میکند: درمان سریع عفونت مادران باردار (ازجمله تبخال تناسلی، سیفلیس، سرخجه و عفونت خونی) از مهمترین اقدامات پیشگیرانه در برابر مننژیت است.
دکتر ساکت: استفاده خودسرانه از داروهای مسکن و تببر ممکن است تشخیص و درمان مننژیت را با تأخیر مواجه کند |
وی میافزاید: عامل ایجاد مننژیت عفونی نوزادان در رحم مادر و در دوران جنینی منتقل میشود یا پس از زایمان و تولد کودک کسب میشود. البته تغذیه نشدن با شیر مادر و انجام ندادن واکسیناسیون در نوزادان و کودکان سالم نیز میتواند از علل ابتلا به مننژیت باشد. گرچه تولد نوزاد نارس، نقص سیستم ایمنی و ضربه به سر نیز میتواند از علل دیگر ابتلا به مننژیت باشد.
وقتی عوارض مننژیت به جا میماند
مننژیت بهخصوص در هفتهها و ماههای اول تولد، اثری نامطلوب بر کودک دارد و اگر با تب شدید همراه باشد و منجر به حالت اغما شود، احتمال تاثیر بر مغز و رشد هوشی کودک بیشتر میشود. به ویژه در چنین شرایطی احتمال بروز عقبماندگی ذهنی در کودک نیز وجود دارد.
توجه داشته باشید، حدود 10 درصد مبتلایان به مننژیت میمیرند و در صورت رسیدگی دیر هنگام و وارد شدن آسیب مغزی به کودک یا نوزاد، احتمال بروز مشکل شنوایی و حرکتی نیز وجود دارد.
درمان آنتیبیوتیکی باید به سرعت آغاز شود
بیشک شروع علائم ناگهانی مننژیت در نوزاد یا کودک با تب، سردرد، سفتی گردن ـ که البته در نوزادان دیده نمیشود ـ و بیقراری و ناخوشی حاد است که معمولا کمتر از یک هفته طول میکشد. البته بیحالی و سردرد کودک ممکن است چندین هفته به طول انجامد.
این متخصص مغز و اعصاب کودکان میگوید: تنها راه تشخیص قطعی بیماری، گرفتن مایع مغزی ـ نخاعی است. بیشک برای هر کودک با تظاهرات بالینی مننژیت غیرچرکی تا وقتی نتیجه کشت مایع مغزیـ نخاعی از نظر باکتری منفی اعلام شود، باید از درمان آنتیبیوتیکی استفاده کرد.
دکتر ساکت با تاکید بر ضرورت تداوم درمان آنتی بیوتیکی طی 10 روز تا سه هفته در صورت تائید بیماری از نوع باکتریایی میافزاید: درباره سایر مننژیتهای غیرچرکی، درمان شامل استراحت در بستر و محیط آرام و استفاده از ضددرد خفیف میشود. درمان پیشگیرانه با داروهای خاص در موارد ابتلای کودک به مننژیت باکتریایی نیز معطوف به افراد خانواده کودک و افرادی میشود که در تماس نزدیک با کودک هستند. البته این ملاحظات درمانی شامل پرسنل درمانی مراقب کودک نیز میشود.
پونه شیرازی
دانش و سلامت
***
نوزاد از موقع تولد برای تأمین نیازهای خود یا بیان مشکلاتش فقط گریه میکند. سپس بتدریج حرف میزند و با بیان کلمات نیاز خود را بیان میکند. بعضی مشکلات جسمی، مسائل شنوایی یا بیماریهای کودک ممکن است با بیقراری، گریه کردن ممتد و جیغزدنهای طولانی همراه باشد. این یک وسیله برای ارتباط با محیط و ابراز نیاز یا مطرح کردن خود است.
جیغزدن در هر سنی معنا و مفهوم متفاوتی دارد. زیر یک سال، جیغزدن راه ارتباطی شیرخوار با مادرش است. بعد از سه تا چهار ماهگی، این جیغها ممکن است همراه با گریه باشد و معمولا کودک هنگام خستگی، گرسنگی، دردداشتن یا کثیف بودن پوشک جیغ میزند. معمولا مادر یا مراقب کودک میتواند تا زیر یکسال تشخیص دهد علت گریههای مختلف کودک چیست. از 15 ماهگی که سختترین سن تربیت کودک است و به آن نوپایی گفته میشود، کودک یک سلسله رفتار از خود بروز میدهد که آن را قشقرق مینامیم.
