حتما هریک از شما بالاخره روزی دچار زنبور گزیدگی می شوید که باید آن را درمان کنید.گزیدگی زنبور و نیش زنبور دردی دارد که شاید در لحظه زیاد باشد اما میتوانید زود درمانش کنید و مانع از عوارض دیگرش مثل ورم زیاد و خارش و سوزش روزهای بعد شوید. البته این برای کسانی است که به زنبور حساسیت ندارند
که اگر خدای ناکرده اینطور باشد باید سریعتر به اورژانس و بیمارستان منتقل شوند. اگر به محض گزیدن زنبور نشانه های زیر را داشتید حتما به اورژانس زنگ بزنید. تنگی نفس گسترش قرمزی و التهاب به جاهای دیگر بدن عدم توانایی قورت دادن آب دهان و خفگی سرگیجه و عدم تعادل در ایستادن ضربان قلب بالا کاهش یکباره
فشار خون اینها نشانه های خطرناک حساسیت به زنبور است در اولین فرصت آنتی هیستامین بخورید و فورا به بیمارستان منتقل شوید. اگر این عوارض را نداشتید یعنی به زنبور حساسیت ندارید و میتوانید به راحتی خودتان با چند درمان خانگی مانع از ورم و یا درد و قرمزی آن شوید. اگر زنبوری که شما را گزیده زنبور عسل بوده سعی کنید
خیلی سریع نیش آن را بیرون بیاورید. میتوانید از روش قدیمیها استفاده کنید و جای گزیدگی را بمکید و تف کنید. بعد از گزیدگی اگر جوش شیرین در دسترس دارید کمی با آب مخلوط کنید و روی جای گزیدگی بگذارید این کار درد شما را کم میکند در غیر این صورت یخ هم مسکن خوبی برای از بین بردن سوزش ناشی از نیش زنبور است.
خمیر دندان ممکن است در لحظه اول بیشتر بسوزاند اما دردش را زودتر آرام میکند. هر ۵ ساعت خمیردندان را دوباره بزنید تا جای گزیدگی را بهبود ببخشد. ترکیب سرکه سیب و جوش شیرین: این ترکیب هم خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و برای از بین بردن عفونت احتمالی بسیار مفید است. ممکن است کمی حس سوزش داشته باشد.
پیاز رنده شده و یا خود پیاز نصف شده را روی جای نیش زنبور بگذارید تا بماند سوزش اولیه آن به ورم نکردنش میارزد. روی جای گزیدگی عسل بمالید تا دردش آرام شود و مانع از ورم زیاد شود. سیبزمینی را نصف کنید و روی جای گزیدگی زنبور بمالید. این کار درد و سوزش آن را کم میکند و باعث میشود جای گزیدگی زودتر خوب شود.
جعفری تازه را له کنید و روی جای نیش بگذارید.گام اول این است که بلافاصله نیش حشرات را از پوست خارج کنیم . فقط چند ثانیه طول میکشد که سم مضر زنبور وارد بدن شود. نیش حشرات را با یک موچین خارج کرده سپس باید آن ناحیه را با صابون ضدعفونی و با آب بشوئید.بعد از خشک کردن پماد ضد عفونی کننده بزنید .
همچنین می توانید لوسیون کالامین برای کاهش خارش و تورم استفاده کنید یخ گام بعدی کمپرس یخ بر روی منطقه آسیب دیده برای رهایی از درد است. دمای سرد التهاب را کاهش داده و همچنین به کاهش درد و تورم کمک میکند. تکه های یخ رادر پارچه نازک قرارداده و ببندید و در منطقه آسیب دیده به مدت 10 تا 15 دقیقه نگه دارید.
هر چند ساعت تا زمان بهبودی این کار را انجام دهید همچنین می توانید یک بطری آب سرد در منطقه آسیب دیده نگه دارید. توجه: هرگز یخ را به طور مستقیم بر روی پوست، قرا رندهید جوش شیرین جوش شیرین یک محصول قلیایی است که به خنثی کردن سم اسیدی، کمک میکند و در نتیجه درد،
خارش و تورم زودتر التیام میابد 1 قاشق چای خوری جوش شیرین را با کمی آب ترکیب کرده تا خمیر شود .سپس در محل گزش به مدت 5 تا 10 دقیقه قرار دهید. منطقه را با آب ولرم بشویید.اگر ناراحتی همچنان ادامه دارد، بعد از چند ساعت دوباره تکرار کنید. عنبر سائل یکی دیگر از درمان های طبیعی موثر برای نیش زنبور عسل ,
عنبر سائل است. با توجه به خواص ضد التهابی و قابض آن، آبه کاهش خارش، درد و تورم کمک میکند.در منطقه آسیب دیده قرار داده تا خشک شود در صورت نیاز دوباره تکرار کنید سرکه سیب سرکه سیب همچنین به خنثی سازی اسید در زهر کمک می کند. درد و خارش و تورم را کاهش می دهد.
یک توپ پنبه ای را در سرکه سیب خالص فروکرده و بمدت 10 دقیقه نگه دارید و در صورت نیاز دوباره تکرار کنید.اگر سرکه سیب نداشته باشید، می توانید از سرکه سفید استفاده کنید. عسل عسل یکی دیگر از درمان خوب برای نیش زنبور عسل است. این خطر ابتلا به عفونت را کاهش می دهد. عسل را در منطقه آسیب دیده،
زده و بگذارید خشک شود سپس با آب گرم بشوئید. هر روز چند بار این کار را انجام دهید.همچنین می توانید مقدار مساوی از عسل و زردچوبه را مخلوط کنید. در منطقه آسیب دیده، چند بار در روز به مدت چند روز بمالید ژل آلوئه ورا ژل آلوئه ورا یکی دیگر از درمان خوب برای نیش زنبور عسل است.
خواص تسکین دهنده و ضد التهاب آن به کم شدن درد، تورم و خارش کمک میکند.برگ آلوئه ورا، را شسته و به کمک چاقو باز کرده و ژل از آن استخراج میکنیم در منطقه آسیب دیده چند بار در روز به مدت چند روز بزنید نعناع این گیاه محل نیش زنبور عسل را ضدعفونی کرده و خارش را از بین می برد.
خواص ضد التهابی و ضد درد آن به کاهش درد، تورم و التهاب کمک میکند 1 یا 2 قطره از اسانس نعناع را به طور مستقیم در محل گزش چند بار در روز بزنید. اگر دارای پوست حساس هستید، مخلوطی از روغن حامل مانند روغن نارگیل و یا روغن زیتون استفاده کنید یا آب برگ نعناع تازه را استخراج کنید و آن را بر روی منطقه آسیب دیده بزنید.
براساس گزارش ساینس الرت، جاستین اشمیت و همسرش پس از سفری به دور آمریکا گونههای مختلفی از مورچههای رفتگر را جمعآوری کردند و با خود به دانشگاه جورجیا بردند.
همسر اشمیت درد اولین گزش این مورچهها را با درد پاره شدن گوشت بدن مقایسه میکند و میگوید درد ناشی از گزش این مورچهها درست مانند این است که کسی زیر پوست بدن نفوذ کند و تاندونها و ماهیچهها را به صورت متوالی از هم بدرد.
اشمیت برای مقایسه سم این مورچهها با سم دیگر حشرات به ارزیابی شدت مسموم بودن و شدت درد ناشی از گزش نیاز داشت. در این بخش از مطالعه بود که مقیاس درد حشرات گزنده اشمیت به وجود آمد. این مقیاس سیستمی چهار درجهای است که درد نیش زنبور عسل ، دردی که هرفردی ممکن است آن را تجربه کند، نقطه تعادل به حساب میآید و دردها براساس بیشتر بودن یا کمتر بودن از درد نیش زنبود عسل سنجیده میشوند.
طی سالهای متوالی اشمیت نام حشرات جدیدی را به لیست خود افزودهاست،البته در بیشتر موارد گزیده شدن وی از عمد نبوده و حین انجام تحقیقات رخ دادهاست. به طور کلی در طول مطالعات اشمیت هزار بار توسط 83 گونه مختلف حشره گزیده شدهاست و براساس تجربه درد این گزشها مقیاس درد اشمیت خلق شدهاست. هرچه درجه درد افزایش پیدا میکند شدت درد گزیدگی بیشتر میشود.