این رفتار شامل جیغزدن، فریاد کشیدن، پا به زمین کوبیدن، سر به زمین یا دیوار زدن همراه با گریه است. قشقرق به پا کردن معمولا از 15 ماهگی شروع میشود و تا سه سالگی ادامه مییابد و بیشتر به منظور دستیابی به خواستهای است که والدین در مقابل آن پافشاری میکنند. در این سنین، جیغزدن کودک به دلیل بیماری، گرسنگی و تشنگی نیست. حدود 10 درصد از کودکان بدخلق، بدقلق، غیرقابل پیش بینی و انعطافناپذیر هستند.
دو تا سه سالگی سن استقلالطلبی کودک است و تصور میکند مرکز دنیاست و همه باید به او توجه کنند و ممکن است حتی بیدلیل جیغ و فریاد راه بیندازد تا توجه دیگران را به خودش جلب کند.
برای مقابله با جیغزدنهای کودک و قشقرقهای او، ابتدا بایددلایل ایجاد قشقرق کودک را شناسایی کنید.
چنانچه خواسته کودک معقول باشد خواسته او را برآورده کنید و با کودک لجبازی نکنید.
اما اگر کودک به دلیل ناموجه، جیغ و فریاد راه میاندازد، به او بیتوجه باشید و رفتارش را نادیده بگیرید؛ زیرا اگر بلافاصله خواسته او را برآورده کنید کودک یاد میگیرد با استفاده از قشقرق، تمام خواستههای خود را برطرف کند.
فضای خانه را آرام و کم تنش نگه دارید.
سبک تربیتی پدر و مادر بهتر است همسو باشد تا کودک سوءاستفاده نکند.
در مقابل قشقرق کودک و جیغزدن او نباید شما نیز جیغ بزنید و رفتار او را تقویت کنید.
به کودک، الفاظ و جملات منفی مانند «جیغ جیغو»، «دوستت ندارم» و «ازت خسته شدم» نگویید.
به جای تمرکز بر رفتارهای پرخاشگر کودک، رفتارهای آرام او را تقویت کنید و در زمانهایی که با آرامش رفتار میکند به او توجه بیشتری نشان دهید.
با کودک خود وقت بگذرانید و نیازهای عاطفی، روانی و اجتماعی او را برآورده کنید.
دکتر مهرنوش دارینی
روانشناس و مشاور
اگر فرزندتان ناگهان علاقه اش را به غذایی از دست می دهد به این موضوع توجهی نکنید
برای رفع بد غذایی کودک، ابتدا باید علت بدغذایی یا کم خوراکی کودک خود را بفهمیم
شاید همه تمایل داریم کودکانی داشته باشیم که خوب غذا میخورند و از تمام گروههای غذایی استفاده میکنند. مسلما هیچکدام از ما از نق زدن فرزندمان سر میز غذا و بهانهگیری از دوست نداشتن غذاهای مختلف خوشمان نمیآید. اکثر ما دوست داریم وقتی میز غذا را میچینیم فرزندمان با علاقه و میل زیاد مشغول خوردن شود و لذت ببرد. شاید بارها به روشهای مختلف متوصل شدهاید و اصطلاحا او را گول زدهاید که فلان غذا را بخورد. شاید حتی به او جایزه بدهیم تا بیشتر غذا بخورد. سلیا باربور، متخصص تغذیه میگوید: همیشه میخواستم بچههایم غذاخور خوبی باشند. این مسئله برایم از اهمیت زیادی برخوردار است.
چندی پیش به این فکر میکردم که چطور میتوانم آنها را طوری بار بیاورم که علاوه بر سالمون، باقالی و پنیر، کلم بروکلی و پرتقال هم بخورند و همیشه این سوال را از خودم میپرسیدم که آیا اشتها از آن دسته چیزهایی است که مثل شخصیت و رنگ مو، شخصی تلقی میشود؟ کاش میتوانستم بگویم که صرفا نگران سلامت آنها هستم، اما این نگرانی همواره تنها بخشی از ماجرا بوده است. همیشه دوست داشتم آنها را آسانگیر بار بیاورم. در تحقیقات اخیر، نحوه برخورد افراد با فرزندانشان را بررسی کردم و توانستم به ۷ راهبرد کاربردی برای تربیت یک فرزند غذاخور دست یابم. شما هم میتوانید با استفاده از این ترفندها فرزندتان را به خوردن انواع و اقسام غذاها ترغیب کنید.
۱٫ تهدیدش را جدی نگیرید
هنگام صرف غذا، به سه فرزندم میگویم: «این چیزی است که برای شام تدارک دیدهام؛ اگر دوست ندارید، مشکلی نیست. لازم نیست بخورید، اما چیز دیگری برای شام نداریم.» آنها خود تصمیم میگیرند که غذای آن شب را بخورند یا منتظر فرصت بعدی بمانند. در این راهبرد سلیقه آنها درنظر گرفته میشود. شما میتوانید علاوه بر غذای جدیدی که تدارک دیدهاید، حداقل یک یا دو خوراکی آشنا و محبوب هم برای کودکان آماده کنید؛ این آکادمی اطفال آمریکا بود که انگیزه پیگیری این ایده را به من بخشید. جورج، اولین فرزندم یاد گرفته بود «نه» بگوید.
در همان زمان بود که با این جمله از کتاب راهنمای تغذیه کودک روبهرو شدم: «اگر کودک یک یا دو وعده غذاییاش را نخورد، بیمار نخواهد شد، اما پدر و مادرها گاهی طوری برخورد میکنند که انگار کودک با این کار از بین میرود!» اگر تا به امروز سعی کردهاید غذاهای جایگزین دراختیار کودک قرار دهید و او هر بار به جای خوردن غذای شما، تهدید کرده که اعتصاب غذا خواهد کرد، به شما توصیه میشود از راهبردهای شماره ۵ و ۶ کمک بگیرید.
۲٫ از ادویهها کمک بگیرید
بچهها حس چشایی حساسی دارند، اما این بدان معنا نیست که باید یک رژیم غذایی ثابت متشکل از پاستا با کره داشته باشند (حتی اگر خودشان مایل باشند). شما میتوانید برای پاسخ به حس چشایی آنها برایشان غذاهای ادویهدار تدارک ببینید. کودکان به طعم خوب مواد غذایی واکنش نشان میدهند. همیشه انتظار داشتم بچههایم از سیر دوری کنند، همچنین فکر میکردم آنها هرگز سمت زیتون نروند. اما سیر باعث بهبود طعم غذا میشود، طوری که حتی یک کودک یکساله هم متوجه تفاوت آن خواهد شد. زیتون هم گزینه خوبی است، در صورتی که تلخ نباشد و بوی تندی ندهد. برای این کار، من از عادات غذایی قبلیام که مبتنی بر نخوردن غذاهای تند و ادویهدار بود، دست کشیدم. اما هنوز همان غذاهایی را برای خانواده درست میکنم که پیش از این برای دوستانم تدارک میدیدم.
۳٫ با کودکتان مذاکره کنید
تشویق کودکان به خوردن این گروه از مواد غذایی بهطور سنتی یک مشکل بزرگ برای مادران است. درک این مسئله آسان است. سبزیجات پخته شده و نمکسود صرفا یک غذای مفید جانبی هستند که به لحاظ طعم و مزه در مقابل خوراکیهای خوشطعم و ادویهدار کم میآورند. از این رو، جای تعجب نیست که واداشتن بچهها به خوردن سبزیجات مستلزم التماس و تهدید یا استفاده از تاکتیکهایی است که ممکن است بهسرعت نتیجه عکس دهند. چون به محض اینکه کودک بفهمد شما میخواهید او سبزیجات بخورد، از این کار امتناع ورزیده و از این مخالفت بهعنوان یک اهرم فشار استفاده خواهد کرد. من توانستم از دستوراتی استفاده کنم که در آن از سبزیجات در قالب غذای اصلی استفاده میشود.
مثلا از سبزیجات در تهیه سس پاستا استفاده کردم.
یک ترفند دیگر این است که وقتی میخواهید سبزیجات سرو کنید، ظرف سبزیجات را همان اول روی میز بیاورید، چون بچهها خیلی گرسنه هستند. در این شرایط، معمولا کل سبزیجات به سرعت خورده میشود، حتی قبل از آنکه غذای اصلی روی میز بیاید.