مورچه سرخ آتشین: بومی آمریکای جنوبی، درد گزیدگی درجه یک. گزش تند و تیز و کمی آزاردهنده
جیرجیرک قاتل غربی: بومی آمریکای شمالی، درد گزیدگی درجه 1.5. درد شدید پس از گزیدگی که هرچه تماس با محل گزیدگی بیشتر شود،درد افزایش پیدا میکند.
زنبور عسل غربی: بومی آفریقا و اروپا. درد گزیدگی درجه دو. گزشی سوزناک و خورنده اما قابل تحمل، مثل اینکه کبریت را روی دست خاموش کنید.
زنبور جلیقهزرد غربی: بومی آمریکای شمالی، درد گزیدگی درجه دو. درد گزش مشابه درد و سوزش خاموش کردن سیگار روی زبان.
زنبور وحشی سیاه پلیبیا: بومی آمریکای مرکزی، درد گزیدگی درجه 2.5. درد ناشی از گزش دردی شیطانی مشابه خورد شدن یک لامپ گازی قدیمی در صورت انسان است.
مورچه مخملی: بومی آمریکای شمالی، درد گزیدگی درجه سه. درد گزشی انفجاری و طولانی دارد درحدی که فرد فریاد خواهد کشید. درد آن با ریختن روغن داغ روی دست برابری میکند.
مورچه رفتگر فلوریدا: بومی آمریکای شمالی، درد گزیدگی درجه سه. درد گزش این مورچه شدید و بیامان است،مثل اینکه بخواهید با مته برقی دستتان را سوراخ کنید.
شاهین رتیل: نوعی زنبور شکارچی رتیل بومی آمریکای مرکزی و جنوبی. درد گزیدگی درجه چهار. درد گزش برابر با برقگرفتگی شدید.
مورچه گلولهای: بومی آمریکای مرکزی و جنوبی. درد گزیدگی درجه چهار. درد گزش با راهرفتن روی ذغال داغ یا فروکردن میخ در پا مقایسه میشود.
زنبور آرمادیلو: بومی آمریکای مرکزی و جنوبی. درد گزیدگی درجه چهار. درد گزش شکنجهآور، مشابه سوختگی ناشی از مواد مذاب.
5454
علایم گزیدگی با افعی
درد تیز و سوزاننده در محل گزش که در عرض 5-1 دقیقه بعد از گزش ظاهر می شود.
تورم در محل گزیدگی نیم تا 4 ساعت بعد از گزش که ممکن اسـت در عرض 24-12 ساعت افزایش یابد و کل اندام مبتلا را درگیر نماید.
تهوع و استفراع، بی حسی در اطراف دهان، صورت و پوست سر و گزگز نوک انگشتان، تب و لرز، تعریق، ضعف و بی حالی، سرگیجه.
اختلالات انعقادی خون: یکی از مشخص ترین و مهم ترین علایم و نشانه های گزیدگی با افعی ها بوده و به صورت خونریزی از بینی، وجود خون در خلط، خون در ادرار، خون در مدفوع، خونریزی در شکم و داخل چشم و مغز بروز می نماید.
اختلال در عملکرد کلیه، کاهش سطح هوشیاری و شوک قلبی - عروقی.
علایم گزیدگی با مار کبری و مار مرجان
افتادگی پلک ها، خواب آلودگی، ضعف عضلانی، فلج، اختلال تکلم و تنفس، آبریزش از دهان، استفراغ و تهوع.
علایم گزیدگی با مار آبی (دریایی)
درد عضلانی و تغییر رنگ ادرار به رنگ قهوه ای یا سیاه.
اقدامات خارج از بیمارستان در مارگزیدگی
کودک را آرام کنید و از حرکات بیش از حد او جلوگیری کنید.
کودک مارگزیده را باید از محل حادثه (جهت جلوگیری از حمله مجدد مار) دور کرد.
عضو محل گزیدگی مار را باید بی حرکت و هم سطح یا کمی پایین تر از سطح قلب نگه داشت.
بستن یک نوار محکم و پهن، چند انگشت بالاتر از محل گزیدگی مار به ویژه اگر محل گزیدگی در دست ها یا پاها باشد. بستن نوار نباید آنقدر سفت باشد که جریان خون اندام را مختل کند. اگر ورم باعث سفت شدن نوار شد، آن را باز کنید و از محلی بالاتر ببندید. هر 10 تا 15 دقیقه، به مدت یک دقیقه نوار را باز کرده و دوباره ببندید. این کار باید تا زمان آماده شدن پادزهر ادامه یابد.
در مارگزیدگی باید از سرد کردن عضو با آب سرد یا یخ خودداری کرد.
در صورتی که انتقال کودک به بیمارستان بیش از یک ساعت طول کشد، روی هر یک از سوراخ های نیش به طور موازی با هم با وسیله ای تیز و استریل، خراش هایی به طول تقریبی 7-6 میلی متر و عمق 3 میلی متر ایجاد نمایید و عمل مکش را با دهان یا دستگاه مکنده به مدت 30 تا 60 دقیقه ادامه دهید. در صورت وجود زخم در محوطه دهان از انجام مکش با دهان خودداری کنید.
هر چه سریع تر کودک مار گزیده را به اورژانس بیمارستان منتقل کنید و زمان را با تلاش برای کشتن یا گرفتن مار از دست ندهید.
اگر طی 5 سال اخیر مصدوم مار گزیده، واکسن کزاز تزریق نکرده اسـت به پزشک اطلاع دهید.
علایم واکنش های حساسیتی شدید مانند عطسه، مشکل در تنفس یا تورم سریع و شدید، درد شکم، تهوع، سرگیجه، درد قفسه سینه، خرخر صدا و کبود شدن رنگ لب ها از جمله مواردی هستند که سریعا باید به اورژانس مراجعه شود.
گزش متعدد در ناحیه سر و گردن خطرناک تر اسـت. بهتر اسـت در این موارد حتما به پزشک مراجعه کنید.
گزش عقرب می تواند منجر به بروز درد شدید در ناحیه گزش شود اما علایم تهدید کننده حیات و حوادث منجر به مرگ به ندرت رخ می دهد.
تورم ناشی از گزش عقرب، عموما محدود به ناحیه گزش اسـت و احساس بی حسی و سوزش در ناحیه گزش برای 4 تا 6 ساعت به وجود می آید و معمولا پس از 24 ساعت بهبود می یابد.
نیش زنبور عسل ماده، به کیسه محتوی زهر متصل اسـت و پس از گزش در زخم باقی می ماند و محتویات کیسه زهر به زخم منتقل می شود.
در مورد نیش زنبور عسل، برداشتن سریع نیش از روی زخم، جهت جلوگیری از ورود بیشتر سم به زخم ضروری اسـت.
علایم زنبور گزیدگی معمولا در عرض چند ساعت ناپدید می شود.
اگر فرد زنبور گزیده مشکل تنفسی داشت و یا تورم شدید و سریع در محل گزش بروز کرد، باید به پزشک مراجعه نماید.
زنبورها و زنبورهای سرخ به طور مکرر نیش می زنند و محل گزش آنها به سادگی عفونی می شود.
چنانچه گزش زنبور در نقاط مختلف و آن هم در ناحیه گردن و سر بروز نماید، جدی تر اسـت و می تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
کودک زنبور گزیده را برای چند روز از نظر تشدید درد یا باقی ماندن تورم یا علایم شبیه آنفولانزا و یا تب تحت نظر قرار دهید و در صورت بروز این علایم سریعا به پزشک مراجعه کنید.
به طور کلی کودک باید از دست زدن به جانوران گزنده خودداری کند.
از پوشیدن لباس هایی با رنگ روشن در کودکان و استفاده از عطرهای تند در مناطقی که حشرات زیادی دارند، جدا خودداری کنید؛ زیرا تمام این موارد باعث جذب زنبورها می شود.
روی محل زنبور گزیدگی کمپرس سرد یا کیسه محتوی یخ قرار دهید و به طور متوالی هر 15 دقیقه یک بار کیسه یخ را از روی پوست بردارید. از قرار دادن مستقیم یخ روی پوست اجتناب کنید و از گرم کردن موضع بپرهیزید.
سم حشره دراکولا یا بند باعث ایجاد صدمات بافتی، زخم و تاول می شود. علایم به صورت قرمز شدن موضعی، جوش های کوچک همره با خارش و در انتها ورقه ورقه شدن و پوسته پوسته شدن پوست می باشد.
درمان قطعی برای سم حشره دراکولا یا بند وجود ندارد و عارضه بعد از مدتی خود به خود خوب می شود.
له شدن حشره دلاکولا یا بند روی پوست و یا خاراندن پوست سبب انتشار سم و تشدید زخم های روی پوست خواهد شد.
برای تخفیف عارضه پوستی سم حشره دراکولا، می توان در ساعات ابتدایی، با آب و صابون معمولی محل عارضه را شستشو داد و با تمیز نگه داشتن محل عارضه می توان از بروز مشکلات ثانویه از جمله عفونت های باکتریایی جلوگیری کرد. همچنین هر چه پوست مرطوب تر باشد شدت عارضه بیشتر اسـت.
به طور تجربی استعمال الکل سفید بر روی موضع آلوده به سم حشره دراکولا یا بند می تواند در کاهش علایم موثر باشد.
با رعایت چند نکته ساده می توانیم از کودکان خود در برابر گزش حشرات محافظت کنیم.
نگهداری حیوانات خانگی باعث تجمع بیشتر حشرات می شود. بنابراین لازم اسـت نگهداری حیوانات اهلی توأم با رعایت بهداشت باشد.
اگر در محل زندگی درختان زیادی وجود دارد باید برای پنجره های خانه از توری استفاده شود و در پارک ها از آویختن لباس ها روی درخت خودداری شود.
خبرگزاری آریا -
زنبور گزیدگی در ناحیه گلو باعث انسداد راه هوائی میگردد
خطرات و عوارض زنبور گزیدگی و اقدامات درمانی جهت آن
گر چه حشرات زیادی با گزش انسان برای او مشکل ایجاد می کنند ولی حشراتی که با احتمال بیشتری باعث مشکلات پزشکی می شوند شامل زنبور عسل(Bee)،زنبورهای معمولی (Wasp)، مورچه ها (شامل مورچه آتشین یا (fire ant)است، که تمام اینها مربوط به خانواده غشاء بالان(Hymenoptera) می باشند و بعلت اینکه حشرات بصورت دست جمعی زندگی می کنند، اگر یکی از آنها شما را نیش بزند ممکن است شما توسط تعداد زیاد دیگری از این حشرات همزمان گزیده شوید و این مشکل را شدیدتر می کند.
• خطرات ناشی از زنبور گزیدگی
سم زنبور باعث آسیب به بدن انسان می شود که این آسیب اکثراً محدود به ناحیه نزدیک گزش می باشد و گاهی باعث عوارض خطرناکی می شود که می تواند تهدید کننده حیات باشد که واکنشهای حساسیتی و آلرژیک از جمله این موارد است .
1.خطرات ناشی از زنبورزدگی
واکنشهای آلرژیک ( حساسیتی ): این حالت باعث اکثر موارد مرگ و مشکلات وخیم در زنبور گزیدگی می شود و در افرادی رخ می دهد که سیستم ایمنی آنها به زهر زنبور حساس است و پس از گزش توسط زنبور بدن آنها واکنش شدیدی را به آن از خود نشان می دهد. این افراد مکرراً واکنشهای حساسیتی را در گزش توسط نوع خاصی از حشرات در گذشته گزارش می دهند .
- حداقل 100 مورد مرگ در سال ناشی از واکنشهای حساسیتی گزش حشرات در آمریکا رخ می دهد( مقایسه کنید با کمتر از 10 مورد مرگ در سال در اثر مار گزیدگی ) و واکنشهای مرگبار حساسیتی اغلب ( و نه همیشه ) در کسانی رخ می دهند که سابقه قبلی حساسیت به نیش حشره ای خاص را داشته اند.
- اگر چه گزشهای زنبور گزیدگی چندگانه خطر بیشتری برای واکنشهای آلرژیک تهدید کننده حیات دارند ولی بیاد داشته باشید که واکنش مرگبار آلرژیک و مرگ حتی با یک گزش زنبور در شخصی که هیچ سابقه قبلی واکنش حساسیتی ندارد نیز می تواند رخ دهد.
اکثریت واکنشهای حساسیتی خطرناک و مرگبار و همچنین اکثریت موارد مرگ در ساعت اول پس از گزش رخ می دهد و برای همین مراقبتهای فردی و سریع پزشکی در فرد مشکوک به واکنشهای حساسیتی یک امر حیاتی است. در موارد نادری هم واکنشهای مرگبار و کشنده در 4 ساعت اول پس از گزش اتفاق نمی افتد و با تاخیر خود را نشان می دهد پس در هر حال باید بیمار تحت مراقبت باشد.
2.سایر عوارض زنبور گزیدگی:
در افراد غیر حساس به نیش زنبور، گرچه گزش زنبور دردناک است ولی باعث مسأله جدی نمی شود ولی در همین افراد نیز گزشهای چندگانه و زیاد باعث عوارض شدیدی مثل تخریب ماهیچه ای و یا نارسائی کلیوی و حتی در موارد نادر باعث مرگ می شود.
- این عوارض شدید خصوصاً در کودکان، افراد سالمند، بیمارانی که ضعیف هستند، بیشتر دیده می شود . این عوارض وخیم می تواند در چند ساعت اول پس از گزش دیده شود و یا چند روز تأخیر پس از گزش ایجاد شوند.
-توجه داشته باشید حتی یک گزش در ناحیه دهان یا گلو (خصوصاً در بچه ها)می تواند ورمی ایجاد کند که باعث انسداد راه هوائی شود.
شدت علائم زنبور گزیدگی به چند عامل بستگی دارد که شامل: نوع زنبور، محل گزش، تعداد گزش، حساسیت فرد گزیده شده به سم حشره است.
مشکلات پزشکی ناشی از زنبور گزیدگی به دو دسته بزرگ تقسیم می شود:
الف - واکنشهای موضعی که ناحیه نزدیک به محل گزش را درگیر می کند:
- درد، قرمزی، تورم، خارش در محل گزش
- گاهی واکنشهای بزرگی (بزرگتر از cm10) در طول 36-12 ساعت پس از گزش اتفاق
می افتد.
- عفونت باکتریائی پوست گر چه شایع است ولی در طول 36-12 ساعت اول پس از گزش و گاهی حتی پس از چند روز اتفاق می افتد.
ب -واکنشهای حساسیتی و غیر موضعی ( که قسمتهای مختلف بدن را که دور از محل گزش قرار دارند، گرفتار می کند.)
- کهیر ( تورم خارش دار در روی سطح پوست )
- ورم در ناحیه گلو و دهان یا هر دو
-تنفس مشکل و صدا دار
- تهوع و استفراغ
-اضطراب
- درد در قفسه سینه
- کاهش فشار خون ( حالت ضعف و بی حالی)
- در موارد شدید کاهش هوشیاری فرد و تنفس بسیار مشکل و حتی مرگ.
در درمان زنبور گزیدگی هیچ پادزهر اختصاصی برای سم زنبور وجود ندارد
• در زنبور گزیدگی چه موقع باید به دنبال مراقبتهای پزشکی بود؟
همانطور که بعداً در قسمت درمان زنبورزدگی خواهیم گفت، اکثر موارد زنبور زدگی در منزل درمان می شوند و فقط بعضی از آنها نیاز به مراقبتهای پزشکی دارند که این موارد شامل :
- وجود یک واکنش موضعی بزرگ ( بزرگتر از cm 25 )
- وجود شواهد عفونت( افزایش درد، ورم، قرمزی و خروج چرک از محل و یا تب) در محل گزش.
- ادامه یافتن علائم برای بیش از 2-1 روز
- وجود شک به واکنشهای خطرناک حساسیتی که در این صورت باید سریعاً با اورژانس تماس گرفت تا فرد به مرکز اورژانس برده شود ( خود فرد نباید با وسیله نقلیه خود بطرف مرکز اورژانس برود زیرا اگر مبتلا به واکنشهای حساسیتی باشد ممکن است دچار کاهش هوشیاری شده و باعث تصادف شود.)
اما علائمی که در صورت زنبورزدگی باید به واکنشهای حساسیتی شک کرد شامل موارد زیر است:
-تنفس مشکل
- اختلال در تکلم
- التهاب دهان یا حلق
-بثورات و لکه های جوش مانند در سراسر بدن
-کاهش سطح هوشیاری و غش کردن (faintness)
-اگر بیش از 20-10 گزش خصوصاً توسط زنبورهای معمولی ( Wasp) و یا گزش دربچه ها و یا سالمندان و یا بیمارانی که دچار یک بیماری زمینه ای دیگری بوده رخ داده باشد.