۴٫ دستهجمعی خوراکی بخورید
احتمالا این گفتهها را شنیدهاید: کودکانی که با والدین خود غذا میخورند، رژیم غذایی سالمتری دارند، از واژگان بهتری استفاده کرده و اغلب نمرات بهتری میگیرند و… نمیخواهم شما را مجبور کنم که هر شب از چنین راهبردی استفاده کنید. اما سعی کنید گهگاه از این ترفند کمک بگیرید.
در مورد انتظارات خود واقعبین باشید. بچهها معمولا دوست ندارند زیاد روی میز غذا بنشینند. یک کودک خردسال نهایتا ۵دقیقه دوام میآورد. این زمان برای کودکان ۴ساله و بزرگتر ۱۵دقیقه خواهد بود.
طوری عمل کنید که کودک مشتاق شام خوردن در کنار خانواده باشد، بدون آنکه احساس فشار کند. اگر یکی از دو فرزندتان غذایش را تمام کرده، اجازه دهید از میز غذا بلند شود. اما نگذارید در اطراف میز پرسه بزند، بازی کند یا با حرف زدن سایر اعضای خانواده را از غذا خوردن باز دارد. او باید به اتاقنشیمن برود یا در اتاقش سرگرم شود. بعضا تمام آنچه کودک میخواهد توجه و همراهی خانواده است، بنابراین با این کار میتوانید او را به نشستن در کنار سایر اعضای خانواده تشویق کنید. میتوانید برخی قوانین خوب دیگر را هم به روند روتین غذا خوردنتان اضافه کنید، مثلا حین شام خوردن به تلفن جواب ندهید یا تلویزیون تماشا نکنید.
۵٫ اجبار را فراموش کنید
مانند بسیاری از والدین، من هم خاطرات زیادی از دوران کودکی دارم که پدر و مادرم مجبورم میکردند غذایی بخورم که معدهام را بههم میزد، اما هیچوقت نمیخواهم این کار را با فرزندانم بکنم. میدانم که بسیاری از والدین نگران این مسئله هستند، اما اگر فکر میکنید یک غذای مشخص برای کودکتان ناخوشایند است، او را به خوردن آن مجبور نکنید و بگذارید غذایش را نیمهکاره رها کند. حتی میتوانید از او بهخاطر اینکه غذایش را در حد یک لقمه امتحان کرده، تشکر کنید.
۶٫ گاهی با او معامله کنید
بچههای من بیشتر از هر چیزی در مورد مواد غذایی آسانگیر هستند. اما این بدان معنا نیست که همیشه دستپختام را دوست دارند.
باید بگویم خودم هم بعضا از دستپختام راضی نیستم. ولی خوردن آن غذا نباید مثل شکنجه باشد.
اگر ببینیم آنها با غذایشان بازی میکنند، لقمههای کوچک میخورند یا اصلا لب به غذایشان نمیزنند، سعی میکنم به همان ترفندهای قدیمی متوسل شوم که از نسلها قبل رایج بودهاند:
• اگر غذایت را امتحان نکنی، خبری از دسر نخواهد بود.
• اگر کمی از غذایت را امتحان نکنی، دیگر خبری از غذای محبوبت نخواهد بود؛ اما اگر امتحانش کنی، میتوانی هرقدر که میخواهی، غذای مورد علاقهات را بخوری.
• «میبینم که مرغت را نخوردی. اشکالی نداره آن را به برادرت بدهم؟» این ترفند در اغلب موارد جواب میدهد و بعضا باعث میشود که کودک سختگیر تجدیدنظر کند و غذای داخل بشقابش را تا آخر بخورد.
در حضور کودک درباره بدغذایی او با کودکان دیگر صحبت نکنید
۷٫ به او جایزه بدهید
نمیتوانم دروغ بگویم: بستنی گهگاه از هر چیزی که در این سیاره خورده میشود، طعم بهتری میدهد. زندگی شیرینی خاص خودش را دارد، بنابراین وعدههای غذایی ما هم باید کمی شیرینی داشته باشند.