-اگر گزش در دهان یا حلق خصوصاً در کودکان رخ دهد و یا بیش از یک گزش در در این نواحی رخ دهد.
- اگر گزش مستقیماً کره چشم را درگیر کند.
- اگر بیمار گزیده شده توسط همان حشره ای که قبلاً گزیده شده واکنش حساسیتی داده است، مجدداً گزیده شود، حتی اگر در گزش فعلی علائم حساسیتی نداشته باشد بهتر است این بیمار در مرکز اورژانس درمان شود زیرا ممکن است این افراد بطور ناگهانی بطرف واکنشهای حساسیتی شدید سوق پیدا کنند.
- اگر یک واکنش موضعی بزرگ (بزرگتر از cm 25)ایجاد شود و یا شواهد در محل گزش ایجاد شود. (مثل درد، ترشح چرک، تب و …) بهتر است به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
در درمان زنبور گزیدگی توجه به این نکته ضروری است که هیچ پادزهر اختصاصی برای سم زنبور وجود ندارد و درمان بستگی به شدت علائم بیمار دارد و قسمت اصلی درمان، مقابله با واکنشهای حساسیتی و آلرژیک ناشی از گزش می باشد و اگر این درمانها به موقع صورت گیرند در بسیاری از موارد قادر به کنترل این واکنشهای حساسیتی می باشند.
1. درمان زنبورزدگی در منزل
- خیلی از گزشهای ساده در یک بیمار غیرحساس، به چیزی بیشتر از مراقبتهای اولیه در خانه نیاز ندارند.
-با استفاده از لباس مناسب و استفاده از اسپری های دافع حشرات و کلاً در صورت امکان اجتناب از رفتن به این مناطق می توان از گزشهای بیشتر جلوگیری کرد.
در بعضی مواقع برای درمان زنبورزدگی در صورت نیاز از یک آنتی هیستامین استفاده کنید
-در صورت گزش در منزل بلافاصله نیش حشره ( که خصوصاً در مورد زنبور عسل معمولاً در پوست باقی می ماند ) را بیرون آورید، زیرا این نیش که به کیسه حاوی سم حیوان متصل است تا مدتی پس از گزش با انقباضات خود به تزریق سم زنبور بداخل بدن فرد ادامه می دهد و یک روش در آوردن آن، خاراندن محل گزش بوسیله یک کارت اعتباری است که البته اصل مهم در آوردن سریع نیش از بدن می باشد و روش آن از اهمیت کمتری برخوردار است.
- برای درمان زنبورزدگی محل گزش را با آب و صابون شسته و روی آن را با پماد آنتی بیوتیک بپوشانید.
-قراردادن یخ روی محل گزش می توند باعث تخفیف درد شود که می توان در هر ساعت، 20 دقیقه از یخ استفاده کرد. البته باید بین محل گزش و یخ یک پارچه تمیز قرار داد تا از سرمازدگی پوست اجتناب شود.
- در بعضی مواقع برای درمان زنبورزدگی در صورت نیاز از یک آنتی هیستامین مثل دیفن هیدرامین برای رفع خارش استفاده کنید.
-برای کاهش درد نیز از استامینوفن و یا ایبوبروفن می توان استفاده کرد.
-اگر بیش از 10 سال از تزریق واکسن یادآور کزاز شما گذشته است با پزشک خود در مورد تجویز واکسن مشورت کنید و در اکثر موارد زنبور گزیدگی همین توصیه ها کفایت می کند ولی اگر واکنشهای خطرناک مشاهده شد، اقدامات پزشکی پیشرفته تری مورد نیاز است.
اگر شخصی که توسط زنبور گزیده شد، قبلاً نیز در اثر گزش زنبور دچار واکنشهای خطرناک حساسیتی شده است، باید سریعاً از یک آنتی هیستامین (مثل دیفن هیدارمین) استفاده کرد و اگر علائم حساسیتی در او ایجاد شد با مصرف اپی نفرین (که امروز بصورت کیتهای اورژانس با دستور العمل ساده در دسترسی این افراد می باشد) که قبلاً توسط پزشک برای آنها تجویز شده، به مقابله با این علائم رفته و باید سریعاً خود را به یک مرکز مجهز برساند.
2. اقدامات درمانی زنبورزدگی در بیمارستان
- اگر شما درچار گزش منفرد و بدون علائم آلرژیک باشید فقط به مراقبت از محل گزش
( مثل تمیز کردن محل گزش و پماد آنتی بیوتیک ) نیاز دارید. باقیمانده نیش باید بیرون آورده شود و برای درمان خارش از آنتی هیستامین و برای درمان درد از استامینوفن استفاده میشود و در صورت لزوم واکسن کزاز تزریق می گردد .
- در زنبورزدگی اگر فرد دچار علائم خفیف آلرژیک باشد ( مثل ایجاد بثورات پوستی و خارش ولی بدون اختلال در تنفس و علائم حیاتی ) در این حالت از یک آنتی هیستامین و گاهی داروهای استروئیدی استفاده میشود. همچنین در این حالت ممکن است از تزریق اپی نفرین نیز استفاده شود. پس از این درمانها و طی زمانی که فرد تحت نظر در بیمارستان بوده، مرخص شده و به خانه باز میگردد.
- اگر فرد گزیده شده دچار علائم شدید واکنشهای آلرژیک شود (مثل کاهش فشار خون، مشکلات شدید تنفسی و یا ورم شدید ناحیه دهان و گلو که را تنفسی را ببندد) آنوقت مبتلا به یک موقعیت تهدید کننده حیات شده که سریعاً باید وارد عمل شد و درمان آن شامل جایگذاری لوله تنفسی در داخل نای بیمار و تزریق وریدی آنتی هیستامین، داروهای استروئیدی و اپی نفرین و همچنین تزریق مایعات وریدی برای مقابله با کاهش فشار خون بیمار می باشد. این بیماران باید برای مدتی در بیمارستان بستری بود و حتی گاهی نیاز به بستری در بخش مراقبتهای ویژه پیدا میکنند .
- اگر فرد دچار گزشهای چندگانه (پیش از 20-10 گزش) بود ولی هیچ علامتی از واکنشهای حساسیتی نداشت باز نیاز به تحت نظر گرفتن فرد بمدت طولانی حتی بستری در بیمارستان دارد ، زیرا در این افراد احتمال اینکه واکنشهای خطرناک ایجاد شود، زیاد میباشد .
- اگر گزش در ناحیه دهان و یا حلق رخ داده است باز بعلت خطر انسداد مسیر تنفسی باید تحت نظر باشند و در صورت ایجات عوارض خطرناک مراقبتهای شدیدتری از آنها بعمل می آید .
-اگر کره چشم مورد گزش قرار گیرد حتماً باید با یک چشم پزشک در درمان این مورد مشورت شود .
اقدامات بعدی در زنبور گزیدگی :
- پیگیری زنبور زدگی :
اگر شما از کیتهای اورژانس حاوی اپی نفرین ( برای مثال EpipEn) برای مقابله با این وضعیت استفاده کرده اید سریعاً این کیتها را جایگزین کنید تا برای موقعیتهای بعدی نیز این کیتها در دسترس شما باشد .
- اگر پس از ترخیص دچار مشکلات تنفس شدید و یا تورم درگلو و دهان داشتید، سریعاً به مرکز اورژانس باز گردید. اگر پس از مراجعت به منزل با کاهش حجم ادرار یا تیره رنگ شدن آن مواجه شدید ( خصوصاً اگر دچار گزشهای چندگانه شده بودید ) سریعاً باید به پزشک خود اطلاع داده و دوباره به مرکز اورژانس بروید .
-اگر متوجه عفونی شدن محل گزش شدید باز باید برای درمان عفونت به پزشک مراجعه کنید .
- اگر شما پس از گزش مبتلا به یک واکنش آلرژیک شدید گشتید، باید با پزشک خود در مورد استفاده از کیتهای حاوی اپی نفرین که روش استفاده آسانی دارند، مشورت کرده و درصورت لزوم آنرا تهیه کنید تا در موارد خطرناک از آن استفاده نمائید.
• پیشگیری از زنبور گزیدگی :
استفاده از روشهای زیر میتواند در جلوگیری از زنبور گزیدگی مؤثر باشد .
- خصوصاً اگر جزء افرادی هستید که به زنبور واکنش شدید حساسیتی نشان داده اید، باید از این حشره اجتناب کرد و خصوصاً به مناطقی که دارای کندوی زنبور میباشند نزدیک نشوید.
- به هیچ وجه کندوی زنبور را دستکاری نکرده و آنها را تحریک نکنید .
- در هنگام کار با وسائل موتوری مثل ماشین چمن زنی نیز مراقب باشید برای اینکه ، این وسائل هم حشرات را تحریک میکنند .
-اگر زنبورر را در نزدیکی خود دیدید بجای نابود کردن آن با وسائل مثل مگس کش موقتاً آن منطقه را ترک کنید .
-اگر در مناطقی از طبیعت که حشرات زیاد وجود دارد، حضور پیدا کردید سعی کنید از لباسهای بارنگ روشن ، عطرهای بسیار خوشبو و قوی و یا بردن نوشیدنیهای شیرین اجتناب کنید زیرا تمام این موارد باعث جذب زنبورها بطرف شما میشوند.
-در هنگام حضور خود در طبیعت از پیراهنهای آستین بلند و شلوار و نه شلوارک استفاده کنید .
- اگر سابقه واکنشهای شدید آلرژیک به نیش زنبور را دارید، باید استفاده از اپی نفرین را آموخته تا قبل از رسیدن به مرکز اورژانس آنرا تزریق کنید. این اقدام می تواند نجات دهنده جان شما باشد. در ضمن باید شما این کیتها را در چند جا داشته باشید مثل داخل اتومبیل، منزل، محل کار، داخل کیف خود و … تا در همه موقعیتها در دسترس باشد .
- اگر فرد سابقه واکنشهای حساسیتی شدید به نیش زنبور دارد باید از پزشک خود در مورد مشاوره با یک متخصص آلرژی مشورت بخواهد . این متخصصان در روشی که بنام « ایمن درمانی » معروف است با تزریق مقادیر بسیار کم سم زنبور به فرد بطور متوالی باعث حساسیت زدائی فرد به آن شده و احتمال ایجاد واکنشهای خطرناک در آینده را از 60% تا 5% کاهش می دهند.
• عاقبت بیماران زنبور گزیده :
در کل اکثر بیماران که یک یا تعداد معدودی گزش دارند مشکل خاصی نخواهند داشت و درد و خارش هم فقط در طول روز اول پس از گزش آنها را آزار خواهد داد .
ولی در افرادی که گزشهای چندگانه دارند گاهی عوارض خطرناک تاخیری از خود نشان میدهند (حتی اگر افراد غیر حساس به نیش زنبور باشند) و بنابراین این باید با مراقبتهای پزشکی اولیه از شدت این عوارض کاست .
مشکل اصلی در زنبور گزیدگی مربوط به افرادی است که واکنش حساسیتی از خود نشان میدهند که نیاز به مرقبتهای پزشکی اورژانس برای کاهش بروز عوارض خطرناک و حتی مرگ دارند. هرگونه تاخیر در این مراقبتها میتواند به قیمت جان فرد زنبور گزیده تمام شود، اگر چه گاهی در این بیماران حتی با مراقبتهای اورژانس و به موقع نیز شاهد عوارض شدید و حتی گاهی مرگ نیز خواهیم بود .
منبع:pezeshk.us
براساس گزارش ساینس الرت، جاستین اشمیت و همسرش پس از سفری به دور آمریکا گونههای مختلفی از مورچههای رفتگر را جمعآوری کردند و با خود به دانشگاه جورجیا بردند.
همسر اشمیت درد اولین گزش این مورچهها را با درد پاره شدن گوشت بدن مقایسه میکند و میگوید درد ناشی از گزش این مورچهها درست مانند این است که کسی زیر پوست بدن نفوذ کند و تاندونها و ماهیچهها را به صورت متوالی از هم بدرد.
اشمیت برای مقایسه سم این مورچهها با سم دیگر حشرات به ارزیابی شدت مسموم بودن و شدت درد ناشی از گزش نیاز داشت. در این بخش از مطالعه بود که مقیاس درد حشرات گزنده اشمیت به وجود آمد. این مقیاس سیستمی چهار درجهای است که درد نیش زنبور عسل ، دردی که هرفردی ممکن است آن را تجربه کند، نقطه تعادل به حساب میآید و دردها براساس بیشتر بودن یا کمتر بودن از درد نیش زنبود عسل سنجیده میشوند.
طی سالهای متوالی اشمیت نام حشرات جدیدی را به لیست خود افزودهاست،البته در بیشتر موارد گزیده شدن وی از عمد نبوده و حین انجام تحقیقات رخ دادهاست. به طور کلی در طول مطالعات اشمیت هزار بار توسط 83 گونه مختلف حشره گزیده شدهاست و براساس تجربه درد این گزشها مقیاس درد اشمیت خلق شدهاست. هرچه درجه درد افزایش پیدا میکند شدت درد گزیدگی بیشتر میشود.
مورچه سرخ آتشین: بومی آمریکای جنوبی، درد گزیدگی درجه یک. گزش تند و تیز و کمی آزاردهنده
جیرجیرک قاتل غربی: بومی آمریکای شمالی، درد گزیدگی درجه 1.5. درد شدید پس از گزیدگی که هرچه تماس با محل گزیدگی بیشتر شود،درد افزایش پیدا میکند.
زنبور عسل غربی: بومی آفریقا و اروپا. درد گزیدگی درجه دو. گزشی سوزناک و خورنده اما قابل تحمل، مثل اینکه کبریت را روی دست خاموش کنید.
زنبور جلیقهزرد غربی: بومی آمریکای شمالی، درد گزیدگی درجه دو. درد گزش مشابه درد و سوزش خاموش کردن سیگار روی زبان.
زنبور وحشی سیاه پلیبیا: بومی آمریکای مرکزی، درد گزیدگی درجه 2.5. درد ناشی از گزش دردی شیطانی مشابه خورد شدن یک لامپ گازی قدیمی در صورت انسان است.
مورچه مخملی: بومی آمریکای شمالی، درد گزیدگی درجه سه. درد گزشی انفجاری و طولانی دارد درحدی که فرد فریاد خواهد کشید. درد آن با ریختن روغن داغ روی دست برابری میکند.
مورچه رفتگر فلوریدا: بومی آمریکای شمالی، درد گزیدگی درجه سه. درد گزش این مورچه شدید و بیامان است،مثل اینکه بخواهید با مته برقی دستتان را سوراخ کنید.
شاهین رتیل: نوعی زنبور شکارچی رتیل بومی آمریکای مرکزی و جنوبی. درد گزیدگی درجه چهار. درد گزش برابر با برقگرفتگی شدید.
مورچه گلولهای: بومی آمریکای مرکزی و جنوبی. درد گزیدگی درجه چهار. درد گزش با راهرفتن روی ذغال داغ یا فروکردن میخ در پا مقایسه میشود.
زنبور آرمادیلو: بومی آمریکای مرکزی و جنوبی. درد گزیدگی درجه چهار. درد گزش شکنجهآور، مشابه سوختگی ناشی از مواد مذاب.
5454
خبرگزاری آریا -
زنبور گزیدگی در ناحیه گلو باعث انسداد راه هوائی میگردد
خطرات و عوارض زنبور گزیدگی و اقدامات درمانی جهت آن
گر چه حشرات زیادی با گزش انسان برای او مشکل ایجاد می کنند ولی حشراتی که با احتمال بیشتری باعث مشکلات پزشکی می شوند شامل زنبور عسل(Bee)،زنبورهای معمولی (Wasp)، مورچه ها (شامل مورچه آتشین یا (fire ant)است، که تمام اینها مربوط به خانواده غشاء بالان(Hymenoptera) می باشند و بعلت اینکه حشرات بصورت دست جمعی زندگی می کنند، اگر یکی از آنها شما را نیش بزند ممکن است شما توسط تعداد زیاد دیگری از این حشرات همزمان گزیده شوید و این مشکل را شدیدتر می کند.
• خطرات ناشی از زنبور گزیدگی
سم زنبور باعث آسیب به بدن انسان می شود که این آسیب اکثراً محدود به ناحیه نزدیک گزش می باشد و گاهی باعث عوارض خطرناکی می شود که می تواند تهدید کننده حیات باشد که واکنشهای حساسیتی و آلرژیک از جمله این موارد است .
1.خطرات ناشی از زنبورزدگی
واکنشهای آلرژیک ( حساسیتی ): این حالت باعث اکثر موارد مرگ و مشکلات وخیم در زنبور گزیدگی می شود و در افرادی رخ می دهد که سیستم ایمنی آنها به زهر زنبور حساس است و پس از گزش توسط زنبور بدن آنها واکنش شدیدی را به آن از خود نشان می دهد. این افراد مکرراً واکنشهای حساسیتی را در گزش توسط نوع خاصی از حشرات در گذشته گزارش می دهند .
- حداقل 100 مورد مرگ در سال ناشی از واکنشهای حساسیتی گزش حشرات در آمریکا رخ می دهد( مقایسه کنید با کمتر از 10 مورد مرگ در سال در اثر مار گزیدگی ) و واکنشهای مرگبار حساسیتی اغلب ( و نه همیشه ) در کسانی رخ می دهند که سابقه قبلی حساسیت به نیش حشره ای خاص را داشته اند.
- اگر چه گزشهای زنبور گزیدگی چندگانه خطر بیشتری برای واکنشهای آلرژیک تهدید کننده حیات دارند ولی بیاد داشته باشید که واکنش مرگبار آلرژیک و مرگ حتی با یک گزش زنبور در شخصی که هیچ سابقه قبلی واکنش حساسیتی ندارد نیز می تواند رخ دهد.
اکثریت واکنشهای حساسیتی خطرناک و مرگبار و همچنین اکثریت موارد مرگ در ساعت اول پس از گزش رخ می دهد و برای همین مراقبتهای فردی و سریع پزشکی در فرد مشکوک به واکنشهای حساسیتی یک امر حیاتی است. در موارد نادری هم واکنشهای مرگبار و کشنده در 4 ساعت اول پس از گزش اتفاق نمی افتد و با تاخیر خود را نشان می دهد پس در هر حال باید بیمار تحت مراقبت باشد.
2.سایر عوارض زنبور گزیدگی:
در افراد غیر حساس به نیش زنبور، گرچه گزش زنبور دردناک است ولی باعث مسأله جدی نمی شود ولی در همین افراد نیز گزشهای چندگانه و زیاد باعث عوارض شدیدی مثل تخریب ماهیچه ای و یا نارسائی کلیوی و حتی در موارد نادر باعث مرگ می شود.
- این عوارض شدید خصوصاً در کودکان، افراد سالمند، بیمارانی که ضعیف هستند، بیشتر دیده می شود . این عوارض وخیم می تواند در چند ساعت اول پس از گزش دیده شود و یا چند روز تأخیر پس از گزش ایجاد شوند.
-توجه داشته باشید حتی یک گزش در ناحیه دهان یا گلو (خصوصاً در بچه ها)می تواند ورمی ایجاد کند که باعث انسداد راه هوائی شود.
شدت علائم زنبور گزیدگی به چند عامل بستگی دارد که شامل: نوع زنبور، محل گزش، تعداد گزش، حساسیت فرد گزیده شده به سم حشره است.
مشکلات پزشکی ناشی از زنبور گزیدگی به دو دسته بزرگ تقسیم می شود:
الف - واکنشهای موضعی که ناحیه نزدیک به محل گزش را درگیر می کند:
- درد، قرمزی، تورم، خارش در محل گزش
- گاهی واکنشهای بزرگی (بزرگتر از cm10) در طول 36-12 ساعت پس از گزش اتفاق
می افتد.
- عفونت باکتریائی پوست گر چه شایع است ولی در طول 36-12 ساعت اول پس از گزش و گاهی حتی پس از چند روز اتفاق می افتد.
ب -واکنشهای حساسیتی و غیر موضعی ( که قسمتهای مختلف بدن را که دور از محل گزش قرار دارند، گرفتار می کند.)
- کهیر ( تورم خارش دار در روی سطح پوست )
- ورم در ناحیه گلو و دهان یا هر دو
-تنفس مشکل و صدا دار
- تهوع و استفراغ
-اضطراب
- درد در قفسه سینه
- کاهش فشار خون ( حالت ضعف و بی حالی)
- در موارد شدید کاهش هوشیاری فرد و تنفس بسیار مشکل و حتی مرگ.
در درمان زنبور گزیدگی هیچ پادزهر اختصاصی برای سم زنبور وجود ندارد
• در زنبور گزیدگی چه موقع باید به دنبال مراقبتهای پزشکی بود؟
همانطور که بعداً در قسمت درمان زنبورزدگی خواهیم گفت، اکثر موارد زنبور زدگی در منزل درمان می شوند و فقط بعضی از آنها نیاز به مراقبتهای پزشکی دارند که این موارد شامل :
- وجود یک واکنش موضعی بزرگ ( بزرگتر از cm 25 )
- وجود شواهد عفونت( افزایش درد، ورم، قرمزی و خروج چرک از محل و یا تب) در محل گزش.
- ادامه یافتن علائم برای بیش از 2-1 روز
- وجود شک به واکنشهای خطرناک حساسیتی که در این صورت باید سریعاً با اورژانس تماس گرفت تا فرد به مرکز اورژانس برده شود ( خود فرد نباید با وسیله نقلیه خود بطرف مرکز اورژانس برود زیرا اگر مبتلا به واکنشهای حساسیتی باشد ممکن است دچار کاهش هوشیاری شده و باعث تصادف شود.)
اما علائمی که در صورت زنبورزدگی باید به واکنشهای حساسیتی شک کرد شامل موارد زیر است:
-تنفس مشکل
- اختلال در تکلم
- التهاب دهان یا حلق
-بثورات و لکه های جوش مانند در سراسر بدن
-کاهش سطح هوشیاری و غش کردن (faintness)
-اگر بیش از 20-10 گزش خصوصاً توسط زنبورهای معمولی ( Wasp) و یا گزش دربچه ها و یا سالمندان و یا بیمارانی که دچار یک بیماری زمینه ای دیگری بوده رخ داده باشد.
-اگر گزش در دهان یا حلق خصوصاً در کودکان رخ دهد و یا بیش از یک گزش در در این نواحی رخ دهد.
- اگر گزش مستقیماً کره چشم را درگیر کند.
- اگر بیمار گزیده شده توسط همان حشره ای که قبلاً گزیده شده واکنش حساسیتی داده است، مجدداً گزیده شود، حتی اگر در گزش فعلی علائم حساسیتی نداشته باشد بهتر است این بیمار در مرکز اورژانس درمان شود زیرا ممکن است این افراد بطور ناگهانی بطرف واکنشهای حساسیتی شدید سوق پیدا کنند.
- اگر یک واکنش موضعی بزرگ (بزرگتر از cm 25)ایجاد شود و یا شواهد در محل گزش ایجاد شود. (مثل درد، ترشح چرک، تب و …) بهتر است به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
در درمان زنبور گزیدگی توجه به این نکته ضروری است که هیچ پادزهر اختصاصی برای سم زنبور وجود ندارد و درمان بستگی به شدت علائم بیمار دارد و قسمت اصلی درمان، مقابله با واکنشهای حساسیتی و آلرژیک ناشی از گزش می باشد و اگر این درمانها به موقع صورت گیرند در بسیاری از موارد قادر به کنترل این واکنشهای حساسیتی می باشند.
1. درمان زنبورزدگی در منزل
- خیلی از گزشهای ساده در یک بیمار غیرحساس، به چیزی بیشتر از مراقبتهای اولیه در خانه نیاز ندارند.
-با استفاده از لباس مناسب و استفاده از اسپری های دافع حشرات و کلاً در صورت امکان اجتناب از رفتن به این مناطق می توان از گزشهای بیشتر جلوگیری کرد.
در بعضی مواقع برای درمان زنبورزدگی در صورت نیاز از یک آنتی هیستامین استفاده کنید
-در صورت گزش در منزل بلافاصله نیش حشره ( که خصوصاً در مورد زنبور عسل معمولاً در پوست باقی می ماند ) را بیرون آورید، زیرا این نیش که به کیسه حاوی سم حیوان متصل است تا مدتی پس از گزش با انقباضات خود به تزریق سم زنبور بداخل بدن فرد ادامه می دهد و یک روش در آوردن آن، خاراندن محل گزش بوسیله یک کارت اعتباری است که البته اصل مهم در آوردن سریع نیش از بدن می باشد و روش آن از اهمیت کمتری برخوردار است.
- برای درمان زنبورزدگی محل گزش را با آب و صابون شسته و روی آن را با پماد آنتی بیوتیک بپوشانید.
-قراردادن یخ روی محل گزش می توند باعث تخفیف درد شود که می توان در هر ساعت، 20 دقیقه از یخ استفاده کرد. البته باید بین محل گزش و یخ یک پارچه تمیز قرار داد تا از سرمازدگی پوست اجتناب شود.
- در بعضی مواقع برای درمان زنبورزدگی در صورت نیاز از یک آنتی هیستامین مثل دیفن هیدرامین برای رفع خارش استفاده کنید.
-برای کاهش درد نیز از استامینوفن و یا ایبوبروفن می توان استفاده کرد.
-اگر بیش از 10 سال از تزریق واکسن یادآور کزاز شما گذشته است با پزشک خود در مورد تجویز واکسن مشورت کنید و در اکثر موارد زنبور گزیدگی همین توصیه ها کفایت می کند ولی اگر واکنشهای خطرناک مشاهده شد، اقدامات پزشکی پیشرفته تری مورد نیاز است.
اگر شخصی که توسط زنبور گزیده شد، قبلاً نیز در اثر گزش زنبور دچار واکنشهای خطرناک حساسیتی شده است، باید سریعاً از یک آنتی هیستامین (مثل دیفن هیدارمین) استفاده کرد و اگر علائم حساسیتی در او ایجاد شد با مصرف اپی نفرین (که امروز بصورت کیتهای اورژانس با دستور العمل ساده در دسترسی این افراد می باشد) که قبلاً توسط پزشک برای آنها تجویز شده، به مقابله با این علائم رفته و باید سریعاً خود را به یک مرکز مجهز برساند.
2. اقدامات درمانی زنبورزدگی در بیمارستان
- اگر شما درچار گزش منفرد و بدون علائم آلرژیک باشید فقط به مراقبت از محل گزش
( مثل تمیز کردن محل گزش و پماد آنتی بیوتیک ) نیاز دارید. باقیمانده نیش باید بیرون آورده شود و برای درمان خارش از آنتی هیستامین و برای درمان درد از استامینوفن استفاده میشود و در صورت لزوم واکسن کزاز تزریق می گردد .
- در زنبورزدگی اگر فرد دچار علائم خفیف آلرژیک باشد ( مثل ایجاد بثورات پوستی و خارش ولی بدون اختلال در تنفس و علائم حیاتی ) در این حالت از یک آنتی هیستامین و گاهی داروهای استروئیدی استفاده میشود. همچنین در این حالت ممکن است از تزریق اپی نفرین نیز استفاده شود. پس از این درمانها و طی زمانی که فرد تحت نظر در بیمارستان بوده، مرخص شده و به خانه باز میگردد.
- اگر فرد گزیده شده دچار علائم شدید واکنشهای آلرژیک شود (مثل کاهش فشار خون، مشکلات شدید تنفسی و یا ورم شدید ناحیه دهان و گلو که را تنفسی را ببندد) آنوقت مبتلا به یک موقعیت تهدید کننده حیات شده که سریعاً باید وارد عمل شد و درمان آن شامل جایگذاری لوله تنفسی در داخل نای بیمار و تزریق وریدی آنتی هیستامین، داروهای استروئیدی و اپی نفرین و همچنین تزریق مایعات وریدی برای مقابله با کاهش فشار خون بیمار می باشد. این بیماران باید برای مدتی در بیمارستان بستری بود و حتی گاهی نیاز به بستری در بخش مراقبتهای ویژه پیدا میکنند .
- اگر فرد دچار گزشهای چندگانه (پیش از 20-10 گزش) بود ولی هیچ علامتی از واکنشهای حساسیتی نداشت باز نیاز به تحت نظر گرفتن فرد بمدت طولانی حتی بستری در بیمارستان دارد ، زیرا در این افراد احتمال اینکه واکنشهای خطرناک ایجاد شود، زیاد میباشد .
- اگر گزش در ناحیه دهان و یا حلق رخ داده است باز بعلت خطر انسداد مسیر تنفسی باید تحت نظر باشند و در صورت ایجات عوارض خطرناک مراقبتهای شدیدتری از آنها بعمل می آید .
-اگر کره چشم مورد گزش قرار گیرد حتماً باید با یک چشم پزشک در درمان این مورد مشورت شود .
اقدامات بعدی در زنبور گزیدگی :
- پیگیری زنبور زدگی :
اگر شما از کیتهای اورژانس حاوی اپی نفرین ( برای مثال EpipEn) برای مقابله با این وضعیت استفاده کرده اید سریعاً این کیتها را جایگزین کنید تا برای موقعیتهای بعدی نیز این کیتها در دسترس شما باشد .
- اگر پس از ترخیص دچار مشکلات تنفس شدید و یا تورم درگلو و دهان داشتید، سریعاً به مرکز اورژانس باز گردید. اگر پس از مراجعت به منزل با کاهش حجم ادرار یا تیره رنگ شدن آن مواجه شدید ( خصوصاً اگر دچار گزشهای چندگانه شده بودید ) سریعاً باید به پزشک خود اطلاع داده و دوباره به مرکز اورژانس بروید .
-اگر متوجه عفونی شدن محل گزش شدید باز باید برای درمان عفونت به پزشک مراجعه کنید .
- اگر شما پس از گزش مبتلا به یک واکنش آلرژیک شدید گشتید، باید با پزشک خود در مورد استفاده از کیتهای حاوی اپی نفرین که روش استفاده آسانی دارند، مشورت کرده و درصورت لزوم آنرا تهیه کنید تا در موارد خطرناک از آن استفاده نمائید.
• پیشگیری از زنبور گزیدگی :
استفاده از روشهای زیر میتواند در جلوگیری از زنبور گزیدگی مؤثر باشد .
- خصوصاً اگر جزء افرادی هستید که به زنبور واکنش شدید حساسیتی نشان داده اید، باید از این حشره اجتناب کرد و خصوصاً به مناطقی که دارای کندوی زنبور میباشند نزدیک نشوید.
- به هیچ وجه کندوی زنبور را دستکاری نکرده و آنها را تحریک نکنید .
- در هنگام کار با وسائل موتوری مثل ماشین چمن زنی نیز مراقب باشید برای اینکه ، این وسائل هم حشرات را تحریک میکنند .
-اگر زنبورر را در نزدیکی خود دیدید بجای نابود کردن آن با وسائل مثل مگس کش موقتاً آن منطقه را ترک کنید .
-اگر در مناطقی از طبیعت که حشرات زیاد وجود دارد، حضور پیدا کردید سعی کنید از لباسهای بارنگ روشن ، عطرهای بسیار خوشبو و قوی و یا بردن نوشیدنیهای شیرین اجتناب کنید زیرا تمام این موارد باعث جذب زنبورها بطرف شما میشوند.
-در هنگام حضور خود در طبیعت از پیراهنهای آستین بلند و شلوار و نه شلوارک استفاده کنید .
- اگر سابقه واکنشهای شدید آلرژیک به نیش زنبور را دارید، باید استفاده از اپی نفرین را آموخته تا قبل از رسیدن به مرکز اورژانس آنرا تزریق کنید. این اقدام می تواند نجات دهنده جان شما باشد. در ضمن باید شما این کیتها را در چند جا داشته باشید مثل داخل اتومبیل، منزل، محل کار، داخل کیف خود و … تا در همه موقعیتها در دسترس باشد .
- اگر فرد سابقه واکنشهای حساسیتی شدید به نیش زنبور دارد باید از پزشک خود در مورد مشاوره با یک متخصص آلرژی مشورت بخواهد . این متخصصان در روشی که بنام « ایمن درمانی » معروف است با تزریق مقادیر بسیار کم سم زنبور به فرد بطور متوالی باعث حساسیت زدائی فرد به آن شده و احتمال ایجاد واکنشهای خطرناک در آینده را از 60% تا 5% کاهش می دهند.
• عاقبت بیماران زنبور گزیده :
در کل اکثر بیماران که یک یا تعداد معدودی گزش دارند مشکل خاصی نخواهند داشت و درد و خارش هم فقط در طول روز اول پس از گزش آنها را آزار خواهد داد .
ولی در افرادی که گزشهای چندگانه دارند گاهی عوارض خطرناک تاخیری از خود نشان میدهند (حتی اگر افراد غیر حساس به نیش زنبور باشند) و بنابراین این باید با مراقبتهای پزشکی اولیه از شدت این عوارض کاست .
مشکل اصلی در زنبور گزیدگی مربوط به افرادی است که واکنش حساسیتی از خود نشان میدهند که نیاز به مرقبتهای پزشکی اورژانس برای کاهش بروز عوارض خطرناک و حتی مرگ دارند. هرگونه تاخیر در این مراقبتها میتواند به قیمت جان فرد زنبور گزیده تمام شود، اگر چه گاهی در این بیماران حتی با مراقبتهای اورژانس و به موقع نیز شاهد عوارض شدید و حتی گاهی مرگ نیز خواهیم بود .
منبع:pezeshk.us
علایم گزیدگی با افعی
درد تیز و سوزاننده در محل گزش که در عرض 5-1 دقیقه بعد از گزش ظاهر می شود.
تورم در محل گزیدگی نیم تا 4 ساعت بعد از گزش که ممکن اسـت در عرض 24-12 ساعت افزایش یابد و کل اندام مبتلا را درگیر نماید.
تهوع و استفراع، بی حسی در اطراف دهان، صورت و پوست سر و گزگز نوک انگشتان، تب و لرز، تعریق، ضعف و بی حالی، سرگیجه.
اختلالات انعقادی خون: یکی از مشخص ترین و مهم ترین علایم و نشانه های گزیدگی با افعی ها بوده و به صورت خونریزی از بینی، وجود خون در خلط، خون در ادرار، خون در مدفوع، خونریزی در شکم و داخل چشم و مغز بروز می نماید.
اختلال در عملکرد کلیه، کاهش سطح هوشیاری و شوک قلبی - عروقی.
علایم گزیدگی با مار کبری و مار مرجان
افتادگی پلک ها، خواب آلودگی، ضعف عضلانی، فلج، اختلال تکلم و تنفس، آبریزش از دهان، استفراغ و تهوع.
علایم گزیدگی با مار آبی (دریایی)
درد عضلانی و تغییر رنگ ادرار به رنگ قهوه ای یا سیاه.
اقدامات خارج از بیمارستان در مارگزیدگی
کودک را آرام کنید و از حرکات بیش از حد او جلوگیری کنید.
کودک مارگزیده را باید از محل حادثه (جهت جلوگیری از حمله مجدد مار) دور کرد.
عضو محل گزیدگی مار را باید بی حرکت و هم سطح یا کمی پایین تر از سطح قلب نگه داشت.
بستن یک نوار محکم و پهن، چند انگشت بالاتر از محل گزیدگی مار به ویژه اگر محل گزیدگی در دست ها یا پاها باشد. بستن نوار نباید آنقدر سفت باشد که جریان خون اندام را مختل کند. اگر ورم باعث سفت شدن نوار شد، آن را باز کنید و از محلی بالاتر ببندید. هر 10 تا 15 دقیقه، به مدت یک دقیقه نوار را باز کرده و دوباره ببندید. این کار باید تا زمان آماده شدن پادزهر ادامه یابد.
در مارگزیدگی باید از سرد کردن عضو با آب سرد یا یخ خودداری کرد.
در صورتی که انتقال کودک به بیمارستان بیش از یک ساعت طول کشد، روی هر یک از سوراخ های نیش به طور موازی با هم با وسیله ای تیز و استریل، خراش هایی به طول تقریبی 7-6 میلی متر و عمق 3 میلی متر ایجاد نمایید و عمل مکش را با دهان یا دستگاه مکنده به مدت 30 تا 60 دقیقه ادامه دهید. در صورت وجود زخم در محوطه دهان از انجام مکش با دهان خودداری کنید.
هر چه سریع تر کودک مار گزیده را به اورژانس بیمارستان منتقل کنید و زمان را با تلاش برای کشتن یا گرفتن مار از دست ندهید.
اگر طی 5 سال اخیر مصدوم مار گزیده، واکسن کزاز تزریق نکرده اسـت به پزشک اطلاع دهید.
علایم واکنش های حساسیتی شدید مانند عطسه، مشکل در تنفس یا تورم سریع و شدید، درد شکم، تهوع، سرگیجه، درد قفسه سینه، خرخر صدا و کبود شدن رنگ لب ها از جمله مواردی هستند که سریعا باید به اورژانس مراجعه شود.
گزش متعدد در ناحیه سر و گردن خطرناک تر اسـت. بهتر اسـت در این موارد حتما به پزشک مراجعه کنید.
گزش عقرب می تواند منجر به بروز درد شدید در ناحیه گزش شود اما علایم تهدید کننده حیات و حوادث منجر به مرگ به ندرت رخ می دهد.
تورم ناشی از گزش عقرب، عموما محدود به ناحیه گزش اسـت و احساس بی حسی و سوزش در ناحیه گزش برای 4 تا 6 ساعت به وجود می آید و معمولا پس از 24 ساعت بهبود می یابد.
نیش زنبور عسل ماده، به کیسه محتوی زهر متصل اسـت و پس از گزش در زخم باقی می ماند و محتویات کیسه زهر به زخم منتقل می شود.
در مورد نیش زنبور عسل، برداشتن سریع نیش از روی زخم، جهت جلوگیری از ورود بیشتر سم به زخم ضروری اسـت.
علایم زنبور گزیدگی معمولا در عرض چند ساعت ناپدید می شود.
اگر فرد زنبور گزیده مشکل تنفسی داشت و یا تورم شدید و سریع در محل گزش بروز کرد، باید به پزشک مراجعه نماید.
زنبورها و زنبورهای سرخ به طور مکرر نیش می زنند و محل گزش آنها به سادگی عفونی می شود.
چنانچه گزش زنبور در نقاط مختلف و آن هم در ناحیه گردن و سر بروز نماید، جدی تر اسـت و می تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
کودک زنبور گزیده را برای چند روز از نظر تشدید درد یا باقی ماندن تورم یا علایم شبیه آنفولانزا و یا تب تحت نظر قرار دهید و در صورت بروز این علایم سریعا به پزشک مراجعه کنید.
به طور کلی کودک باید از دست زدن به جانوران گزنده خودداری کند.
از پوشیدن لباس هایی با رنگ روشن در کودکان و استفاده از عطرهای تند در مناطقی که حشرات زیادی دارند، جدا خودداری کنید؛ زیرا تمام این موارد باعث جذب زنبورها می شود.
روی محل زنبور گزیدگی کمپرس سرد یا کیسه محتوی یخ قرار دهید و به طور متوالی هر 15 دقیقه یک بار کیسه یخ را از روی پوست بردارید. از قرار دادن مستقیم یخ روی پوست اجتناب کنید و از گرم کردن موضع بپرهیزید.
سم حشره دراکولا یا بند باعث ایجاد صدمات بافتی، زخم و تاول می شود. علایم به صورت قرمز شدن موضعی، جوش های کوچک همره با خارش و در انتها ورقه ورقه شدن و پوسته پوسته شدن پوست می باشد.
درمان قطعی برای سم حشره دراکولا یا بند وجود ندارد و عارضه بعد از مدتی خود به خود خوب می شود.
له شدن حشره دلاکولا یا بند روی پوست و یا خاراندن پوست سبب انتشار سم و تشدید زخم های روی پوست خواهد شد.
برای تخفیف عارضه پوستی سم حشره دراکولا، می توان در ساعات ابتدایی، با آب و صابون معمولی محل عارضه را شستشو داد و با تمیز نگه داشتن محل عارضه می توان از بروز مشکلات ثانویه از جمله عفونت های باکتریایی جلوگیری کرد. همچنین هر چه پوست مرطوب تر باشد شدت عارضه بیشتر اسـت.
به طور تجربی استعمال الکل سفید بر روی موضع آلوده به سم حشره دراکولا یا بند می تواند در کاهش علایم موثر باشد.
با رعایت چند نکته ساده می توانیم از کودکان خود در برابر گزش حشرات محافظت کنیم.
نگهداری حیوانات خانگی باعث تجمع بیشتر حشرات می شود. بنابراین لازم اسـت نگهداری حیوانات اهلی توأم با رعایت بهداشت باشد.
اگر در محل زندگی درختان زیادی وجود دارد باید برای پنجره های خانه از توری استفاده شود و در پارک ها از آویختن لباس ها روی درخت خودداری شود.