۸٫ تزیین فراموش نشود
علاوه بر همه روشهایی که گفتیم، یک روش بسیار مفید دیگر هم وجود دارد و آن هم تزیین غذاهای کودکان است. اگر توجه کرده باشید کودکان معمولا با دیدن یک غذای جدید و رنگارنگ هیجانزده میشوند و برای خوردن غذا از خود اشتیاق نشان میدهند. سفرههایی که غذاهای تزیین شده و رنگارنگ دارند کودکان را به نشستن و خوردن غذا ترغیب میکنند. بهعلاوه در سایتهای اینترنتی و کتابهای تزیین غذا انواعی از تزیین غذای مخصوص کودکان وجود دارد که میتوانید از آنها استفاده کنید. مسلما غذاهایی که به شکل انواع حیوانات و سرگرمیهای مختلف تزیین شده باشند اشتیاق بیشتری برای خوردهشدن به سمت خود جلب میکنند.
اگر کودکان را در کاری شرکت دهید نسبت به آن مشتاقتر خواهند شد که میتوانید از این موضوع برای افزایش اشتهای فرزند خود بهره بگیرید. میتوانید در غذا پختن یا تزیین غذا کودکتان را شرکت دهید و به این ترتیب او را نسبت به غذا و فرایند تهیه آن مشتاق کنید. لازم نیست هر روز و همه کارهای پخت غذا را به او بسپارید، میتوانید از کارهای جالب و هیجانانگیز استفاده کنید که مناسب کودکتان باشد. مثلا برای همزدن تخممرغ یا مخلوط کردن مواد یا تزیین از کودکتان کمک بگیرید. حتی با کمی حوصله میتوانید این کار را به بازی تبدیل کنید. از فرزندتان بخواهید هر طور که میخواهد غذا را تزیین کند. حتی میتوانید این کار را به مسابقه تبدیل کنید و هم مزه و هم تزیین را نمره بدهید. کودکتان در این صورت حتما غذا خواهد خورد و به آن مشتاق خواهد شد.
منبع: مجله سیب سبز/برترین ها
آیا باید بی درنگ به رفتارهای کودک واکنش نشان داد؟
نگران لوس شدن کودکم هستم
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۷ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۱۵:۲۵
نوزادان قابل لوس شدن نیستند. کودک شما به تمام توجه شما نیاز دارد. به توصیه های خویشاوندانتان که میگویند کودکان باید استقلال را یاد بگیرند، اهمیت ندهید. به جای آن، به صدای غریزه ی مادرانه یا پدرانه ی خود گوش دهید- صدایی درونی که به شما میگوید کودکتان را آرام کنید.
وقتی بیدرنگ به کودکتان توجه میکنید، احساس امنیت بیشتری میکند، نگرانیش کمتر میشود، و شجاعت پیدا میکند که دنیا را به روش خود کشف کند. به محض اینکه بفهمد گریه هایش برای شما مهم است، کمتر بی دلیل گریه میکند. در طولانی مدت، پاسخ سریع شما به نیاز های کودکتان باعث میشود او کمتر لجاجت داشته باشد و حرف شما را راحتتر بپذیرد.
هنگامی که کودکتان به سن شش تا هشت ماهگی رسید، شروع میکند به درک رابطه ی " علت و معلول" - مثلا متوجه میشود که اگر کاسه را از صندلیش بیاندازد کاسه می افتد.
همچنین شروع میکند به درک رابطه ی میان رفتارهای خود و عکس العمل های شما. در این مرحله ایجاد یک سری محدودیت خوب و مناسب است. اگر کودکتان برای بدست آوردن چیزی که لازم ندارد گریه سرداد، کوتاه نیایید، او را در آغوش بگیرید تا آرام شود. وقتی رفتار خوب را نشان داد نیز او را در آغوش گرفته واز رفتارش تقدیر کنید. هنگامی که به سمت چیزی خطرناک میرود به آرامی حواسش را پرت کنید.
ترکیب درستی از عشق و راهنمایی به کودکتان کمک میکند که جایگاه خود را در جهان بیابد. اما فعلا، تمام تمرکزتان باید روی این باشد که هر چه بیشتر به او توجه و آرامش بدهید. بدانید که هر چقدر به او توجه کنید بیش از نیاز او نخواهد بود.
مرجع : سلامت نیوز
برخورد و احترام به کودکان
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله:
«إذا سمّیتُمُ الولد»: وقتی نام فرزندتان را می برید:روایتی از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در مورد رفتار با کودکان
در متون اسلامی نقل شده اسـت:برخورد و احترام به کودکان
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله:
«إذا سمّیتُمُ الولد»: وقتی نام فرزندتان را می برید:روایتی از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در مورد رفتار با کودکان
در متون اسلامی نقل شده اسـت: